장음표시 사용
51쪽
LIBER PRIMUS.mus quo modo qui in sua probaumit: ubi primo cum Buceo uiro Graece latineq- docti o agam,qui sextaririum Romani; duas libras pentere cetiset. Suam vero opinionem firmare nititur aut ritate s ut Cr e eis rimen o. Authoritate qui de Heshbν sic scribentis de oatho,sέ rru rid τινος ουηιας ου- Id
est,capit vero alicuius liquoris uncias duas. Hec de Romano eratho scripta esse Budae is corroborat his argumentis,Qnod An s sit Imperatoris tepore,cum res Romanae ia1u Graecis hominibus plane innotuisJent,Hes bius scripserit, ex quod uncias duas uocabulo dexerit Romano. In hunc strine modii Budsus. Equide pro, baui duphces uncias este, ponderales Cr men urales. Ηes chris autem ponderalis non intelligis: quide scribit alicuius liquoris. Iam constit liquores non unius esse ponderis :eterum Ninum grauius est oleo, si parent melisuram appenderis, Cr mel vivo ma 'to ponderosus, ut libro tertio explanabo. cum itaque non adipiat cuius liquoris uncias duas cupiat e thus, eum ponderatre
intellexisse minjme dicere possumis. Igitur necessuis rio intellexit mensuralis ota de his nullum uerbii sedit Budeus. Verum fugamus horianem summa laude di gnum,nutic ita uelleseusire,quis scire non possur is quid sentire u sit, insi quod optimct qucq virum veria, tuti consensuria credimus, ne tum quidem de Romanooatho sunt haec dicta. cum enim Galenus qui Romae medicina exercuit, ac diligenti me quantum ex scriapus eius Opparet me suras obseruauit, expresiis verbID iiii dic4t,
52쪽
'DE MENSURIs ROM. dicat,sextarium Romanum uigitui esse unciarum, ex quo sequitur c album cotinere sescucum, drachmam, ex scriptulam, nonne ipsi credendum em Hefγchium uero dicendum de Romano non loqui quod nec ipse asserit. Nam quod Budaeus ait res Romanas Anactatis Imperatoris tempore,quo scripsit Hesichius, homianibus Graecis innotuisse: certe, quod ad mensuras attionet,etiam Galeni,qui firme quadringentos annos ante Hrochium medicinam perficit, notae erant, imo longean:e tempora Galenι .Romanis enm mensuraram Crponorum nominibus quibusdam paululsi corruptis inister medicos Graecos celeberrimi sunt usi. Androma,chus uterque, quorum pater Neronis fui medicus, CrTheriacen illam nobilem descripsit: filius uero etiam Romae paulo post iustius. criton quoque caesareus medicus : praeterea Asclepiades, Heras, Dioscorides,etcaiij non pauci. Siquidem Sextarius ipsis dicitur , Libra λιτία. Vncia ἴuMiα,qua de resis seribit Galexuas libro et I uv2Ecricos φαῖα ει op osse γένη pri
Esou,ηω τοτους oulari ας. Id est, Atqui mirari quispiam posset,quo modo Romae ages de Andromacho iuniore loquitur) pro libris coolas notarauerit. Haec enim Romanis peculiaria sunt nomina,libra, sexta 'rius,uncla.ceteru de quo oatho apud Graecos HeDacbj uerba posint inte ligi,dicam seque vii libro,in quo
53쪽
Graecas mensuras tractare decreui. Budeus ergo hoc
Hesdichij testimonio id quod ipse nis,minime probare
pote R. Deinde uerbis innititur Isidori, qui feribit liis bro decim exto capite qui mo Cr uigesimo, Hemina autem appendit libram unam, quae gemetata sextarium scit. Sextarius duarum librarum eii, quibus assumptis nominatur bilibris. Haec ille. Quam uero confisa , Crpurisque in locis inepta sit quori de mensuris et ponderibus traditio,quisque facile,qui eum legere modo noauersatur,deprehendet.Quin Budetra ait etiam, noraptimum inuim aut borem ne harum quidem rerum. Isiodora itaque libras er uncias mensurales pror Mignorauit,ut ex eius scriptis obseruari potest intelligit uraro ponderales, quod inn*t uerbo,appendit, ait enim in heminae explicatione, Hentina autem appendit libram
unam.Quomam uero non explicat cuivi rei hemina libram appendit,eius expositio fit plane dubia π incerata: nam neque liquores,neque arida in pondere,ut iam dixι,conuemunt. Igitur uerbis Isidori nihil probat Bllis drus,sed ipse aquam appendit, sua come tura ductus. etenim Isidorus ibidem nulliri prorsus liquoris, neda aquae mentionem fecit. Si itaque I idorum de aquae pindere locutum putat,id uel ex ipsius uerbis nobis confisanaet,uel hanc explicandi mensurus consuetudinem Roae manis in usu fuisse os dat,ut quoties earum dicerens Dudus non aliud quam aquae intelligerent,quorum cuneutrum facere posit, quis non uidet iurum hoc reo nihil probare ρ Sed si Ludos se communem senaria cons ruere
54쪽
ss DE MENSURIs ROM. istine,Cr velit negare er posit,ac dicat duas libro aquae podere sextarium Romanu mensura coplere, non nisi quantu sextarius Aiae pedeat dixit :sed ne tantum quide pedet,ut lib. 3.dicturus sum,ubi quale ni sin experimentu Budaei partim confiderabo,partim in alio opea re cuius iam ante quoq mentionem stoi. Hoc satis nutio sit,Budaeum non posse probare neque ex Hehcbj,neaque ex quori uerbis Romanum sextarium dupondesiesse. Verum idem Budem videns suae opinioni ualde reis pugnare duos locos P nijse quorum altero apparet seoxtarium esse unciarum quindecim,altero uiginti: prior est ubi Punius Atticus mensurus er pondera explicat: alter ubi loquitur de uino Opimiano: quomodo eam tua eatur er defendat uideamus, poliquavi Barbari retulit interpretationem inquit, Ex quibus uerbis etsi ambigea
re magis quam rationem colligere doceamur,tamen,ut
dixi,quod a me Itit,id cupide accipio er in rem meam verto. Sic Bud .QIud Hermolaus Barbam senserit, tum ex supra Actis ,tum ex sequentibus intelgitur. Si uero Blιdaeus quae consona ueritati sunt,ea uertit in re suam multis bene facti: In minus, non paucos secum fallit. sed pergit, Hac enim aut ritate probo fenais rium uel dupondium fuisse,id quod astri ere conor,uel certe unciarum aeginti :cum apud P mum legatur quiuis decim unciarum esse, id est, librae er quadransis,quod
nullo alio testimonio subsistere potest. Sic ille . Seaxiarm Romanus neque dupondius fuit, neque β fus sit Auigam ex hac aathoritate potuisset probari: quod
55쪽
LIBER PRIMUS. Duero dicit, uel certe unciarum uiginti, omnino est uearum, etsi Budaetra id nunquam concesserit ex hoc loco probari. Ap d Plausim autem non legitur securium Romanum unciarum esse quindecim, scd sequitur exem uerbis Atticum pendere ut ias quindecim , quod infra declarabo .sequitur in Budaeo, Vertim it ud none cedo,ut uncia uini duodecima librae pars sit, nec in sextario uncias um viginti esse dico, sed duodecim in ampbora quingentas septuaginta sex, quas Herma nongentas sexaginta esse putauit, id quod ante ex Martiale abunde probatum est, alioqui sextarires, qui citra controuersiam in duodenos eγathos diuiditur, non unciarum uicenum, sed duodenum tantum esset, si uncia uim apud Plinium ad pondus non ad mensurara referretur: quod nec Pliniano sextario nec Pompeiano ootigruit , quods Hermolaum non aduertisse narum est, praesertim cum Plituum in manus accepisset, quota est enim uncia pars librae tota est odibus sextari , er uuacia tam ad quoeam partem , qui ii ad pondus refertur
apud diabores. Tantum Budaeus. Unciam non modo pondus, sed etiam mensuram esse rem sentit, in eo uero solo errat hic Hermolaus ac cum eo Portius. Sed quod Budaeus ait unciam pro c ibo fumi, hactenus trois probauit, ut enim legimus sextantem pro duobus ocottis,quadrantem pro tribus, Cr item altas librae partes
pro cyathis ,rta non facile inueniemus.uncia pro uno o
tare posset hoc tamen in loco sic uacum gocipi debere,
56쪽
so DE MENSURIS ROM.quispiam non sine caussa fidenter negauerit. Necesserrum tum erit, quo ea sementia non habeatur prorsus perinfirma.Plinis uerba varie mutare, Cr usuras usuis rarum colligere,de quibuη multic dixit Plinius . cumst unciam mensuralem nostram intelligamus uera tae. Ara de sextario Romano,sive,ut Budaein,Pompeiano,et auert Pliniano,qui Atticin est,ut ad ipsum non pertianentia nihil repugnent.Reliqua Budet plura sum quum ut in loco restrri positiit, nus necessaria,quam ut deabeant. Quamobrem proxime ad Alciatum iurecon ultu nostra aetate doctifimum ueniam,quod militer dupliciis errore uersetur.Is itaque libro quarto distunctionucapite uigesimo primo olim idem sensit de mensuris
quod Budm,sed nuper esto libello, atque commenta. xijs in titulu de δε ratione uerboru er rerum pri ri sententia repussiata,in hanc uelut .ut sextarium Roamanum quindecim unciarum fuisse putet,soli confidens authoritati,quae quidem hac parte sufficeras modo uere esset inrejecta. Primo P iiij qui seribit libro primoer vigesimo capite ultimo. c athus pendet per se drachmas decem. Sic igitur infert Akiutus,cum in senaano constet duodenos esse ιγathos,consequens est sexta. xtum non XXIIII. uncιas, sed drachmus CXX. hoc est,quindecim uncias pendere. Ω de oatho Romano
Lec essem script a Plinio, sequeretur omnino tot unαciarum esse sextarium:nunc cum de Attico, fit ut coole Attica,quam heminam interpretatur,quaeq; sex copitc athos,pendeat usscias septem cum dinadia. Satis imo rari
57쪽
LIBER PRIMUL rari non queo, Alciatum uirum ingenij dctiti erexcetilentis eruditionis non aduertere, Puntum eo loco de Grecorum, haudquaquam Romanorum mensuris er ponderibus loqui,cum ipse id apertis bis uerbis dicat is παcipio rapitis, At quoniam in mensuris quoque m ponis
deribvi crebro Grecis nominιbus utendum ese,inter retationem eorum semel in hoc loco ponemus. Drachma Astica re enim Attica obseruatione medici utuntur. denarbargentei habet pondus. Quid,quaeso,clarius est quam Plinium de Graecis loqui cum dicat se Graecorunominum . quibM usurus sis interpretationem posit rum s CT re uera notara quae eo capite explicat Grae ca sunt,excepto heminae,quod ipse pro coises nomne. er acetabuli,quod pro Oxγbaphi transtullt.Deinde meis
dicos aιt stre uti obseruatione Attica, quorum scripta quia per interpretationem recenset, mensuras Cr pondera Graecorum sibi cenbuit esse declaranda,quo lectorea, s diuersi a Romams essent, inte2gere posset. Noprobabit erv Alciatus hoc Pliiij tectimonio sextaria Romanum esse quindecim unciarum Postea Fann rmine, quod item ni de ovibo sua stibilire nititur. Bis quinq- hunc faciunt drachmae,si appedere tetes.
Ex quo escitur ita qd ex Plui.Nec de oatho Romaisno,sed Attico dicta sunt. Fannius enim Us adeo Mismanas mesuras cti Graecis cofundit, ut neutrae satis certe ex eo conititui positat,utque dubites,tot diuersa colis
ligendo offuderίt ne magis tenebras mens ris, an luce dederit, quemadmodum alibi copiosias exposui. Nihil igitur
58쪽
61 DEMENSURIS ROM. igitur ex Fannij loco probauerit nobis Alciatus. Budaeisus certe uir prudens aduertit Plinium diuersa tradere, atque bis loqui eum de medicis ponderibus ait, quae a negotiatorqs olim, ut nunc quoque diserebant: praeis terea ex is o loco putat Fannij earmen emnasse. Sed iure mihi dicet uterque, uides ne Plinium sic loqui sisti athra pendet per se drachmas decem num Cr eum Haterrogabis scilius rei eγatbus saut quia id no exprefit,
ipsum quoque damuabis s Quibus responsum uolo, si Plinius dixi flet liquorem multum consuluisset apud po asstros perlucustati: uerum quia eius tempore non igeto tum erat,maxime Graecis,ut libro tertio dicam,ques lia
quor glutiaretur, culpandus ille non est, sed nos suomus accusandi,qui quo sensu talia dicatur,aut ipsi neu
scimus, aut certe non explicamus. Sed diceret Alclarus,
nonne scripsi leuisita tritici sextarium pendere uncias quindecim s fateor er illud ipsum uerre esse,quia P π.modia tritici leuisimi assent pendere libras uiginti, credo. At enim triticum mensura Atticι sextari , qui ex loco P in ,quo suam opinione probat,con lituitur,tantum non pendet :n', Plinius ibidem de tritico intellexit, ut nec illi,de quibus loquitur,Graecorsi medici. Quid ertim adeo pertinebat ad medicamen a tritici lausimi ponisdus,reliquis neglectu,tam exacte co Itueres aut quid potius istas qu4m grauisinas Quasi strator ratio uilfιmitritici quam optimi esse debuerit. Sed pendeat exta Romanus tritico seu imo repletus uncias quindecim:
isso dicendii s Romanus sextarius ιritialesiis pendet
59쪽
LIBER PRIMUS.dri uncius quindecis: uel inpliciter Romanus sextarius pendet uncias quindecim. Alterum tamen dicendum non eis,tricti ex consuetudine loquendi, de tritico levifimo cictum intelligi posit, quam consuetudinem Romarus fui', discuber aut nunquam nobis probabit Alcidatus In commune uero dicere sextarium esse unciarum quindecim, iue pendere uncias totidem: loquitur enim utroque nraedo idem intelligens , quo sensu dici positnon video. In uniuersum nanque nullus potest constui sextarius, nisi undas intelligas mensurales : nam si ponderales acceperis, tamum ιllius rei, quam aut expresseris, aut ex loquendi quodam more posis intritigere, sextarius stituitur. Sed se tamen sextarium habere Romanum ex Punij sententia tritici seu ιmi,quod est Gallicum,uel e cheroneso aduectum, contendat Alciatus. atque hine , etiamsi commvinis nullus fuerit, posse rerum aliarum ponius colithilli, isto certo modo alius
quill iam habere potest sextarium gratifimi, quod est
Africu,qui sextarius pendeat uncias uiginti,drachmus sex cum issimila: alius medij alicuius,ut Sardi ,qui penodeat uncias undeviginti cu di diu.cum igitur tanta sit uarictas tritici non diuersarum solum regionum,sed uinmus etiam,tum Gallιcum quoddam Badaeus longe grauius facit, quis ex pondere ipsius audebit cor lauere sextarιum seliamsi deserit nobιs,ut cogitur dare ratio. ne persuasus uxta pondus Romams comunem nullum uisse r Ponremo diceret quis pro Alciato, de sextario
60쪽
sq. DE MENfVRIS ROM.quo fine dubio Plinaest intelligendus eu pondera explicat: audiat iste uerba Alciati er dubitare desinet cribit uero sic Eadem ratione Actum est,ut cum sextarius Romanus quindecim unciarum sit Iut supra dixi,Grsu suo sextario uncias ocis er decem attribuunt. Sed haec nunc meae sententie caussa tuendae satis fi M. Resta ut
argumenta distuliam Portij tituentis ιn commune seonarium Romanum unciarum esse uiginti ponderalium,
qui certe si pro ponderabbus dixisset mensurales, a
uero non desciuisset: quod autem illas non has dicit, ex uerbis eius perspicuum erit,quae sub ciam, Luiuidoorum lias mensuris,inquit,in declaratis ut quid inuicem
capiant er capiuntur satis intelligi posit,earum ponis dera quibus praecipue deprehendi Cr ad nostras restrari posint,dicenda sunt,π a minori ex iam dims iniistium capiam. Hemina pendet uncias decem, sextarius uiginti,hoc est ibrum er bes,congius libras decern,urna quadraginta,amphora o ginta,culem mille et sexacentas libras pendet. Ita Portius. Ex quιbus non potest esse obscurum,ubras Cr uncias ponderales eum intellia
gere:scribit enim,pendet,quod si de mensuralibus senapsset upit aut continet aut tale quippiam scribere oportebat. Sed diceret quis,Portius non negat se de pondeis ratibus sentire : uerum uini sextarium tantum pendere ait,nec ne testibus,id enim ex Pliiiij loco,qui est de uino Opimiano, colligi potest, Cr Fannius clare dicit his uersibus, Na librae,ut memorant,sese sextarius addet. Seu puros pendas latices, seu dona L ci. Domi s