Georgii Agricolae medici Libri quinque de mensuris & ponderibus, in quibus pleraque à Budaeo & Portio parum animaduersa diligenter excutiuntur

81쪽

LIBER s EcVNDVS. Ss quartarios, ut probaui , comprehendit: quatuor ueroox bapha,ut ex Plin uerbis perstic in est,quae sunt capite ultimo libri primi Cr uiges i. cum acetabuli mensura dicitur, significat heminae quartam partem. Magis autem proprie iste locus hoc probat, quia de

Atticis mensuris loquitur. Igitur quartarius necessa in rio duo acetabula contιnet.Nunc explicadum erit ὀξυαῖα*Op ta primo dictum vasculum ad inlusionem uis ceti, ut in id inlingerent cibum s umentes, paratum. Vnde Athenaeus scribit μυ κοινου crcura ore 2 γ o ouς ὐεκτικορ οπιῆ: Id est, commanis quidem consuetudo sic vocatuas quod acetum constinet. Deinde mensura hoc nonune dista, quam medici

quit Apolloniss ,οἰους κοτσλους τέτας op Ad est, Aceti cotγles quartam. cupit uero oobaphum sesquia cγattam,quod sic probatur. coole siue Tobbon sex cyathos continet,ut ex cleopatra dilucidum liat,a hic Fanu uersus declarat,

82쪽

sS DE MENfVRIs GRAEC. Galbum capere. Quod uero mensura liquoriς, ex diactis intelligi patuit. Iam ad oatham,quem superiori liabro com S etda χi ba,id est tundendo derivatum, diis

ris esse Cr αγmologia probat, cr satis testimonij est

randum esset ad minores mensurus ed quonii de iriis diuersu admodum tradita sunt ab authoribus, dissereamus eorun explicationem in sequentem librum. Iam vero est dicendum quoties quaeque mensura unamquimque se misorem coprehendat. Metretes itas capit cho

LX. cochlearia CXX.coule cupit quartarios M. I

83쪽

fui'a m I. cyathos VI. concias XII. mostra NaeIMI. chomas XXX.cochlearia LX. Quarta a capit oxγb pia II . oathos III. coc has VI .mstra XI I. chmnas XV. cochlearia XXX. Oobapbum capit stasquioathre,cocbas III .mγstra VI. Ams VI I. una dimidia ochlearia XV.Cγatbus capit cochas II. m astra III I Ahemas V.cochlearia X. concha capit m astra II .chemas I I.cu dimidia ochlearia V. M trunt capit amen uni et quarta ipsius parte,cochlearia duoca dimidio.c me capit cochlearia duo. coch ear ire miruma mesura est. Huc usq; capacitate mensurara, q explicatur quoties maior se minore capiat,q potui drii vis me deeluries,nunc ad altera veniendu,qua gliselibrarsi uel uncursi mes ulta quaeq- mesura ficem osteditur. Libras σ uncias mesurales Romanis in usu suisse primo libro satis multis probaui una quas si pera

pendamus Atticurum mensuraram capacitatem , coaise capit uncius nouem, a: s sic hei rutra Romana eant

E iiij μ

84쪽

δ'εχομενκῆ. Hoc est, Heras quidem centum octoginista drachmas scrip it,ad pondus oleum reduces, non ad mensuram, tanquam cotγle pendeat drachmas sexaginta: penda enim eas Attica,qiis nouem unciarum Italia carum exl lit. Etenim notum unciae Italicae, in comibus

intersectis discretae pendent uncias ponderales septemcu dimidia,quae sex ginta drachmae fiunt,si uncia una

octo drachmas ceperit. Haec ille. E. qtubus quilibet inistelligit Atticam cotγlen uncias mouem capere cornu librasis. Igitur ex ea certa stibilis sententia reliquarum mensurarum iuxta libras et uncιas capacitas consequiitur,quam supra expo ui, cr nunc nihil necesse ein utripeta. Sed rotat ut quae nabi repugnare uidentur exiscutit,quae intricata sunt explice,quae deniq; perperam dicta rei cium. Reuertar itus rursus ad Mel reten, qua latini Metretam uocit, ea pro uase in quo olea seruaabatur usus est cuto ita scribens capite celes o,oleusi in metretam inditum eris,amurca ita uti est cruda prius colluito. An vero id vas iustae mensurae uerit inoeertum 6ὶ. Apud columellam certe uasis olear genus hoc nomiae signi catur multo capacius Attica metrent ,quippe quod recipit musi sexaginta sextarios Croici pondo octoginta, quae Cr ipsa septu er quinqμ

ginta sextarios complent et hemina ,ae supersunt duruncis mensurales. Simul ituq codem sunt sextari Romani cemu decem et septe cis hemina cr d x uncis

mensurales,cu metreta Attica tu utri modo duos Er se opta guttas tarios contineat. Prsterea m lde vas ultra lat

85쪽

LIBER SEcUNDU s. symi sextarios mulI et olei immittit aridora libras undeacm Cr uncias tres , ex quo duplo sime capacius esse intelligitur metreta Attica. columellae uerba sunt haec libro duodecimo capite primo Ex quinquagesimo de oleo

glaucino. Hac autem ratione contici debet,Vas cleari u quam maxἰmum, CT aut novum aut certe bene solidum

praeparari oportet: deinde per uindemiam quam optim generis Cr quam recenti fimi, sextarios sexaginta cum clei pondo oc inta in id confundi : tum aromata non cribrata ,sed ne minuta quidem contusaduerum leuris ter confracta in reticulum iunceum Cr lineum adjct, Cr ita cum fixi pondusculo in oleι atque m h partemden iti. Sint autem las portionibus pensata, quas hista sub cimus,cati schaim,cardamona,vlobalsam,corticis deIalm,femgraeci uetere vino macerati, Cr πω sha siccati,atque etiam torre acti,tuucι radicis,lum erairidis Graecae,nec minus ansa Aegypti pari pondere,

id est,uaiuscuiusque libram Cr quadrantem, ut supri

Ax mgs,reticulo inclusa demittito, CT mciretam litato,

post se .mum diem aut ii num per se metretae,si quid sicis aut lurcula Iaucitas inharebit,manu eximito Crdetergrto. Haec ille. Igitur aliquot sexturbs demptis bremetreta capacior duplo fui Aluca,qua de re non mensuram eo nonane, sed uas olearium 1lam cauit. Idem tamen columella uidetur iuste capacitatis metretam inis dicare libro XII. capite NXILPicis liquidae nemallis ricae metretam adde in labrum,aut in alaem,et is eoaedem infundito cineris lita cogios duos. cadgs quos

eadem

86쪽

eudem cum metreta me sura Romana non 'it,quamuis Plinivi eo utatur,sed profecto non nisi ubi uel Graeca transfert,uel de Graecis uviis loquitur,ut libro quartoa decimo capite decimoquinto. Quid ni Cr caesar dictatator triumphi fui coena uini Alerni amphoras centiam, clij cados centum in conuiuia distribuit. Nam Alernum Italicum, chium Graecum erat. Pro uasis uero genere eius usus apud Latinos non est infrequens. Sis coluimella cadum picatum dixit capite supra citato, Pia septiamum diem oleum depleto,quod reliquum est ni i pioito indo recondito. Martialis quoque ait, In uaticanis condita musti cadis. Hinc alitκαρομ dimidin cadus,cuius mensionem facit Philochorus w rκ ατθ iis ι ut scribit Pollux. Ab ipso

Graeca voce, Roninus tamen usitata, tale deno niuatianum,quale Plautus congratis ,Plintra urnaeis , cato semodialis. Significat uero καριχος mensura cadi.Sic scriabitur panes qui Dijs offereban ur fuisse καfi A,no secus ac placenta a catone semodialis, quod mensura fit semodi Adpedatur. Praeterea idem mensurae gemus

dicitμr κηάμ op ut supra probaui,tum ella glaebinuo 'Cr in μνί ,quod uocabulum tanquam non satis Attiis cum propemodum rei cit Thomas m Chleris Atticotarum nominum Eclogis cum ait, ἁγαφορούς λεγι, μετίκτους,UKαι ἶλς. Id est, Amphoreus dic,non stimos,nec metretes, etsi quidam dicant.

Niror nonnihil eum os uo fila censere arra Arobis

87쪽

Quando ego Dion in stimn sim filici.

s nos amphoras uini dicunt. Idem Aristophanes o

O iucturi χiau secμνομ ηκ μ α μ' ou. Id est, Uini uevire chJ Cr unguenti simul Sta ianon. Nagis aute miror ipsum Metram Atticam dictionenauma putasse,cum Demosthenes eodem Polluce restrenate ea uoce 1it usus: dixit uero olvou μετ&ητας, Cr uasum eius antiquum fuisse e Latinis etiam scriptoribus Catone er columella liqueat . Sed non immerito quispiam nobis obiecerit, Metreten non duodecim choum, ut dixi,esse capacem, sed decem tantum : quemadmodum Dioscorides scr. bit in uino e ueratro confecto his uerabis,m δε ομ τ rhs χοες. P. Id est, i autem Meatretes choum decem. cut plane diam accedit Fanni asseveratione reiecta. Equidem malo his in sententiam Alciati cocedere, qui putat. P. detritu,quese non raro teporis iniuria ueteribuη codicibus accidisse obseruari

potest ac.ι. Nil relictiι pro g. cs legenda etia apud Dioscoridem

88쪽

91 DE MENSURI s GRAECDioscoridem χρες. ι g. Mouet uero me ut Alciato molim assentiar , quod e citeris omnibus,qui Netretae caspacitatem explicarunt, duodecim choum esse coiligi possit, ut Nicandri interprete,Fannio, Dioscoridis et Plinquerbis collatis, denique cleopatra, ut in Georgicis,ubi eiusdem capacitatis est,explicabimus. De Metrete plus satis,nunc ad choa ueniamus, quem sextariorum esse sex ex eisdem fere uultaribus o ridi. Quid itaque diiscemus ad diuum Hieronmum,quι commentariorum in

Ezechielem libro primo choa Atticum exturium Italiacum esse scribit Alciatus qui hunc locum adaertit uisplicem eos habuisse choa putat : ait enim, Quo fit miscessario ut duplicem choa eos habuisse dicendum sit: alterum,quo is humidis forte utebantur minorem: alterum quo in aridis maiorem: uasculum enim triticeum choenice angultius nullum ipti habebam. Sic Alciatus. Maiorem choa quι sex comprehendit sextarios, liquidi potius quam aridi mesuram fuisse satis testimoniorum, quibws id ipsim probatur,supra retulinde minore an Alalus fuerit videamus, primo tamen audiendri hi Alciatatus,qui his uerbis adstipulatur Hιeron ino,Quam senis ientiam ne improbem authoritas quos Plin acit, qui lib.decimoquarto de Nemrite uim uerba saetis,quod apud Dioscoridem fieri segerat, unci s quinque radicis εις quin s mulli additis,uertit in sextarios sex, ut Atticum choa apud authorem,quisquis fui seu Dio, scorides seu alius unde ipse accepIt,le Isse eum credam. De eo etiam intellexisse Athenagri arbitror,qui G

89쪽

ton, cuius uasis etiam Martialis meminit, deseribens f. mile esse cornui dicit, π duos choas capere, Cr ideo solis Ileroibus dari utpote bibaciorιbus. Nam Cr retraebus Spartanorum in conuiuio cotγlas binas duri solitum false apud Herodotum legi, vi caeteris sola cotγla daretur. Unde ostenditur aliquanto parciores uim si i ,

quam nunc nostrates homines sunt. Nam et Graeca tantio Plauti in IIcba olos denos c ibas concedit, Hora tius nouem,quo am tres prohibet supra, rixarum mea

tuens lugere gratia. Haec tile. Quibus si decedimus fuit aeter chorus etiam Atticis in usu .sed de priori non puisto facile quenquam,qui nostra legerit, posthac dubita turam, quin etiam Alciatus ipsum asseruit. In altero nos absque causa poterim s assen onera su Inere. Naapud Athenaeum libro undecimo istum choa, non seis

xtur capacitate, accipimus. Quid enim mirumsu ppoculi genus capere duos choas scum ἐλώφας tres cia uis HGν Θ aliud poculi genus Mitretens Ait en mapud eundem Dion ius SInopeus, δαέγας πωςMρ με κri . I d est,rinus magnus capiens Metreten. Sic enim striabit de poculis Athetidem. Apud nonros e iam sun. t po. culorum genera argenteu plumbe vitrea, lignea, quae plus q an duos instrue aptant,qurbas epota dis hos piates labatiores excipiunt diuites otiosi,quod non commemor quia laudo ed ut probem talia pocula Graecis in

maeleon apud eundem Athcacum, cum rasist quosis dam

90쪽

04 D E MENS VRIs GR. AE c. dum pluris ficisse ebrietatem,q duillusinit, ouκ

in promptu,merito ad uinum conjgiunt,unde et ingentia pocula Iamiliaria Iam, sunt magnatibus. Hre ille a In die etiam Mo, quo inferias agentes, culis certas bant,quem inde χοας nostrietavere, qui exteris praebibebat Eo/χαχω uero ab ipsiis adpellabatur, uelut pracpugnans,quatuor eboas ebibebat,quod si tanta qgatuor sextarios bibisset,liquam Brenuum potatorem rein liquis immerito procissent. Ut igitur a tribus eongi' epotis Torquatus Romanis Tricogias, Plinio restrente , dictus est,ita ην ααχω tile τεπαραχούς dia potuit. Atque is nondum urnam uini bibebatCdesunt en duo sextar Romani eum Maximinus imperator amaptara,quae duas urnas integras cupiis capitolino creadi liue,die ex Moerit. Onemadmodum vero hic amphoaram capitolinam bibebat uia Xenarchus Rhodius, coae .dem Athenaeo aurbare,propter multam potationcm diaetis est Metretes. Aibcneus igitur per choa non intelgit sextarium, quod Alciatus uoluit. Quod nero Lace daemomes in conuiuijs parciores uini erant L curgι logibus sic in lauti,ut ab his er atque abstinerentis hil hic

probat aut ιmprobat. Sed P iimus facit ne sententiam Hieronγmi improbet Alciatus . certe semper is χοα congam