Virgilii Malvezzi marchionis princeps, eiusque arcana: in vita Romvli repræsentata.-fLatinitate donavit Iohannes Krvvss I.F

121쪽

Viri G. M A L a ZSatis autem Tatio constat epoto at ex casu Remi, quod magis tutum esset Romulii in esse,quam socium. Exemplum a re prospera petitum, ad ejus imitationem vehementer nos impellit, licet aliquid infortunii accidat , tamen nos ab instituto non plane retrahit. Enimvero major semper spes bonae fortunae est , quam metus malorum similitudinem sibi fingunt, ubi nulla est , ibi simile quid factum est , magni in discrimen interponunt quo vel animos sibi parant, vel cavent, ne animi debilitentur. Impositum fuit Tito Tatio speciosa dignitate nimirum quod in regni socium es et adscitus Imperio, quod solus tenuit, se abdicabat, ut parte tantum alieni imperii potiretur. Bibit venena, quod ora poculi melle illita videre

tur.

122쪽

ltur Romae incrementa capere ne

et quibat, dum ipse vultum ad ejus

tamaonitudinem conserebat. His non majores deliciae exco-

gitari posscuat. Nec ulla impostu- tanta est, quae cum illis compa-ari possit. Ille lapsus est sipientissimorum illa potentissimorum ruina. Quae in nobis sunt, non directe in nobis videmus, sed per reflexionem in aliis. Non cognoscitur propria elegantia absque speculo ille speculum est ac idea magnitudinis nostrae , que ni ipsi

eveximus. Summam voluptate nae ipsius conspectu capimus, quia magnus est , d adhuc majorem eum spectare veremus, non quod ille talis sit, sed quod nos tales esul se credamus. De illo nihil mali suspicamur, quia ab illo non potest ingratitudo exspectari. Non metuitur, quia nihil habetur. Dissicilius

123쪽

Vi RG MALVE ZZIcilius est exstruere aliquid, quam demoliti. Excelsae quidem turre pro lubitu nostro humiles fieri possunt, secus homines. Edificii moles , quam pliares condidere, non uni debetur. Qui aedificat,

adjutoris quidem nomen meretur, non aeque auctoris, dum materies de instrumenta concurrunt,

quae non tantum passive , uti loquuntur, se habent, sed etiam ipso actu pariter operantur. Hinc fit, ut si putemus nos aedificium nostro utinus exstruxisse, deprehendimus nobis majus praeter exspectationem exsurrexive. Duorum horum Regum longo tem vore concors regnum fuit.

Stupori mihi Romulius est, qui prorsus impatiens fratris germani socii, qui natura tamen talis erat, tulit per mulios annos aemulum, a fortuna tantum datum sed forte

socii

124쪽

ei sui Titi Tatii mortem a fatist exspectabat,vel commodum tem pus praestolabatur, ne palam fieret fratricidium cupidine imperii, sed gelo justitiae fuisse perpetratum. Praesentes culpae infringunt prae'

teritas excusationes Semel quidem peccare licet, modo retineamus amplectendae virtutis opinionem , re iterata enim mala id persuadent hominibus , ut credant, illa potius a vitio naturae humanae, squam a necessitate occasioni im proficisci .Prudentes bonitatis spei ciem semper prae se ferunt, ut aliquando reverara graviter mali

esse possint. Vitium hoc maximet detestandum est, quod tim viri tute aliquid commercii habere videtur. Quid aliud de illo persuadere nobis possumus, cui nulla alia religio erat, quam qualem sibi

hys hy , ψ nulla praeterquam

gloriae

125쪽

gloriae cupido , cui solae de impe

rio unice obtinendo cogitationes, cui gravis frater, graves senatores, graves adsignati collegae. c id de illo, inquam, statuamus, qui negligens eorum , ex Dii natus credi volebati Rex renuit regni socium reci pit tame interdum aliquem, quem abrogare possit. Regnum quidem duorum dominorum capax esset, modo rex socium possiet tolerare. Imperium duorum subditis non ingratum est, quippe coetus civium , magis ex improbis quam bonis constans, praefert mala bonis. Nullus error tantus est 'i non possit palliari nec transgressio dari potest nisi rerum prohibitarum. Si unius gratia excidimus, in alterius nos haud dubie receptum iri putamus. Nisi virtus prius divideretur, ac postea ever

teretur,

126쪽

teretur , illa servitus praestaret li- tbertate. Certe ex vulgi sententia, quod lascivam de delicatam vitam i libertatem solet appellare . Re - gnum unius est, Respublica multorum Kaec contracta , illud ex tensum, evertuntur. Duo boni principes summae rerum pari potestate praefecti, saepe mali evadere solent econtra duo mali raris. sinae boni fiunt dixerim, fere praestares, si illorum tres essent, tunc enim facilius inter se possent convenire.

Quintus jam annus erat imperii ς Diti Tatii, ex quo propinquie lus Le- μgatos Laurentium occidebant Romu- ςlus discordiam simultatem inso- qacium suum aliquandiu occultatam qi jam tandem prodit praetextu religio- nis utque omnibus pius videretur, Ta- rim autem impius, exclamat, traden- dos Laurentibus omnes, qui rei sent S

E hujus

127쪽

VIR G. MALVETTI hujis iniquitatis. Non poterat tamen desiderium suum explere, quamvis ni hi aeque a hoc expeteret. Titus Tatius in hoc cum omino consentire nole- bat , ut punirentur, non quidem ut i

los sibi ipsis serraret sed sibi veteres suos socios , o hac ratione novos adhuc ibi lucraretur , adeoque se osten- dit etiam in causa iniqua pertinacem

suorum patronum.

Laurentes vel animis receptis, ex hac dissensione, vel a Romino instigati, Titum Tatium sacris intentum pere-

Errant subditi, de princeps trucidatus est. Non darentur scelerati, nisi essent patroni scelerat rum. Cum illis leniter agere nihil aliud est, quam eos tueri. Prina a culpa patratori, secunda tale permittenti imputatur. Vtramq; Princeps sustinet, nisi in utrumque scelus animadvertat.

128쪽

PRINCEP s. 'Su sticabantur Sabim, Romulum etiam in mortem sui Regis con stirasse s Verum Romuliu ut testaretur se 1 u li-

tiam repereri, nec vim uilam refor- μ dare, noluit plane hilaris videri, ne qiu crimen impietatis incurreret, nec plane dolore confectus, ne ignaris 3 i-

deretur.

Affectata simulatio doloris, ubi dolor innocentiam nostram testari debebat, ubi culpa periculum involvit, periculum secum affert motum ac seditionem, in eo judicio magis noxia , quam fructuosa est. Tristitia indicium metus est; naetus, nos posse offendi ubi autem id intelligunt subditi statim etiam offendere volunt. Qui stpopulo non metuitur, ipse populum metuit Motus populi facilius a fortibus viris, quam a pru

dentibus sedantur, quia vim plu- a ris

129쪽

ris facitisat, quam ingenium, cpotius se cogi patiuntur , quam persuaderi. Nunquam gravius principes hallucinantur, quam ubi se credere ostendunt, se posse violari. Id tantum quod possibile videtur est objectum voluntatis. Nunquam id cxpetemus , quod

novimus nos non Obtenturos.

Metuere quidem principi semper

licet, ita tamen, ut metus ille populum clam sit. Comulus cum Laviniis foedus re- novabat , sed cum hoc ageret, multo propius atque in ipsis prope portis bel- qum Fidenates movebant, quos tamen Romulus singulari strat emate depicit.

Romani propitia semper usi sunt fortuna omnia in illorum magnitudine conspirabant. Multi quidem comprimere poterant, nullus tamen noverat modum comp

130쪽

PRINCEPS IOIcompriaiendi. In principio cunafacillime opprimi potuissent nul lus erat , qui vel mutiebat. Postquam adolessent, in communi periculo singulae Respublicae seorsim arma sumebant. Et ubi omnes tribus unitis potuissent eam debellare, lingulae victae sunt. tandem cum hostes suos non postent domare, foeminarum lachrymis permovebantur, quae extrema dc op tima moenia arcesque erant urbis

Romanae.

Minime cum illis facio, qui probare summa ope nituntur in rebus gest is Romanorum solam virtu item fuisse dominatam. Illi tamen adeo tenaces sunt suae opinionis, ut piaculum arbitrentur, si dixeris Romanos fuisse fortunatos. Cur quaeso hominis audacia magis quam fortuna celebranda est non enim plus proficit temerita- 3 Q,