Virgilii Malvezzi marchionis princeps, eiusque arcana: in vita Romvli repræsentata.-fLatinitate donavit Iohannes Krvvss I.F

101쪽

o. IV Icoeperant dubitare, majus ne pi mium vincentibus, aut victis esset futurum quippe cognoverant acturam suam utilitati est civibus Romanis. Quicunque in oriam Romanam leget, d attendet ad Romae incrementa, vel judicabit de eo tum factis simi stre, vel vituperabit eos, qui nostro seculo imperia δίprincipatus tenent, quod inopia hominum laborantes malint expellere eteres incolas peregrinos, quam in civitates suas recipere novos ad quod quidam etiam scriptis suis principes incitarunt , sed obstitit diversitas circumstantiarum , quo minus illa consilia probarint. Dixerim Romanos non tam ex multis corporibus, quam ex ub iis membris esse conflatos Apua

illos nullus metus turbarin, quippe

102쪽

4 utebantur uno coelo , una lingua, et moribus vel paribus vel parum di- versis. Concordiae maximum vel hoc praesidium erat, quod singuli essent novi, dc adhuc teneri, qui facile coalescere possent, quem admodum ossicula recens natorum Ad mutuum amorem maxime faciebat , quod ad senatorias dignitates peregrini vocarentur, vel ad alia munera in civitate obeunda. Quae cum bello laboraret facile ubi passa est persuaderi,i' hostibus offerret societatem, quae postea cum ad liminam magnitudinem pervenit, id beneficium ne quidem amicis suis volitit praestare. Vbi forma Reipublicae est, vel status popularis , civibus peregrini annumerari possunt in

absoluto autem Imperio peregri ni cum servis tantum communem habent conditione na. Proinde D pru-

103쪽

prti dentissime agunt respublicae jam ad ultiores factae , quod suis populum ejusdem linguae , jussi

dem coeli eorundem morum inserant, non autem exteros qui opibus exterorum possent insidiari. Antemnatibus jam depictis, Cru- Vlumini insurrexere contra Romanos, qui taetnen subito domabantur, dum ex metu magis, quam ste pugnabant, quippe valde imminuta per aliorum vadem se calamitatem.

Victoria primi belli fortitudini hujus secundi famae debebatur. In hoc vicisse idem est, quod vincere in illo. Exercitus timens cladem propria sua persuasione jam superatus est. Hostium clamores meras victorias , quosvis motus suorum meram fugam putat. Pronior est ad metum, quam

ad id quod sperare oportebat. In fugam saepenumero se convertit, dum

104쪽

dum cladem magis metiuit, quam quod victus sit qui semper cum hoste confligit, firmam vincendi spem habet: qui de fortuna sua dubitat, non confligit, sed se tantum

tuetur.

Noverat Romulus, viribus acquisit - υ oportere prudentia con errari Pro- ς inde convocato senatui hunc in no- ς

dum crediderim fuisse locutum. Gentes ubjugare. Pictoria non recte uti posse; subdere populum, nec ta--n eum in obseqvi continere, O ho-nimum temporis actura es. Hic sebi bene consulere o necessarium es laboriosum. Non desunt quidem media, sed illa plena uni dissolutatis. Si certa aliqua regula extaret, contra actiones gentium subjectarum credo tamen noua uno hunc mundum posse gubernaris in rebus autem politicas unica regula est, nempefortuna. Impossibile est, ammis

105쪽

s, in c. M ALVE EZINon alio bene cio ervitus conlpensari potest, itam restitutione pri ni libertatis. Nec juramento eos hic astringere persuaseum est. Sub liti illi non sunt qui vires suas oli voluntati atque nutui aliorum subjecere. Naturaeis es hibertas, servitus violenta quod contra naturam es, opus habet externa vi, qua

post illi malo obluctari postquam non suppetit interior aliqua occaso serpitu

tem averruncandi Demoliri muros ur

bium ingentium subjectarum stem praebet peregrinis easdem occi pandi. Si parcitur muris, via subditi sernitur ad contumaciam. Et quamvis hoc consultumst locis qua in meditullio regionis sita sunt haud dubie tamen arcibus imitaneis perniciosum est , ut sileam,cum limina discultate consuictim esse, ita illas arces munire, uti ct ab ho stilus, ab insultibus incolarisin tuta esse positiit. Vix tumultuabitur, qui vim illatam non audet propulsare. Oui inibiti prae-

s ia

106쪽

I dia hirponunt , vel propugnacul s ut iis quidem serius animus est, it truendi, sed ubinde ea 'onte perdunt. Tutos si prolant a peregrinis, o interim se itis committunt, in quos tamcunullum ampli:ι imperium habent,po; quam amisere potestatem poenas iusti

gendi. rvium molitiones evitare conantior, se interim ducis alicujus dei se commendant, qui, cum dedecori Hiducit hos dedere civitatem , credet t- citi m e se, eandem sibi sierrare. Oui arces extruit in oppidis mini munuis, itἰ-dem a nutante ducis de dependet, qui dux vel paulum , vel pror ius non hostvictori resi ere potest, utilis tantum civibus virinibus coercendis. Si in bimo finem coloniae ducant veteres incola maxime irritantur, reri autem tem

poris statio nori assuescunt illi tradacessitiit, facillime se accommodant i isolo, tu quo capiunt incrementum. I Iovi coloni tu omnibus originis sua dememi'D 3 vernm,

107쪽

7 Vi RG MALVE EZInerum , praeterquam quod pubditi es nolint, sed pro soci haberi ut migrant in alia regiones habitandas, nolunt ferri videri mancipia dorsim,

a qui in mos socii ct ejusdem cum

incola conditionis. Exercitiosustentare ad compescenda quorumvis motuum principia, uti plurimorum consilium est,

ita optimum esset, nisi potestate supremi ducis foret, Remp. in imperiurii commutare,ctsbi ipsi principatum arrogare. Oui certus es de perpetua victoria, nihil amplius ad securitate uam viu habet. Hostium no strorum frages excitat in animis sociorum majorem erga nos obsierrantiam , O arctiorem foederis cultum. Ova belli sequuntur, incerta esse solent, certum autem po tcladem sequi seditiones. Non inconstu tum esse putaverim colonias ducere, sita nec ita postulare videtur, c civitas a mendicis, molesto hominum gen re, liberatur, sortes autem piri liuad

108쪽

PRINCEPS. 79 ad maxima quaeris olent ad 'irare, domi retineri debent Etsi tum exercitui ut ex tribus nostris lectum intra muros luerimus, nihil ab hostibus, nihil a seditiovibus nobis erit metuendum. Dum in capta loca colonias deduci ς Romulus imperat, Sabini exercitum uum contra Romanos educunt. ες 4: Bellum quo diutius differtur,eo naagis est metuendum. In eo enim omnia ex ratione, sepositis vehe- mentibus omni biis irarum fie- ictibus, geruntur nec per minas indicitur, priusquam inferatur. Sabini tam cupidi erant irae suae explendae, quam firmandi sta tu suarum rerum. Non cives sed civitatem invadebant , ut illam domarent, non de civibus firme-

q*x id dictam. Sola formido ob

magnitudinem urbis Romae mo- ius illius causa erat, virginum ra i sina belli incitamentum.

109쪽

S VIR G. MALVE ZZIMagistratiis, qui sectari in utramvis aurem dormiunt, ob pacem, quae illis est cum vicinis , quam imaxime felices videntur. Subinde tamen datur occasio controve starum, de has viri prudentes tum inprimis quaerunt. Enimvero plebi nihil nisi quod in oculos incurrit, potest persia aderi ex oculis non mente judicialia depromit, nec ulla oratio, nulla argumenta externam rerum speciem queunt dissimulare Amicitiam colere cuvicinis pene optimum consilium cst, sed pessimum profecto, Reipublicae securitatem in ea collocare. Inter amicos quidem vicini illi posscua haberi, modo de iis

ceu hostibus sentiamus, δί cum debebunt amare , nec poterunt esse nocumento. Magnificum sedificium placet, dum credimus a nobis habitatum iri, displicet ve

110쪽

ro, si inde ruina nobis metuen

Sab arcem urbis Romae dolo os- cupant, auro prius corrupta illia pu- μrii Tarpeii, qui tum Praefectus arcis qerat. Eam tamen ipsi Sabini necapere, μforte vel odio fraudulentae tradat is, Riel metu periculι, vel exempli cansa, με vel expectatione majoris gloriae, si vir- 'rute capta potius, quam dolo arx vi-

deretur.

Dulcedinem beneficii amarana reddit obligatio recompensatio riis vel ubi beneficium refertur, utilitatem etiam suam inde caprebenefactor vel si ingratus cst qui accepit beneficium, parem accepto beneficio infamiam reportat. Grata videntur beneficia per pro' ditionem accepta ingratus ero proditor est, quamobrem minora merita ejus videi solent. Proditor suam sortem deflere nequit,

D ue nisi