장음표시 사용
102쪽
Stephanus Niger Ingenuis pueris Lazaro ac Georgio
amplissimi senatus Mediolanensis principis Filiis. S. P. D. Gosemper in ea se opinione ut neminem pulla re
li prestitem at eximii euasurii existinauerim nisi
vi in ea a teneris usq; anni uersatuS fueri t.' Sm.Οptismum architect um: peritum agricolamumst nouit quin ab meunte statim aetate uel puerile domuculas aedificauerit uel terram ludendo coluerit Achilics noramitantum sib1 nonae in crendo Bello comparasset ni ab ipsa 1nfantia sub Chirone centauro educatuS minima priuSicla 1acular miis norem hast a paruulum pertrectare ensem didicisset quod me Herculem omni disciplinarum gcuere faciendum est. Quare cum uobis ad amplissiim uiri patris vcstra aemula, tionem non architacturae aut agrorum cultui sed genuis motibus optimis ' Institutis ac liberalibus disciplinis ua candum sit, aureum istud opusculum aureiSpraecept1Sre sertum ad utrui mittere constitui cui saepissime perlegenis do si in ista aetate assiduam opera navabitis nec ab eius sanctissimis mandatis recedere constituetis no dubito ore nuestra puctili aetate optimi ibuta moribus rcliquas quos aetates sanetissime ac picntisame degati amplisssimum patrem uestrum usq; quat referatis sunt em Pythagorae
prscepta latino mo,donata sermone additis etiam comentariolis nostris undeshaud minorem ut fpcro utilitalcm cossequimini ea.n.diccre conatu,sum quae ad uestra utriusloptime uastituendam aetatem mihi facere uidebantur.
103쪽
xliiii Comentarioli Stephans Nigra m Aurea Carmina Pythagora ingenui pueris Lazaro cGeorgio de Selua dicati. omnium mortales deos uti sese Habent legitime Cole Saluberrimis humanam uitam praeceptis Philosophorum praestatissimus Pythagorasnstruere atq; ornare aggressus: a Diuinarum rerum Cultundest a Relagione sumpsit exordium.nec mehercule immerito.nouerat enim uir Maximo
Ingenio:Summacla doctrina praeditus Beatae sancto is alae Fundamentum deorum esse ueneratione . nam sidc omnia
nos ipsi a Diis immortalibus ortu duximus: Nulli δ' fio est dubium quin donos ra omnia e nos metipsos diis debeamus.Caeterum ti nihil sit quod a nobis diis immor talibus gratius iucundiu a praestari possiti uam ut nos
gratos esse ostendamus:Nost ramq; in eos gratitudine uno demum Religiones cultu illis signinicare uale us: non iniuria Pythagoras nos omnium primum deos esse Colen dos docuit 1dq; ut se se habent Iegitime faciendum admo nuit neq; enim unicusci pro arbitrio nouos fingere deos: nouos religionis ritus induere licet sed secundum maioria leges colendi patrii' moribus atq; 1nstitutis unia queque uitam agere oporter.neq; 1LMaiorum leges contemnedae: quarum latores usq; adeo sancti:ac pii hermortalcs habita: ut Comertium culatis immortalibus habuis se crediti sint: eorumq; no11 nulli deorum nome ac cultum uiuedo quoq; sibi coparauerint . nam apud aegyptios immaS suarum legii Mercur1um audior finxit: nos apud creteias Ioucm:
Lycurgus apud Lacedaemonios Apolline: Zamolixis apis
104쪽
getas uestam: Moses apud 1udeos B1aum deum: datius Xerxis pater sextus apd gyptio legum lator deus appellatus est: Numa pampilius Romanoru rex secundus a dea Egerianici ut alii uolunt ab una ex mus1s leges accepisse dic1turiquod si tantum:& legibus dolegum latoribus a Ue
teribus illis tributum est :non ned nos maioria nostrorumiacstigia sequentes eas dc obseruare: dc uenerar debemus: illis a semper paxere nam ad mortalin emolumentia conditae ac perlatae sunt: nullam cst: lex quae Plutarcho affir mante ad Humanae uitae non speetct utilitatem . ait enim. δ' , ἐξετοῦν idest uolunt quidem leges ustae prodesse hominum: non possunt autem cum ipsi pati concupiscunt in iis enim qua sibi libentcr parent suamI Indicant uirtute. est igitur legibus Parendit:diit legitimc colendi ut boni nomini coronam euripide iubente consequamuriaitcnimi
tes quas te Fili meditari oportet deos colere dc qui tege nuerunt parenteS: lege' graeciae comunes: quod si haec feceras pulcherrima gloriae corona consequeris Isocrates quoq; deos imprimis sic colendos ait: idque cum semper: tum maxime coraum uersa ciuitate faciendu censumquod1tae diis sacra facere:& legibus parere uno eodeque tem pore uideremur. Q uae aurea praecepta olbus quide umqcsse uenerationes debent:nihil enim nobis recte ces uru spe randum:quod diis munisecisceptum d peractu sit quod
ita esse nostri maiores rati nihila unquam inconsultis diis
105쪽
xlv incipere nihil abnuciatibus exsicere uoluerunt. quod si
Romanae urbis mitia perscrutabamur:komulum dcorum auspiciis Numam sacri.copstituti fundamenta iecisse cis Uitatis comperi cmUS: eost omne cum apud ciues suosa tum apud externos maxime sempcr fuisse auctoritatis mucniemus qui laco picntissimi ac Magnificcntissim fue rint.quid enim regnante Numa finitimos: Urbis incunabula tam iniquo aio ferenteS: ne romani arma inscient colit
buit nempe illius sanctissimi uiri pictas:&i suppli ciis deoru Magnificcntiamullus enim se unqua cx coci cito uictio m cosecuturu sperabat:m quo sibi cu sanctissimis ac Relia giosissimis uilaris: dc a sacrificiis cultui diuino reuocatiS: atq; amotis dimicanduisset.deos em illis in praeliis astutu, ros haud dubitabant:qui sibi coisclcmeta a cui uia seuero ac diligonii cociliassent. uodoc picula docuertit Aulusnaq; Posthumius bello latino di stator in plio apud regillia
lacum comisso haudquaqua supior fuistet:nim uencs duo
cadidis eqs:ac virtute insignes in eo cossietui romanis pugnassent quos dictator castore ac Polluce haud dubie aistus:comuni titulo dedicauit.at cotrari religio cotepta alio
quid psces conati sui:n6 nc accerbissimas luisse poenas dunt Publius em clodius primo punico bello, iocum irridens cu cauea liberati pulli tio passecrent mergi cos i aqua iussi:ut biberent n esse nollent. u1,1stus classe deuicta multas ip lachrimas:magna re publicc clade attulit.undo codenatus a populo edunius collega clodii code bello tepestate classe amisit:cu deos auspiciis haud paruisset quare sibi morte asciuit.qd.C.Flam ne ob neglecta religione magno Rei pu.uulne apstrasimenu cecidisse a celio scribit
quae nos Exepla docet:nihil esse nobis in deos contemptu
106쪽
auspicaduna.rogabis tu me sortasse hoc Ioco:qu1d sit deus:
Di unde hoc nome1 decli natum sit:& cquid ueterum poetas , ias rum qiacmpiam unum tantum esse deum amrinatem ostedcr1m:deus est ut ipse cuius carmina interpretamur Pythagoras ait: animus qui per uniuersaS mundi partes omne sNaturam coincans:ati diffusus:ex quo omnia quae nascutu antimalia uitam capitat . Anaxagoras deum esse dixit in finitam mentem: quae per se ipsam mouetur . Ant1sthenes multos quidem si e populares deos:unum tamen natura Iem summae totius artificem.Cleatheso Anximenes aethe ridicut osse summum deum . Chrysippus naturalem uim diuina ratione praeditam interdum diumam necessitatem deum nuncupauit.Zeno diuinam naturalemq; Iegem Aras fotclesinam mentem mundo precs e testatur Plato qui
maximum demonem appellauit Thales milesius deum ait eam esse mentem quae ex aqua cunci a fingeret . Cicero Tusculanarum libro primo deus est inquit mens soluta quaedam: dolibcra:& segregata ab omni concretione mor tat omniissentiens: dc mouens ipsaq; praedita motu seminpiterno.cum a Simonidc quaesiuisset Tyranus hiero quid esset deus deliberandi sibi unum diem postulauit: cum 1dem ex eo postridie quaereret biduum petiuit: cu Saepius duplicaret numerum dierum admiransi Hiero requi reret:curata faceret. Ut quanto diutius considero instrtanto mihi res uidetur obscurior quod autom ad nominis derivationem attinet.ego deum PQq ἡ ρεου deducestu puto. est nimio graece idem quod apud nos deus:dictust est et an πλεω 1dest a uidendo:quod ipse omnia contempletur:
107쪽
xlviid videat nonnulli ab QD, quod esturo derivatum uolui. alii a quod est curro:quod omnia assequaturi uidam
a Pt quod latine sonat acute audio:qd inuocantibus praesto adsit.uel a ii quod est facto , omnium sit author actionuApollodorus dictu G. hoc est deum celait:quod sit causa ut solis ac lunae radii inspicianturisunt praeterea qui deum nome esse latinii malui:dustuq luci a dando:qa mortalibus omnia dat comodahuel a desum quod111 hil ei desit:sed de etymologia satis. d aute ueteres quoq; unu de esse deii, sed uariis multiplicibus' appellatioibus peiuSnuibus de no1atu cesueti ni:Test es sunt cu alii qua plum mi:tu primis poetarum celcbrimuS Sophocles qui de deo loquens ait.
ε υμφῶν νομίζομεν horum uerborum sensus talis est.unus sitierum fater uolumus unus est deus: qui coelum fabrica uit:& longam terram:iucunduq ponti tumorem:d uentorum u1olentias mortalcs uero multi corde errantes:erexi mus ad nostrarum cladium solamen deorum marmoreas aeneas:aut aureas:aut burneas statuas histoc sacra faciis mus: dc solemnia festa celebramu Srita namq; no pietatem
colere arbitramuri sed quid diutius phis moror:cum nulla sit sere gens tam seris moribus tam barbaris institutis:quq dcoS non nouertit:notos non uencretur iam ipsae quoq;
taniae saltibus ad quendam amnem mitescente luna noua
Elephantosum greges conueniunt ibique se purificanteS
108쪽
solemniter aqua circu spergunt atq; ita salutato sidereis Sylvas cucrtuntur origem appellat Egyptus seram quae
exoriente adorat caniculam. quod si bruta quoque animalia pictatem colere deo,uenerari: pro comperto habemus:
uo ne hominem rationaS ac consilii participem pudeatmullos fater deos nulla sequi pietatis ac Religionis uestigia. Scythasq; ac Galatas imitari.apud quos ut ait Plutarchus
nulla fit deos mentio:nulla de diuuiis Historia memorat . nam 5 iugulatorum hominum gaudent sanguinervi hoc demum exactissimum sacrific1u arbitrant nullus est praeterea qua Getico inope consuetudinec despiciat lut herodotus scribitidiis minitantes: In coelum contra tonitrua ac fulgura iaculantur. Q uid enim turpius quid homine uidignius dici potest quam ut Diagoras ille theos 1dest ut ita dicam impius appellari qui cum Samothraciam uonisset rdix1metq; ei amicuS quidam tu qui deos putas humana negligere non ne animaduert1s ex tot tabulis pictis:qua muli1 uotis uim tempestati effugerint in portui salui perue
norant ita sit inquit illi nusquam picti sunt:qui naufragia
secerunt:in mari q3 pertierunt.existimabat insanimentis homo inferiora lisces diis imortalibus contemni:nec humanarum rerum quicquam coelestibus esse curae credebat.quae inanis ac futilis sententia cura caeter1s.1bus Nationibus: tum imprimis ab iisque christi dei optim maximi praece
pia atq; instituta sequuntur xibilianda:atque explodenda est. vis christiana rcligione imbutus christii deii nostra humana negligere:sibi poterit persuadere: qui a sacratissi-
ma illa sede huc descedere totque pro nobis pati supplicia
non rccusat rorat quarce uniculacum omnici reru tabcr- natore Pictissime colamus:d patrias leges atquc institutas cruare
109쪽
xlvii seruare studeamus . uod si fecerimus a pitium nobis ac
de exauditur m o vi, ei et idciun urandia uenerare. quo c. praecepto nil humanquite salubriusmirutilius a sap1cntista μν ion iam mo philosopho dari poterat iure.n. iurando non seruato: nulla erit inter hommcs fides nulla rustitia nulla denique Pietas:nam si iusiurandum max1me fide constat eo negleincto no ne negligitura fides quae si ut inquit 1ccro iusti ita est fundamentum:sublata ex humanis fide:non ne dc iustitia tolli tur:quod si ut anquit Plato rust1tia erga deos pie
tas uocatur:Contempta iustitia pietas quopue contemnat necessse est.colendu est 1oi iusiuradu ἔ- ου' in re σαυου .1dcst heroas deinde praeclaros monet nos diuinus Pytha ogoraSutheroas quoque colamus csterum quina apud ue teres heroe sint appellati omn1um primu uideamus:de1de
apud nos heroes appellati possint:& unde heroes di stisant expone conabimur Hesiodus upitcrmqt Saturnius quartu fecit heroum diuinu genus:aequissimuratque opti mum: qui semidei nuncupanturiquorum alii apud thebas Boeotias: iliumc superbum grauissimo bello petierunt: pars uero iubente iove in maxima omnium rerum abundacia beatas incoliat insulas. Q uare cosdem apud ueteres heroas fuisse denominatos comtccre possiimus:qui apud nos divi nuncupantur:ut diun Franciscus: dmuS Stephanus. suam.uirtute apideu optimii maximum eatas sedes adepti sunt.unde aute hoc nomen der1uatu sit variae sunt doctis utrorum opiniones.allim.dictos heroes albitratur e es la terra: d si ita est omnes homines merito heroeSappellari possunt.non nulli in G, thoe 1.ab acre hoc sis
110쪽
nomen inclinatum uolutch eorum animae corporis carces solutae in aere uersenturcindeq; haec speculentur inferiora. non desunt praetcrea qui heroaS. εο aeris eε 2 5.iu1rtute nuncupatos cescat.Orpheus.n. ux iti δεῖ edivit h. c. r. ides heroum matre ait esse uirtute . par ride. .La dilectione doc61uncti Gedeo deducul:dcos.n.mullieri
bus victos aut deabus uiros herou geusicrcasse fabulani Plato herounome abaeti quod est dices mssexti esse centcori, sapientcS fuerint rhetores: na heroes rhetores damdc disputatores esse uidentur unde sophista quoq; genus iis . . se Heroica yle existit. Joc Qvitae μ' .u ei μιιον es e εννομα μέ mkro,d m6cScole legitima facies Demones M Tul Lares Apuleius modo lares mogenio appellatculsi ignoraret y thagoras deos alio supos alios 1scros appellatos: de caelestibus locutus nunc mane quoq; rite colendos docet:ncestemcre legitima facies additum putes: alijsa1.hostiis atquc cerimoniis antiqui sibi inferos alijs s peros concili abatansertim.pulli hostiis plurimu obieetari credebantur steriles plerea hostis inseris offercbatur si ipsi quolifera steriles cssient.cu eximiae superis uictimae toto de grege lectae dicarens . Ac τε se me i it Του et άines mis 'A3ά- κι αὐ τα ei. dc ParenteS honora dc genere proXimum queque recte nos quidem admonuit philosopho princeps Pythagoras ut secudum deos immortale,parcte ueneraremur: quibus tantum tribuendum csh:ut Sophocles pociarii prς
stantissimus dicere non dubitauerit. μυμ oc soνωυm ἰσοθὶ Ουοπιμαρ quae uerba significant nobiSpareteSaeque ac
deos colendos esse:nulla.n a liberis m paretes tanta ossicia proficisci posse sibi persuadebat:quae eorum nos beneficiis respoderentini si diuiui quot honores adderentur.nam ut