장음표시 사용
361쪽
observantiam Τ Imo ipsos quandoque vidi medicos ad aegri curam requisitos libeὰ profiteri, nondum contra morbui quicquam ordinari posse, sed tantisper expectandum est , quoad cognoscatur, in quod morbi genus hoc malum degeneraturum sit, nec ullum aegroto praetcript istent medicamentum, nisi existimationis conservandae gratia moti. Quae tamia tamque solennis stultitia est, ut nulla opus habeat relata tione. Quat i vero tantum temporis morbo lit indulgendum, ut magis magisque crescendo tanto majores acquirat vires ad valetudinem nostram eo facilius extinguendam Τ Non a tem dubium est, quin cuivis malo libenter multi cito resiste rent, si certi essent, quodnam inter tot medicamenta, quae singuli diversa praecipiunt, prae alii S pnaecipuum, morboquta magis appropriatum, seligendum iit, ne malum malo augeatur. His ergo ut subveniatur notandum, ut remedia secinxistima&naturae nostrae convenientillima certo inveniamus, maxime attendendum esse, per quas praecipvh res vita nostra, dum Ualemus, conservetur, ut, cum ejus dilaimen incurrimus , judicare queamus, quibus rebus naturae inprimis succurrendum sit, si rebus stibi contrariis adeo impediatur, ut sibi ipsi siumcere hac in parte nequeat. Sique experientiai
cotisuluerimus, primum aerem, ut respiremus, requiri notabimus: deinde alimenta, quae capimus: & denique calorem naturalem, Omnia nostra membra vivificantem. Lino enim horum trium continue absente, mors necessario sequitur. Hinc facile concludendum, quibus auxiliis, cum aegrotamus, naturae succurrendum sit. Videndum scilicet est, aeris constitutio qualis tunc requiratur 3 quae praesertim alimenta assin menda sint, quoque modo calor internus ita adjuvari pollit, ut omnia libi contraria vincere valeat. Haec autem docebunt tres, quae sequuntur, regulae.
Procurandum, ut aegrotus gyratur in aere tranquid o isiubcahi,
nussu forti odore, qui u sfuerit molestus , epleto, sique ab
362쪽
PARS TERTIA. quamdiu morbus duraverit, expulso veteri aere, novum in locum, In quo aegrotus decubuerit, ιntromittendum, t tum conclave repurgandum esse.
PROBATIO. HAEc omnia satis sunt clara. Qui vero ad ea attenderit,
graviter contra ea committi animadvertet. Quot e
rum, qui fatis infirmi sunt, in plateis non deambulant, aut sua sectantur negotia i Alii in conclavibus dormiunt, vento undique perviis: imo non raro vidi infirmos lecto reIicto leviter vestitos per fenestram apertam prospexisse ad observandum quid rerum geratur in plateis. Quam necessaria autem, si diutius institerit morbus, aeris sit mutatio, de qua modo dictum, incolumes experiuntur, dum aegros invisunt, in qu rum camera fenestrae aliquamdiu fuerunt clauis, quam somtis nimirum & ingratus tunc sentiatur odor. Contra si per apertas tantisper fenestras liber aeri trantitus fuerit concellus, ac conclave fuerit bene prout decet repurgatum, frigidaqu conspersum aqua, non parum refici aegrotus deprehendetur.
Ab omni cibo potuque quantum possibile abstinendum, horis Hia pastui desinatis, fisi ciborum non appetitum , sed aversisonem
potius habuerimus,mhιIquidem eorum assumendum esse.Juvat tamen eos cor praeparatos abquantisper intueri Husve eos comedentes aliquamdiu spectare ζ quodsivero appetiatus oriatur, edere quidem licebit, at modicet non nisique bene calida, facilis digesionis, nobisque ordinaria, seu ut uramum usitatafuerant. tibi vero singularas s extraordinarius tertι alusus cibi, sicra aisas inconsueti, appetitus in nobis fuerit excitatus, fiatisfaciendum ei quidem esse, sed non nisi horis adpasium ordinarium desinatis, nec magnanimis copia sympta.
PROBATIO.ΗUjus rationes sunt istae: quod cum valetudinis ratio in
eo sit sita, ut corporis nostri vires sint fortiores rerum ,
363쪽
ternarum continue in illud operantium viribus; ideoque morbus nitul aliud sit quam ejusinodi status, quo vires rerum
externarum fortiores nostris evadunt, easque jam tum 1 lim destruere incipiunt: non consultum certe videtur, magnam rerum externarum copiam corpori nostro ingerer , praecipue quando naturam nostram maxime ab iis abhorrere
deprehendimus. Huc accedit, quod omnium nostrarum operationum debilitas in nostro tinic corpore nimis sit evudens, nec proinde sufflatant ad ejusmodi partim concoquem da, & in chylum convertenda, partim per omnes corporis partes post transmittenda , ut opus fuerit distribuendata: nam & nimis debiles sanguinis motus, cujus ope distributio ejubmodi procedit, ex tardiori arteriarum pulsu iusticientellcolligitur. I Iinc in sextae regiae probatione ostendi, toties observatos esse aegrotos ex nimis avida ciborum assumption in apoplexiam incidisse. Attamen cum juxta Octavam regulam nihil uti ii S fuerit, quam ut, pristinum corpori vigorem restituere quam potest fieri citissime, studeantus: s epius quippe usu venit, ut diversam plane naturam brevi adeptum corpus haud facili: ad priorem reducatur statum , Optimum ergo fuerit, ut, lioris ad pastum constitutis, atκ cibos nobis p
lentes mensae appotitGS coram intueamur, aut aliorum ala. Criter & appetenter comedentium spectatores limus, quo ipso amissus ciborum appetitus iacilius recuperabitur: quandoquiadem in multis vidi aegre pallis mentionem tantum fieri ciborum, cum primum alioS conspexerint comedentes, appetitum rediisse: appetitui vero jam praetenti utique , propria natura nos ad eum sblicitante, obsequendum esset at ex rationibus allegatis, moderatius, klque in cibis bene adhuc c Ientibus, lic enim interno ad concoquendum reqvito cal
ri succurritur. Porro cum omnes corporis nostri operati nes magna cum debilitate procedant, eorum maxime ratioliabenda est, quae facilioris situ concoestionis, ut sunt camiam gallinarum, aliarumve rerum juscula, aliaque ciborum
364쪽
humoris potius quam solidi speciem referentium genera,quin rum quidem nullum Observavi meliorem, quam qui sequitur. Variae carnium facilis concoctionis succosarumque species conjungantur, discindantur in minutissima seustula, earum ossa, quae non nimis dura fuerint, sed medullia plena inmortario bene contundantur , haec omnia inter se commixta quoad fatis est coquantur, & ut notum est praeparentur. Multa hic addi possent, ut: alvum, si obstricta fuerit, cibi moventes, soporiferique, si magni dolores saevierint, &sic alia adhuc alterius generis, M. prout appetitus aegroti vel acidum vel dulce, vel salsum, vel insulsum desiderat, ejusque constitutio
requirere videtur, dummodo, ne multum aromatam aliar laque ejusnodi rerum, quae parum succi praebent, adjiciaturi Hisce omnibus ita praeparatis, corpus succo tantum indE facto, squicquid autem in succuni non evadit, r movendum dum morbus durat, continvia nutriatur , nullo alio cibo aut
potu nili sorte appetitus aliud quid desideraverit, ut jam mox dicetur adlubito, tandemque siccus iste vel Ibissior vel tenuior reddi ad aegri placitum potest. Quae Omnia rationi
maxime consentanea videntur. Iste enim siccus ciborum eisentia quali aut virtus est, qui solus ut plurimum nutrimentum nobis, dum edimus, praebet, ubi omne residuum, quod in succum verti non potest, a natur1 tu superfluum relicitur. In regula hac supra quoque volui, ut ab extraordinariis cibis abstineatur, nisi nimis magnus eorum fuerit appetitus. Quantum hoc experientia confirmetur, in regula secunda ostendi,
quae ipsa hujusce maxime in praegnantibus evidentissimh nos convincit, non semper denegandum este infirmis id, quod tanto desiderio appetunt. Quod si vero iste appetitus noria fuerit valde insolitus, aut vehemens, sid quod in se ipso qui que iacith sentiet) ab hisce omnibus abstinendum est, quae r roseu non semper comedere solemus, ut siuat poma , Ostrea heseces, musta, mella, &c. cum enim, ut supra dictum Reg. 7. peregrinas regiones vilitando, multa tantam in se omnium c I vir,
365쪽
34 MEDICINAb COR po Ris virium debilitatem ex eo derivent, quod tam inconsuetis r bus, vel iis saltem, quae non eo, quo assueti sunt, modo pric paratae sint, uti cogantur; quid demum alterationis procre turum creditis in statu, quo omnes vires debilitatae sitiit, assumptionem variorum ciborum, quibus ordinarit: non assu ti sumus t Quocirca quivis, qui sanam secutus fuerit rati nem, tanto magis pro certo mecum colliget, quam periculosum esse videatur, non tantum inconsueta tunc edere, sed& talia, quae nunquam comedimus, vel quae nullus hominum, dum valet, edere solet./Hic aliquos forse dicturos esse suspicor: neminem fore tam omnis rationis expertem, ut aegrintus ea assiimat,quibus neque ipse, neque ullus alius, dum valeret, fuerit usius. Verum merito quis mecum miretur Cintra vagantias , quas consuetudo introducere valeat. Quid enim quaeso aliud sunt omnia chymica praeparata ex metallis,mineralibus, &c. medicamenta, ex. gr. E ferro, plumbo, antimonio, corallis, &c. imo omnia propemodum medic menta, quae passim omnes lard tunc assumunt, quam taliae, Hujus conclusionem mihi forte lectores hic negaturi sunt, licet omnibus antecedentibus, ex quibus ea formata est, planEassenserint; idque ex hac tantum ratione, quia quaedam admodum speciosa sunt, quibus plebejorum hactenus oculi mi. rum in modum excoecati fuere. Verae enim procul dubio rationes, cur ad tam monstrosa remedia prolapsum, hinc ortae
sunt, quia in principio morbi plerumque nullum aegroti cibum desiderant, creditum fuit aliud quid esse adhibendum,
quod nullam cum cibis convenientiam haberet. Quae ratio mihi haud minus absurda videtur, quam si ad vividius inflammandam candelam semi extinctam, quia alioqui sebo,cera,&C.
abundat, nec ejusmodi opus habet, ideo quis aliud quid, Sequod cum triste pabulis non congruat, usurpandum esse a bitretur. Porro opinio fuit, non seu stra Deum isthaec per naturam produxisse, sed potius ad nostram utilitatem: sed hoc ipso prosecto obtendere velum huic rei voluerunt.Omnia enim
366쪽
enim hujusmodi praeparata chymica ex metallis, mineralibus,& vegetabilibus natura neutiquam produxit, sed ea per prindigiosas demum praeparationes quas cur alius hoc, alius alio instituat modo, causam vix quispiam, ut credo, allignaturus est in medicamenta evadunt. Praecipuum tandem quod dicitur est : licet ejusmodi res nullam primo intuitu cum nutura convenientiam habere videantur, magnam tamen earum
utilitatem experientia latis superque confirmari. Ast si in rebus dubiis &obscuris potius id, quod maximh experientia utile esse confirmaverit, sequendum est, de quibusnam rebus, cedo sodes, plus experientiae habemus, & quaenam tanta nos peripicuitate, quod corpori nostro maximopere prosint, certiores reddunt, quam ordinarii cibi. Hos enim, ubi bona istam larvaletudine, tanta in copi1, totque vicibus indies assumere licet, utilitatemque ex viribus, quas corpori nostro communicant, adeo manifesth offendimus, ut nihil horum a quopiam in dubium vocari possit. Quisquis vel de unico aliquo medicamento mihi demonstraverit, me illud salvum& incolumem, eae, qua cibos consiletos, ratione & copia impune assumere posse, causam nullam dixerim, quin me victum afferat. Communiter hic respondetur : Quod si medic, menta ea ratione & quantitate, qua ordinarii cibi, usurpari
possent, non essent medicamenta. Quae instantia quam nullius sit probationis, non est quod prolixi commemorerria. Omnia enim eo recidunt, aliis, cum decumbimus, utendum esse, quam cum valemus, & medicamenta diversas a cibis proprietateS requirere, quod nondum probatum; sed potiustam absurdum videtur, quam candelam ad extinctionem ver gentem aqua refocillare velle. Quanquam non negaverim, aliter cum aegroto quam cum sano esse procedendum, quod 'ipsum maxime hoc in tractatu ostendere institui. Indit autem noti sequitur, aliis tunc rebus, & quae cum iis, quibus recte valentes utimur, nullam habent congruentiam, utem
dum esse i quin potius sanam rationem mihi persuadere posse
367쪽
36 MEDICINA, CORPORI snon reperio, id magis sequendum est, quod experientia utilius esse docuerit, eaque in promptu sunt, quae in magna cinpia accepta non illico nocent, sed potius vires corroborant, ut alimenta communia suerint: sique contra ad manus sunt, quae quantitate non aequali accepta semper noxia sunt, vire que debilitant, ut omnia praeparata chymica, simul ac injusta a medicis ordinata dosis excedatur: hoc, inquam, polito utroque ut indubitato rationem sanam mihi persuadere ρο se non reperio, ut aliquem in morbum prolapsiam posteriora inconsueta remedia potius usurpemus, quam priora, quibus asstieti sumus. Huc accedit probabilem suboriri siusipicionem , Omnia ejusmodi praeparata chymica, quorum dolis in paucis conlistit guttulis aut scrupulis, sorie pura puta venena est . Qua vem fronte isti talium medicamentorum aestimatores id, quod jam propono, accepturi sint, equidem haud stiverim; attamen non facise ausus fuero cuipiam, etiam fano ac sospiti aliquod, quicquid sit, sub quantitate cochlearis mensurae propinare ita ut repente moriatur, quin omnes Veneticii me reum postulaturi sint. Qui ergo causari poterunt, hujusmodi medicamenta chymica, quae licet non jam cochleari quantitate, sed minutissima portione propinentur, mO tem tamen intulerint, jure non posse dici venenat Hinc imculentissimh, meo quidem judicio, colligitur, cur plurimi ea tantae utilitatis esse arbitrentur, quia nimirum, cum ejU
modi medicamenta, in jusse pretescripta dosi assiimpta, magnas
quidem in corpore nostro alterationes creare, non vero ideo ejus functiones planE destruendi potentiam habere vident, ex eo conjiciunt, majoris ea virtutis esse, quam ulla alia medicamenta, quae tam sensibilia operationum suarum specimina non tam celeriter ediderint, hasque tam visibiles in corpore excitatas mutationes fieri asserunt, h tam vehementi contra morbum dimicatione, non considerantes, quodvis venenum in parva dosi sumptum eundem editurum cile effectum, ut sunt: vomitus, sudores, magnae intestinoruim Diuitigoo by Cooste
368쪽
PAR L TERTIA. - Πcommotiones, M. prout eorum, qui Venena potarunt, exempla satis testantur. Quam strenue vero haec medicamenta morbos Impugnent, tum demum crederent, si cognitum ipsis esset, quam multi mortem ex hoc solo obierint, quod
praeparator horum medicamentorum contra praescriptam a
medico dosin imprudenter peccaverit. Et edoceri velim, , unde medici resciverint, tam parvam aegroto dosin in ejusmodi medicamentis et se ordinandam t Nisi valde fallor,quam
plurimos internecione abreptos fuisse Oportet, priuSquamis hoc addiscerent. Quidam etiam medicorum mihi innotuere, qui, quando aegroti medicamenta eorum assumere ex eodem metu recusarunt, ad addendum aegroto animum, &ad probandam ipsi medicamentorum suorum innoxiam integritatem , plus quam ad dosin constitutam requiritur, se ipsos aissumpturos esse asseruerunt, reipsaque praestiterunt, per hoc autem gravissimos sibi morbos accerserunt. Quin & al uem novi medicum juniorem idem fuisse conatum, qui, licet optima frueretur valetudine, brevi tamen interiit. Interim, si praetcripta dolis non exceditur, illudque proinde natura n
stra superare valet, neque etiam tanta medicamentorum c
pia, quanta apud Galenicos adluberi solet, infirmus tunc aggravatur, saepe accidit, ut aegroti brevi convalescant ; idquo quia ad isthaec non bene attenditur falso adscribitur talibus
medicamentis, quae propterea etiam Galericis, utpote quae in magnis potionibus aliisque incommodis consistunt, praeferuntur. Sic multa porro referre possem, cive indicantiata, decumbentem non medicamentorum ope, sed sussicientibus propriae naturae, per Ordinarium ciborum usum sustentatae, viribus unice pristinam recuperasse valetudinem. Novi virum adigni nominis, quod ob aegrorum curationem in mum do obtinuit: novi itidem alios multos, eorumque aliquos exigua in arte medica experientia praeditos, qui ejus meth
dum secuti selicissimas praestiterunt curas, quae in his paucis consistit. Cum magni in aegroto oriuntur dolores, optatis r utun-
369쪽
β MEDICINE CORPORIS niuntur, cum calor excedit, alcalibus: ubi contra frigus, d presso calore, regnat, acida taliarpant. Quia igitur in aegrorantibus ex his tribus unum semper, vel plura etiam certo imveniuntur, facili negotio, quid aegroto praescribendum sit,
sciunt, cum aliud non opus sit, nis memoria retinere quaedamaicalia, acida, &c. eorumque doles, tametsi nullam quis artis medicae cognitionem habuerit. I linc recordosi novellum
medicum magnam sibi apud alios medicos praesentes, quibus methodus ista nondum erat cognita , admirationem & aestismium conciliasse, quod tantum in variis processuum, quos vocant, modis aegroto praescribendis habitum possideret. Sex enim ex. gr. alcatium, totidemque acidorum species Lepe inter se commutari pollunt, adeo ut si conjungantur, justim dosin non superent, facilique negotio cum aliis ista misceri& praeparari, ut sub forma vel pitularum, vel pulveris, vesmassulae, vel potionis, vel icci ad aegroti palatum accomm dari tradique possint. Sed vehementius adhuc mirabantu eum ejus processus, quos sibi notaverant, in iisdem postea casibus adhibiti, diversum plane sortirentur eventum. Non enim adverterant, quod iste bonus vir sub unguibus optata celaret, medica mentisque clam ingereret, quae cum aegroto Emnum inducerent, id reconvalescentiae speciem apud illos, quos artificium hoc latebat, praebuit. Non tamen ideo prolixius ero in demon Mando, istam curandi methodum nullo modo securiorem esse ea, quam impraesentiarum proponendam suscepi, cum hujus rei cognitio non tantae dissicultatis sit: quia insuper manifessissimum est, per eam tolli tantum symptomata morbi & adhuc sub judice lis est, an verE tollantur
non etiam veram ejus causam, ideoque hanc morbi Pram, non ejusmodi methodo utenti, sed potius robustae aegroti naturae adscribendam esse. Facilius tamen per sequentem res tabitur regulam, in qua modum ostensiurus sum causam mo
bificam tollendi ; rum demum palam fiet, per modum jat
ciscriptum minime id posse expediri. Quanquam nimia tru-
370쪽
PARI TERTIA. nisi prolixitate opus soret ad artificia quaevi S narranda, qttibus famam sibi idiotae majorem, quam in arte medica expeclentissimi conciliare sciunt. Nec adeo incognita cuique talia sunt, ut ea sibi forte imaginantur. Ex liis vero omnibus satis perspicuum esse credo, admodum eos falli, qui recuper tam valetudinem medicamentis semper attribuendam, ac proinde magis tutum esse existimaverint, ingruente morbo, ad similia confugere, quam ad ea, quae in hac regula unichobservanda supra inlinuavL Ex his quidem omnibus sequi fateor, medicamenta ex vegetabilibus praeparata minus noxia, ideoque tutiora prioribus videri ; attamen non video, cur horum potius, quibus plane non assueti sumus, quam ciborum essentiis utendum sit, id est, succo ex iis, ut supra dictum, prae-- parato, cui natura se nostra omnino aissuevit, & praeter quem iraturae nostrae nihil nobis magis conducere tot experientiis convincimur. Quanquam tanti quid refert statuerit quil, bet hac de re quicquid libuerit, per me licet, dummodo remedia, quae jam propono, Omnium quae scimus tutissima esse concedat. Cum igitur si ulla in re, certe in hac, hominis aut
vitam aut mortem concernente,caute procedendum sit,ea merito ante Omnia arripienda sunt. Probe autem notandum est,
me non ideo ullo modo improbare chymiam, sed ejus scientiam cuivis naturae scrutatori maxime potius necessariam jud, care, tanquam praestantem admodum scientiam, ex qua incredibilem haurimus utilitatem ; de qua nullus dubitabit, qui consideraverit omnia metalla, varias mineralium species, viatrum, calcem, lateres, saccharum, sal, pulverem pyrium, ali que ejusmodi non nisi chymicis parari posse operationibus. Porro bene notandum, me luc de generalibus loqui remediis, quae, quomodo in omnibus morbis procedendum si indicant, non in morbis ex causis extraordinariis provenientibus, id est, a rebus inconsuetis ex imprudentia assumptis, aut quae ab a cidentibus, quae corpori nostro extrinsecus adveniunt, ortae