장음표시 사용
51쪽
genetis.Non in subiis tota raro vitiatur,sed in summo corpore,veluti squamae qiripiam,vitissub pnes infiguntur:albae adem ex pituitoso, nigrae ex melancholico succo exortae. Quam magna vero vim hacit nutrimentum ad inrnis mutationem, et ab Aristotele est traditu, ubi meminit regi num,in abus pecora, nam colore si caeteris different ijs sensibilibus mutantur atq; alterantur. Qigi vero a nutrimento alterari nutrita inficiant, eius.n.quod Uincit ei se nomen, non vincentis hi demutatione quae in animalibus cernitur, quid recti ditant non habe multoq; minus de ra quae in stirpibus notatur sed a rebus,quae luculenter Oibus apparent,quid dican incerti hinentescia rea.duntur.Siquidem quod depersio planta, quae ex Perside in Aegyptum est translata proditur, nemini est incognitul eralis siquide in Perside crat in Aegyptum aut translata, id quod periculo sum erat,mutauit. Veluti arbitror nec quod apud nos in vitibus apparct,quae cum lora mutansidis erim asserunt vinu. De at is vero stirpibus tradiderunt, qui de agricultura scripserimnsicuti et de herbis,' qui de his prodiderunt. Transportatae enim ex aliis in alia lora, saepe minus u dui, rum stadioru interuallo, multis modis alterant. Conueniebat igitur,qui aiunt nutrimeti nomen, eius quod vincitur alteraturq; ac mutariIr, dutaxat esse,n id modo scisse ac dixisse,sed et de lemces generatioe disserere tentat se. ippe aut ipsa nutrita inro,cius morbi inuti est,aut ipsis in nutrimenti vitium. Sed si nutrimentum causa non esit cita enim volunt necesse est tarnem dicant. ε iid ergo patitur haec Q nutrimentum tibi in totum non assimilat Fiet enim eo certe pacto na tura vitia rausa. At multo arbitror satius erat nutrimeto causam imputare. Iam vero nec xpterea Q nutriti opus sit, ut sibi nutrimentu assimilet, assimilari ac mutari nutrimeti sit passio: no potest idcirco quod patitur,vicissim aliquid tametsi minimum in id quod agit sacere: cum eius sentetiae maxime contrarium in disputatione de iis non nos modo ostendimus,sed et ex philosophis ii qui omnium naturae affectivum, ac passionum grauissimi interpretes fuerunt. Apparet enim omnia tametsi multo iis quibus appropinquant sitiit valentiora, aliquid tamen ab ipsis sensibile malii fostumq; pati: Θc sii non primo statim occursu, at certe temporis processu.Iam serrum acutissimum, mollissima secanda carne est hebetatum .Et durissimus lapis a guttula,longo tempore icitus, uia talem contraxit .Quid vero in iis quae mista sunt, fiat, omnes norunt.Siue enim in amphora aquae ieruentis, frigidae liemiliam iniicias, quod milium ex ambobus est,non solii Q hemina vin tur, indicabit,sed etiam quod vincens patiatur. Sive contra heminam olidae, immittas in amphoiam
fi gidae vincetur quidem hemina patietur tamen pusillum aliquid& amphora. Verum ut supra quom diximus nec refellere hoc loco opiniones institu nec prolixus ei se, sed quoad fieri potest
maxima cum celeritate docere.Ergo leuce maximus quidem alteratricis virtutis error est. Parui Galat alii plures sunt,tame scilicet in humor siccitate,srigore,ct calore mutata. Inatrophia vero erit, id est non fruetur nutrimento pars,non solum alteratricis virtutis imbecillitate, sed etia attrahente vi infirma,aut excretrice immoderatius mora. Porta ad immodicum motum excretoria vis excitatur, sicuti prius est dicitum quoties retenti uavis Vel ex multitudine excrementorum acri monisue,vel ex propria imbecillitate laborat. Hoc enim rasu, necesse est excernatur cum super-ua eo bonum,ueluti in liente , dysentenis,& choleris:cum ex imbecillitate expultricis nocesse sit carnem δέ humidiorem eue,& magis excrementosam. Sed excrementa ipsa plura proue niunt altera tricis imbecillitate. Vbi igitur simul euenit,ut trahendi quidem vis multum succum attrahat,sed cum totu alteratrix vis conficere non Ualeat, at ' idcirco multa excrementa gignam tur, expultrix autem vis id temporis di deterius 8c imbecillius, cu prius mouratur: necesse est ira excrementorum vim in ramibus aceruari,at interim pro excrementi tum specie,tum multitu dine,ali aliam heri rarnem,modo quidem tumidam, modo flatuosam,modo qualis hydropum: quipta etiam hyderos quem anas arra vorant, hoc esit genere. Verum de talibus producenda amplius sermonem non arbitror. 'eq; enim omnia in hoc libro recenseremebratim symptomata statui, sed in plurimis studiosos exercitare. Quare mihi ad alterum symptomatsi genus, iis qui Hinlaesa consistunt aetione vicinum,conuerti est tempestiuum. Ipsum igitur genus in multitudine di qualitate excretorum consistit. Incidit autem aut quod virtus aliquo modo sit laesa,aut , ex intempestiua vexatione aut vitioso motu excitari,aut propter instrumentum aliquod recluam ruptum ire, aut erosum, sicuti sanguinis prosa siloa lihil. n.deterius ab hac coepisse, propterea quod genere ipso praeter naturam esse magna ex parte videtur. Praeter enim eam quae mulieribus per uterum erumpit, eterae sanguinis pluscutra vacuationes, toto genere prsternaturam sunt: Non est in illae vero sola multitudine. Ac ruptio quidem instrumentorum, vel obplis aliquas extrinse- g cus illatas fit, scilicet vel calcitrante pullanteue aliquo, vel aliter quomodocunt vulnerato vanienter homine. Accidit autem & iis qui magno utuntur saltu, di qui ab alto in terram labuntur, 5c ex clamore acuto,oc magno,cum uti in eo omnia vocis instrumenta quammaxime tenduntur. Sane tensionis ratione rurimimtur, re quae ex saltu sunt lasa.Quae vero ex lapsu ab alto, plagarum generi adnumerantur. Quippe tuli id interest ex lapidiciae casu contusa pars aliqua sit, ali uae desabitur pars, vehementer in solum impingens contundatur. At p hae quidem rumpen i vasis manifestae inuta sunt, nee est rarum quisquam ignarus. Aliae sunt quae ex corporis aste ictibus oriunt .cum scilicet alicui per nares sanguis sponte profluit, aut cum aliquis sanguinem
52쪽
commetur:& cum ita est immodicus,vi intra
'v' lippens qu, quod sanguinis vas rumpat vel recludat, est fatis.
rum vero vasorum vitium in immodica mollitia di duritia,& tenuitate consistunt. Fiunt aut haec Innullis quidem, eti in Hero statim visiose sorinatis: mollisies vero non minus&ex odica proueneri humiditate, sicut durities ex siiccitate,tenuitas ex atrophiis.Ac quod molle ob debissitatem magis est opportunum: quod velo admodum di ram est, eo quod non notest amplius extendi: quod tenue est,amborum eiusmodi invenis assie ouu occasione, non solum a causis internis facile ad rumpendum est sed etiam ab externis Em-duntur autem non omnia pari modo.Quod enim durum est&crassum non ficile erosioni patet: similiter Iten recludi, ei quod imbecillum 5 molle& tenue est, in promptu est:ei quo fir- D mum crassum S durum est, non promptum. Fit autem vasorum reclusio tum ab aliis Quae ins vim corpora irritansitum a multitudine quae ea recludi urgeat interim vero re natura ipsa e metilente ea contristant.Sunt qui sanguinis diapedelin, ceu quartum supra iam didici penus
minent. Est autem minime quartiriri, sed vel exiguorum vasorum apertio,vel seri non sano utinis excernedi species.Qua maxime ration ex tecinoris renumq; debilitate metituriac sepe deo
sum de icitur sanguinolentumserum. De iis autem paulo post dicetur, sed sit prius de iis quae v
mmtur egerimus. Erippe expelluntur haec quoq; alias ceu immodica,ac ventriculo orauia Qua te alimenti aliquando est copia: alias vero ceu infestantia mordentia, veluti cum vel acidum vel ni rosium, vel amarum&acre ex concoctionis desediu assumptum nutrimentu est reddit ζm Sane huius generis sunt θύ bilios re pituitosa,& serosa excrementa tum quae in ipso sunt veruta tum qu ae in eum ex toto corporis habitu confluere sunt apta. Est autem super haec& tertitim uenus causaru,quae Uentriculum ad vomitionem lacessun licet nec degravent, nec mordeant, da natura duravit sint alienae. Porro omniti quae a natura sint aliena comunis terminus est,si quavis concocta lint,nutrire in non valent .Hac arbitror ratione,non soluacida pituita,& salsa sed etiam dulcis in ventre collecti, non raro eum ad vomitum prouocat. Sed & sanguis ipse qui in ventri L Ium est effusus,eo pacto ipsum vomere cogit. Iana infra quo*d cit aliquandoctus,aliquando serius,prieterea plus Uel minus, item raro Vel cepe,vel utile nutrimentum, vel corruptum vel quod in eum superne confluit,vel quod in eo est genitum. Verum expulsio quae consuetum ore uenit tempus, vel degratiato ventre,veluti a multo assumpto:vel demorso re conpuncto veluti a mordacibus Nel tanqua alienum ac minime familiare amoliente, incidit: Non oblitis scilicet ii his cu multum assumptum dicimus, triplicem id habere generationem, vel Dropter in virtus1mbecillior sit quam prius,Vel quod supra mediocritatem sit quod assumptum est,uel utriusuro cisione.Extra vero iam dicta celerem efiicit deiectionem, humidiorum quom ac mastis pluuia
forum ciborum sumptio, ut pote promptius delabentium: maxime si qui eia sumpserui postea
lente inambulent, ita Ut η quidem concutiantur,nequaquam autem ante tempus dinerant Acciadit nanoe tale aliquid in concussione. Cum enim complures intestariorum sint orbes sipitie ueon cesse prose 'to est in singulis eorum a superioribus in inseriora cibos deserri. De caetero vero ora
uitate quidem ideorsum serri non possunt. Sed qui in spiris sunt impacti, intestinorum ipsorum
opera protruduntur ipsis nimirum repellendi quae se contristent vim inlitam habentibus. Humidi vero A glutinosi cibi siue grauitate ipsa & corporis concussione, siue intestinorum opera omM pellantur,iacilius permeant. Acceleris quidem transitus dictae causae sunt.Serius autem quam ex consuetudi 'e excernit imus venter, Vel propter intestinorum imbecillitatem, vel hebetem eo rum sensuit, et ob ciborum paucitatem qualinatem ue. lippe quae imbecilla sunt, propellere non Ualenti iniae hebetis sunt sensus, non satis quae contristant, sentiunt.At vero expulsio cana tio ijs erat tristis sensus. Iam ipsorum quom ciborum,qui ius id sunt pauciores parum habent ex crementi: itaq; nec similiter grauam: Crassi vero θά acerbi omnes tardi sunt transitus, contra scilicet quam glutinosi di humidi.Non solum autem propter intestinorum imbecillitatem,sed etiam musculoraim abdominis , deieci' tardatur : potissimum cum excrementa duriora euaserunt. Tum enim non musculorum modo qui sunt in abdomine, sed etiam qui in thorace habenturva lenti actione est opus. At minor fit quam pro multitudinis comestorum ratione desedito cum ex iis in corpus plus est digestum. Contra plus quam pro sumptorum portione deiicitur, alias ob digestionis desectum, alias confluentibus superne aliquibus in ea quae circa ventrem sunt loca. Assiduae autem excretiones fiunt, vel propter imbecillitatem, vel demorsum. Atq; imbecillitas quidem instrumentorum quae in ventre sunt, ceu saepe iam dictum est, ab intemperie prouenit. Demorsus autem ab iis fit, quae in ipsis continentur. Porio quatuor causae generationis sunt eorum,qus sic mordem, et medicamentosa quaepiam vis, eaq; vel una cum cibis,vel per seipsam. Tertia Classis. ddd iij at sumpta
53쪽
assumpta,vel etiam ciborum coma pictae. Pricterea tum quae ex corpore in ventrem mordacia ex .Ecrementa confluunt, tum quae in ipso, id genus gignuntur. vcluti in dysenteriis, quae ex ulceribus quaeracoethe vocant,cientur. Licet autem addas' quintam eiusmodi symptomatum causam, corporum nimium sensum: siue is a natura contigit, siue ab exulceratione. Diuersus assiduae ex cretionis modus est,ab omnibus iam dii iis genere causae euarians,qui ex relaxandis musculis iis,
qui fini intestinorum superiacent contingit.Qtiippe inuoluntaria in iis est excretio, propterea latum intempestiua,tum inordinata tum assidua. Veru de deiecitionibus sunto luec satis. De lia- lituosis spiritibus quos etiam ς αρ.i. flatus vocant, deinceps dicendum. Est autem di horum generatio in ipsis quae in ventre sunt locis juccis quibusdam pituitosis,uel cibis inibi a deficiente calore,in halitum solutis.Quippe synccra frigiditas prorsus halitum non facit quia scilicet ea omnirio nec attenuat, nec conficit, nec alimentum dissoluit. Fortis autem calorcum longo interuallo nutrimentum superet amplius quam pro halitu generando id attenuat misi tamen natuosum sit natura.Tunc enim g gnitur quidem spiritus quispiam turbidus,ac ut sic dicam nebulosus, caeterum exiguus breuis temporis, ita ut Uno vel altero rudiu vacuetur. At calor qui in cibos agit quidem,caeterum diminute, is eos quodam quidem modo dissoluit, non in prorsus conficit. At in hinc oritur fiat uosus spiritus. Vnoq; verbo tanquam extrinsecus, tum frigidissimi status 1 int seu Freni, leniq; maxime flante borea fieri,ium calidissimi qui a latis tempore incidunt,ambientem aera purum reddunt,qui vero inter hos sunt, nebulam gignum itidem in animalibus, iacet inc Ioris summa imbecillitate, nec cum idem nimium est vehemens, sed in ijs qui inter hos sunt itati
hus,flatuosum excrementum gignitur. At id cum per os excernitur, rilcium creati cum per se dem, sonorum silentem ire flatu cum vero neutra parte emittitu ymptoma orat,quod empnei
malosis hoc est inflatio vocatur,ventre scilicet impotente ad excremetosum nebulosumq; exce nendum spiritum. Iam intestinorum alias aliae partes,ubi talis spiritus in iis constitit ac mouetur, multiformes aedunt sonitus, quorum non omnes nomina sunt sortiti caeterum prudeli viro quale quantumq; excremetum sit,ac quo maxime loco volitatu indicare pos uni. Qui ope si eiusmodi spiritus acutum tenue sonet, pervacuum A prorsus angustum intestinum desertu estq; tum purior, tum magis aereus .Flatuosior autem redditus, similiter quidem sonumsdit exiguum cum in tenuibus intestinis voluituri terum nec prorsus acutum, nec tenuem. At v eiusmodi soni ori in iis quae circa ieiunum sum locis maxime consistunt. In quantum autem hinc ad alia tenuia in testina descendunt, in tantum minus sunt sonori.Alia vero bombos imitatur, his qui ex latissimis tibi js aeduntur similes. o genere utuntur qui tymbauli.l.siticines vocantur. He nan* materies Gex qua fiunt culpa, pure sotrare nequeunt propter autem spiritus viae latitudinem, grauiter sonat. Tales autem omnes in crassis sunt intestinis, cum excrementorum sunt vacua. Gὀd si humor quispiam in his continetur,accedit hinc quot bombo sorma quaedam, vocantq3 omnes eiusmo ei sonum vel potius murmur graece bor Fgmon, qui humidum exocmentum cxcernendum
denuntiat. c. ii ne species ipsa soni, haec amis praesignat, i utim quod ab natura fit mota expulsionem nuntiaris quM autem cum eiusmodi murmure siue homorygmo,etiam humidam .E rum praeterea statuum qui extra seruntur sonitus,alius quidem borbor ramo cuipiam similis est, cxpulsionem iam iam futuram indicans: alius purus atl ut sic dicam scinorus es aereus,qui vel
vacuum esse intestinum docet, vel etiam praeduru quodpiam superius alicubi habere excrementum: iam alius quidam horum est medius,velutica; bomboi bombosus, ex medio quodam praeductorum aflectu proueniens. Tenuis autem sonitus,qui graecis veluti trysmos siue trismos dicitur, quilinpe viro. modo appellam, alii per , alijer ι, scribentes ex intiumentorum angustia, simul ocΠatuoso spiritu, cum exiguo humore ellicitur. Quoniam autem Ac de iis ut ad rem propositam satis est dictum, ad ea quae superne in ventrem confluunt redeamus. Quippe dictum est, haec quom tum humiditatis deiectionum, tum multitudinis esse causas. Desertur igitur supernem H
ventrem saepenumero excrementum, iraturae expellentis robore: aliquando vero 'ropter im
becillitatem , nec quod utile est portare valentis . Ac excernitur quidem quod supta acuum est.
tum in crisibus, tum vero sanitatis nonnunquam tempore, veluti mulieribus omni mense. TMIes vero etiam sanguineas dysenterias Hipi rates in ijs accidere dixit, quibus artuum aliquis esset praecisus.Nos autem vidimus, non in iis modὀ,sed etiam alijs quibus tam certo circuitu re Petentes. Omnes autem quos ita vacuatos vidi, ab exercitata prius vita, ad omnino desidiosam se transtuleram. At hoc quidem excrementum, quantitate sola est alienum: Alterum Uero qualitate , in acutis morbis decretorie plerunm ex tum: aliquando vero tabcscentiae siue colliqua tionis more. Inter hoc autem omnino inutile malumq; excrementum & illud iam dictium bonum, aliud tertium excrementi genus est, quale est in ventre cibus semicoctus. Excernitur id maxime in hepaticis asseetibus. Vocant ita in quibus morbus ipse iecoris est imbecillitas, licet nulla sit phlegmone adium m. Hoc enim casu,similis passio visceri incidit, iis quae imbecillo vel tri accidunt quando is quidem appetit, sed cibos quos sibi admouet cum non concoquat, ijsdem grauatur,&semicoctos ad intestina demittit. At in is quidem ad vomitum quoq; concitatur. I cur autem cum vomitionis aliquid ad portionem patitur, quod nutrimentu per vasa quae in me-
54쪽
Asenterio sunt, veluti per quaedam attraxit, rursus per eadem semicinctun ablegati Est autem elusinodi excretiolus species, veluti etiam eam similarimi qui ante nos suere, maxime similis carnium loturae. Praestiterit autem sortasse non iraselum dixit se, sed quὀ exaelius sit exemplum cruentarum atque recenter meditum, sermoni addidisse. inetiam si quis quod ita excretum est, aquosum salminem nominet, sic quoq; mihi illud clare interpretari videtur. Atm hoc qui dem lympionia in icoctorum ciborum vomitioni ad portionem te habet. Alterum quod dici rus sum, humidae deiectoni ventris est adsimile, quae ad exactam quidem perducta est concietionem, non tamen digestionem esi consecuta. Nam sicuti hanc quoque venter omnino ab ipsa grauatus, excernere cupit, sic iecur ubi assatim digesti in ipsum nutrimenti fructum coepit, non patitur id amplius apud se morari. Cum ergo id recta progredi qua uis ex causa nequeat, necesse est retro ad ventrem recurrat. Apparet: is qui tum excernitur languis, de nigrior quam pro natura& splendens, utpote exsaimuine Ac nigrabili commistus.Quippe sanguis ipse per se, cum exfiigore rit niger, adeo nullum splendorem acquirit, ut etiam quem ab initio habuit, amittat. Nigra vero bilis, etiam sanguine ipso splendidior est: sicuti etiam bitumen, quod ex mari mortuo affertur,iudaicum id appellant. No enim cum perfrigeratur sanguis, nigram bilem creat ita cum D supra modum est coetiis, ideoq; etiam splendorent suum tuetur. Non enim sicuti concretus san
guis, qui graece thrombus dicitur, sanguine fit perfrigerato, sic etiam nigra bilis generatur. Immo contra omnino ex immodice cocto reseruente, veluti cinis quidam nigrabilis esticitur: seisida quidem,eo quod terrea caloris autem particeps, sicuti cinis 5c acetum Devenit autem ad diei unitiatum oui ex ventre in iecur digestus est succus,cum is propterea Q ulterius in corpus non digeritur, inibi diutius moratur. Nominatur autem talis excretionis species, a nonnullis dysenteria. Quippe di mordentur no rat perinde ac dysenterici,ceu arbitror flaua bili in percoquendo sanguine acri illis reddito vocet quidem quisq; prout volo. terum dimerentiae sanguinolentae excretionis quatuor in uniuersum sunx quatuor succedentes alie 'stibus. Vna quidem ipsius san guinis in iis quibus artuum aliquis est abscissus vel qui exercitationem dimiseriit, per circuitum repetens: altera cum ex imbecillitate iecinoris aquosus sanguis delicitur, quem uti lotum in nis assimilanti tertia quae mox est dicta, melancholici splendentisq; sanguinis. At hae quidem tres ut multum simul excernatur esticiunt.In quarta 8c minutim*exiguo tempore expulsio facta visitur, alias quidem veri sanguinis, alias concreti. In hac& puris non raro exiguum aliquid excer nitur, etiam ulcerum crustulae quae graece epheseides dicuntur: praterea membranos a quaedam C corpora,quae intestinorum ipsorum sunt particulae sed & stercus super his collectum saepenum . to excernitur, sanguinis in se guttas habens. Assectus veia quibus tres primae si aperueniunt, Paulo ante sunt dicti. artae autem de qua modo egimus, intestinorum exulceratio est asseetiis: quam etiam solam nonnulli dysente iam nominandam censent. Sed quod saepe dixi qud nulla res omittatur, magna sollicitudo est habenda, de nominibus minime curandum. Est autem ex eodem quo iam dicta dysenteria genere,& qui tinesmos dicitur, cum ulcus in recto intestino est sactum.Is caetera quidem simplomata insert dysenteriae similia, nixus tamen multo vehem
tiores.Vrinarum autem tum suppressio,tum mala vacuatis, Ventris excrementorum retentioni
resimae a natura expulsioni ad portionem se habent. Retinentur enim vesica vel cernere novalent cives eius collo occluso. Atque hi quidem duo vesicae morbi, unum commune symptomaisthurian habent:detinentur enim in ea urine. Vocat autem vulgus medicoriim non secus isthurim,quanquam isdiuria non siit, illud quom symptoma, cum Urina in Vestram omnino non venit, perdita scilicet renum actione. Et permittendi profectὀsunt ita nominare, cum propriam asinpellationem non habeant: non tamen latere debebit, borum assectuum differentia.Siquidem alter eorum est cum vesica quidem est plena, sed nihil excernitur alter cum vacua est,niIail omni D no in se continens.Sub tali enim assectu in quo plena est vesica,vel occlusum est eius os, vel si h se pro lege naturae habet, ipse ad sese constringendam, ac locium foras extrudendum,est imbecilla. Et cor umquidem eius clauditur, vel propter obstructionem, vel conniventiam. Fit autem obstructio tum ex concreto sanguine, tum crasta pure, tum calculo, tum tofo: praeterea cum incius meatu veluti germen aliquia est enatum, qualia in reliquis omnibus quae extrinsecus sunt, aure, naribus, pudendo, sede fieri videntur. Corintuentia ver aut propter colle 'ignem aliqua, quae praeter naturam sit,aut propter nimiam siccitat cin accidit: accollectio quidem ex phlegmo ne,scirrho at pallas tumoribus illi praeterea quae iacti Veii collum attolletia in internum meatum curinam refundunt:γsiccitas autem in ardentissimis ac siccissimis febribus in quibus laborantem saepenumero nec loqui posse videmus,nisi os madefeceritam cillitatis vesicae causas, nihil opus est recenseam, ut quae expositae iam milii in multis paniculis sint,sive hs ut similaribus, siue ut instrumentalibus incidunt. Magis autem quiddam accidere in vesica videtur,cum inam dice est repleta. od fieri non nos modo vidimus,sed etiam ab alijs audiuimus. Quippe ubi impleta fuit, ni scilicet taxere e conuiuio ac meiere quosdam puderet, actionem eius destrui contion nec urinam qui ita sunt affricti, quavis magnopere connixi, excernere praeterea potuerunt.
Sane videtur oc in ventre ec in intestinis tale aliquid accidere, sed vulgus latere: in his quidem
55쪽
qui inventriculo id pati tantur, quod celeriter sustbcenti in illis vero qui exercinentum in omni Ebus intestinis collegerunt,quia medici.ppter sequentia symptoma dalia conueriantur. Quippe in solis purgationibus,qine in intestim sunt dimissaeati inibi manen tale quid incidere solet. At v hi quidem astedius,veluti priuationem inserum excernendae urinae. Qui vero eiusdem sunt cum illis eneris, magnitudine rumor deficiunt,veluti oblaesas torpentes actiones aedunt. At is autem auectibus, tertium symptomatum genus, quod in prauis vacuationibus consistit, super, uenire solet.Sunt autem multae eius species. Prima quidem quae si angulo dicitur, quae ex iii e cillitate velicie vel urinae acrimonia incidit. Secunda fluxionibus iis, quae ventriculo accidunt,est similis: de qua melius est semel hoc loco dicamus. Fit igitur quaedam veluti anastoech sis quasi dicas reelementatio colhquatio, siue resoluti siue diuolutio, siue quomodocunq; aliter nominare libet, aliquando totius corpori aliquando succorum qui invenis sunt duntaxat.Quod autem ea colli quatione proueriit, alias ad ventrem confluit,alias ad urinas, alia ad sudores pellitur. Ac succis quidem qui in venis habentur, in seros uri saniem soluti renes qui ad excrementum id trahendum sunt nati potissimum cum sani sunt,serum quidem a venis expurgant,fluxionem aut ad vesicam assidue mittunt. Vbi autem renes trahere non valent, aut venae eiusmodi serii inventrem mittunt,aut toti id corpori partientes, subitaneos hydropum si itus inducunt. Si aute cruod sliquatum eli,crassum sit, luli 3 renes trahere non possunt, totum in vel rem necessariὀ confluit. Camoso vero genere ita colliquat tum venter fluxionem eius recipit, ubi scilicet ea est crassicu, tum sudores multi superueniunt,ubi in halitus est resoluta. At in haec quidem, tum de cariam colliquatione tum sanguinis, ad praesens satis. eliquorumvrime symptomatum quaedam veluci iucae vel renum, affectum quenciam indicant: de quibus Hippocrates maphorismis prodidita s-dam quousq; concoctionis cruditatis e sanguis permenerit, docem: scriptum autem de iis est in praesagiis. Quare nunc ad sudores transeundi est tempus, de quibus hactenus si item dictum cst,qtiod interim resoluto corporis habitu proueniunt, Vocaturhaea passio syncope. Cui contri titis status est, qui in decretoriis incidit sudoribus, qui uti* ronustam naturam indicant, non autem resblutam. Atq; eiusmodi quidem sudores, corpus expurgant. Similes ijssunt quos me diocres exercitationes& balneaeoc calor aestiuus excitant. In immodicis veta exercitiis, etiam boni aliquid ei fluit. Porro odorem colorem id excremento quod vacuatur similem habent. C pia vero eorum vel propter corporis raritatem, vel propter excrementi abundantiam, vel pro pter eius quod vacuatur tenuitatem prouenit: sicut propter horum contraria, morari quo' lent, in uri licet vel quod superfluit, exiguum est,uel glutinosum, vel crassum, vel meatus sunt Gangi isti . Accidit autem id,vel obstriictionis occasione,vel contu uentiae. Ac ob untur quidem crassis reglutinosis succis. Connivent siue contrahunt ora propter atrJphian,vel persei geratio.
nem, vel molliciem. Incidit autem ex imbecillitate virtutis in carne, sudoris tum retentio, tum expulsio,veluti etiam reliquorum excrementorum. Quippe tam vesica u ventriculus contenta
in se superflua aliquando magis tolerant, eaq; expellere cunctantur: sspe contra ne ves minimum sustinent, sed grauantiar,statimq3abinciunt.
Hares naturae, ad tuas actrimes promptiores, aut mepti res existi t. CAP.S e sermonem hunc omnium particularum communem ultimo loco simul tractandum re seruaui. Quippe parum rationabile videtur ei I ut corpore aliquo laeso, non etiam ex aequo omnes eius virtutes simul laedantur, sed aliae magis, aliae minus, aliae illaeta in totum sint. Atque illud quidem neminem latet, non posse nisi laesa in aliquo cuiusq; substantia, actionem etinim diri. Saepemimeroveia qua iam particula operante, alias alia eius laedituriactio. Non enim similem statum requirit ad alterandi actionem. atque ad negotiorum functionem. Siquidem fit omnium quae sibi appropinquant alteratio corporibus ipsis minime desiderantibus, aut locum Hex loco mutare, aut aliquid apprehendere, aut tenere, aut alicui inniti. At quae vel tractura quid sunt, vel tentiara, vel repulsura , eorum actionem cum loci mutatione necesse est fieri. 1ia ratione quod ita est molle, ut tum humidum sit, tum fluxile, tum nulli innitens, id nee trahendi similiter . nec tenendi, nec repellendi vim habet. In omm nanin eiusmodi opere,in nixum tensionemq; esse in operante oportet. At veta alterare propinquantia potest, vel quod humidissimum est, maxime, si etiam calidum est. Nulla enim actitiarum qualitatum adeo bre ut, quod appropinquat alterare videtur, ac calor. Vnde palam est corpus quod humidissimum calidissimumq; sit, celerrime alteraturum, id est, tum concocturum Proprium nutrimentum, tum sibi ipsi assumlaturum esse. Quod veta durum hactenus est, ut nec disticile ad flectem dum sit, re firmiter innuatur, id oc trahere valenter quicquid voluerit potest, Θc violenter trudere, tartiter tenere. Neq; enim, sicuti quae valde sunt mollia, remittitur cum id tendis, nee si vehementer tenditur, frangi periclitatur, quae semel apprehenderit, ea complectens tenet: nullo nee quod propter duritiem disti culter flen tur, nec quod propter humorem est molle, sic agere valente. Illa enim rion firmiter c lectuntur,haec imbecillo comple u Via,quae apprehen
derunt ficile elabi sinunt into optime quidem nutriuntur calida humida corpora, quippe quae
56쪽
A nutrimentum non seldm alterant celerrimesed etiam in se reci ptim & agglutinarit,&assimilati pessime venue istist dare sicca, ut o neque alterare, nequc in scitia reciper neque agglutinare, neque assimilare queant. Aequod celerrime alteret quod calidii limum Aia rius est dicium: hoc vero erat concestio. Quod veri, id quod humidii limum mollissimumst, est, pro te quod ait ratum est in se recipiat,admonendii potius est quam probadum: sititi cotia quod ecca duriimhaesi, lihil in se iii Medi sinit prius quam ipsum ex aliqua parte diuisum sit ac velut exulcerat umbra quidem dc quod facilius accelerius tum agglutinantur,tum coalescunt qus humidiora sunt:qus
vero duriora, partim nunquam, partim vix, nemo est qui ignorat. Vt enim aes, serrum, aurum, ec lapidem omittamus, at inde plumbo Ninus, experimur id cum altero plumbo omnino non coalescere,nisi prius excalfacitii liquetur. Et pusionibus quidem dc aliis quibus calidior& humidior est corporis temperies,optima tum concoctio est, tum appositioitum agglutinatio,tum n uitio.Quippe concoctiore nutritio alterationes sunt.Appositio vero fit, ni id quod nutrit ha . litus speciem in se recipit. Affixio vero alimenti, agetlutinatio quaedam eius uni iocia est. Post quae omnia, non leue comodiim adaissimilationem est, nutrici corporis humiditas: cum ei quod nutrit, inconsistentia est similis. Digestionis verditisirimenta in pueris etsi admodum validan ad astendum no sunt,tamen operi suo susiiciunt,nec ei in ullo suiu imparia. Quippe mediocrem iam duritiam ac robur venae eorum habent. Retentrix autem vis, imbecillior is est. Atque id circo siue ab aliquo pondere prematur, siue alias infestetur, celerius ab opere desistit. Similiter his virtutibus etiam excreticem mediocrem in linbecillicite habent. Quanquam videtur salutem retensiva vis non solum pueris,sed etiam caeteris omnibus expultrice esse i inbecillio etiamsi similiter se habent, propter scilicet diuturnitatem actionis. NIaxime enim diuturna est retenti-uae virtutis aetio, ut quae illud pro opere suo habeat, ut tencat. Expultrix vero vis, breuem trahet actionem: utpote quae una impressione quod contristat retrudere abiicerest; potest. Gamquam igitur in iis quae extrinsecus sunt, idem homo qui ad deliciendum onus maxime sufficit ;portare id tota die non valet : sic etiam interius instrumentis retrudere quod contristat, quamdiu retinere est promptius.Pueri nanque, de quibus sermo est) alteratricem quidem facultatem valentiorem haliant, iis qui in aetatis sunt vigore: trahendi vero vim ηsdem imbecilliorem, non tamen non ad suum usum susscientem: reliquas vero duas facultates imbecilliores possident, ψaetate florentes. Caeterum non perinde patet expultricis imbecillitas, propter actionis suae breuitatem .Quippe tum vomunt tum deiiciunt san ius quam state florentes, non utique ob ermul- C tricis robur, sed retentricis debilitatem. At in ventris concoctione, quae humida & mollia sunt, similiter ac aetate florentes concoquunt: quae vero dura, deterius. Pueris enim laesi tuosiores ira lor: florentibus aetate, siccior iam vero quibus humidius est corpus,ea quae nutritura id sunt, humidiora p'stulant: quibus siccius, sicciora. Ergo si concoctio Ptenatio est in propriam nutrito rum qualitatem:pueris quidem quae molliora humidior 3 edulia sunt,magis congruunt: flore
tibiis aetate, quae duriora sunt. Sane senum corpus ad omnem ferme aditioncm male coparatum
est.Qtiippe re musto siccius quam eorum qui aetate florent,& ijs solis est frigidum.Neque igitur
minc de concoquunt,caloris destatu: neque nutriuntur, propter tum siccitatem,tum alteratri
cis iacultatis imbecillitatem. Digestio illis insuper veluti a iam torpentibus prae frigore instru mentis, & tarda imbecillast Expulsiones pnaeterea qua quidem breuis temporis sunt,sacul tatis eorum imbecillitatem non detegunt: quae diuturniores sunt,male obeuntur. Porro ad agi 'inseas hilii Im molitiones siccius calidiusci; instrumentum magis est idoneum: humidum &frigidum magis imbecillum: horum in mcdio duae reliquae coniugationes sunt. Atque in aetatibus qui dem humidum re Digidum corpus non imienias : senum enim corpus lividum esse 5c si cum est monstratum. In malis autem temperamentis, quaeq; natura propria cuiusque sunt, D quaeq; in acquisitis assedi ibus fiunt, inuenias. Sicut verbi gratia phrenitis quidem calidus S si cus est morbus: ideoq; in actionibus voluntarijs maximum habet robur. Lethargus autem im.
hecilius,ut qui particulas humiditate copiosa idaq; imbuat. Tale quippiam si&h ropugeniis,maximeq3 ex iis leucopia legiriatiae Sanasarca. Vbi Q autem frigidum siue cum siccitate coniunctum sit,sive cum humiditate,tum imbecillius est, tum torporiferum. Ad eundem modum retentivae virtutes quae naturales sunt, in siccioribus & calidioribus instrumentis vitidio res simi: in humidioribus Sc stigidioribus, siue a primo natali alicui siue alias contigerint imbecilliores. Attendenda tamen est in quaque particula magnitudo excessus: sicut verbi gratia ne
uire tendones Sc musculi oc ligamenta quanto sunt sicciora, tantia sint valentiora est necesse: si tamen intra illum excessiimsub quo redissicile flexibilia hant propter duritiem, & veluti selabi
lia propter siccitatem:quippe ita conuulsionibus teruantur. Rursus naturalia instrumenta,quanta uini humidiora, tanto sunt ad nutriendum magis idonea, etiamsi subhumida in ultima tem perie lint: ad concoctiones ver nec seipsis meliora, nec iis quae sicciora sunt: modo similiter sint calida nisi stilicet sicco & squalenti instrumento,siccu nutrimen tu humore largo no admistode deris. Ad digestiones vero ct expulsiones,Valde dura corpora sunt inepta. Qilippe cum disset hias, tum diutentur,tum Gtrahantur, quoru altero tractus fit,inem expulsio. Quo vero ad palm
57쪽
eos dirigat quis scopos,in summis rem totam distinguam. Calor adauetias Valentius saerat, mo- Edo tamen non eὀ incrementi perueniat,ut iam colliquetitum nanq; ad omnia est inutissis. Frigus vero nulli functioni est ex usu. Siccitas ad robur di nixum coducit,si in adhuc nec dissicile molablia nec finibilia facit. Humiditas ad nutritionem maxime est accomoda, ad alias autem fune i nes maxime miraria,auritione in excepta,ad quam magis uti u ad nutritionem est idonea: dobcntibus nimirum quae probe sunt augenda,iacillime tum tendi tum perflari undi . i ,
De causis reliquorum promatum,quae in excrementu confisum. α . q. .
AC licebat hoc loci iam opus finire, cum sicut antea diximus, non quo omnia particulatim
persequere in multis exemplis multas symptomatum species θc genera examinarim, sed quo studiosos exercitatos redderem. terum permittente id libri adhuc magnitudine,dicemus aliquid de iis quae praetermisimus. Sive nanq; ex naribus,siue auribus, siue palato,siue oculis, siue Bucibus, sue utero, siue ex reliquom quouis excernatur quid, tum quacitas eius attendeta est,tum qualitas:itemst, excernendi cius modus,atm id ad iam dictas causas reducendum. QuiγPe omnia symptomata ex intemperie similarium oc instrumentorum morbis, praetcrea materiae ipsius tum qualitatritum utitate prouenire deprehendes. Verbi gratia. Catarrhi & coryzs causam cerebrum,cum perfrigeratum quidem est,ceu similaris pars, in intemperiem versum,aut cum E apestuataeeu instrumentalis,impletum. Ergo qualis in ventre diarrhoea passio ex mala cococtionest,tale est in cerebro prsdictora virunt: Catarrhum scilicet nominantibus nobis,cum quod superuacaneum est in os diffluit:coryzam,cum in nares. Branchos aute sive raucitas,catarrhis sum .,
item hiaucibus scilicet humore imDutis. Q, si in gargarionem fluxio procumbit,aut quam o ibmilitudine Graeci staphylen, id est acinum vocant, in ea gignit, aut alia, eam in tumorem attol Iit: At si in gladaeas quae sibi exaduerso in oris termino utrinq; iaces,antiadas:si autem in ea quae ijs proxima sunt, paristhmia. Desertur capitis fluxio & in ventriculum, in aspcram arteriam, Vtrunssi magnopere laedens. Caeterum eiusmodi fluxionum incommoda, tum alii ante nos dili genuus exposuerunt, tum nos prolixius in medendi libris de iisdem scribemus. De ijs vero quae ex pulmone 5c pectore reiiciuntur,in libris de crisibus iam egimus. Sed nec eorum qus ad mensium retentionem,aut indebitam omnium quae ab utero manant expulsione pertinet, ctiam disficile est causas inuenire,si quis ad similes dirigat scopos. Nam aut uteri corpus cum densum du-suerit,retentionis causa crit, tale.sa natura conditum,Vt omnino nuna purgetur,nisi quis ipsum medicamentis longoq3 tepore ad meliore habitum transferanaut certo tepore sub illo asse cui quicuq; semper uteros occii pauerit etiam venarum angustia statim a principio consignitur, cubi scilicet hac parte scemina male est formata. Ad huius aflectus portionem dc compreilio se habet quae ex ijs quae circumiacent vasis fit, cum videlicet corpus immodice gliscit. Vtcri vero in temperies, tu natura,tum sub assectibus quibusda oritur,aeque ut densitas. incidet sane aliquadore ipsius materiae occasione,menstrue coluetu dinis retentiorquoties quod vacuatur,vel crassiam
est, vel glutinosum. Quinetiam si ipse menstruus sanguis sine vitio est, ceterum obstructio quς piam in vasis qus ad uterum pertinet, ab huiusmodi h umoribus prius est sacta, sic quoq; retin bitur menstruum. Sed 5c totius corporis culpa, aliquando prorsus n6 purgabitur se ina, aliqn
Parcius,aut Iiberalius,aliquando malum vacuabit. Et prorsus quidem non purgabitur,tum print ter plura mercitia, tum propter tenuem victus rationem, tum propter succorum ad alias particulas inclinationcm. Iam propter haec ipsa, cum mediocria sunt, minus quam pro naturs debito purgabitur. Sicut propter longam desidiam,&victum liberaliorem, plus iustὀvacuabitur. Sed re mala expurgabuntur,propter uteri rheumata. vocatur autem id symptoma,fluxio muliebris, expurgato scilicet per eam particula toto corpore. Est autem perpetuo quod euacuatur, tale spe
cie,quale est quod in animali redundanaliud rubru,sanguinis saniesraliud album,a pituitae aliud pallidum, aliud biliosum. Est autem Sc praeter haec eoru quς ab utero fluunt vacuatio mala, pro- H . in tipter assectum aliquem, qui in ipse sit exortus. Est prster eas quς prsdi' sunt,& talis mensium ita me inmoratio,in qua nec ex sanguinis desectu, veluti post plurimas exercitationes 5c tenuem victum accidere est dictum: nec propter assectum qui in ipso ortus sit utero, purgationes vim sistuntur: sed aliquado etiam sanguine propter robur in alias particulas delato. Verum ut mox dixi nihil arbitror dissicile quisquis hos comentarios perlegit,csi iam in mulsis sit exercitatus,ipsum qu 3 talia inuenire.Quippe q, 5 propter uteri proprios morbos,tum qui in processibus eius supernisec lateralibus consistunt, ceraeas Graeci vocant) tum qui in collo, tum etiam qui in toto eius ter gore,aliquando quidem vel plura quam prius vel pauciora veniant menstrua: aliquando autem prorsus non veniant,vel mala veniant,neminem arbitror latet: etiam Atretis sceminarum, id est quarum natura qualibet ex causa peruia non est, in sermonis nostri diuisione sub hoc alicubi gonere inuentis. Similiter autem &qin priapismus vocatur, tumescentia&inflatio inuoluntaria est marium pudendi,symptoma milicet a flatuose spiritu natu.Quinetiam gonorrhoes qus abis. rensione pudendi sunt,ex imbecillitate retentricis inninalium vasorum virtutis sunt. Tenta vero quodammodo pudendo, quasi cum couulsioni quid simile instrumenta patiuntur,euem unti
Non est igitur et de eiusmo,symptomatis pluribus disseramus.
58쪽
Sta conuersi ad reliquum eorum genus, quod nec ipsum multa verba requirit, propter ea quae iam dicis de succedentibus sibi symptomatis sunt, iam opus hoc loco finiemus. Ergo
colores mutabuntur, cui generatim dicam) vel succorum occasion qui a naturali specie recelle runt,uel qui in altum corpus sunt reuersi, vel cutem veluti perfuderunt. Membratim vero, pro Pter causas quae succos ad tales tum motus, tum affectus impellunt. Sunt porro hae tum animi Perturbationes, tum ambientis nos aeris in calorem & frigus mutationes, tum ipsius corporis
asseritus,cui an is,vel calidior sit,uel frigidior,vel parciosivel uberior, vel soras protrusus, vel
intro retraetus. Huius sane generis est, omnis vitiosus succus, qui sua specie esiam totius corporis colorem alterat,ut in morbo rinio re hydericis, elephantia, re splenis ec iecinoris imbecil-- litate. Existit autem ad portionem dc in qua particula, coloris mutatio. Figurae vero naturales inurabuntur, paviculis vel immodice relam s,vel inanius, vel a proprio loco translatis, vel aestrui sis. usiae vero cuiust horum, plures sunt, quas etiam inuenire dissicile non est, sicut superiora non negligenter sunt perleela. Ad eundem modum nee graveolentiae, aut molliciei, aut B duritiei,aliorumve his similium causas inuenire operosum est et,qui ad sepradictorum exemplar edet. Quinimmo iam dicitae a me sunt in sine libri qui de symptomatum disterentiis inscribitur, quo minus opus est de iis nunc simus prolixi. Sed hoc loco opus de symptomatum causis siniamus, illud tantisper adi jcientes quod in libro de symptomatum disserentiis huc docendum distulimus. Quaenam symptomata necessario sibi succedant, quae non nec Iario: quod ipsum quoque non longa mihi disputatione videtur indigere, sed satis erit sub unico exemploni eth
do indicata, a particularium multitudine fugisse. censeo igitur quod prouenit, unicane ex caula fiat considere an ex pluribus. Si enim ab unica, necessario emcienti succedit. Sin quo fiat pluribus eget,non necessarid. Atin haec quidem in omni re communis est methodus. Ad hunc igitur modum in symptomatis aestimationem imbis. Qilippe si symptoma ab unico fiat, necessarid. illi succeditisinac secundi symptomatis generationem,aliae quaepiam cauta concirriant,minime necessario priori succedet.Non enim si quis male concoxisineceise est spirituosum flatum sequi:
sicuti nec morsum, nec humidam multamue aut contrariam dele 'ionem Fautinappetentiam, aut intensam appetentiam,aut pigritiam ad actiones,aut intelligentiae tarditatem,aut capitis grauitatem, aut vigiliam, aut cardialgian, id est oris ventris dolorem. muli a minus aut epilepsian, C aut amentiam,aut excisin, aut coma: sed nec moestitiam Ullam neque aliam quamlibet,nec mulio minus melanclaolicam: pneterea nec plenioris intestini, vel renum, vel lienis, vel iecinoris, vel pectoris, vel articulorum dolores: aeque ut nec inaequalitatem, aut horrorem,aut rigorem, aut sebrim. Quanquam tum horum, tum reliquorum serme omnium symptomatum,nullum est iiod non aliquo tempore in qs qui male concoxerunt appareat. Immo pro cruditatis magni mine ac disserentia, praeterea naturae hominis facili sensu aut dissicili, singularumq; corporis particularum robore aut imbecillitate, alias aliud symptoma gignetur. Quippe magna cruditas, re maiora θc plura symptomata creat : parua contra, pauciora minoraq;. Iam vero eorum quae male concocta sunt disterentiae, quae quidem ad frigidum ecpituitosum sunt conuerseoliorum symptomatum sunt causae: quae ad nidorosum ec calidum,aliorum. Ad eundem modum Sc quae mordent vel quae non mordent, Sc quae in halituosum spiritum solum sunt, aut non solutς. Sedec hominis natura, ut dictum est ad symptomatum generationem tum facit, tum repugnat. Verbi gutia. Quibus hebetis sensus ventriculus est, ii nec vehementer mordentur, nec dolem nec multa excernunt, sed nec cardial a laborant, nec facile capite infestamur. ciuibus honi est sensus, ns omnia lisc ex facili superueniunt,superno principio symptomata imittente.Qitid dica D fingulis qui cruditate laborant, eam partem maxime nocumentum sentire, quae maxime est imbecilla proinde dicendum non est, symptomaullum necessariὀ cruditatem sequi. At veta actionis digerendi in corpus alimenti siue priuatio,siue imbecillitas,atrophian neces larid indicit: sicuti etiam alteratricis in quata particula irtutis novi. Iam separationis excrement rum a sanguine fisistratio, quae separatricis aestionis est symptoma, neces ud coloris
sympto in inducit. Vocatur alterum eorum morbus regius, alterum quod melancholico excremento succedit, sine nomine est.
Simili modo in omni symptomatisse re, 6c quae semper sibi succedant inuenies,& quae noni semper oveia longitudini paracens, hic libro finem
59쪽
GA LENI DE DIFFERENTIIS FEBRIVM
GADALDINO MEDICO MUTINENSI RECOGNITI,
Triniat pMdum principia docet ruitus mulam ebrium d frentiae mussigamur,
Prima capita φιibussit Hurumstarium disserentiae comprehenduntur. CAP. LEbrium disseremiae,quae quide maxime propris sunt principalissimqab earu sumuntur substantia, aliae vero ab accidente aliquo. At qm neq3horiam ipsorum accidentium est natura una, sed nonnulla quidem pro ximiora, ac magis sunt diuisae subsiati spria, nonulla aute remotiora ac magis extranea: idcirco ness earum quae ab ipsis accipiuntur, differentiarum est genus unum Plurimum igitur aberrant,qui ab his qus maxmegpriae ac principalissims sunt, abscedunt. Secudo aut e loco quic loco quicul, licet harum c5memorauere, eisdem in eodem modo comiscentoes quae ex aliquo sunt accidete receptae, utiles ab inutilibus minime secernetes. Neq; vero Ibium in disterentiarum generibus plurimi medici deliquerunt,uel quia videlicet superaddetes fuerunt, adeo ut eas etia quς nullius usus essent comemorarent, aut quia utiles etiam prsetermittendo defecerunt: sed una etia in ipsa generum in proprias disserentias seetione aberrauerunt.Statim enim cum primit at*prscipuum disterentiarum genus ab ipsius rei diui subsutia sumatur, intueri licet, medicorum nonullos genus hoc penitus p terire, nonnullos aute vel superfluos esse in diuisione vel deficere, licet Hippocrates in libro lapidemiam sexto , optimam secerit diuisionem. Sunt aute haec eius verba,Febrium hae quide manui sunt mordaces, hae vero mites: Hae aute no mordaces quide, sed post insurgetes: ali, vem acuis, sed qus manui succii hun alie sunt statim exardentes,qusdam semper pu silis ec sicco qusdam salsuginosae, qusdamnatibus plens, aspeetiit graues: nonnullae ad radium liumedis, nonnulls vehementer rubidae, 9 e ali lus Uchementer pallidς, aliς liuidς,5 alia huiusmodi.Apertis Isime enim in hoc loco ab insitus
μος λω substantia simul atm a dignotione, in proprias disterentias fecit sectonem. Siquidera tesRe x
substantia in genere caloris qui est prater riaturam,consistit. Caloris aute disserentiae, ec eo φniagis oc minus,5 ex materia in qua hic praeter naturam calor accenditur,ae ex modo motus in loris eiusdem accipiuntur quas omnes una cum dignotionis modo queadmodum in procedenti sermone ositendemus,annotauit uni autem omnino euidentes,quae in eo quod maius aut minus consiliunt. quo in genere disserentiae consueuerunt medici magmm ac paruam febrem ii minare.non proprie quidem res quali,nomen quanti accommodantes: hoc in sacere alsueti, naacpari di in febribus ti sed in mille aliis rebus, lite licet in qualitate subsistant,magias tamen acuntur.Qtiae vero a materna disserctis sumuntur,in qua hic calor preter naturam accenditur,m xime propris sunt: sue quod idem calor ipsum cordis corpus occupauerit siue leos qui in ventriculis cotinentur humores. Reliqua aute ac tertia est disterentia, cu sola aerea substatia
alia suilicienter incaluit,humores aute oc solida corpora calescunt quide adhu nondu autem sunt calefacta: necp enim parum refert, si calescere dicamus aut calefaM esse. Quid autem dicamus,liaec tiabi exempla manifestissime ostendem. Cogita aquam calidam lebeti frigido iniectam, deinde exis se esse calefactum Excogita iterum in calian, Geinde ab eodem lebete adhuc quidem c eius vicinia lebetis corpus calefieri, nondum exquisitis esse calefactum. Excogita iterum in caliadum at p ignitum lebeton aquam frigidam insciam, deinde ab eodem lebete adhuc quiden eri,
60쪽
A lefieri,nondsi autem esse cateiaetam Moru quidem exemplors secundsi, prima febrium differen-
re ostendi siquas diximus ipsum cordis corpus occupasse. Primu vero eas quae in iplius consita luant hi oribusu eliqua vero& tertia disteremia simile quidem omnino non habet exemptu: atm sessioris quidem do minae gratia, concipe animo fabrilem tallem trahentem quidem ad. calidum, inde ab eodem calefieri,nodum in est e caleticlinii. Sed & rei qua ni atrare volumus naturam exemptu ipsum magis ostendet, si humorem in selle contentu cogitaueris adhuc vero magis si sellis seramina per quae aciem trahit at est lat, adeo arte labricata, ut hi morem quidem non admittant,aeri aute peruia existant. In quo sane plurimum disterunt nature opera ab his quae humana arte sunt fibricata. Na mista est in omnibus arteriis per multa serami m spirantibus aerea subsutia sanguini , ac nihilominus in corde ipso, ut quod colluxile siit oibus: psis artemsad ide confluat cum Oibus ipsis. Incipit hic igitur praeter naturam calor quem & se . Nem nominam alias ex as is eoru quae nuper dixi naus. sipargitur aute, atq; una era patiente assirit duo reliqua genera. Facillima igitur ab humoribus ad spiritu caliditatis transumptio, non aecnpropte una cum spiritu acceduntur humores.Corpus etia soliduli umoribus atq; aereae sul, si uitiae iacilius calorem impartitur,si ipsum ab eisdem suscipiat. Omnis siquidem subtamia to B nuis proptius alteratur, ψ crasta. Est aut e tenuissima quidem aeris, crassissima vero corpora solis . dorum, media humorum est substatia. Nihil aute in praesenti opere dister sue spiritu siue aerem dioinus. Nam de hisce omnibus alibi diligentissime disiniuimus. Nunc aute hoc tantummodo 1 Rciat intelligere quod di Hippocrates, cui arbitror in ostendit his verbis: Continentia contermia,& impetentia. Continentia si quidem talida appellans,c5tenta vero humores,imperentia au tem spiritus. Nam dispositio labrilis alia, ex aliis eorum quae ante diximus sumit inicium. At in genere primo iam ista non sistit,sed duo reliqua genera invadit, ac nisi antea soluatur, progressu temporis illa quo ἴ siuniliter assicit. Haec quidem sunt totius sermonis capita.
FT oportet quae iam diei a sunt demonstrare, atly uniuscuius*generis sebrium dimotiones
exponere: quaprimum aute ne statum est de earu generatione aliquid disserere igitur ex Iaboribus, ira, tristitia,&Solis ardoribus, atq; frigoribus,vigilijs, ct cruditatibus, ebrietati ἡhus 5 crapulis quidam sebricitare coniiciuntur, nemo est qui ipsa doctus experientia no agnosca Et quidem Q aeris pestilens status febrem afferre consueuit nemo sans mentis dubitatuit, sicuti re pestilenti morbo laborantium conuertitio periculosa, ne inde contagium contrahatur, C quemadmodum exstabie re lippitudine. Est etia eoru qui tabe correpti sunt cosi retudo nequa ire ra,at 3 Omnino eorum qui putridum expirant,adeo ut domus quas habitant,foetidum exhalant odorem. lJlii Imonga experientia compertum, Q qui consueta exercitia omiserint, ocaliis morborum generibus,& sebribus maxime corripiuntur. Et quidem oes,ut ita dixerim, ho mines norunt,quod di quae plet hora, id est repletio vocat, re cibi praui, ec medicamina aestuina circa cinis ortum plura huiusmodi alia asterunt sebres. Qui vero ab eisdem causis nostris cor poribus adueniat mediiis,ex quo sebricitemus hoc sane multos latet, di a plerisin etia qui se me. dicos profitentur, ignoratur. Duplex aute hsc ignorantium medicoru genus. Alterum eoru qui soli experientiae nitutur, aiunt nullius rei naturam posse a ratione inueniri. Alterum est genus hominum qui sibi nomen sapientis vindicarunt, ec licet parem habeant cum prioribus ignorantiam opinionem in scientit uini aucupare. Sed eorum inscitia inde habet initium, Q in rationalia hiis methodis necivati sunt exercitati, quς nos distinguere ac secernere docet eas propositiones,
quς demonstrandi vim habent ab his quς probabilitate quidem continent, nihil in veri possunt
aut inuenire aut demonstrare Cum vero ad hanc ignorantiam accesserit arrogantia ex ipsis quidam nonnulli ad tantam insaniam ac temeritate peruenerimi, ut ne* ea quς homines experiem
D tia magistra, sebrium causas esse didicerunt,uelint ipsi concedere. De quibus cum a nobis sit in libro de procatarcticis, id est prsincipientibus causis sufficienter disputatu, superfluum esset e rundem hominum nugas hoc in loco repetere. ci: enim scivionem iacere institui, qui aut alijs contradicat,aut sophismata solvat: sed qui scientiae doetans is intendat,suppositionum quidem loco habens quae alibi a nobis sunt demons ora,sebrium vero disserentias docens.
Q-pa 'ex praeincipienti causis arrem corpore febriles dispo res mantur. CAP. 3,
SVnt igitur suppositiones hae:Calidum,frigidi humidum,& siccum,esse corporum elemen
ta. Primasq; ex eorum intemperaturis constitui aegritudines, ex quarum numero febris ivna, in in corde qumam pHter naturam caliditas generatur Disserentiae vero secundum genus caloris, quibus pinens transigit sermo,a materiam disserentia sumebantiar, qus sebrilem caliditatem sulcipiunt qui tres erat secundu genus:vel enim in ipso cordis corpore accedi dicebant, vel in humoribus,vel in spiritu prae incipere aute in omnium sebriu costitutione causas, quae ab Oibus manifeste notavit,quas etia paulo ante iam orauimus,in quibus medici, qui se at 3 cxperietia Empiricos vocat, ex obseruatione ad curatione aliquidssicivi. Ronales aute ad ipsius rei natura venietes,cu indicationibus utant,ab illa,ad futuroru ognitione,atq; ad curationis inuetione iuuant,n eord Usum Permittuhq ex experientia suerint inueta,sed multa ex Gnali me