장음표시 사용
301쪽
19o Commentaria in Librin IV. Regum. Cap. XXI. .
V R ' Dos vi τ et in otvri Luci NEM FICE-α Met , idolum in luco ante a se constructa si tui D. iatri lueo sculptili circumda: um p Iuttis TEMPLOJ q. d. Manasses prius construxerat luci in liue sylvam diis sacram, in edit collocarat idolum. quod deinde ex luco transtulit in templum; sed quia lucum eum idolo transferre non potuerat, hinc loco luci, secit simulachrum siue similitudinem luci ex auro, argento vel aere, in eoque posuit idolum,illudque cuin loco transtulit in templum, ut ibidem iam nis Deus in templo, sed daemon in luco Coleretur. unde utrumque postea desti uxit I
per ollae, Amos, Ioelem, Nahum, Ionam, A diain, ac maximὰ ua iam Manasiis socerum, qui proinde a Manas le set rea lignea dissectus Christi in ligno crucifixi fuit typus, ut dixi prooemio in Isaiam, ac plures alios propheta,
adeo ut Ioseph lib. i i .eq. asserat,ex eorum n
mero per singulos dies Aquim Iurisu a miras
xvM SAM ARIAEJ D ulus mensorius metaph ries significat eandem poenae menstram. q. d. qua mensura punivi, vastaui& abduxi e Samaria Istae litas in Assyrium; eadem puniam vastis bo, & abducam Iudaeos e Ierusalem in Baby-hmem: sicut enim fuerunt pares in culpa & id Iolatria, sic pares erunt in poena & captiu tate. Est Metaphora a fabris. qui vium ut ferro siue funiculo , quem extendunt plumbi massa. ut iuxta illum ad perpendiculum fabricam eon. struant, vel constructam diruant S: destruant. q. d. Ego Ierusalem destruam. & quali ianuculo ad solum coaequabo, sicut solet faber dimos dimete,& per funiculum mensorium teris Iae coaequare re complana te; unde explicans id. ipse in per aliam similitudinem cerae declarat, dicens: Delebo lenitale sicut deleris intd lem vertens oe ducam crebrius il 1lom supri Diem retra. q. d. delebo Ierusalem sicut deleri solent literae in tabula ex cera exaratae. Solebant enim olim ante inuentionem chartae, scribere in t bulis cera obductis, de in ea stylo quasi eat amoliteras efformare.Quare stylus hic inserita ac tus erat, superne veto obtusus, ut eodem literas in cera sci iptas cum vellent obducerent, Sceera complanata alias in illa litteras pin tentas ergo vita vox vel lueta dumtaxat delenda foret, id faciebant uno alterove styli per c ram ductu: sin plures, pluribus ductubus, sin omnes; omnibus ductubus, donee erasis luem purare complanata restitueretur cera. Itas ot hie Deus in e xcidio Iudaeae & Ierosolyme. Nam priuab induxit in eam stylum hostilem regis Babylonis, cum ex ea Manassen. 5e primores regni in Babylonem captiuos abduxit. et Paral.33. vers. II. Secundo, cum Pharao Nechao Iosiam, qui tota erat Iudaeorum sipes, occidit, eiusque filium Ioachaz in AEgyptum abripuit cap.23. ver 3.Tertio cum Nabuch donosor Ioahim stat tem Ioachaz cepit & vinxit.Quarto, cum idem Ioachin filium Ioahivi A cum magno nobilium & populi numero hi Babylonem transmisit. ier Se xltim cum
idem Sedeciam ultimum regem cum teli quis abduxit, urbemiue dc templum cono
sensus ergo est: siremtim ιριν Iurasatim staniculum. q. d. non tantum urbem demoliar, sed fundamenta res iam, eaque terrae quas perseniculum ad metiens coaequabo,ut nullum sit reliquum eius vestigium, neque delineatio prima illius; n secus ae fieri solet. cum tabellae ceratae, lineae, vel caracter elentur. Pro t a Hebr. est is Iachat, quod passim vertunt scinesta, frixorium, lebes, caldotia. Vnde vatabl. sic vertit: intergam Ierusatim sicut iris patinam detergis O tam vertit. Sicque explicat q. d. Repurgabo Ierusalem ab homi nibus sceletatis, quos ubi fugauero, invertam B illam, uti inuerti solet a rustic A scutella exput gala. Noster vero Hieron. Prado in Erech. cap. s.v. I i. sic vertit, & exponit: absterram I rusim, ut mundari sint ι viarium af rectvtriisivo sati m m. Id est, ut solet, cum extersum est, conuerti dorsum in iaciem ut nil lustramenti fiat teliquum, sed ad ultimam guttam distillet in terram sic mundabo Ierus lem abstergens ex ea omnes incolas de danos, eamque a iandamentis euertens.
DiT MANAss Es M vLTvM Nitiis 1 praesertim eorum qui suae imp:etati resistebant, illumi de ea arguebant, uti erant Isaias,ceterique m phetae; ita ut quotidie aliquem e Prophetis o caderet, ait Ioseph. Hine appositE vocatus est C Mancri, id est ab insurg me rit xialis , ait auctor impers. Homi l. i. in Matth. Preuidentia im mi Iu eum di his init recari, quia inituriasuerat innim ιν rasti m patruo oormeia bem a Des ρεο 1 initori cestiua in ipsam stimidaivi ab hisu gente diabolo, quis raresvo genvi tauranum adetur tensam g stam omnia qua inum ad iratim clam prouocarent. Additidem Auctor de Manas te quid noui Sc ii,
aitque: cum aegrotasset Ea vi int-- ρου quadam, o vin t ad eum calvi prophetarm tandum, ruauit inclavigium suum Manasso.ct capit rimantire, quod debeas Deum timere, qu- da ruere regnum, cratiamurra. Et dixit ad eum se salvi: nere quia non descendane verba tua in cor eius,
tiis per equatur. Te uri autem eum rix Esaia Πν-pheta, dirim: Irritumfaciat Devi consilium tuam hoc, ridem Eetribra νι uisera, quia pis amatomum, qram suam si m. verum haee videtur Rabbinorum fabella. Nam aegrotante Ezechia necdum natus erat Manasses, quia post mor bum Ezechias saperuixit Is.annos, eique de in , de molienti succedens Manasses erat duodecim annorum. Natus est ergo Manasses tertio a mibo & sanitate recuperata Ezechiae patris sui anno.
νAetat ars suas J Nota a Paral. 33.irmat a tut
302쪽
Commeχω a in Lib. IV. Raegum. Cap. XXII. et Vi
tur poena a Deo inflicti Minasi scilicet captu A tura amnis masi ωομ- .Iur ta. uitas in Babylone indeque serra eius pinnitem tus est Amon patrem Manassen peccantemtia de con risio ad Deum. Porro Manas es indabylonem abductus videtur a Merodach Baladan hie enim tunc in Babylone regnabat: unde huic Eaechus pater M inassis opes suas ostenderat , ideo que eum illexerat ad eas abripiendas: quod δ: iuturum ei praedixit Deus c. ao.i . atque idipsum paulo poli praestitit,dum emeit ut Manasses ob sua scelera, per eumdem Baladan cum gaza regia in Babylonem viniam abduceretur. ita itillarismin Salianus Ic alii. Dicitur tamen Manasses
captus a rege Allatiorum, vel quia Baulbnii vocamur Ailyrii vel quia Merodach vectualis suit Asarhaddon regi Assyriorum 'ius postea iugum excussit. non poenitentem. Addit Glyeas eum dixit
cita morte puniuit: nam poli biennium a sui
iret nolleto OZA J ubi scilicet OZa occisus est i
Deo eo quod temere tetigisset arcam tituba tem. . Reg.6.8. Hic hortus erat prope Ierus lem,& regus hortis copulatus. in quo Manasses Babylone rediens regii, sibi Maus blaeum construxit, atque in eo ipse & filius eius Amon se pulti sunt. FεCiruva MALVMi ita script .vocat idolo. latriam, quali malum malorum Linmum, nam ut ait Sapiens c.I 3.arans nurum iduorum cali intersemunt, uer Inauit duo vi tant in annis. Notem hoc iuuenes qui in iuuentute voluptuantur' luxuriantur, eamque dicant diabolo, promittentes se senectam dicatur Deo: nam plerique talium variis humanae vitae casibus intereipiuntur & moriuntur, iustoque Dei iudicio ad senectam indeque ad vitae mendationem&salutem aeternatu non pertin
- Holda prophetigyasupplicia quae in eo 'Dem impiis commisator , non vi sed filiis
i. JCto annorum erat Iosias cum regnare coepisset. triginta & uno anno re gnavit in Ierusalem: nomen matris eius Idida filia Hadaia de Besecath. Σ. Fecitque quod placitum erat coram Domino. & ambulauit per omnes vias D.iuid patris tui; non declinauit ad dexteram. siue ad sinistram. 3. Anno autem octauodecimo regis Iosiae, misit rex Saphan filium Astia. si ij Messulam. feribam templi Domini, dicens ei; q. Vade ad Helciam sacerdotem mag-gnum, ut constetur pecunia, quae illata est in templum Domini. quam collegerunt ianitores templi a populo. s. deturque fabris per praepositos domus Domini: qui se distribuant eam his qui operantur in templo Domini ad instauranda sartatecta templi; 6. tignariis videlicet dccaementariis. R iis qui interrupta componunt; M Ut emantur ligna, Sc lapides de lapicidinis, ad instau.
randum teinpluin Domini. 7. Verumtamen non supputetur eis argentum
quod accipiunt, sed in potestate habeant. ec in fide. 8. Dixit autem Helcias Pontifex ad Saphan Scribam; Librum Leris reperi in domo Domini; deditque Helcias volumen Saphan, qui ct legit illud. 9. Venit quoque Saphan scriba
ad regem, & renuntiauit ei quod praeceperat. & ait; Conflauerunt inui tui pecuniam. quae reperta est in domo Domini; & dederunt ut distribueretur labris a praesed is operum templi Domini. Io. Narrauit quoque Saphan scriba regi. diems: Librum dedit mihi Helcias sacerdos. Quem cum legisset Saphan coram rege. ii. 8c audi siet rex verba Libri Legis Domini. scidit vestimenta sua. i 1.Et praeeepit Helciae sacerdisti.& Ahicam filio Saphan. & Achobor filio Mielia. RSaphan scribae. S: Asaiae seruo regis, dicens: I3. Ite 'consulito Dominum super me ' superpopulo Fc super omni Iuda. de verbis voluminis istius.quod inuentu estimagna enim ira Domini succensa est contra nos:quia no audierut pa Corn.in Lib. IV. Regum. B b Σ tres
303쪽
19et Commentaria in Librum IR Regum. Cisp. XXV
tres nostri verba libri huius, ut sacerent omne quod scriptum est nobis. I . Ierunt itaque Helcias sacerdos, ct Ahicam. ' Achobor,&Saphan. &Asaia, ad Ioldam prophetidem. uxorem Sellum si iij Thecuae,si ij Amas custodis vestium
qitae habitabat in Ierusalem in Secunda i locutique sunt ad eam. 13. Et illaros pondit eis: Haec dicit Dominus Deus Israel: Dicite viro, qui misit vos ad me: I6. Haec dicit Dominus : Ecce eso adducam mala super locum istum. ct super habitatores eius. omnia verba Legis quae legit rex Iuda: i . quia dereliquerunt me, & sacris cauerunt diis alienis. irritantes me in cunctis operibus manuum suarum . & succendetur indignatio mea in loco hoe,& non extinguetur. I 8. Regi autem Iuda. qui misit vos ut consuleretis Dominum sic dicetis: Haec dicit Dominus Deus Israel: Pro eo quod audisti verba voluminis. 19. ecperterritum est cor tuum. δί habitatorcs eius, quod videlicet fierent in stuporemst maledictum :&scidisti vestimenta tua. ε Muisti coriam me. Rego audiui ait Dominus: 2 o. idcirco colligam te ad patres tu's. ct colligerisa a sepulchrum tuum in pace, ut non vide ni oculi tui omnia maia , que inducturus sum super locum istum.
CTO ANNORUM ERAT Iosi As cvM RE- AGNARE Corriss J Hoc nomen ei impositum fuit a Deo praedictuna ante 327. m. s. tot enim fluxere a Roboam ct Ierob in usque ad Iosam 3. Reg. 13 .a.Iosias enim Heb.
dicit ut quasi ' ia stat, id est, Dri mutim vel
oblatio; aut quasi φη ia es, id est Dia senu ob eius zelum Se ignita si erificia, & quia idolol
ita signe combussit. Audi Authorem operis persecti apud Chrysest..hom. I. in Matin. Iosa hite putatur hostia D mihis, Dan λ' isntia autem Dei sti dum irini suum fuerat
mina. aut μα Domini: qa iam verem illa fuit h Da Dominia,e enim sin risi is obtulit Damvis Deo, quale nec ante eum aliquis νακm, nec ps eum. Elioesuit iastia in secundum qu hi mandat Apostolin : Dixti; a tu corpora vestra histiam vivam , sanctam,
Deo placratem. Et ipsistit populi sui in tim resis ammimi M. Et interius: Tertius enim I iis ε' cuius nomen prophetarum se priusquam nasceretur. Hi
Iosias in templi inliauratione imitatus est suum proauum Ioas regem Iuda eiusque methodum in instauratione secutus est. NON IvPPUTETvR EisARUM UM J id est Cnon exigatur ab eis ratio & computus, sed fidei eorum omnis pecunia & sumptus credatur, quod Ioas alia phrasi iusserat cap. ia. v. 1 f. diacens : ransiebat ratio istiminibin, qui acciputant pecuniam ut distribuerent eam ari Au,sed inside
nis puta Deuteronomium, ut ait Chii iti
homil.9ancapa. Matth. S. Athanas Epist. ad Marcel.& Abul.vel totum Pentateuchum, ut ait Iosephus qui adiungit illud reperium in gazophylacio, dum ex eo acciperent aurum pro saltis templi tectis. Nimirum tempore i inpii Manassis, qui s sannis regnauit, per tot anno. rum spatia adeo neglecta fuit lex & profanatin Dei cultus, ut liber νοι, lainquam res nouitet
inuenta scribatur ait Caiet. Addit Lyranaex R.
Salomone impium Achaz,qui Manassis erat uus, eombussisse libros legis, ne ab eis violatae legis 3e idololatriae argueretur. mare sacerdotes cum librum legis abscondisse in muro te pii a se perfosso & occluso: caementarios autem, dum iussu Iosiae sarta tecta templi instaurarent.
inuenisse librum, eumque detulit se ad Ponti Meem,S: hune ad regem Iosiam. I avsTITAM E HELCIAs SACERDos,&c. vias. t. AD HOLDAM PROPAETiDEM , uxoREM S ptui g. Sixtini habent, matrem SELLvMi Hune Milum Hebrei tradunt suis se auunculum patiis Ieremiae.Cur non ierunt ad Ieremiam,qui tum
B prophetabat Forte quia ab urbe aberat. Addit
S. Hieron. lib. 2. contra Pelagianos, in eo quM consulitur mulier, occultam regis, sacerdotum&omnium virorum reprebentionem esse,quod
nullus virorum sanctus potuerit reperiri, qui nosset futura praedicere Denique I ahaeex lenio & prudentia, & sanctitate & oraculis pud omnes erat celebris & venerabilis, γε ac
Debbora Iudie. 4. & Anna inter Samu uis r.
QUAE RAviet ARAT IN Izavs ALEM a N S cvsnAJ scilicet in ea urbis parte quae vocabatur Secunda coitas iuxta secundum serant enim uniuersim tres mut Jurbis murum, ac iuxta portam secundam , siue mediam quae vocabatur piscium, per quam ibatur in templum; unde peream Chaldaei inuaserunt Ierosolymam & templum. ita S. Hieron. loeo iam citato, Vitalpandus, Rubera. Salian. Serar.& alij. vide Adria chom .in descript . Ierusalem. Chaldaeus pro S cumda vertit:& mctari , id est scholam, V ta ocum dignitatu secunda a templa,quo loco dabatur opera eruditioni & doctrinae. In eo enim habitabant prophetae de doctores, ae inter eos
Rechabitae. Hinc &Thalmud diuidit ut in Mis. nam ct Gemaram. Misna enim serumum significat, quasi prima sit lex Moysis, secunda sit legi, Thriudica repetitio & explicatio.
304쪽
Commentaria in Librum IV. Regum. Cap. XIIIL 13j
-quos Sol . exoelpa. vitulos aureos Ieroboam ae v. 2 I folenne pascha celebrat. Deni-ρ- v. 29. Orcissitur in praelio a Pharao chao, qui Iosiae Ioachast ilium. Linis eo a tam Juahim eius fiat rem regem I stituit. I. U Trenuntiauerunt regi quod dixerat. Qui misit:&congregati sunt ad eum, omnes senes Iuda 8 Ierusalem. Σ. Ascenditque rex templum Domini. & omnes viri Iuda uniuersi cive qui habitabant in Ierusalem cum eo sacerdotes & prophetae. & omnis populus a paruo usque ad magnum 3 legitque cunctis audientibus omnia verba libri foederis, qui inuentus est in domo Domini. a. Stetitque rex super gradum i&scelus percussit coram Domino, ut ambularent post Dominum. & custodirent praecepta eius, α testimonia, & caeremonias, in omni corde. & in tota anima. dc suscitarent verba Rederis huius , quescripta crant in libro illo: acquievitque populus pacto. . Et praecepit rex Helciae pontifici. ' sacerdotibus secundi ordinis. & iani oribus, ut proiicerent de templo Domini omnia vasa, quae tacta fuerant Baal, dc in luco. dc uniuersae militiae caelii 5: combussit ea solis Ierusalem in Conualle cedron, & tulit puluerem eorum in Bethel. s. Et deleuit aruspices. quos posueralita gelIuda ad sacrificandum in excelsis per ciuitates Iuda. 8c in circuitu Ierusala' : & eos, qui adolebant incensum Baal. de Soli, se Lunae. 8 duodecim signis. R omni militiae caeli. c. Et efferri secit lucum de domo Domini foras Ierusalem in Conualle cedron . ' combussit eum ibi, dc redegit in puluerem, de proiecit super sepulchra vulgi. 7. Destruxit quoque aediculas effeminatorum, quae erant in domo Domini. pro quibus mulieres texebant quasi domunculas luci. s. Congregauitque omnes sicerdotes de ciuitatibus Iuda: R contaminauit excelsa ubi lacrificabant Leerdotes. de Gabaa usque Bersabee; ct destruxit aras portarum in introitu ostij Iosue principis ciuitatis. quod erat ad sinistram portae ciuitatis.
9. Uerumtamen non ascendebant sicerdotes excelsorum ad altare Domini in Ierusalem i sed tantum comedebant aetyma in medio fratrum suorum :Io. Contaminauit quoque Topheth. quod est in Conualle siti j Ennomi ut nemo consecraret filium suum aut filiam per ignem. Moloch. II. Abstulit quoque equos, quos dederant re3es Iuda Soli .in introitu templi Domini iuxta exedram Nathanielech eunuehi. qui erat in Phaturim: currus autem solis combunstigni. ix. Altaria quoque. quae erant super recta caenaculi Achaz, quae fecerant reges suda. Sc altaria quae secerat Manasses in duobus atriis templi Domini, destruxit rexi & cucurrit inde. & dispersit cinerem eorum in Torrentericedron. iet. Excelsa quoque. quae erant in Ierusalem ad dexteram partem Montis ossennonis, quae est sicauerat Salomon rex Israel Astaroth idolo Sid niorum. de Chamos offensioni Moab. R Melchom abominationi filiorum Ammon, polluit rex. I . Et contriuit statuas. & succidit lucos: repleuitque loea eorum ossibus mortuorum. Is . Insuper de altare, quod erat in Bethel, 'excelsum quod secerat Ieroboam filius Nabat. qui peccare secit Israel:&altare illud. dc excelsum destruxit. atque combussit, dc comminuit in puluerem. succenditque etiam lutum. I 6. Et conuersus Iosias. vidit ibi sepulchra. quae erant in monte: misitque A tulit ossia de sepulchris, se combussit ea super altare, & polluit illud iuxta verbum Domini, quod locutus est vir Dei. qui praui xt at verba haer. i . Et ait: Quis est titulus ille, quem video 3 Responderunt itae ei ciues urbis illius: Sepulchrum est hominis Dei. qui venit de luda. lepraedixit verba haec. quae secisti super altare Bethel. ig. Et ait: Dimittite
eum. nemo eo mmoueat ossa eius. Et intacta manserunt otia illius. cum ossibus
prophetae qui venerat de Samaria. 19. Insuper Jc omnia sana ex borum, quae errant in ciuitatibus Samariae . quae secerant reges Israel ad irritandum Do minum. abstulit Iosias:& secit eis. seeundum omnia opera quae secerat in Bethel. xo. Et oeci iit uniuersos sacerdotes excelsorum, qui erant ibi super altaria: &Grnes.in Lib. IV. Regum. Bb a com-
305쪽
αρή commentaria in Librum IV. Regum. Cap. XXIII.
combussit ossa humana super ea: reuersusque est Ierusalem. 2 i. Et praecepito si populo. dicens i Faei te phase Domino Deo vestro. secundum quod scrii in est in libro scederis huius. hi. Nec enim factum est Phase tale a diebus
iudicum. qui iudicauerunt Israel. 5d omnium dierum regum Israel. Se regum Iuda, Σ3. sicut in octauod inruani o regis Iosiae socium cst Phase istud Domino in Ierusalem. 1 . sed & pythones, ct ariolos. de figuras idolorum. & immunditias.' abominationes, quae fuerant in terra Iuda ad Ierusalem, abstulit Iosas, ut statueret verba legis, quae scripta sunt in Libro, quem inuenit Helcias sacerdos in templo Domini. 23. Similis illi non fuit ante eum rex, qui reuerteretur ad Dominum in omni corde suo.&in tota linima sua, ct in uniuersa virtute sua lux ta omnem isem Moysi: neque post eum surrexit similis illi. 16. Verumtamen non est auersus Dominus ab ira iuroris sui magni, quo iratus est furor eius contra Iudam: propter irritationes, qui biis prouocauerat cum Manasses. 27. Dixit itaque Dominus: Etiam Iudam auferam alacie mea scut abstuli Jsrael:& proiiciam ciuitatem hanc,quam clegi Jerusalem.&domum. de qua dixi:Erit nomen meum ibi. 28. Reliqua autem sermonum Josae, ' uniuersa quae fecit. nonne
haec scripta sunt in Libro verborum dierum regum Judat 29. Jn diebus eius
ascendit Pharao Nechao rex AEgypti, contra regem Assyriorum .ad flumen Euphraten2 dc abiit Josas rex in occursium eius: Scoccisus est in Mageddo. cum vidisset eum. 3o. Et portauerunt eum serui sui mortuum de Mageddo A pertulerunt in Jerusalem, ερ sepelierunt eum in sepulchro suo. Tulitque populus terrae Joachaz situm Josae idcvnxerunt eum lc constituerunt eum regem pro patre suo. 3 i. Viginti trium annorum erat Ioachaχ cum regnare cepisset &tribus mensibit suauit in Ierusalem momen matris eius Amital filia Ieremiae de Lobna. 3 2. L ecit malum coram Domino iuxta omnia quae secerant patres eius. 33. vinxitque eum Pharao Nechao in Rebla. quae est in terra Emath. ne regnaret in Jerusalem: Se imposuit mulctam terrae. centum talentis argenti, dc talento auri. 34. Regemque constituit Pharao Nechao Eliacim filium Josiae pro Josia patre eius: vertitque nomen eius Ioahim. Porro Joachaz tulit. & duxit in aegyptum, de mortuus est ibi. 33. Argentum autem α aurum dedit Joahim Pharaoni, cum indixisset terrae per singulos. ut conserretur iuxta praeceptum Pharaonis : dcvnumquemque iuxta vires tuas exegit. tam argentum quam aurum de populo terrae. Vt daret Pharaoni Nechao. 3 6. Viginti quinque annorum erat Joahim cum regnare coepisset: & undecim annis regnauit in Ierusalem:nomen matris eius Zebida filia Phadaia de Ruma, 3 . Et fecit malum coram Domino, iuxta Omnia quae fecerant patres eius.
quos erectuin erat sedile legium quasi s lium; unde a. Paral.34.3 I. vocatur trib-al, mouo & Ioas ante Iosiam stimile foedus inter Deum S: populum pepigit 4. Reg Ii. v. a. mquε ae Salomon a Paral.6.ia. Et hoc videtur esse Musub albi, ut dixi cap. i6.r8. Porro Iosias adiurauit populum ut foedux hoe exactEseruaret, ut dicitur a.Paral.34.3a.r utili modo primum populi cum Deo foedus sanciuit Moy-us Exodi 23.cum variis ceremoniis quae illud
populo magis inculcarent. ET susciTARENT vEstsA voEDεaiq l. ι- tare es h a morte ad vitam excitare i verba autem legis di foederis diuini iam per idola Manassis a multis erant obliuioni tradita, de quasi mortua; quare Iosias ea populo praelegens de inculcat ' videtur ea quasi i morte ad vitam, vel certE E somno quasi dormientia ad vigiliam suscitasse.
eiae Pontifici suberant, ita Abul. vat abi. San. elicto: alij. Licet alij per secundum ordinem uitelligant secundam classem. Erant enim sa-A Ordotes a Davide iuxta familias in varias clause, distributi.
bustorumὶ iv BETHELJ ut scilicet nee puluis
tam impius remaneret in terra Iuda, quae erat
sancta Mibes enim erat locus profanatus ab id lolatria Ieroboam, qui fuit primus rex Israes. ita Caiet.
cit ut iis quali cortinis de peristromatis suam
B obleoenitatem velarent Sc tegerent essemiliati,
in lucoquem erexerant in templo,ad infandas libidines.
pla te fana profana in locis excelsiis erem, . pro nando, destruendo , sordibus 8c ossibus
mortuorum, ut dicitur v. q. implendo: unde
explicans subdit Ex DEsτκvxiT ARAsJ Quae de qualia sue tint cx. Ese, dixi lib. 3. 3.v. 2.
306쪽
Commentaria in Librum IV. Remur. Cap. YTIII.
i q d. Iosias non permitit fac dotes illos, quil impiE vel illicite in excelsis facti te rant, ire ini Ieriis leni ac ministrare in te implo, ut tela puris idolorum vel superstitionum victimis pollutos: sed tam ep permisit eos ali azymis, alii due cibis quibus c teri sacerdotes& Leuistae tibi a populo oblatis vestiebantur. Ita Abul
vixi. io CONTAM: NAvi T aron E Tops grui Lorus erat in Gebenti m. id eit in valle illiorum Ennom iuxta Ierusalem, in quo parentes filios suos cremabant idolo M iloch , ae ne eoruna vagitus audirentur, t pulsabant toph. id est
irrupinum unde locus dictus est Vide ddicti Isaiae 3 a. 33.& Ieremiae 7. v. 3ι. Hanc ergo locum cum idolo Moloch , cui sacer erat,
Iosia, id est profanauit, destruxit& ollibus impleuit fimoque.
RANT REGEs ivo A socii Qui de quales erant hi Solis equi 'Resp. Persae aliaeque gentes So-- lem ob eximium salgorem, pulchritudinem Sc: utilitatem colebant ut Deum , euntii se voca- bini ui Mam ct an em eique dicabanteit η, partim pictos re sculptos . partim vero di vi uos; eo quod equus animalium velocissinus, representet Solis motum velocissimum, Testis
est Xen hon lib 8. Cyropaediae, Herodotcib. 1 an fine, Iuliindib. i. dc alij. Vnde Ovidius I.
Fastor. mcat equo Persis radra HVeris cinctim,
Ne duar celari ν rima tarda Deo. CHine Poetae fabulamur Scilem quadriga v hi, quam trahant quatuor equi celerrimi, nimissum, ut ait Ouidius a. uetamorph. Pirra, Eois ct ath α
i, equi. quariu i relegan. Pet quos Abul significati putat quatuor anni &diei partes.
Soli, simulachrum Sc idolum ira pingit M
crobius lib. t .satum. p. 3O. Nunc veris,inquit,
luani simila,velari vel tur in pompa ludar im Cir- sirum dearumsimulachra, ct satiunt plerumqiu macia procures, rasi capite gi temporis ιψi-rua puri,samitatis ruma Fritu non suo a luim,si quo Deru propiait vehentes. Subdit Macrobius; ρο hine Deum a Syris vocari adad, id est Metram, quia unus est Sol, aeque ae Deus in mundo. Idem lib. I .in So Scipion.Cicero, inquit .a , quMS, ' dux θρυnceps ct molerator lamminireliquatum, quem vervilis in saniem ces D tmu ς- Dr. x erga ιst, quia omnes luminis mare flare pra-cest. Piniceps quia ita eminet, ut propterea quisl t silus apparea , sol vocetur. Maderator rutiqetarum
ιιι .s, cui s. ct talia dis en M. Tu et to cor caeli eicitur. Wr quem fiunt omnia qua diuina ratione iiii vi mis. Queres secundo, quo ritu colebant ars in eou. Solem per equos' Ptim b. distor Schol is f. n. risin set Iudaeos hisce equis de curru repraesentasse curri in cl: equos igneos, quibus Elias quasid est Sol. raptus est in caelum. ut audiuimus cap. 2. Sic & Eucher.& Aligelo m. qui ct addunt: si Putes Graeci ab Isiae.itu qa i Elias cur
cristi uut, vicinia decori naviniis, salu hic tro tum per cae vi es tum: ct miraculum diu. 4 ik factum Dei, mita aut in argum utum et Mis, humina stultitia com tentatum. QVos imitati ipsi Iuda sategerunt, ne in aliquagentivum aut i mammu, stultii apparerent. Secundo, melius Rabbi sis. o. Salomon: Summo mani3, inquit, orienti Solio iam ducebant equos ut eum salutarent, ei que reuerentiam ex biberent.Carpit hoe Abul.
sed immei ito nam equos Cyri ante Solis otium ei ad pompam sacrificii obuiam prodiisse
testatur Xenophon. euius verba mox recitabo.
Sic de Romani Solem orientem salutabant, quos redarguit S. Leo serm. de Epipli. 3c id ipsum facete solitum Socratem testatur Plato &Plutarch. qui inde natum prouerbium asserit : '
de nonnulli palant equos hos Solis filii se illos, quibus vehebantur ij. qui Solem orientem sal tabant & colebant. Tettib. Abul. vult equm hos pictos vel scul- Totaptos cum curru antὰ Solis statuam suspensos fuisse, uel eam currui impositam ab equis tractam salse. Qiarto, ipsos equos vivos Soli mactabant de sacrifieabant. Causam dat Herodotus lib. i.
quia motum pernicissimo vellent mortalium etiam omnium pernicissimum immolate. Audi
Xenophontem lib.3. ubi Cyti E Babylone capta triumphantem egressum describit: Cum palati, parta vota fuissent , prinis urbantur ipsi I tauri nuberrimi qu/terni, o alia quibusdam Dus, quas alui deligissent.ma boues vel equi,vi solis/-
cribrium ex 'rent.Post hos autem, curria educebatur candi , iugum habens aureum, coronat viil sacer. Post tam educebatur Salu cur , candi incini naria militer Hi superiar. Post hunc etiam aEintertiis carrin educebatur, cuivi ilui praticiant puniciis amictibin, o post eum νiti siqvibantur, qvi in m an quadam seo, ignem portarent.Hine,Drin, Persiceide est quod Sol .ait Plutarch .in Artaxerxa Mnemone. Sic Philostratus in Heroicis scribit. Palamedem Graecis iussit se, ut orienti Soli
Hune ergo Solis quasi Dei cultum a gentiubus vicinis hausere Iudaei. Porro equos hos visum sutisse liquet ex eo, quM Iosias dieitur eos abstulisse non combussisse, currum vero Soliseombussi se, non abstulisse: si enim equi ex ligno aere vel auro picti sculptique suis lint, visquet eos cum curru combussit tint .Poncilii Solis equi erant iuxta exedram Nathamelech E
nacti. an meliori Hebr. idem est quod δε-
307쪽
min ergo vocabat ut hic Eunuchus,ut ' Asignificaretur quanti ab illis feret esse Solis cui rem & auii am.Cum enim ipse est ri h ni in equorum stabularius dumtaxat & stabuli praefisus, vocabatur tamen augusto nomine Nathan MEO , id est donum retis. Sept. veruintriosa gaeti 'lacrum Nathan E uiti reetis. Alii vertunt: de exedra Nasan meliis Fumhi. sicque
expistant q. d. de exedra siue curru solis, qui dicitur Nathan id est donans rex i Sol enim est rex qui omnia donat; idem est Eu chin, quia imberbis, utpote iuuenis lam per so ris de agilis. Hinc & custodem huius simulachri Solis voluerunt esse tanti tam ad est imberbem, quia talis est sol. ita Vitalpandus lib.3.cap. 32.in
c. o. EZech p. 22I. Porro execta erat locus v. .
cubiculum in quo sunt sedes, ut fiat hominum hconLellus: qualia multa erant iuxta templum V pro sacerdotibus, Levitis & aliis. Tropes. docet nos Iosias, quod idola de equos Solis. id est effraenes impetus animi doma. re & destruere debeamus. Alleg. de Anagog. Iosias repraesentit Chri stum, qui in die iudicii omnem impietatem destruet; nil enim coinquinatum sinet ingredi in
caelum. Ita Angelom. AD DExTERAM PARTEMMONTIS DEFEN-s iovist id est montis Oliveti, qui ab idolis εο
sanis in eo a Salomone erectis, ductus estes. 1- mi,.Idola enim de idolorum cultus sunt summa Dei iniuria ossensio. Unde mox additur.
M Histe enim locus idolis sacer profanata. tur, contaminabatur, fiebatque vilis, una ui dux Sc horridu praesertim apud Iudaeos qui ex ossium & cadauerum coiitactu immunditiam legalem contrahebant. Sic & Gentiles ossa de aucta insepulta horrebant. Audi virgil. 6. Eneid.
BOAM scilicet sanum in quo collocarat idola sua, puta vitulos aureos, ut a toto Israele col rentur) msτRvx i Tl Licet enim Bethel esset in Isael, non in Iuda ubi regnabat Iosias, ta- nmen Israelitis iam a Salmanasar ex istaeie in Assyriam abductis, rege ue& regno eorum euerso videbatur terra Israel ad pristinum D minum, puta ad Dauidis familiam de Iosiam regem Iuda redire;praesertim quia Deus id I
siam in Bethel facturum ante trecentos annos taedixerat &promiserat tibi. N. I 3 Matque
oe ipse nn & potestatem id tacitat Iosiae dederat, imo ordinauerat & ital uat,ut id sic
Quis EsTTi Tovs ILLE QUEM vi DPωJ Titieis erat sepulchrum prophetae contra Ieroboam & vitulos aureos in Bethel collocatos vaticinantes, re eorum hoe excidium per I siam suturum praedicentis. vocatur Disurus, quia
erat aliquo signo insignitum , ut Iosias sciret tibi s ultim e pro letam veri Dei cultore
ideoque illi parceret. Quale hoc signum sue- rit, Script . non explicat .Fabulatur RSalomon ex ossibus prophetae, succi coiisse heibas visu legantes, odore fragrantes,vso salubres, ex qui
bu, Iosias collegetat , illa ossa esse viri sancti& prophetae. Melius alii suspicantur iuultiti- 'gnum crucis, aut nomen Iehoua, aut quid simile. Eτ occini T sACrum et Es Excr L O Rura V xxio.QVI ERANT i Ba svPER ALTA ni AJ Abeuntiabus enim Astitiis Samaria in vastantibus. mululsraelitae protopici exules adsitas sedes redierunt, ibique ut aiat sua idola in excellis coluerunt; ideoque sacerdotes ad iis sacrificandum . constituerunt, quos proinde Iosias aetator honoris diuini occidit.& quasi victi inas in illusis aliaribus iustitiae diuinae metauit d contactauit. .
ET COMBvssi T ossΑ nvΜANA svrzR, JOssa tum sacerdotum a se occisorum , tum priorum quae e sepulchris extraxit, & in altati combussit, sicque altare contamiliavit & poli luit. Hoc enim praedictum erat a propheta il- .lo qui a leone occisus est lib. 3. pit. 3.vers. IO. Exclamauit, inmiti, vir sti cimtra altare iusiim vi Domini, ct ait: Altare, altate, hic disit Domi--: Dulli, nasi tur domis Datijd lo uim abit sui r te sacerdotes exul rum, e nunc in te ιbura pavendunt, ct ossa huminum sup/rte inundet. Hinc patet mortuos ob socierapos se plecti cadauerum exustione , publica ins mi a & ignominia. unde cum in quinta Syn do uniuersali quaesium esset, an liceret olim defunctos anathemate ferire ' Eutychius Epia scopi omasinia respontis, neque concilio neque deliberatione ulla eam rem egere dixit et propterea quod & Iosas rex non tantum vi uentes daemonum sacerdotes olim iugularit,
sed do eorum qui loneo antὰ tempore sepulti suetant, sepulchra estuderit. Ita Niceph litai P
FAei τε Pn AsgJ id est immolate agnum vεRs. paschalem,ceterasque victimas paschales, qu per septem dies azymorum in lege ostetrii tantur. Num .28. v. i6 Scseq. Alleg. Iosias instituens Phasi solennissimum,
typus suit Iesii christi qui instituit Eucharistia, imo seipsum secit phase . idest agnum pasci,
lem; iuxta illud Pauli 2. Corinth. s. Pasia nostium immolatias Christia. Itaque equimur muti uelitatu o veritatu. SIMi Lis ILLi NON Fui T ANTE LYM RPΣJ vixi. α nimirum quoad omnimodam idololatriae tam in Isiae te quam in Iuda excisionem, ac religi nis reformationem, qua in re Iosas omnes antecessistes fiam etiam EZechiam superaui unam
ilioqui abGlute Iosia melior ct sanctior vid tur titisse David, ait A l.
cu Ao id est claudus in κε x AEGYPTI coNTRA REGEM AssYRioRvMJ ut ulcisceretur ii hirias AEgypto a Sennacherib illatas, de spolia ab eo ablata repetet et, praeiertim qina videbata clade castris Sennacherib ab Angelo in Iudaea illata, res Assyriorum in peius ire , eisque rebellasse Medos & Babylonios. Perrexit e go Pharao cum castris ad Euphratem de N
nnacia , spe illius potiundae, seu quia trans
308쪽
Conruunt tria in Librum II Regum C. q. YTIIL 19
cundum erat per Iudaeam, oecurrit illi Iosias, Ametuens ne Iudeam inuaderet las latet; ac licet Puttas assereret , se nil contra Io. aina&Iudaeam moliri; tamen Iosias ei non credens, in truxit contra eum aciem, in qua dum aud cius Se incautius praeliatur, a sagittariis conlaxus. oecia it. Porto Abul. omnino a culpa excusat Iosinm. 53 vereretur Pharaonem,u ingred retur Iudeam, aliquid contra eam uischinaturuin, imo eam occupaturum ut expelli non posset Script .tamen a.darat. 3s. 22.innuit eum aliis ara temeritate peccasse: licet enim non tene.
retur Pnaraoni dicenti verum. stitieet se a Deo alio mitti,credete; tamen prius debebat Deum
consulere; antequam bellum tam anceps de perieulosum aggrederetur .llaCaiet. ideoque per misit Deus eum saecumbere Sc occidi.
Eroccisus afr-MAGεDnoi Licet e- Bnim effet in sorte Minalse dc Iut aes,GIuda cui praeerat Ioῖς, amen Iollas illam qaoque terram h abuit tibi subiectam, ob eausam quam dedi v. I s. Cui aliam adiung t Abul. scilicet quod Israelitae reliqui a raptiuitate Salma. nasit iunxerint se reano Iudae, ae Iosiam pro e sto acceptarint, ut Ialaeis sertioreses snt,ac facilius Diis, E yptiis, aliisque hostibus circumiacentibus rei illarent.
Cubi τι Diss get avMJ solidet in praelio,hoaest cum eam praeliando cepisset Sic videte per citeehielia sum tur pro piaeliari cap. i svitea nouas, id est veni & pugnamus.
Porro mirabile fuit iudicium Dei, qu)d pet miser a regem ra n pium in iusta piaque Israelis
defensio. te oecidi: nim oreis a Iolia interiit to . ta litae is spes ac regnum Diuidis de Iudae e risim est.Nim tu niu licia Dei ab Ias multivo. Cluit Deus testere Iosiam, ne videret mala gentis suae, icilicet excidium regni de templi ob precata Iudaeoturi iam a Deo decretum. Causam a liam is ri s. Iustin.quae t. q. ad Otth d. nimi. rum quod, Iosiis ius, Pi obsta non parturit, qui ei re motito D i dixerat, ut ne prureseretur ado uia luna regi in botim sicut ast IGNUM. Qia aptu ut eιm rura vi a peccatis ex is vita reis perer Deia, illi, permisit Huri in bellantia surro 'ptia parnaseis iner aspalleraram B--num Mamracum, νt probetis immulgeri si
Verum haee prophetia Ieremiae nusquam extat.quod sciam. Ait . Iosias in flore aetatis pro
suis pugnans, suit typus Iesu Cbristi pro Dan.
num si lute a Iudaeis oeciii anno aetatis sit η34. Plura de pietate de reto Iosiae audiemus a. Pa tal.34.3c l . Elogium Iosiae habet Eccl. c. 4'. v. i. dc seq. Simili modo perivisit De s s.Ludo-
uicum conantem terram Saracenis eripere, ab eis capi, ac siecundo redeuntem peste mori, ut discamus regna terrae parui pendere, ac ambire regnum Celeste, gloriosum de aevernum, uti aiebat S.Ludovicus. in omni sua infelicitate Deum laudans. eique gratias agens, unde moriens, in
caesum stoiciens eanebat illud Pul. s. Inuessa
bus tantam meatibus regnauit cum mox sua. eessit ei stat et senior Ioikim qui as erat an o-rum, ptaelata; tamen in regno est seniori Ioa-
him, siae quod animorior de bellicosior fruet; unde Pharao timens eum deposuit re sisbstituit
Ioahim si sequbd Ioahim timens Pharaone tegnum detrectarit. Pharao enim victo, L. que Iosa, arrogabat sibi ius constituendi reges in Iudaea. v patet ex siequent. Vis ximaea Evu Pi RAOJPharao so Io V ID sia perrexit contra Assyrios, acre bene gesta victae rediens Iu qaei in reliquam subiugauit, idem ae amoto Ioachiaque a populus constituerat regem. constituit Ioahim, ae mulcham centum talentorum argenti Iudaeae quilia se subactae imposuit; bellum enim ho et cruentura fuit utpote in quo Ioachaz de Iudaei multo Egyptios vulnerarint de occiderint ut indicat Ezechiel cap. IV. v. l. vide ibi dicta aequEae Ierem.c.22.v. ID Sc seq. ac timebat Pharao Ioa chaz, ne rursum rebellaret.
VERTIT S MOMEunius Io AxivJ Motis v x. I erat regibus de principibus bello subactis nomen mutate, nou unxive indere in signum subiectionis, ut patet Danies. i. Adde idem esse quod Elia iv.utrumque enim Hebr. signifieat firmisit: Dei enim nomen tam est, Et,
id est sortis,quam M. quod est abbreuiauam I
ET FECI r MALvu cost Au Douisolid est D 3, 1 eoluit idola, insuperauat E expilauit sumitos,suitque septibus & ambitiosius, ideoque occisus a Chaldaeis, pullula ovis pultino, hoc est insepultus in sterquilinium proiectus est instae asini, uti docet Ierem capar. 13.de seqvide iri dicta.
309쪽
et 9 8 Commentaria in Lib. IV. Tuum. Cap. IV.CAPUT VIGESIMUM QUARTUM.
D Egnat Ioahini, pos eum in Da hin vers 6. quem Nabuchodonosor abduxit
i. IN diebus eius ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis, ct lacti est ei
Joakim seruus tribus annis . ct rursum rebellauit contra eum. 2. Immisitqtie ei Dominus latrunculos Chaldaeorum, ' latrunculos S riae, dc latrunculos Moab, 5: latrunculos siliorum Ammon: & immisit eos in Jud ina vi disperderent eum. iuxta verbum Domini. quod locutus suerat per seruos suos prophetas. 3. Factum est autem hoc per verbum Domini contra Judam, villuserret eum coram se propter peccata Manasse uniuersa quae fecit, A. & propter Doguinem innoxium, quem effudit, ct impleuit Jerusalem cruore innocentium ede ob hanc rem noluit Dominus propitiari. 3. Reliqua autem sermonum Ioahim. & uniuersa quae fecit, nonne haec scripta sunt in Libro sermoniam dierum regum Iuda λ Et dormivit Ioahim cum patribus suis: 6. de regnauit Ioachin filius eius pro eo. 7. Et ultra non addidit rex aegypti, ut egrederetur de terra sua: tulerat enim rex Babylonis, a riuo aegypti usque ad fluuium Euphraten, omnia quae fuerant regis aegypti. 8. Decem & octo annorum crat Ioachin cum regnare coepi isset, ct tribus mensibus regnauit in Ierusalem n men matris eius Nonesta filia Elnathan de Ierusalem. 9. Et secit malum c ram Domino. iuxta omnia quae fecerat pater eius. Io. In tempore illo ascenderunt servi Nabuchodonosor regis Babylonis in Ierusalem, & circumdata est urbs munitionibus. II. Venitque Nabuchodonosor rex Babylonis ad ciuitatem cum seitiis suis. vi oppugnarent eam. I 2. Egressusque est Ioachin rex Iuda ad regem Babylonis. ipse ' mater eius, & serui eius, dc principes eius, Eceunuchi eius suscepit eum rex Babylonis anno octauo regni sui. I 3. Et protulit inde omnes thesauros domus Domini, icthesauros domus regiae:&Concidit uniuersa vasa aurea, quae secerat Salomon rex Israel in templo Domini iuxta verbum Domini. 14. Et transtulit omnem Ierusalem.&uniuersos principes, & Omnes sortes exercitus. decem millia, in captiuiratem : ct omnem artificem Resusorem: nihilque relictum est, exceptis pauperibus populi terrae, I . Transtulit quoque Ioachin in Babylonem da matrem regis. dc uxores regis, ct eunuchos eius : ct iudices terrae duxit in captiuitatem de Ierusalem in Babylonem. I 6. Et omnes viros robustos. septem millia ,& artifices de clusores mille. omnes viros sortes 8c bellatores duxitque eos rex Babylonis captiuos innabylonem. I . Et constituit Matthaniam patruum eius pro eo: imposuitque nomen ei Sedeciam. i8. Vigesimum ' primum annum aetatis habebat Sedecias cum regnare coepisset. R undecim annis regnauit in Ierusalem: nomen matris eius erat Amital, filia Ieremiae, de Lobna. I9. Et secit malum coram Domino. iuxta omnia quae secerat Ioahim. Σo. Irascebatur enim Dominus contra Ierusalem 'contra Iudam, donec proiiceret eos a sacie sua: recessitque Sedecias a rege Babylonis.
BELLAviet J anno quarto regni sui. Fusius haee narrat Ioseph.lib. o. cap. . & sequent ubi recensit quomodo AEgyptii cum Babyloniis, deuictis Assvriis, de imperio decertarant. Priis nid enim .EWptii, occiso Iosia, subiugarunt
Syriam. deinde reuertentes in Iudaeam, am to Ioachin. regem eonstituerunt Ioahim, qui
spe AEgyptii auxilii tributum, quod Babyloniis tribus annis dederat; quarto anno dare t A eusauit. Quare contra eum venit Nabuch donosor eodem anno, eumque in Babylonem abduxit, ubi eumdem promittentem tributum in Ierusalem remisit.Stetit Ioahim in fide septem annis: sed octauo anno, qui fuit regni sui undecimus, rursum rebellauit. Quare a militibui Nabuchodonosoris intercepta Ierusalem , in ea captus & occisis est, suffecto es filio Ioachin. Vertim cum Nabuchodon sor metueret ne Ioachin filius patrem Ioahim in rebellione imitaretur, eluque necem vi cisteretur,eum cepit. duxit 'ue in Babylonem, eique in.regnum substituit Sedeciam patruum,
310쪽
Commentaria in Lib. IV. Regum. cap. XXIV etys
qui etiam nutauit in fide ad subiectione Nabuchodonosori pronaissa , fretus inani spe auxilii Eapriacu qua de eausa saepius a Ieremia ad in nitus se increpitus suit, tandemque rebellans a Nabuchodonosore in Ierusalem obsessus sitit, cumque AEgyptii ei vellent staecurrere . a Nabu- ebodonosore prohibiti sugati sint.Cepit Na- rhodonoseret go Ierusalem, &in ipsi Sedeciam, eumque ex reauit re filios eius occidit, aequinto post anno Δορ:um inuasit & subegit, 3e
Pharaonem eius regem ttucidauit. Vide etiam Ieremiam c.22. v. i 3.3c seq. de Auctore ni de misrabit. S.Secipi. apud S. Aug. tomo 3. lib. a. c. v.
Porro hie quartus annus Ioahit a. fuit primus regni Nabu h dona latis, quo ipse Ioahina cum Daniele & aliis nobilibus abduxit in Babylon eui. Post octo deinde annos puta anno regni Ioahim undecima dc ultimo, eo occiso abduxit eius filium Ioachin cum omnibus principibus, militibus Aciuibus Ierosolymae, ut dicitur cap. 24.14. undet ab hoc anno undecimo Ioahim qui si it octauus Nabuchodonosoris, numerandi sunt anni 7 .captiuitatis Babylonicae: nam Nabuchodonosor post abductum Ioachin regnauit annis 36.d inde cius filius Euelmerodach, siue Balias ar, annis 3 . qui simul iunctificiunt o Baliasati successit Cyrus rex Persidis, qui expletis iam o. captiuitatis annis, Babylonem capiens sc Balsis item occidens, Iudeos e Babylone libet auit. vide dicti
grassarmari de praedatum excurrunt quasi latrunculi. Hos milit Nabuchodonosor, ut cum Syris, Moabitis de Ammonitis iuncti interciperent I rusalem,ae Ioahim rebellantem caperem de occiderent, quod de iecerunt. Hi iam dixi. ET REGNAvi et Io Acuis FiLivs Elvs PRO
EO. JNota differunt Ioahim pater, de Ioachin filius, iue Ieeonias Se Iechonias Mati. i.Pater enim Ioahim scribit ut Hebr.per litteram Oph de Hem, filius vet5 Ioachin scribitur per Capb Schim Hebr. idem est quod, Devi ve G. quod Dια praepara is vel diribi, Ioachin siue I
chonias a Ieremiacia a. 24. in Hebraeo decurtatur vocat ut Catuvi,id est, praeparatia, scilicet: ad interitum.
A aliquot menses interregni inter Ioahim S: Ioachin antequam Ioachia ai sumeret regnum. Aliam responsionem asseram a.Paral. vlt. io. EGRεssus Ue Eset lo cui NJ suadente Iere- vε . ri.
mia, ut se traderet Nabuchodonosori, ut patet Ierem. 38.2.3d seo. ideoque ductus est quidem in Babylonem , sed post Nabuchodonosoris mortem ab eius filio Euelmerodach e earcere liberatus suit , & summo honore affectus anno post hune trigesim, septimo, ut habetur cap. sequenti
da captiuitati Prima enim facta est ante octo annos, aano q alto Io him tum ipse rebellans ab . ductus est cum primoribus in Babylonem,uti di . .
B xi v. i. Secunda siit haee, qua Ioachim cum sui aptiueipibus α militibus ae cum Ezechiele propheta abductus Lit. Tertia 6ρ extrema facta est sh undecim annos. scilicet ultimo anno Sed ciae, quo Ierusalem cum templo a Nabuchodonosor eapta Se euersa est, ut dicetur c. sequenti. ET OMNEM ARTi Ficεu Er c LusOMMJ id est, lusi rem, ut vertit Noster Ierem. 2q. I. Petquem S. Hieron. ibidem accipit eum qui gemmas pretiosis metallis includit, Se palis annulorum aureorum illigit. Melius alii intelligunt eos, qui castra metandi sint petiti, noruntque ea vallis quasi claustris suis insudete, aeque ac urbes vallare dc munire, ita Vatabl.Sanchez d: alij. Vnde Chald. vertit ianitor 1,id est vibium custodes de clause: es portarum..Agitur enim hie de militibus & sortibus. quos Chaldaei abstuleritat Iudaeis, ne iterum ' rebellarent, aeque ae secete Philisthaei i. Reg. i 3.19. ita Angelo Sic per arti cenet intellige labrum, uti vertit Noster Ietem. 24. r.eum scilicet quietisses aliadue arma fabricat. Eadem arte utitur diabolus, dum viros zelosos E Republ. amouere satagit, ut eam praesidio destitutam peti umdet.
IM posvi T a Ei NOMEN SEDE ci AMJut scilicet ipse nomiae suo semper admoneretur. fidem subiectionem quam promiserat Nabuchodonosori seruare, S liciis enim Hebr. idem est quod, iustitia mea Devi. ita Caiet.Iosias pius rex filiis suis pia nomina imposuit, quae eos admonerent pie-
DEcεM ET OCTO AusostvM ERAT IOA- M talis in Deum. Unde unum appellauit id
Cul N, CUM REGN RE COEPisso. J Dices, a .Pa res.vit. v. v. dicitur anno octauo regnasse. Resp.
anno 13. iolus post patrem regnavit, anno vero octauo ecepit cum patre Ioahim tegnare.Videtur enim Ioachin anno tertio vel quarto Ioahim patris sui declaratus Rex, cum scilicet Nabuchod nosor patrem cepit, de abduxit in Babylonem.ita Abul.
ductus a Nabuchodonoset Res Caiet. fluxisse
est mi apprehensis vel ut quoties audiret se nominari , cogitaret se a Deo apprehendi de possidetis alterum vocavit Hesia tu, id est Dei j mitra, ut cogitaret se non niti a Deo firmari: tet. tium vocavit Muthoram, id est duum mi ι vel iuxta Syrum ea statis Dei, ut in omnibus a uersis ad Dominum quasi ad asylum confugeret; sed omnes obliti Dei aequE ac nominis sui, ad idola confugerunt, ideoque Deo vindicante perierunt.