장음표시 사용
331쪽
31o Commentaria in Libro I. Paralypomenon. Cap. X.
I ud Apereata a Deo reiectus, via cum filiis a Thilisthaeis octa itur. Eiurin templo Dagon sustenditur , reliquum corpus a Ias sitis sepelitur. r. DHilistbiim autem pugnabant contra Israel, fugeruntque viri Israel Palae-sthinos, Acceciderunt vulnerati in monte Gelboe. a. Cumque appropinquassent Philisthaei persequentes Saul, & filios eius percusserunt Ionathan, ε Abinadab, & Melchisua, filios Saul. 3. Et aggratum est praelium contra Saul, inueneruntque eum sagittar ij, & vulnerauerunt iaculis. q. Et dixit Saul ad at-migerum suum : Euagina gladium tuum, de interfice me: ne forte veniant incircumcisisti,& illudant mihi. Noluit autem armiger eius hoc sacere, timore perterritus: arripuit ergo Saul ensem, α irruit in eum. s. Quod clam vidissiet armiger eius, videlicet mortuum esse Saul, irruit etiam ipse in gladium suum,&mortuus est. 6. Interiit ergo Saul, & tres filij eius, & omnis domus illius pariter concidit. 7. Quod cum vidissent viri Israel, qui habitabant in campestribus, fugerunt: & Saul ac filiis eius mortuis, dereliquerunt urbes suas, & huc illucque dispersi sunt: venerunt ine Philisthii m. de trabitauerunt in eis. 8. Die igitur altero detrahentes Philisthi im spolia caesorum, inuenerunt Saul, ct filios eius iacentes in monte Gelboe. 9. Cumque spoliassent eum, & amputassent caput,armisque nudassent,miscrunt in terram suam, ut circumseretur,& ostenderetur idolorum templis, de populis: Io. arma autem eius consecrauerunt in fano dei sui. dc caput aflixerunt in templo Dagon. ai. Hoc cum audissent viri Iabes Galaad,omnia scilicet quae Philisthi im fecerant super Saul 12. consurrexerunt singuli virorum sortium, & tulerunt cadauera Saul & filiorum eius: attuleruntque ea in Iabes, de sepelierunt ossa eorum subter quercum,quae erat in Iabes,&ieiunaverunt septem diebus. is. Mortuus est ergo Saul propter iniquitates suas, eo qudd praeuaricatus sit mandatum Domini quod praeceperat,& non custodierit illud: sed insuper etiam pythonis iam consuluerit, I q. nec sperauerit in Domino . propter quod interiacit eum, de transtulit regnum eius
GEsta huius capitis audiuimus i.Regivit. ubi A ideoque eaput erit Saulis regi , velut nobilisv
M quasse Dagoni adscribentes victoriam, mum spoliuin eidem osterentes. Nic sνεκAviet iN Do Mi No J Haec siit vixi. io prima peccati Saulis causa,quod nimirum,d. Lfisus Deo, utpote quem per inobedientiam fendetat, fisus fuerit diabolo, eumque per Pythonii iam aduocaris.
Auid vetitur in regem Israelis, ae Iebusaeos ex arce Sion expessit. Mox vers. I o. Q ad frim nomina D' heroicafadia sortium eius recensentur. 1. C Ongregatus est igitur omnis Israel ad Dauid in Hebron,dicens: Os tuum
sumus, de caro tua. a. Heri quoque, nudiusterius, cum adhuc regnaret Saul, tu eras qui educebas, Se introducebas Israel: tibi enim dixit Dominus Deus tuus:Tu pasces populum meum Israel,& tueris princeps super eum. Venerunt ergo omnes maiores natu Israel ad regem in Hebron,& iniit David cum eis foedus coram Domino. unxeruntque eum regem super Israel,iuxta ser
332쪽
Commentaria in Librum I. Paral pomenon Cap. XI. 3ri
, monem Domini quem locutus est in manu samuel. q. Abiit quoque David, de omnis Israel. in letusalem. Haec est lebus. Vbi erant iebusaei habitatores terrae. . . Dixeruntque qui habitabant in lebus ad David:Non ingredieris huc. Porro Dauid cepit arcem Sion, quae est Ciuitas David. 6. dixitque: Oinnis qui per- . cinerit Iebusaeum in primis, crit princeps & dux : Ascendit igitur primus Ioab stius Sarviae. 8c iactus est princeps. 7. Habitauit autem David in arce. R idcirco appellata est Ciuitas David. 8. aedificavitque urbem in circuitu a Mello usque ad gyrum. Ioab autem reliqua urbis extruxit. 9. Proficiebatque David vadens de crescens & Dominus exercituum erat cum eo. Io. Hi principes virorum sortium David. qui adiuuerunt eum vi. rex seret super omnem Israel, iuxta verbum Domini Au locutus est ad Israel. D. Et iste numerus robustorum Dauid i Iesbaam filius Hachamoni princeps inter triginta : iste leuauit hastam suam super trecentos vulneratos una vice. I a. Et post eum Eleaetar si . lius patrui eius Ahohites, qui erat inter tres potentes. 13. Iste fuit cum David
in Pliesdortii m. quando Pluisthi im cougre ii sunt ad locum illum in praelium : &erat ager regionis illius plenus horum sugeratque populus a facie Philisthinorum. i . Hi ueterunt in medio agri, & defenderunt eum: cumtiue percussistent Philisthaeos. dedit Dominus salutem magnam populo suo. Is . Descenderunt autem tres de triginta principibus ad petram, in qua erot David ad speluncam Odollam.quan , Philisthi im suerant castrametati in Ualle Raphaim. 16 Porro David erat in praesidio , ω statio Philisthinorum in Bethlehem. i . Desiderauit istitur David.& dixit: O si quis daret mihi aquam de cisterna Bethlehem qitae eu in porta. 18. Tres ergo isti per media castra Philisthinorum
pellexerunt. & hauserunt aquam de cisterna Bethlehem. quae erat in portu, α
attulerunt ad Dauid ut biberet: qui noluit, sed magis libauit illam Domino.
ib. dicens: Absit ut in conspectu Dei mei hoc faciam, di sanguinem istorum virorum bibam i quia in periculo animarum suarum attulerunt mihi aquam. Et ob hanc causam noluit bibere: haec secerunt res robustissimi. zo. Abisai quoque frater Ioab ipse erat princeps trium. & ipse leuauit hastam suam contra trecentos vulneratos. R ipse erat inter tres nominatissimus. 1 I. M inter tres secundos inclytus. & princeps eorum 2verumtamen usque ad tres primos non peruenerat. ΣΣ. Banaias filius Ioiadae viri robustissimi.qui multa os a perpetr arat. de
Cabseel 1 ipse percussit duos Ariel Moab:& ipse descendit. 8 interfecit leonem
in media cisterna tempore niuis. 13. Et ipse percussit virum Egyptium.cuius statura erat quinque cubitorum. & habebat lanceam ut liciatorium texentium: descendit igitur ad eum cum virga, ct rapuit hastam,quam tenebat manu,& interfecit eum hasta sua. 14. Haec fecit Banaias filius Ioiadae. qui erat inter tres
robustos nominatissimus. 1 3. inter triginta primus. vel umtamen ad tres usque non peruenerat: posuit autem eum nauid ad auriculam suam. 26. Porro sortissimi viri in exercitu. Asahel frater Ioab.& Elchanan filius patrui eius de Bethlehem, 27. Sammqth Arorites Helles Phalonites. 28. Ira filius Acci s Thecuites, Abiezer Anathothites. α'. Sobbochai Husathites, Ilai Ahohites. Eo. Maharai Netophathites, Heled filius Baana Netophatites. 31. Ethai filius R ibai de Gabaath filiorum Beniamin. Banaia Pharathonites. et 2. Hurai de ThrrentqGaas. Abiel Arbathites. Armoth Bauramites. Eliaba Sasabonites. 33. Filii AD sem Gezoniici. Ionathan filius S. age. Ararites. 34. Ahiam filius Sachar, Ararites. 33. Eliphal filius Vr, 36. Hepher Mecherathites, . Ahia Phelonites. 3 . Hesio Carmelites,Naarai filius Asbai, 38. Ioel frater Nathan. Mibahar filius A. parat. 39. Sesec Ammonito,Naarai Berothites armiger Ioab fili j Sarviae. α Ira rethaeus, Gareb Iethraeus, i. Urias Hethaeus, Zabad filius Oholi. 41. Adina filius Siza Rubenites princeps Rubenitarum. & cum eo triginta: 43. Hanan filius Maacha,&Iosaphat Mathanites, 44. Oetia Astarothites. Samma&Iehiel si ij Hotham Arorites. 43. Iedihel filius Samri,' Ioha frater eius Thosaites,
46. Eliel Mahumites.& leribai & Iosaia fili j Elmiem.& Iethma Moabites, Eliel,& Obed, Iasiel de Masobia.
DRiorem partem audiuimus a Reg.3.vq.& A pastor populorum, uti de Agamemnone ait
. a ioto c. s. posteriorem eodem lib. c. .v.8. LI max
&seq. ubi ea explicui. t Banaiasin pracvssar nvos Α- Vio. x. Tvr Ascisi id est tu reges. Rex enim est' aim M a J id est duos leones Moab, ut
333쪽
3 12 Commentana in Librum I Paralipomenon. Cadi. XII
ditur a. Reg. 23. ao. Vocantur hi A H, id est Domi mi, hoe est maximi de robustissimi. H hraei, Ioseph. Lyran. Glosa, Caieti censent hos duo, fuisse duces Moabitariam sortissimos,& missimos instar leonum. Verum alijsimpliciter tereri. ut senant accipiunt. vide dicta
rem. qui eum de agendis commoneret, Om- .niaque quae ei sacienda erant,suggere et, ni faciunt Roimae Cardinalibus Aasiisti, quos umeant.
CAPITIS. D Gens Hur j qui David m. nfugeret Saulim. secuti sunt ιν ij quiprimi τι-
nreunt ad eum in Hebron, ut eum veterent in regem.
I. III quoque venerunt ad Dauid in Siceleg. cum adhuc sugeret Saul filium Cis. qui erant sortissimi&egregi j pugnatores, a. tendentes arcum, &utraque manu fundis saxa iacientes, & dirigentes sagittas: de fratribus Saul ex Beniamin. 3. Princeps Ahiezer. &Ioas, fili j Samaa Gabaathites. &laziel,& Phallet fili, Azmoth. & Baracha. 8: Iehu Anathothites. 4. Samaias quoque Gabaonites sortissimus inter triginta &super triginta. Ieremias. 3 Iehe-Ziel. ct Iohanan. Iezabad Gaderothites. s. & Elmai ct Ierimuth, ct Baalia. ct Samaria. & Saphatia Haruphites. 6. Elcana. R Iesia. & Ani Mel. R I Ter.& Iesbaam de Carehim: τ. Ioela quoque, de Zabadia, fili j Ieroham de Gedor. 8. Sed & de Gaddi transfugerunt ad David. cum lateret in deserto, viri robustissimi. de pugnatores optimi, tenentes clypeum & hastam: facies
eorum quasi facies leonis.& veloces quasi capreae in montibus : 9. Ger princeps. Obdias secundus, Eliab tertius, Io. Masmana quartus, Ieremias quintus, Ii. Et hi sextus Eliel septimus. I 2. Iohanan octavus, ElΣebad nonus. I 3. Ieremias decimus. Machb:inai undecimus. i . Hi de filiis Gad princi- s exercitus: nouissimus centum militibus praeerat. & maximus mille. is. Isti Iunt qui transierunt Iordanem mense primo. quando inundare consueuit seper ripas luas: & omnes fugauerunt qui morabantur in vallibus ad Orientalem pla. gam. &Occidentialem. i6. Venerunt autem&de Beniamin. gede Iuda ad praesidium in quo morabatur David. i . Egressiasque est David obuiam eis. &ait: Si paci fice venistis ad me ut auxiliemim mihi. cor meum iungatur vobissiautem insidiamini mihi pro aduersariis meis cum ego iniquitatem in manibus non habeam, videat Deus patrum nostrorum.& iudicet. I 8. Spiritus vero induit Amasai principem inter triginta. 'ait : Tui sumus. o David, di tecum fili Isai: pax. pax tibi & pax adiutoribus tuis : te enim adiuuat Deus tuus. Suscepit ergo eos David. &constituit principes turmae. 19. Porro de Manasse itania sugerunt ad David, quando veniebat cum Philist titim aduersus Saul, ut puellaret:& non dimicauit cum eis:quia inito consilio remiserunt eum principes Philisthinorum . dicentes: Periculo capitis nostri reuertetur ad dominum suum Saul. 2o. Quando igitur reuersus in in Siceleg, transfugerunt ad eum de Manasse. Edntis, & Iozabad. & Iedihel. dc Michael.& Eddaas & Iozabael. &Eliii. ct Salathi principes millium in Manasse. 2I. Hi praebuerunt auxilium David aduersus latrunculos: omnes enim erant viri sortissimi.& facti sunt principes in exercitu. xx. Sed ct per singulos dies veniebant ad Dauid ad auxiliandum ei. usquedum fieret grandis numerus, quasi exercitus Dei. 23. Iste quoque est numerus principum exercitus. qui venerunt ad David, cum esset in Hebron, ut transferrent regnum Saul ad eum. iuxta verbum Domini. 14. Flij Iuda portantes clypeum ' hastam sex millia octingenti expediti ad praelium. 13. Desiliis Simeon. virorum sortissimorum ad pugnandum . septem millia centum.16. De filiis Levi,quatuor millia sexcenti. 27. Ioiada quoque princeps desti Aaron. & cum eo tria millia septingenti. 28. Sadoc etiam puer προ-giae indolis. 8t domus patris eius. principes viginti duo. 29. De filiis autem Beniamin fratribus Saul, tria millia: magna enim pars eorum adhuc sequebatur domum
334쪽
Commentaria tu Librism I Paralypomenon Cap. XII. 3 ij
domum Saul. . 3o. Potid de filiis E hraim viginti millia octingenti fori sit mi robore, viri nominati in cognationibus suis. 3I. Et ex dimidias libu Manasse, lecem&ocio millia . singuli per nomina sua venerunt et constituerent regem David. 3Σ. De siliis quoque Issachar viri cruditi. qui nouerant singula tempora ad praecipiendum quid iacere deberet Israel. principes ducenti e omn:s autem reliqua tribus, eorum consilium sequebatur. 33. Porro de Zabulon qui egrediebantur ad praelium , & stabant in acie instructi armis bellicis. quinquaginta millia venerunt in auxilium, non in corde duplici. 34. Et de Nephthali, principes mille i & cum eis instructi clypeo ct hasta, triginta ct septem mi ilia. 33. I 'Dan etiam praeparati ad praelium . viginti otio millia sexcenti. 36 Et de Aier egredientes ad pugnam , & in acie prouctantes. quadraginta millia. 37. Trans Iordanem autem de filiis Ruben d de Gad, de dimidia parte tribus Manasse instrum armis bellicis, centum viginti millia. 38. Omnes isti viari bellatores expediti ad pugnandum, corde periecto venerunt in Hebron, ut constituerent regem David super uniuersiim Israel ista& omnes reliqui ex Inrael. Uno corde erant ut rex fieret David. 39. Fueruntque ibi apud Dauid tribus diebus comedentes & bibentes, praepalaverant milia eis fratres sui. qo. Sed & qui iuxta eos erant, usque ad Issachar.& Zabulon. ct Nephthali, asserebant panes in asinis, ct camelis, ct mulis. & bobus. ad vescendum : sarinam, palathas, vini in passam. vinum, bleum, boues, arietes,ad omnem copiam, gau
EFRAτllinvs SAur. Ex Basiavi v Jp de cognatis Saul ex Beniaminitis: saulcnim erat ex tribu Beniamin. Mirum hoc suit.& quasi miraculum, quo Deus honestavit Douidem exulem de prorugum,ut multi ex tribu miliamin 3c cognati Saulis, euin, quata Saulem regem eum persequentem , sequi malu rint: nitantum Deus pugnabat pio Davide comtra Saulem, ae Dauidis innocentia, modestia ac sanctitas omnes ad se alliciebat, quos Saul sua superbia,insolentia & prauitate a se auert bat. Hinc Stria millia Beniaminitarum maluerunt sequi Dauidem, quam Is seth Saulis
DE CARE ut M J id est ut habent Hebraei Se B
DE GADoi J id est det tibu Gad, siue de
κςκτt q. d. Isti sunt Gadditae, qui heroico animo α virtute Iordanem a Iolue diuisum primi ingredi ausi sunt, ae Chananaeos ex aduersa ripa consistentes, ct transitum Hebrae tum prohibete conantes in seriam', dcio gam compulerunt.
otus maximus; Dei enim mamini omnia sunt
xisi Hie videri rei se Sadoc Pontifex, quem suus occisis Abimelech, qui erat ex Heli &Ithamar, Pontificem eonstituit. Vocatur δι laquia illo tempore erat iunii; unde postea vis xit toto tempore Dauidis, & pontificatu simul cum Abiathar functus est. Deinde a S lota ne amoto Abiathar. suus Sadoc Pontia sex ab eodem auctoratus mansit. Licet enim Ioiada. v. praecedenti voceturpnia is, ipse
men non erat Ponti sex, sed est dui
agminis militari quod e sacerdotibus& Leuitu ad Dauidem deducebat. DE Pi Liis Qvo E IssacuAR viiii ER
RET IsRAEL. FRisci pas Duc ENTI J Ua tab. nisi s occi uin id evicientes quo tempore quidue gerendum esset captatis O casionibus, v. g. quod hoc tempore, quo a Philisthaeis caesus erat Saul cum totis castris, Rex creandus esset David, utpote bello assuetus de victoriosus, ideoque teiror Philisthinorum ad compescendam eorum ex recenti viactoria superbiam ex audaciam, quodque iam tempus aduenisset quo promissio regni ficta a Deo Dauidi implenda foret. Nullus enim erat alius, 'in rebus Israelis iam adeo prolapiis de assiictis siccurrere, easque restaurare ponset, nisi David: quare hi principes suaserunt
populo non tantum suae iribus .sed & aliarum, ut Dauidem erearent regem. Erant ergo hi eruditi inscientia, siue intelligentia temporum, id est occasionum, ut habent Hebr. quae est scientia practica ad vitam humanam utilissima, adeoque mea consistit vera &miseri prudentia , tum ethica , tum oeconomica, tum politica via docet Salomon Eccles e.3. omm te ha rat: tempin, inquit, a reni tempM moriens. Temm occi indi, O te ins irandi. Temp-flendi, O re in rusis. Tempsaciso Sendi. crum; abii tendiari rubost , ct impia rei, dec. Et c. s. s. ων---
ι'. O v mutvi. Secundo scientis timpora lia accipi potest physica de astrologiea. Erant
enim Issachariani agricolae, ideoque obserit tam temporum mutationes. aeriique& venistorum commoditates, ut scirent quando foret tempus seminandi, quando metendi, quando plantandi, quando nauigandi. Haec enim scientia agricolis est necessaria teste vi Gril. in Georg. Hanc autem scientiam temponam
335쪽
31 Commentaria in Librum I. Paralipomenon. Cap. XII.
rum partim continita obseruatione & vsti, scialicet ex pro osticis ventorum, siderum,&c. continue ol tuatis didicerant LIachariani, ait Abul. &Sancho; partim ex vicinis Phoeniciis
bus , puta Tyrii, de sidoniis sad quo, illi suas
sigetes , vinum & oleum deserebam, ut illi per mare eas ad vicinas insulas deveherent de diuenderem: hauserant. Phoenices enim, quia accolis malis, vacabant nauigationi de meret. nuntis. ideoque obseruabant astrorum & temporum vicissitudines, ut scirem quando, quomodo& ubi foret nauigandum. Unde Plinius lib. 8.c. 6. Phoenicibus quasi proprium inuem tum alibuit siderum obseruationem in nautis gando. Et Aratus in Phoenom.
Phanicvi, inquit, Cretosira fetis scanti s
Et ex eo Cicero lib. i. Academ. inquit, O ma pavi quidem sum vi ter, Om vi cogitatisne, sic iurigo , a idam parvidam Cynosuram, QVasilusti duce nocturna Pharin 1 in alium; ri ait
rati iam has.latisre steti/,non ad tenue clima in eo νι errem, o raeterlatius. Hinc Tibullus. Prima ratem ventu trairedocta Drin. Tettio. S. Hieron. per sientiam temporum, acciarit scientiam computus Ecclesiastici, v.g. quam do celebrandum iit Pascha Pentecoste,ceter
due sesia, quid quolibet festo faciendum &
ferendum fit. Erant enim Issachariani in quieta suae agriculturae vita, studio sapienti e de relliaioni, dediti. Unde Moyses Deuter. 19.ane eis benedictionem impertit: Et I hariatani natatu siuis; scilicet quiete agriculiu Se
B mercaturae vacabit .mpii vacabinit Mimontem,
puta ad templum in monte Sion, ut in eo Deum pie colat. Erant enim ipsi,aiis Hero doctis,computatores O ad sui ratume ad ιetera. Restitat hoc Abui. quM agrico lar non soleant vacare studiis, sed immeritor nam contrarium saepe fieri videmus. Ac olim
ita fiebat. Certe agricolis multi filios habent doctos de doctores,ego quoque filius agricolae
arcam ὸ Cariobiarim reducens, coram ea nassit D'Iasit. 0P arcam se tangens occiditur. Arca diuertens in domum Obededom, eam benedicit. i. INiit autem consilium David cum tribunis, A centurioniblis, & uniuersis xprincipibus. 2. Sc ait ad omnem ccetum Israel: Si placet vobis: & a Do mino Deo nostro egreditur sermo quem loquor : mittamus ad fratres nostros reliquos in uniuersas regiones Israel.& ad Sacerdotes , ct Levitas, qui habitane in suburbanis urbium. vi congregentur ad nos, 3. & reducamus arcam Dei hostri ad nos: non enim requisiuimus eam in diebuς Saul. q. Et respondit uniuersa multitudo ut ita fieret: placuerat enim sermo omni populo. s. Congrega uit ergo David cunctum Israel , a Silior aegypti, usque dum ingrediaris Emath. ut adduceret arcam Dei de Cariathiarim. 6. Et ascendit Dauid . de omnis vir Israel .ad collem Cariathiarim,qui est in Iuda, ut asserret inde arcam Domini Dei sedentis super cherubim. ubi inuocatum est nomen eius. 7. Imposueruntque arcam Dei saper plaustrum nouum, de domo Abinadab, Oeta autem,&frater eius minabant plaustrum. 8. Porro Dauid .& uniuersus Israel, ludebant coram Deo omni virtute in canticis, de in citharis, & psalteriis, de tvmpanis, ct mbalis, ct tubis. 9. Cum autem peruenissent ad Aream Chi-cion. tetendit Oza manum suam, ut sustentaret arcam : hos quippe lasciuiens paululum inclinauerat eam. Io. Iratus est itaque Dominus contra inam.' percussit eum, eo quod tetigisset arcam:& mortuus est ibi coram Domino. ii. Contristatusque est David.ed quod diuisisset Dominus Ozam: vocavitque locum illum c Diuiso inae. usque in praesentem diem. I 2. Et timuit Deum tunc temporis. dicens : Quo modo possum ad me introducere arcam Dei 3 13. Et ob hanc causam non adduxit eam ad se. hoc est, in Ciuitatem David. sed auertit in domum Obededom Gethaei. I . Mansit ergo arca Dei in domo Obed dom tribus mensibus: A benedixit Dominus domui eius, ct omnibus quae habebat.
336쪽
Commentaria in Librum I. Paralipomenon. Cap. XIV. 3 z s
id est mer, vocatur Nilus, quod aqua eius, quia limosa 5e turbida, videatur esse ni g a. Vnde a Graecis vocatur μέλ-. id est verum quia Nilus longe abest a Iudaea, melius per bor accipiastiuum iuxta Rhinocoluram, qui est terminus Australis Iudaeae.& alibi tinens S. rvii vocatur, de quo dixi Num. 3ε s. OSA. AUTEM ET rRATI R Riv J a. Regri. 3 habetur: otia o Alno, sed abiis Hebr. idem ei hquod pateretis, vereque hie Ahis erat si altr oezae; uterque enim erat filius Abinadab,ut ibi diis
Cninosi alio nomine vocabatur Naibo. H
Ianam mIttit ad Dauidem luna Dr artifices. qui ei domum Mificent. Tauid multi- licat uxores filios acu.9.caerit Philisthaeos invaLe Raphaim,is' itertim v. sq. cam Deus veniret ei in auxilium ex aduerso tyrorum. r. quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David.& ligna cedrina re artificesi parietum lignorumque: H aedificarent ei domum. 2. Cognouitque Dauid quod confirmasset cum Dominus in regem super Israel.& subleuatum csset regnum suum super populum eius Israel. 3. Accepit quoque David alias uxores in Jerusalem: genuitque filios si filias. q. Et haec nomina eorum, qui nati sunt ei in Jerusalem: Samii a. de Sobad. Nathan,&Salomon. 3. Jebahar, Sc Fli sua,&Eliphalet. 6. Noga quoque de Naphegh. Sc Japhia, 7. Elisama.dc Baaliada,& Eliphalet. 8. Audientes autem Pnilisthii in eo quia unctus esset David in regem super uniuersum Jsrael. ascenderunt omnes ut quaererent eum : quod cuaudisset Daii id.egressus est obuiam eis. 9. Porro Philisthii in venientes. diffusi sunt in Valle Raphaim. 1 o. Consuluitque David Dominum.dicens: Si ascendam ad Philist naeos, ct si trades eos in manu mea3 Et dixit ei Dominus: Ascende,' tradam eos in manu tua. ii. Cumque illi ascendissent in Baalpharasim, percussit eos ibi David.& dixit: Diuisit Deus inimicos meos per manum meam, sicut diuiduntur aquae : & idcirco vocatum est nomen illius loci Baalpharasim. ΙΣ. D reliqueruntque ibi deos suos. quos Dauid iussit exuri. Ir. Alia etiam vice Philis lim irruerunt, & disi usi sunt in valle. I . Consuluitque rursum David Deum.&dixit ei Delis : Non ascendas post eos. recede ab eis. ω venies contra illos ex aduerso pyrorum. I . Cumque audieris sonitum gradientis in cacumine pyrorum,tunc egredieris ad bellum. Egressus est enim Deus ante te. ut percutiat castra Philisthi im i 6. Fecit ergo David sicut praeceperat ei Deus. M percussit castra Philisthinorum. de Gabaon usque GaZera. II. Diuulgatumque est nomen D. auid in uniuersis regionibus, id Dominus dedit pauorem eius super omneS gentes.
oecaput explicui 2. Reg. s. Cosvovi τaalti Davi D. M in Cov-riRMAssET EvM Do si Nus IN REGEM Is x Anci ex eo quod videret omnes Israelitas vlito & communi consense eum in regem acceptasse seque illi cibiecisse. ac suam opem&operam ei liberaliter obtulisse. Hiram quoque Ehesein reges.se ut regem Israel honorare, male & timere.
v Esi EsQua CONTRA Eos non dit ME A sed castra eorum eitcumeundo a tergo Glicet Ex ADvER O PYRoRvMJ Cur hoc Respondet Hebraei apud S.Hier. Angelom. δ: Hi 'Scholatstica, eo quia ibi Philisthaei collocassent sua idola,ideoque putarent eum locum esse tutissimum & munitissimur Deus ergo ut ostenderet idola nihil esse.& nihil posse: iubet Dauidem ex ea parte quasi infirmissima,& expugnatu facillia, 1.calfra hostiu inuadere, promittens ei certam tam de idolis,qua de idololatris victoriam.
337쪽
Commentaria in Lib I. Tarat omenon. p. XV.CAPUT DECIMUM QUINTUM.
fYNOPSIS CAPITIS.T Auid aream cumpompa d ducit in Sion auroram easaltando exultat. JAiuὸ ἀ Qcit eum inur . uicholsas a Teosterilitate castigatur. i. TEcit quoque sibi domos in ciuitate David i & aedificauit locum arca Dei t
tenditque ei tabernaculum. Σ. Tunc dixit David: Illicitum est ut a quocumque portetur arca Dei nisi a Levitis. quos elegit Dominus ad portandum ea,&ad ministrandum sibi usque in aeternum. 3. Congregauitque uniuersum Iirael in Ierusalem. ut afferretur arca Dei in locum sui im, quem praeparauerat ei. . Necnon asilios Aaron,&Leuitas s. desiliis Caath Uriel princeps fuit, ct fratres eius centum vinginti. 6. De fili js Merari, Asaia princeps:& fratres eius dueenti viginti. 7. De filiis Gerson Ioel princeps:& fratres eius centum triginta. 8. De filiis Elisaphan Semeias princeps; 8c fratres eius ducenti. 9. De filiis Hebron Eliel princeps, & fratres eius cius octoginta. Io. De fili q iniet, ' Aminadab princeps: & fratres eius centum duodecim. II. Vocavitq. ' David Sadoc α. Abiathar Sacerdotes.& Levitas, Uriel. Asaiam Ioel, Semeiam. Eliel,& Aminadab: Ia. ct dixit ad eos: Vos qui estis principes familiarum Leviticarum,sanctificamini cum fratribus vestris: di asserte arcam Domini Dei Israes. ad locum qui ei praeparatus est: I3. ne H a principio, quia non eratis praesentes. percussit nos Dominus; sc ct nunc fiat illicitum quid nobis agentibus. i .Sanctificati sunt ergo Sacerdotes. R Levitae. ut portarent arcam Domini Dei Israel. is. Et tulerunt silij Levi arcam Dei, sicut praeceperat Moyses iuxta verbum Domini.humeris suis, in vectibus. i6. Dixitque David principibus Levitarum, iconstituerent de fratribus suis cantores in organis muscorum, nablis videlicet, dclyris. & cymbalis. ut resonaret in excelsis sonitus laetitiae. I7. Constitueruntque Levitas: Hema filium Ioel. & de fratribus eius. Asaph filium Barachiae: de siliis vero Merari. fratribus eorum Ethan filium Casaiae. i 8. Et cum eis fratres eorum: in secundo ordine, Zachariam.&Ben.& liniel.S: Semiramoth. 5c Iahiel, MAni, Eliab. & Banaiam de Maasiam.& Mathathiam.& Eliphal u.' Maceniam, &Obededom. & Iehiel, ianitores. 19. Porro cantores. Heman. Asaph le Ethan in cymbalis aeneis concrepantes. ΣΟ. Zacharias autem & OZieta Semiramoth.&Iahiel. & Ani. dc Eliab.& Maasias. 3c Banaias. in ni ablis arcana cantabant. 2 i. Porro Mathathias.& Eliphalu & Macenias ct Obededom.& Jehiel.& Ozaziu. in citharis pro octava canebant epinicion. 22. Chonenias autem princeps Levitarum,prophetiae praeerat.ad praecinendam melodiam: erat quippe valde sapiens. 23. . Et Barachias.& Elcana. ianitores arcae. 14. Porro Sebenias.& Josaphat. st Nathanael, Sc Amasai. de Zacharias ct Banaius.& Eliezer. sacerdotes, clangebant tubis coram arca Dei: & Obededom . &Jehias. crant ianitores arct 23. Jgitur David.& omnes maiores natu Jsrael,& tribuni. ierunt ad deportandam arcam foederis Domini de domo Obededom cum laetitia. 26. Cumque adiuvisset Deus Levitas. qui portabant arcam foederis Domini, immolabantur septem tauri. 8 septem arietes. 27. Porro David erat indutus stola bynsna. de uniuersi Levitae qui portabant arcam, cantoresque. Sc Chonenias princeps prophetiae inter cantores : Dauid autem etiam indutus erat ephod lineo.
18. Vniuersusque Jsrael deducebant arcam foederis Domini in iubilo. &sonitu buccinae.& tubis. & cymbalis, ct nablis, di citharis concrepantes. Cumque peruenisset arca foederis Domini usque ad Civitatem David, Michol filia Saul prospiciens per senestram, vidit regem David saltantem atque ludentem, ct despexit
s. 13. NON ER PRAEsENTEs' Hine A pere & humeris pnreare. uide dicta 1. Reg.6. deollieiunt nonnulli Ozam percussum a Alii ex is collistunt inam ne Deo, quia ipse cum non esset sacerdos, teti- eussum eo quod maeulam aliquam contraxis gerit arcam. Sacerdotum enim erat eam iam se, nec ab ea se ante arcae contactum expiasset
338쪽
Commentaria in LibDum I. Paralipomenon. Cap. XV . ,1
cerdotes pertinet, qui arcam tangere non pote,
rant, ausi prius ab omni immunditie legali se purgassent& sanctificastini. alioqui percutiem di , Deo perinde ae Oza, de tantum hoc vult hie David. IN NABLIs Aac sa canona set J puta Pulmo qui Hebr.inscribuntur olam iri id est arcana de occulta,qtalis est Psalm. 9.& s. qciduo P sumi ita huic loco sunt appositi, ut de hac arcae translatione videantur ei se a Davide compositi . Porro Nastum, erat instrumen- musicum, quod ventriculo ciuili viticulo ηιθά enim est νωὶ exeipiebat aetem, &eumdem per fistulam cum halmonia emittebat, sine inflatu cuiusquam. unde eo ute' v cabatur viritalariis &-e enim est uter. IN CiTnARis PRO OCTA v A CUEBANTEPisi Cio NJq. l. canetrant Psalmos qui interi
ter Hasa vel pro Maiia. siue qu5d octo vocia Dus, siue qubd octachordq, τ .g. cithara octo chordis instructa aliae enim erant tetrachordae. aliae hept chordae , aliae decachordaein eanendi solent; scemina enim sint .cto, vide dicti a. Regs. 13. Pro epini io' Hebr.est 3 quod Ua- tabl. vertit: ai praeualenion,id est ad eleuandum
vocem .ita ut vincantur alij cantores, qualis nucest in Alio siue Superior ei Catans enim Altu, eleuatione votis superat Tenorem, Contra. t notem de Baisum. Melius Noster vertit: Epi mn,id est carmen tris his, siue pro Raan vide
NENDUM MELoni AM J Pro propiatu Hebr. est in is, id est elisaria, assistis,indri aetonis Hetratum, εc in humeros assumptum, indeque prophetia tristis 2 per metaphoram; unde primb. aliqui hir vertunt: Ctinentia praerat eric oneratis, eoqublipsi ineunberet munus erudiendi arcae baiulos, qua ratio.. progredi deberem,interquiescere,vices mu
secundb, alij vertunt: praerar promtia. id est piaeseribebat cantoribus propbetias quas can reat: Cantores enim sibinde vocantur proris re Deum. Sic Saul pro titabat, id est canebat pei laudes I. Reg. O. s. Tettio, Hebraei apud S. Hieron. in Tradi . prauat prophetis, hoc est inquiunt, prophetiae melodias de verba cantoribus ad memoriam reis
matto optimὰ septuanverrunt: Erat prisce sin ele i e. vatabl. in exaltatum racu. q.d. Chonenias erat praecerit x, Scaltiori voce intonabat,
praeibatque melodiam Psalmi cantandi, quam deinde caeteri cantores prosequebamul, uti faciunt Cantores Sc praesecti Musices in choro. Id ita esse patet ex eo quod Noster explicans, subdit ad praecinendam mesodiam, ubi Hebr. est idem nomen massa quod paulo ante Nister vertit; pro Mur Excergo non aliud erat B quam melodia. ERAT . IPPE vALng s Apirus J Hebr. mibis, id est mi Elmetu, hoc est Musices decantat petitissim m.Tases enim decet essi, prae-
Cvalae 7 An ivviss ET DEVs L Evi TAsJ vias .ic 'ut nullum in portanda arca sentirent onus,aiut Rabbini.verum hoc est fabula. Audi Lytanaex Hebraeis apte ad rem praesentem: Dicunt. inquit, Hebro quM 'ud adiatoriunt isteluitur per
tute sic nabatur, qvi Duita patiar m ei vi nutam podin statiebant: stpro illa miraculosacta sui im- mesatis. Verum dico, Deus adiuuit eos animando, vires de pretesertim amorem suggerendo, ut libenter baiolarem arcam, ideoque onus vix sentirent. Quare illud miraculum non tam C suit potestatis quam charitatis. Haec enim essi.
eieba t illud onus , alioqui grauissimum. aminebus leuissimum videretur. Addit Iosephus illo; .qui eantando & saltando δe pulsando muli ea instrumenta praeibant arcam, qua uis totam diem in eo labore extraherent, nullam tamen ex suo labore defatigationem semsisse. Amor enim. quo illi diuino oraculo famulabantur, non sinebat, ut minuerent ut vires, sed potius ut tu si nautas horas vestetiores redis
RYssis. J scilicet ephod lineo, quo alibi h*num voratur,byssus enim est linum subtilius Sedelicatius.
C, Midconcata area in tabernaculo sonis victimas ert, inde populo benedixit, A. Qque ovium Drritur. Mox Levitis sua circa a cam ministeria disribuit, ac vel f S.
i. A Ttulerunt igitur aream 1 et , Ω eonstituerunt eam in medio ta rna oculi quod tetenderat ei Dauid i ct obtulerunt holocausta, ct pacifica coram Deo. Σ. Cumque complesset David os serens holocausta . dc pacifica, benedixit populo in nomine Domini. y Et diuisit uniuersis per singulosa viro Corne in lib. I. Paralipom. Ee α usque
339쪽
318 Commentaria in Librum I. Tarat omenon Cap. XVI.
usque ad mulierem. tortam panis, & partem assae carnis bubulae. & frixam oleo similam. 4. Constituitque coram arca Domini de Levitis. qui ministrarent. Rrecordarentur operum eius,&glorificarent atque laudarent Dominum Deum IDrael: s. Asaph brincipem;& secundum eius Zachariam: Porro Iasiel, α Semiramoth. & Iehiel. &blathathiam 5: Eliab.& Banaiam scobededom: Iehiel super organa psalterij. ct lyras: Asaph autem ut cymbalis personaret: 6. Banaiam vero &Iaaiel sacerdotes, canere tuba iugiter coram arca foederis Domini. 7. In illo die secit David principem ad confitendum Domino Asaph, Risa tres eius.
8. Confitemini Domino , & inuocate nomen eiusmotas tacite in populis adinventiones cius. 9. Cantate ei.& psallite ei : dc narrate omnia mirabilia eius. I o. Laudate nomen sanctum eius: laetetur cor quaerentium Dominum. . II. Quaerite Dominum, εc virtutem eius: quaerite saciem eius. semper. 1 2. Recortamini mirabilium eius, quae secit: signorum illius, a iudiciorum O. ris eius.
I a. semen Israel serui eius: si ij Iacob electi eius. I . Ipse Dominus Deus noster : in uniuersa terra iudicia eius. rue. Recordamini in sempiternum pacti eius: rmonis, quem praecepit in mille generation . 16. Quem pepigit cum Abraham: ct iuramenti illius eum Isaae.. I . Et constituit illud Iacob in praeceptum : .dc Israel in pactum sempib
n is Dicens, Tibi dabo terram Chanaan, laniculum hereditatis vestrae. i V. Cum ossi ni pauci numero, parui ct coloni eius. xo. Et transierunt de gente in gentem,&de rUno ad populum alterum.1 i. Non Dimisi quemquam calumniari eos, sm in epauit pro eis reges. Nolite tangere christos meos: & in prophetis meis nolite malignari. Cantate Domino omnis terra: annuntiate ex die in diem salutare eius. Narrate in gentibus gloriam eius: in cunctis populis mirabilia eius. Quia magnus Dominus, Se laudabilis nimis: & horribilis super omnes Omnes enim dij populorum idola: Dominus autem caelos seeit. Consessio & magnificentia coram eo : sortitudo & gaudium in loco
18. Asserte Domino familiae populorum: asserte Domino gloriam & impe
19. Date Domino gloriam,nomini eius leuate sacrificium, de venite in conspectu eius:& adorate Dominum in decore sancto. 3o. Commoueatur a lacie eius omnis terra : ipse enim fundauit orbem immo. bilem. 3 i. Laetentur caeli, ερ exultet terra: & dicant in nationibus, Dominus regnauit.
3 2. Tonet mare.& plenitudo eius: exultent agri .8c omnia quae in eis sunt. 33. Tunc laudabunt ligna saltus coram Dominor quia venit iudicare ter
3 . Constemini Domino, quoniam bonus: quoniam in aeternum misericordia
as. Et dicite: Salua nos Deus saluator noster : & congrega nos, ct erue degentibus, ut constemur nomini sancto, tuo, de exultemus in carminibus tuis.
36. Benedictus Dominus Deus Israel ab aeterno usque in Gernum: de dicat omnis populus. Amendi hymnum Domino. 3 . Reliquit itaque ibi coram arca foederis Domini. Asaph te fratres eius, ut ministrarent in conspectu arcae iugiter.per singulos dies.& vices suas. 38. Porro Obededom. de fratres eius sexaginta octo:&Obededom filium Idithun.&Hosa. constituit ianitores. 39. Sadoc autem sacerdotem. 8c fratres eius sacerdotes.coram tabernaculo Domini in excelso quod erat in Gabaon. 4o. ut o sertent holocausta Domin i super altare holocautomatis iugiter . mane Sc vespere, iuxta omnia quae scri Pta sunt in lege Domini, quam praecepit Iiraeli. ni. Et
340쪽
. post eum Heman , & Idithun.& reliquos electos, unumquemque vocabulo suo ad . confitendum Domino: Quoniam in aeternum misericordia eius. 42. Heman quoque R Idisiun canentes tuba, ct quatientes cymbala ct omnia musicorum organa. ad canendum Deo. filios autem Idithun tecit esse portarios. . 43. Reuersusque est omnis populus in domum tuam: dc Dauid , ut benediceret etiam domui suae.
ggratiλ M actionem, quod arcam s& in earum residentem transtulisset in suam arcem Sion, ut Deum in ea quasi semper praesentem, protegentem, dirigentem ac rotat antem, penes se haberet. Porro hie hyminis constatus est ex bsal io .vsque adv.23. ubi dei neem constatur ex Psal. 9 s. Porro paulo aliter hic recensetur, qu m illis Ps almis contineatu quia Dauid vis detur eum primo hie rudi ibi a dictasse, dein- . de eum in Psalterio magis expoliuisse de elimasse. Psalmus est. 3: ad Ps sterium pertinet; quare ibidem, quasi loco sibi proprio eum ex- . plicabo.lmerim paucis hie annotabo ea,in qui- bus a Psalmis citatis differt. vos. ii. QVAERITE DOMiNvM ET viarumst xivsJ Legit Interpres id est viri vim sue sortirialam riri, id est aream, in qua Deus si a potentiam ostendit, peream de lando Ierm.cho ge Chanameos.Inuitat enim David omnes, ut ad aream veniant, de coram ea Deum adorent. Septuag. verbaliis punctis legentes NA: ι in imperativo l. verrunt Psalm. I . v.I., id est confirmatimini. Deus enim os confirmabit 3c roborabit: ut nullus hostis, nulla aduersitas, nulla tentatio vobis praeualere
valeat. Vt sat . . NON DIMisit ua EMMAM CALvMui Asti
A Arpineta DoMi No GLosti Ala ET 1MPt- vixi. xtisti VM J Hebri Osinit sin m. Sensus horum duorum versuum est,q.d. Exhibete Deo in tabernaculo hoc cora arca curis fi-m, id est laudem,se m tu turiam, id est magnifica magnificorum eius operum praedicationem,quae Deuid est magnum. imo maximum esse demonstrat; item sisti aliaemctgaudium, ut scialicet celebretis sortia eius facta, quibus pro Issi raele pugnauit. itaque nobia gaudendi & triu-pliandi materiam dedit.
cτol Hebr in res actitatis, id est sin arcae. vatabl. in silandiso a mutetistis sanctuaria. At Psalm. 9s.9. ate inquit, Dominum is virisu fracta e in.
ris in tempestate intet se collisi boatum & quasi tonitruum edunt.At Psilm.ys. D. habetur: civis vir Mur contremiscat coram Dei maiestate de omnipotentia in mare o Meestud e M. Ru sum tonat mare cum vapores in altum emittit, qui in nubibus conclusi de collisi:dum vi erumpunt,tonitrua & fulmina concitant. Tonet e go mare. ut Dei ereatoris siti potentiam ostendat, impiosque eius metu percellat.
C SADoc AMEM SAcεκ TER Pontifi- v ac mJ ET FRATREs Eius SACERDOTEs min re in coRAM TABERNA cvLO DOMι Ni ODERAT 1N GAMOM Maac sanctus erat pontificatu coram Saule, postquam ille occidisset Achimelech Pontificem. Tune enim filius Achimelech , scilicet Abiathar sugit ad Dauidem. Quare Potifex apud Saulem erat Sadoc; apud Dauidem vero Abiathar. Mortuo vero Saule, Dauid noluitabrogare pontificatum sad ,sed ita iniet eos diuisit ut AD athar pontificatu sum geretur in Ierusalem,ubi erat arca, Sadoe verbin Gabaon. ubi erat tabernaculum a Moyse s bricatum
uiu solim aedificare temptam audit a V. Ghan, fabricam haste Salomoni Ain ο
ἁμο rejeruari, aesbi idcirco longam in regnopoHeritatem promitti. 2 re amplas Deo agit gratiaI.
i. CVm autem habitaret David induino sua, dixit ad Nathan prophetam: Ecce ego habito in domo cedrinai arca autem foederis Domini sub pellibus est. Σ. Et ait Nathan ad David: Omnia. quae in corde tuo sunt tac: Deus enim tecum est. 3. Jgitur nocte illa iactus est sermo Dei ad Nathan, dicens: Comenin lib. I. Paralipom. Ee a η. Vade