De principiis juris naturalis enchiridion. Auctore Guilielmo Grotio jcto Delphensi

31쪽

Ia DE PRINcI PII sproinde etiam naturalis tendit ad commune bmim P. Lex enim vocatur praeceptum commune id est, communi utilitate statutum;vel communiter toti universitati factum p. N os utrumque membrumi admittimus. Prius agnoscit Isidorus cum Vocu Legem Aro communi omnium utilitate conbcriptam q; alte

rum patet ex locis, ubi Leges camoves ab omnibus fer aride re statuiturri Et quoad Leg naturalem, ratio est manifesta, cum enim ea toti univerib& omnibus genti-bres seratur, consequens est ut commune universi & gentium bonum per eam procurari, intendatur. Id autem commune bonum, est naturalis scelicitas , sive quietus, tranquillus & pacificus Reipublicae communis , &omnium genti um, status. Nani sicut Leges immanas ad salutem civium,civitatumque imolumitatem vitamque onmium quietam Y beatam,conditis esse constat si Eundem sci pum & naturalem Legem pro universi incolumitate habere, par est. Idemque degentibus fingulis intelligendum, cum & eae sint partes universi, quae toti suo conformari debent, &cum etiam per se sint communitates,bonum quoque suum& felicitatem obtinere desiderant, ad quod ipsis jus naturale facem accendi t, easque quas manu ducit. Major

videtur esse dissicultas in bono singulorum, sed tamen& illud per jus naturale intendi, facile perspiciet, qui modo cogitaverit singulis hominibus praecepta hic dari,

qu e omnia ad communem spectant utilitatem: sunt enim

32쪽

Justas NATURALIS.&illi partes totius, ideoque bonum cujusque in etiam

commodum totius universiitatis. Sic publice ex edine dicimus , cives esse locupletes t, & ut nemo re sua male utatur u, quidni igitur totius universii & gentium intersit, cives habere bonos, & pacate inter se viventes λ Omnes omium charitates patria complectitur , inquiebat Oratorum maximus nos autem Omnes cives mundi sumus: Recte i taque & ordine dixit Philosophus Imperator , ci itas S patria mihi, ut Antonino 'ma; ut homini, mundus y. Quare ad commune bonum etiam singuli collimare debent: cunque tua actio respectum non habet sipre cominus'e eminus ad propositum comm nitatis , ea iuitam diducit, nec unam esse patitur, sessitiosaque non minus es quam is qui in populo partem seorsim facit et.. VIII. Subnectemus jam unum juris naturalis vere prium in eo consistens, quod hoc jussit immutabile; confirmat id Philosephus, dicens, ius naturae immutabile est, sicuti s ubique mit φ, & quidem a parte hominum res perspicua est, cum enim omnes homines iuri naturali subsint, mirum non est, si inferiores in eo quod superius est nihil possint mutare, hinc egregie Tragicus: Non id valere credidi jussus tuos , Ut jura non conscripta, hed nutu Deum concessa, sempiterna, mortalis fatus

33쪽

DE PR1NCIPIIS Sciendum tamen nos bli alluitionem pro mutatione non ac

cipere ι pruest enim& solet potestas humana multa defianire quae jus naturae indefinita relinquit, imo in hoc magna juris civilis portio consistit. ss enim civile est quod

neque in totum a iure natu rati recedit, neque per onmia et strvis c.

Sed quid ex parte Dei λ nos & cum praestantissimis The logis aliisque, ne quidem a Deo mutari posse contendimus d: neque enim cssicere potest, ut quod intrinse ratione malum est qualia sunt ea quae jure naturali pro .hibentur id malum non site. IX. Probatur & haec immutabilitas hac ratione,quod

aut praecepta juris naturalis sunt negativa aut assirmativa; Negativa, cum sicut supra monuimus, pro omni tempore & loco, sive ut Scholae loquuntur, semper&pro semper, obligent, ea nunquam mutari possunt, tunc enim cessarent obligare. De assirmativis idem judicari debet ; nam quamvis eorum non tam sit manifesta obligatio , quia tantum in certis casibus&non ut ita loquar pro semper obligent: tamen positis istis casibus nunquam . non obligare deprehenduntur, & extra istos casus a jure naturae non praecipiuntur. Quod ut clarius explicemus, imprimis notandum cst Legem naturalem scripto nunquam esse comprehensam, atque ita neque audiri neque legi pose: unde fit ut verba ejus non intelligantur, Mnunquam hic eveniat. quod in humanis legibus crebro

34쪽

Iustra NATURALIS.

ntingit, ut plus aut minus sit scriptum quam dictum. Si igitur naturam audire volumus, totum ejus dictimenanimo concipere debemus , omnesque addere circumstantiasti conditiones rei cohaerentes quae in aliis Legibus limitationes vocantur quibus omnibus positis Lex naturalis tum primum obligare incipit. Sic cum servanda, cum depositum retaerulum , dicimus, ius natu Ke inutile enuntiamus. Utrumque enim has habere . debet conditiones, dummodo is qui paciscitur plenam habeas de sie luisque bonis disponendi potestatem, itemque is tau metam': dum do pacta sint justa , id est aliis natum aut Dei aut etiam magistratuum praeceptis, non repugnantia ; Ω - id genus alia, quae congerere longum foret. Quae omnes . conditiones si exprimantur, statim orietur in homine obligatio sin demantur , non quidem mutabitur aliquid quod juris sit natu plis, sed declarabitur nunquam id juris fuisse naturalis quia omnes conditiones ne ariae non adfuerunt. X. Deinde & illud considerandum, quod tam res de qua ius naturale aliquid constituit mutationem recipere soleat, quod cum fit non quidem jus naturale muta tur, sed materia ei juri subtrahitur, ita si quem Deus occidi praecipiat, si res alicujus auferri, non licitum flet homicidium, aut furtum, quae voces Vitium involvunt ; sed non erit bomicidium S furtum, quia ruitae S rerum seupremo Domino au-- flare' Quod ipsum&cum proportione, ex vi supre-

35쪽

as DE PRINCIPII smi dominii, ad magistratus summos applicari potest, ut

nimirum ex causa rationabili possintdcclarare, non In nere amplius civibus circa res aliquas id juris quod antea suerit, si eas eo quo debent modo non administrent: sic generaliter prodigo rerum suarum administratio interdicitur ; iis vero qui per longissimum tempus a Lege d finiendum ) res aliquas non curare, & quasi pro derelie

habere inveniuntur, etiam earum dominium. aufertur;

cui rationi innititur pratisiptio humanis legibus introducta, in odium nimirum negligentiae, neque tamen per hoc pars aliqua juris naturalis dicenda est mutari. XI. Supradiciis duo cons mea sunt, quae hic breviter attingemus: primum est qta ad Lex naturae non est capax ejus interpretationis, quae in jure κατ' επιεικειω arpellatur : cum enim Lex naturae sit ipsa aequitas , ejusque nomine veniat, non datur alia aequitas quae eam interpretetur. Tum Vero ea interpretatio locum tantummodo

habet, cum Lex humana propter nimiam uni vel salitatem verborum, in quibusdam sibi is deficere reperitur; ita ut Legi stator de eo casu consultus, contrarium ejus, quod Lex definire videtur, velle se diceret. Exempli gratia, si omnibus civibus armorum gestatio prohibeatur, & h sitis ad portas sit, non peccabit in eam Legem qui armatus hostem arcere conatus sit, imo vero bene feci siejudicabitur L ex mente Legis. Lex vero naturalis cu r scripta non sit, eoque nomine deficere non potest; nunquam

Diuitiaco by Cooste i

36쪽

IURO NATURALI g. II quam eniin tota auditur, nisi omnes addideris excepti

nes, quibus additis nihil ei deesse videbimus. XII. Alterum cst quod in hanc Legem non cadit dispensatio, cum enim ea sit relaxatio Legis in casu parti- culari, propter aliquas rationes plerumque extrinsecas, ut tunc at i quis ea I ege solvatur , oportet eo casu Legis Obligationem tolli. Posita autem in jure naturali causa necessaria obligandi, non potest omnino tolli ipsa obligatio utpote enucius ejus necessarius. Cum autem ne ipse quidem Deus Legem naturi mutare possit, uisupra vidimus, consequens est, ut nemo quoque ejus cffectum tollere possit atque ita omnis hic dispensatio denegatur.

D. lectibus furis Naturalis. - - . I. I Eniamus ad effectus iuris naturalis, quos vel m V xime nosse nostra interest, sunt autem hi, dum rum sere generum Cum enim antea dictum sit M Legem naturae mentem nostram quasi insormare, &per rese asquasdam diri gere ; itemque per idonea praecepta ad ob dientiam suo modo cogere q. consequens est ut unus ejus essemust, inmmare interretum nostru m, alter vero, ditigare cons Antias. Et de priore qui dem res clara est , &G-- . D 2 emplis

37쪽

18 DgPκINe I PII semplis fiet clarior: sic Lex naturae Deues ejusque naturam nobis ostendit, ut postea ad cultum ejus nos exhortetur, ut statim suo loco videbimus: sic virtutes omnes bonas, vitia vero mala esse manifestat, .ut postea nos ad

illas sequendas, haec vero fugienda, incitet, Sc sic deinceps.

II. De altero vero constare notas poterit, si modo cogitemus nullam esse propriam Legem quae obligationem non inducat, id est necessitatem quandam operandi vel non operandit sic legimus. necessitas ea strvitutis h : iterumque, praecepto crvi quis non obtemperat, reus estwι ὰπ 'UM'. Quod nos plerumque Verbo, δε-bendi explicamus, aut aliquid ita oportere, aut non oportere dicimus h : vocibus his moraliter & in laxa innificatione sumtis , scilicet ut id nos debere, vel ita siquid . oportere, dicamus, quod nisi inhoneste omitti non μ, etsi ea honestas non ex justitia expletrice, sed ex alios te proficiscatur; quod cx sequentibus locis apparet, adserari nos non decipi benes O variet talia quam necesse es reari miserem, ignorammi l multam ,non oportet oportet ex sententia sive njusta , pro alis habita, adium prae

gravari , .

III. Caeterum eam obligationem quae ex iure naturali descendit, etiam hominum alligare certum est:

38쪽

est: Et quidem de hac obligatione in conscientia, ex jtire naturali profluente, non male intelligitur locus Apostoli dicentis, quicunque ccaverunt siue Lege supple scripta sne Lere peribuut p, scilicet quia Legem naturalem violarunt. Et ruri iis, Cin mites quae Legem non habent , nau- raliter ea quae legis sunt faciunt: e, modi legem non habentes,

ipsi sibi sunt Lex: qui sendunt opus Legis scriptum in cordibuι suis, testimonium reytilente illis conficientia ipsorum, S inter se

in icem cogitationibus accusantibus aut etiam defendentibus q, ni-' mirum prout aut secundum obligationem conseientiae egerint, aut contra eam rec Verint.

IV. Quod ut melius intelligatur, paulis penitius nobis examinanda est, ut sciamus, quid ,-randum sit iis, qui tutam habent conscientiam; quid Contra metuendum iis, quorum conscientia violati sibi juris naturalis conscia est. Et quidem ea ipsa conficientiae be- .curitas, bene observarae Leis natur His praemium est amplissimum, hinc incertus auctor Homini Deus flua cuique corificientia est r.

Et egregie hanc scelicitatem describit Poeta Tragicus hia verbis inum sita asent esse pari ita bono, tam rectus animus , mi sibi conficit mesi . Quod ita Latine Nddidit alius

39쪽

3oDx PRINcIχIIa e nimιs Aseneus esto, Nilo scire sibi multa Melicere culpat. Contra vero quantum apportet mali temerata conscientia id vix verbis exprimi posse testantur varii. Recte Comicus, Nihil est misierius quam animus iambris conscius u. Et alius Scelus aliqua tutum nulla securum abstulit x.

Latius etiam in hujus mali descriptione versatur ille, qui cum dix isset Prima est haec vitiis, quod fie

Mens halis attonires, S surdo verbere caedit Occultum quatiente animo tortore flagellum.& iterus sperpetua oxietas nec mensae tempore cessat, Faucibus ut morbo siccis

Quod de bona & mala conscientia diximus, conjungit alius sic, Conscia mens ut cuique sua est, ita concipit latra Pectura pro facto spemque metumque suo 'Addam etiam duo e Graecis loca unum e Tragoedia

Nam t Horat. I. I. u Plaut. Senoe. I Juven. Sat. 13. v idam ibid. Ovid. Fast.

40쪽

Namque tandem paria meritis 'aemia in es seruar. At mesorum nulla, tales di- manent, y licitas unum item ex Comoedia 2 eam si tofundem referent malus atque innoceus Et utroque terus pondere aeterno premet, I rape, furare, defrauda, misce omnia,

Sed ne te fuste, sua.in Orco notis est e. Alterum est quod qui hanc naturae Legem bene servavit, Deum habet faventem, qui aliter se gestu, infestum. Prius nobis hic locus monstrat, Nam qui Deum venerantur, inutias habent Spes adflat d. um Deos Hirtutibus Merais forentes , ipse divisuis Ru sq. Posterius non obscure innuit haec sententia, Non faeunt oculos Deum. Multosa me qui madent Item alius de iis agens sic utrumque comprehendit Num lasanites caeli in tabulis, sicinratis sumus axxilis Sed eis ritiam fas sis pietas. Et jura regunt: horum duros Tutela fugias mina labores RTertium est quod, etiam in hac vita, prout quisque se, circa praecepta naturae gesserit, ita a bonis aut laudatur

aut vituperatur.

Nam Laus Hra, S humili sepe contingit viro