De principiis juris naturalis enchiridion. Auctore Guilielmo Grotio jcto Delphensi

61쪽

DE PRINCIPII scommuni, quod privatos minus tangit, ideoquest illi, negligeretur , unde ia cura.alii principio fuit demandanda. . 'II. Auctoritates si quaerimus, videamus Deum, qui iuxta Judaeorum scita mnibus Noachidis mandatum dedit de judiciis seu re mi re se se, ut supra diximus, quique 'peculiari suo populo Istaelitico magistratus, iudices 2 reges ededit, non id facturus, si absque iis populus recte subsistere potuisset. Audiamus eum & loquentem, per me aries regnant, S legum conditores jusa decerarunt: per me Primpes perant, S potentes decernunt justitiam ς: & iterum, Ubi et .

i est Gubernator, populus corruet: fallis autem ubi uiata se .

silia d. Audiamus ti Philosophos, inere S reni non tau istum inter ea quae necessaria , sed S umilia Alius item, ima es , cxlumper quod respublica cohaeret; Hespiritus Dialis que tot millia traluoit, nihil per se futura nisii onus praeda , si mens ira imperii subtrah itur L In eundem sensum & ille qui dixit; i

tuum esse reipublicae corpus, uirin f iritu regendum g. . diamus Sc Poetas, . Nec ulla pestis pejor ciniparentia est, i i. μα ου domos evertit, clarus diu. Prosemit in bes, Ordines turpi fuga Conturbat, hominisn maxbnos cout a I eges Serpant, gubernandi atque maeruli biices h. Et postea. stirem ci itas constithit, audiri hunc decet.

62쪽

Iun. Is NATURALI s.

Iterum. IV De me imperi tibMParere virisi, ratis o utilitas jubent . Omnibus itaque discendum est, .

di tot perare si imperium pati .

III. Nullus igitur populus est,qui non aliquod agnoscat regimen, habeatque &superiores, quocimque ii no- '. mine vocentur, Liubditos. Superiorum est bene imp rare , Ω considere in medii , re siue occurrere feAs MMDorum vero, bene obtemperare, nam ut ait Hist ricus Subditis ob equis gloria relicta eL m. Quae harmonia si bene observetur respublica ista florebi t μυ-Relicitatis mater obsequentia Et privati foeliciter vivent, Si a A quasi liberum Exum agere, superes obsequar re antibus Sin secus, omnia conturbabuntur , atque ita tandem tota peribit respublica , ut ex allegato Sophoclis loco

patet.

IV. Regimen aliquod Politicum iuris naturalis csse iam vidimus, sed formam aliquam regiminis a natura Proprie praescribi, negamus ; sussicit enim es esse qui commune bonum procurent, plures an unus sint, omnes an

pauci id faciant, parum interest: manet igitur hoc in potestate populi, cui tale eligere regimen, quod sibi magis

63쪽

conVeniat, integrum est. Cum igitur tres sere sint re publicarum formae , Democratia, Aristocratia &. Monarchia juxta illud Historici, taurus nationes S urbes populus, aut Primores , aut Singuli retunt P. Poterit populus , si modo liber cst, talem sibi sumere reipublicae formam, quam rebres suis conducere judicaverit.

V. Addo , si modo liber est, nam si sit sub alterius, vel populi vel Principis imperio, regimen ejusque scri mam ab illo accipere debebit: Liber autem populus e st is, qui nullius alterius populi potestati est substerus q. Idem igitur depopulo, quod de homine libero, judicium esto ; quia sicut homo liber de se ipso pro suo libitu statuere pol , ,

est enim 'libertus , naturalis facultas eius , quod cuique facere ilibet ,iniliasuperiore prohibeatur . Sic enim malo, quam . ut aut vis aut iuris , ulla hic fiat mentio, Mita & popum iquale voluerit regimen imponere sibi potest VI. Si itaque populus Democratiam elegati, penes cives erit jus Sc potestas se suaque regendi & de iis dis manendi. Coeterum ti es hic vocamus omnes patresfamiltiis Iuli que qui sui is , et capaces per aetatem sivi de rebus etiam arduis judiciunt suum interpo uendi. i Servi igitur & amentes omnesque sere' impuberes , ius ferendi suffragii non habent : illi quidem ob amissam libertatem , & rationis defectum ; hi vero ob infirmitatem iudicii nondum satis maturi: FGnmas vero firmae jam aetatis, &

64쪽

testati exemtas, a jure suffragi i, naturalis ratio excludere non videtur ; quanquam nullia eas nationes, forte obsolam honestatis rationem , ne coetibus virorum se immisceant, unquam ad publica Comitia admiserint. Ex his itaque constare jam potest, quomodo in hoc regiminis genere, subditi a superioribus distinguantur ; omnes enim cives in Comitiis congregati imperant, subditi vero sunt non tantum ii, quos a jure sumagit arceri diximus, sed etiam singuli e populo, qui decretis ejus congregationis parere tenentur.

VII. Manifestius est hoc di scrimen in Aristocratia, ubi pauci imperant, reliqui vero omnes & singuli parent: Manli estissimum vero in Monarchia , ubi imperii ratis non alator constat, quam si uni reddatur'. Recte igitur & universaliter, de his duabus speciebus regiminis, Romanum illud usurpari potest, quod populus ei et hi eum, sive potius tu si me imperimn suum et potest.rt concesserit L Et quanquam talis electionis a populo factae, non extent tabula tamen id pacto tacito inter populum , & rcciorem sive

rectores acium videtur , ut omnem habeant potestatem, quae ad summum imperium ejusque executioncm sit necesiaria, qua semel posita necesse est ut omnes obediant,

Nam , in rearat, o unque datasse, spreruisse nefas u. VIII. Et haec quidem potestas, quam,sive omnes,sive pauci, sive unus, a populo, & i ta populum, imio quodam modo habent, solet a nobis M ajestis appellari; & definiri

65쪽

suriri non male potest, platum itui tertii familiarum ci tui, ad riuam tulem si Aem , ejusque partibus, sui Deo obnoxium. Notandum tamen hic, poturalem siquando absolute conserri, aliquando sub certis legibus ; ita ut imperium inter Principem & populum partit i quasi sit: sed haec pluribus prosequi, nostri non est insit tuti: videatur de his aliisque, commentarius de jure belli Sc pacis 'IX. U num certe praeterire non debemus, quod nempe post formam regiminis, ita ut diximus, electim Sc delatam, sive uni homini, sive uni coetui, majestatem; populo jam variare amplius non conceditur, adeout nec ei

aliqua quae ingrata populo sint imperanti, i sinere ullo modo liceat V: ha ni enim hic locum,quae deratre dicta legimus, es parentem si aequus est, si non, feras L Hinc Apostolus, res , , Dei ordinati re- Rit, qui autem resistunt , ipsisti damnationem acquirunt a. Atque hinc interpretationem accipit jus illud regium, quod deseribit Propheta Samuel: nimirum, ut regi se ita, ut illic dicitur, gerenti , resisti non possit: &hoc scit u tolerari potest hoc e Tragoedia et Equum ac iniquum imperium feras e. X. Illud, in iis regiminum speciebus, quae per coetus ercentur, generale est, quod qui se coetui alicui si jiciunt, videantur se subjicere majori parti ejus coetus,

66쪽

ut nempe quae plurium sufragi is decreta sunt, ea rata ac firma sint, atque omnes ita obligoni, ac si nullus in toto fuisset coetu disicitis. Parendum enim bis quae major pars fueris d. Et quod pluribus placuerit cunctis tenendum e. Et . rursas aliis. Tam in comitiis quin in iudiciis simi pars maior i. Et iterum :'ri , quod major pars decrevit, stetur st. Recte itaque Juri sconsultus Scaevola, quod Iorptara Curia esset, pro eo haletur ac si omnes Cernit h. Est enim ei um ciumes iudicasse ς Sc generat i ter refertur ad Minersos,

quod publice sit m majorem partem v. X L Est L hoc uni versale in omni regimine, ut quo niam omnia, ab eo aut iis, apud quos summa potestas est, non possiant expediri, liceat iis, quibusdam, sive collegiis,

sive personis, aliquas partes demandare, utputa magistratum, rem militarem, jurisdictionem in civilibus aut

criminalibus , Sc alia id genus: potest enim quis per alium quod potest per stimum: inque perquam necessarium, ut qui rebus suis ipsi superesse vel nolint, vel non posthul, peradios id pinsbitare Quod vel maxime in immis pol statibus, quae variis muneribus praeficiunt delegatos, ut vices suas in i is obeant: quod cum fit populus similem illis debet obedientiam, quam ipsis delegantibus deberet, cum hoc tamen discrimine, ut summis potestatibus propter se sciat obediendum, delegatis vero propter ipsos H dei

67쪽

deliganti . x in vim mandati ipsis concessi: Hinc Ap, stiam, subiecti estote onmi tantivis creaturae, propter Deian sive regi , quasi praecernui : sive ducibus t quam ab eo

XII Qt ae obedientia piastanda hact enus dixi

inus, ita sunt accipienda, ut semper excipiatur mandatum seperioris. Soli enim Deo absoluta debetur obedimita ut summo rerum omnim creatori, conservat i, &mino. Humanis vero po tetatibus, isi in genere suo sunt mis, ea tantum conditione, . ut id legi nataeae . a cordibus nostris impressae lautaliis Dei praecelais fini adversetes ; alias locum habere δ' l. vulgatam. illu' IVM n est in conspectu Dei, . vos potius ansse μά. m, iudicas es Item hoc , obedire vinetra Deo is s qiam lom. nibus p. Idem cum proportione obtinet thliis quae ab infe rioribus Magistratibus injunguntur, cquibus in iis tantum obtemperandum est ,,quae nequematurali juri, neque ullisi divinis prasceptis, neque summarum pol hatiam legibus aut justarepugnenti t.

XIII. Pertinet &-ini us quod de jure naturastirespublica, vel qui supremani in me

temet potestatem' sicut in vitam itae&in res omne indiritoriis sin3 Iremiuens habet dominium, ut de iis ad publia .c utilitatem ita possit disponere; ut c amune bonum rei publicae postulaverit: quod bene notasse conduceria multa , . quae aliis jus privatorum laedere credi a inti

68쪽

Exempla passiin occurrunt apud auctorem de iure belli Sepacis q. XIV. Possent L hic attexi nobili Gine aliquot de iure publico controversiae: quid reipublicae in aliam rempubi icani deceat, ubi de jure armorum & sordexum: qui drespublica in cives liceat, ubi de tributis & poenis: Item quo estiones de ossiciis Principis, Magistratus, Judiciam, aliori linque qui populo praesunt, sed eae non siint hujus disquisitionis. Nos itaque Hemores propositi nostri,quod est, de principiis juris naturalis Enchiridion scribere,haec jam missa faciemus, icetorem ad aliorum hac de re politicas lucubrationes remittere contenti , L in aprimis ad commentarium de jure belli & pacis, saepe jam citatum

I. I , Iximus sepra Jus Naturale aliud esse cinicesnum, I astud vero .eceptivum: Abiblutis igitur pro modulo nostro divinis, & publicis,superest, ut ea jam,quae

ncessiva. sunt examinςmus , quae tam late patent ac

luges , de quibus postea aeturi minus. Ide de singula sitis i ii inseremus ; i 'terim partem primariam hic prosequuturi. Habet Ius Naturale concessivum , inter alia, pro objecto ipsim iambiis corpus, & alia quaedam acci-

69쪽

ω DE Pstr Ne IFr Is 'dentia, quae ei aut sunt intrinseca, aut extrinseca; inrelastra Voco, ruitam, libertatem, existimatiorem Extrinseca ver quae ad se traitaridum corpus pertinent.

II. Corpus ipsum quod attinet; Non quidem homo, absolutum habet dominium, ut de eo pro lubitu disponat, habet tamen eam facultatem, quae dominio proxima est: Ethoe est quod dici solet: Neminem esse dominum membrorumsuorum Item liberum corpus mutam recipere aestim

et oneras: Nam nihilominus pro membro liberi hominis aut fracto, aut vulnerato utilis legis Aquiliae aetio competit. Et licet cicatricum, & deformittatis nulla fiat aestimatio, tamen impensarum in curatione laetarum, & ope ramm quibus caruit, aut cariturus quis est, ob id quod inutilis faci iis est, ratio habetur . Illud certe generale est, . quod totius conservandi causa, membrum aliquod non tantum incidi, sed & secari, & abscindi potest: id tamen. leges civiles, nisi cum consensu superiorum, non per- 'mittunt.

Ι II. Sequitur quaestio de quae duas lubet partes, . disquirendum itaque, quid homini pro Uita & in , tum liceat. Vitam omnibus modis defendi posse, etiam cum periculo, imo & jacti ira vitae alienae, constans est omnium lententia. O-m enim honecta ratio est expediendae salutis v Hinc illud: Hoc X ratio doctis , necessitas barbaris mos gentibus , Sseris natura saprae cripsit , ut omnem semper im

70쪽

PM qturcunq- ve possent, a corpore, a capite, a Pita siua pro pulsarent Et ratio est evidens. Primum in omni reuere de tesse defensio, quia natura potior es Mus nostra, qui adversarii pernicies F. Unde & illud egregium: Est naturae lex illa, quae in omnibus valet, ut Peliae pia re, idque ipsum es quapropter eos, qui vita marifeste nos Polunt θpoliare, hostes censemus In eundemsensum loquuntur & Jurisconsulti Gajus: Si servum tuum latronem mihi insidia item occidero , hecurus ero a Nam j adpersus periculum , naturalis ratio permittit se defendere' Et Florentinus : Dre hoc evenit, ut quod qui que ob tutelam corporis fecerit, jure fecisse existimetur Ulpianus item: Vim a i reperere licere Cassius stribit, idque jus nauisa comparatur φ. Paulus vero cum dixisset: Vim γi defendere Omes leger ; omniave jura permittunt : postea addit duas limitationes optimas: Irum solum qui vim infert ferire concia tur: ου hoc, sit 1idi duntaxat, non etiam ulciscendi causa factum sit d. IV. Dissicilius est de altera quaestione , quid in Pitum liceat, judicium, propter auctoritatem magnorum apud Ethnicos virorum, qui homines & retinendae, & amittendae vitae stare dominos esse voluerunt; quin & pro gloriose facinore liabuerunt, si quis aut metu majoris mali, aut taedio vitae, violentas sibi manus inferret ; sed nos melius edocti , gravissimis de causis accedere ipsis non positimus ; Culii enim a Deo homini vita sicconcessa, quamdiu