장음표시 사용
371쪽
. Date cla praeter omnem, & intellectivam. Unde, si dubitat quicquam do forma intellectiva , cum de nulla alia c. teste ipso verificari possit ly qtiibus dam so is nihil prohibet , patentissimum est, e iam protervientibus , si qui sunt , ex nudo conte tu considerato , quod praedicere debuimet ly quibusdam formis nihil forsan prohibet , non autem lν quibusdam formis nihil prohibet . Ut , si dicamus Aristoteli . Quomodo scis tu : quod quibusdam so mis nihil prohibet ' Et ipse respondeat . Inde hoc tantum scio , quia intellectus forsan remanet. R plicamus nos et . Et quare dixisti prius assertive, quod quibusdam formis nihil prohibet , & non potius , stante responso tuo, dubitative , scilicet, quibusdam formis nihil forsan prohibet 8 Nam, si d hitabas de intellectu, an remaneret , de quo solum per te veri sicari potest , quod nullam habeat prohibitionem ad remanendum , quomodo non falsum dixisti tu , assertive latendo , quod quibusdam fominis nihil probibet ' Etenim de uno, R eodem prius sine vacillatione aliqua amrmare, quod nihil prohibet ipsum remanere , & postea in eadem sermonis textura mox dicere , quod dubitas , utrum aliquid prohibeat ipsum mei remanere , hoc , inquam , est patens mendaciosi , I falsi hominis signum . diasnumque, quod illi homini nihil amplius credatur, Immo etiam , quod prius credita illi revocentur in dubium , ut patet in constitutis iudiciariis , seu a iudice factis , & testium de aliquo examinatione is Nunquid non & tu , Aristoteles , docuisti in libro fallaciarum . quod redargutio c Haec sibimet non constat in dictis eodem verborum contextu 3 est in literario negocio non vulgare peccatum t Uide , inquantas angustias te ipsum coniccisti , certificando prius id, de quo subinde , te non esse certum , dis xisti t Respondeat Philosophus , & hac solum resiponsione , ex his tricis se noverit emersurum. Ego per ly 'san nil dubitationis de hoc apud me significare volui , sed tantum modestiae causa c qua pluries sub diversis verbis in doctrina mea utor bly forsan attuli , & ut per hoc incitarem animos legentium ad perscrutandum tractatum proprium de hac re, a me factum , in suo loco, idest , in libris de anima. En verissima Philqsophi mens, sibi conflans , sibi fidem in suis dictis non derogans , sine ullo fallaciae vitio, a D. Thoma c anima Aristotelis a Graecis iure vocato b perspicacissime ibidem introspecta . Hunc locum pro immortalitate animae intellectivae , secundum etiam Aristotelem , si diligenti a
372쪽
genti mente seivaveris, quantum hallucinentur conistrarium , vel ambiguum de eiusdem mente somnianistes , clara luce perspicies. Faciunt haec quoque pro 73. articulo fecundo, sexto , append. Sestin habes : quomodo per rationem dictum Philosophi in Principio hujus appendicis , pro quanto animam se Paratam non posse dicit movere corpora localiter , S intelligas , S probes. Tertio vides, &c.
De Trasi tione hominis ex homine quantum ad animam , in tres articulos diυisa. DEinde considerandum est de traductione hominis ex homine . Et primo quantum ad animam. Secundo quantum ad corpus. Circa primum quaeruntur tria. . Primo . Utrum anima sensitiva traducatur cum semine. . Secundo. Utrum anima intellectiva. Tertio. Utrum omnes animae fuerint simul crem
Utrum anima festiis listaeatur eum semino.
a. d. 18. q. a. c. ρο 2. con. e. 86. I. I. . pol. q. 3. art. II.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod altis 'ma sensitiva non traducatur cum semine , sed sit pen creationem a Deo . Omnis enim substantia perfecta, quae non est composita ex materia,& ma, si esse incipiat, hoc non est per generationem, sed per creationem ς quia nihil generatur nisi ex materia e Sed anima sensitiva est substantia pers cta; alioquin non posset movere corpus: & cum sit rma corporis, non est ex materia, & forma composita. Ergo non incipit esse per generationem, sed t
a. Praeterea. Principium generationis In rebus via ventibus est per potentiam generativam; quae eum numeretur inter vires animae vegetabilis , est infra animam sensitivam : Nihi I autem agit ultra suam speciem . Ergo anima sensitiva non potest causari Per vim generativam animalis.. 3. Prreterea.. Gonerans generat sibi simile; & sic
373쪽
oportet , quod torma generati sit ama in causa g nerationis: Sed anima sensitiva non est actu ia s mine , nec ipsa , nec aliqua pars eius et quia nulla pars animae sensitivae est nisi in aliqua parte comporis: In semine autem non est aliqua corporis par ticula : quia nulla particula conraris est , quae non fiat ex semine, & per virtutem seminis. Ergo an ma sensitiva non causatur ex semine. Praeterea . Si in semine est aliquod principium activum animae sensitivae, aut iIIud prineipium m Met generato iam animali, aut non manet. Sed manere non potest : Quia vel emet idem eum anima
sensitiva animalis generati, & hoc est impossibile ;quia sic esset idem generans, & generatum , & f tiens , & factum e vel esset aliquid aliud , & hoe etiam est impossibile; quia supra ostensum est,
6. a. 4. 3 quod in uno animali non est nisi unum principium formale , quod est una anima a Si a tem non manet , hoc etiam videtur impossibile ;quia sic aliquod agens ageret ad corruptionem sui ipsius. quod est impossibile . Non ergo anima se sitiva potest generari ex semine.
Sed Contra . Ita se habet virtus, quae est in s mine, ad animalia quae ex semine generantur, sicut se habet virtus, quae est in elementis mundi, ad animalia quae ex elementis mundi producuntur; si ut quae ex putrefiatione generantur 2 Sed in huius modi animalibus animae producuntur ex virtute ,
uae est in elementis, secundum illud Genes r. Pra-ucant aqua reptile antimae visentis . Ergo & ania malium, quae generantur ex semine, animae Prod tuntur ex virtute, quae est in semine.
Respondeo dicendum , quod quidam posuerunt , animas. sensitivas animalium a Deo creari . Quae quidem positioe conveniens esset, st anima sensitiva esset res subsistens , habens per ω esse , & operationem .. Sic. enim sicut per se haberet esse, & oper tionem ,' ita per se deberetur ei fieri r Et cum res smplex , & subsistens non possit fieri nisi per cre tionem, sequeretur , quod anima sensitiva procederet ire ine per ereationem. Sed ista radix est falsa, st. quod anima sensstiva per se habeat esse , &
Pemtionem, ut ex superioribus patet .. c ρω. 7I-art. s. non enim corrumperetur, corrupto corpore.
Et ideo cum non sit se a subsistens , habet si
in essendo ad modum aliarum formarum corpor
Iium , quibus per is non debetur esse ; sed esse dicuntur , inquantum composita subsistentia per eas sint .. Unde & ipsis compositis debetur, fieri . Et
374쪽
quia generatis est simile generato, est, qaod natia Ilere tam anima sesitiva , quam aIrae busus modi formae producamur in vise ab at si s corporalibus agentibus transmutamibus materiam de ρ tentis in actum per estquam viνtutem eorpoream , quae es in eis . Quanto autem aliquod agens est y leutius , tanto potest suam actionem diffundere ad magis distans: Sicut quanto aliquod corpus est magis calidum , tanto ad remotius caletactionem proinducit . Grpora igitur non viventia , quae sunt inferiora naturae ordine , generandi quidem sibi simile
non per aliquod medium, sed per se ipsa ; sicut Lgnis per seipsum generat ignem e Sed corpora viventia tanquam potentiora agunt ad generandum
tibi simile , & sine medio , S per medium : Sine
medio quidem in opere nutritionis, in quo caro generat carnem : Cum medio vero in actii gener tionis ; quia ex anima generantis derivatur quaedam uirtus aciiva ad ipsum semen animalis, vel planis ς sicut & a principali agente derivatur quintam vis motiva ad instrumentum: Et sicut non refert diee re, quod aliquid moveatur ab instrumento , vel a Principali agente; ita nou refert dicere , quod ani ma generati causetur ab anima generantis , vel Rvirtute derivata ab ipsa, quae est in semine.
Ad primum ergo dicendum , quod anima sensitisua non est substantia perfecta per se subsistens. Et de hoc supra dictum est, c-7s a. 3. nec opor
tet hic iterare. Ad secundum dicendum , quod virtus ge Ieratria non generat solum in virtute propria ς sed in virtute totius animae, cuius est potentia: Et ideo vi tus generativa plantae generat plantam ; virtus vexo generativa animalis qenerat animal. Quanto enim anima fuerit perfewor , tanto virtus eius generativa ordinatur ad persectiorem effectum.
Ad tertium dicendum , quod virtus illa activa , quae est in semine , ex anima generantis derivata , est quasi quaedam motio ipsius animae generantis ςmec est anima , aut pars animae , nisi in virtute τscut in serra , vel securi non est forma lecti , sea motio quaedam ad talem formam . Et ideo non oportet , quod ista vis activa habeat aliquod om num in actu, sed fundatur in ipso spiritu incluso iusemine , quod est spumosum , ut attestatur eius al- do; in quo etiam sinitu est quidam calor ex vi
tute coelestium corporum , quorum etiam Virtute Mnentia inferiora agunt ad speciem, ut supra dictum est. c ε'. III. a. r. ad a. Et quia in hujusmodi spi-Q 4 ritu
375쪽
Vitu concurrit virtus animae cum virtute coelests odicitur, quod homo .generat hominem, dr Ses . Calidum autem elementare se habet instrumentaliter ad virtutem animae , sicut etiam ad virtutem n uitivam, ut dicitur in a. de Anima. c rex. IO. rum.. a. Ad quartum dicendum , quod in animalibus persectis , quae generantur ex coitu , virtus activa est: in semine maris , secundum Philosophum in lib. I..de generat. animal. c cap. a. oe 2C. t Materia. autem foetus est illud, quo ministratur a foemina An qua quidem materia statim a principio est an ma vegetabilis , non quidem secundum actum secundum, sed secundum actum primum ; sicut an ma sensitiva in dormientibus r eum autem incipiti attrahere alimentum, tunc iam actu operatur. Η- uinioli igitur materia. transmutatur a virtute, qua est in semine maris, quousque perducatur in actum animae sensitivae : non ita quod ipsamet Viv , quin erat in semine, fiat anima sensitiva: quia sic idem esset generans, &. Reneratum .' Et hoc magis esset mile nutritioni, & augmento , quam generationi uti Philosophus dicit. lib. I. de gen. ω eonve. 33. to. 2. Postquam autem per virtutem principii activi , quod erat in semine , producta est animansensitiva in generato, quantum ad aliquam partem Principalem , tunc iam illa. Anima sensitiva. prolis incipit operari ad complamentum proprii corporis Per. modum nutritionis, & augmenti: Virtus autem Mictiva , quae erat in semine , esse desinit , dissoluto semine,& evanescente spiritu, qui inerat. Nec hoc est inconveniens ; quia. vis ista non est principale. agens, sed instrumentale: Motio autem instrimenti, cessat , effectu iam producto in esse . .
EX articulo habes primo : quomodo per rationem. Ostendas , philosophum merito sensisse, quod a,
nima sensitiva , & vegetativa traducantur cum semine . Hoc autem dixit a. de. gener. animal. capit.
3. sic . . Animam vegetatem , oe sensualem in femianibus , oe eonceptibus haberi potentia statuendum es, non αἱ ti. Item ibi, extrinsectis eas animas venire,impQsbiis es. Item ibi declarare volens, quomo. do ex semine causari possunt , ait . Ineβ in semina omnium, quod facit, tit. Decunda senti semina , quos calar vocatur , idque non qnis , nee talis facuItas
376쪽
eomoνe continetur, Θ natum, quae in eo spiritu es, 'proportione respondens elemento seliarum. Item ibi'. Solis calor, ω animalium non moυetur, qui in s mine continetur , veruim etiam , se quid excrementi ser, quanquam a natura diυersum , principium habet vitale . Secundo habes: quomodo per rationem haec dicta Philosophi , pro quanto animas vegetativam, de sensitivam statuunt causari ex semine , &intelligas , & declares, & probando , a contrariis defendas. Tertio vides: quomodo ex his bene pensatis, &c.
Utrum anima inteste ii ea etin ex semina.
II. γ opus 2. c. 9 AD Secundum sic proceditur. Videtur, quod antisma intellectiva causetur ex semine. Dicitur e nim Gen. M. Cunctae animae , quae Hressae sunt da femore Iacob, sexaginta sex: Sed nihil egreditur do femore hominis, nisi inquantum causatur ex semine. Ergo anima intellectiva causatur ex semine.
3. in homine est una, Zc eadem anima secundum substantiam , intellectiva, sensitiva , & nutritiva is Sed anima sensitiva in homine Meneratur ex semine, sicut in aliis animalibus. unde ia Philosophus dicit in lib. a. de gener. anim. c c. 3. ro. q. quoa non semul si animal , oe homo ; sed prius si an mal habens animam sensiti m. Ggo & anima inistellectiva causatur ex semine.
ctio terminatur ad formam, & materiam; alioquin ex forma , & materia non fieret unum limpliciter ;Sed anima intellectiva est forma corporis humani , quod formatur per virtutem seminis . Ergo & anima intellectiva per viretutem seminis causatur.
speciem : Sed species humana constituitur per ani mam rationalem . Ergo anima rationalis est a ge
s. Praeterea. Inconveniens est dicere , quod Deus cooperetur peccantibus ; sed si animae rationale crearentur a Deo , Deus interdum cooperaretur adulteris de quorum illicito coitu proles interdum Q. I ge
377쪽
generatur. Non ergo animae rationales creantur a Deo
Sed ' Contra est , Mod dicitur in lib. de Melecdog. c eam I inter op. Augus . m. 3. quod animae
rationales non seminantuν per coitum.
Respondeo dicendum , quod impossibile est , vi
tutem activam, quae est in materia, extendere suam actionem ad producendum immaterialem effectum . Manifestum est autem , quod principium intellectivum in homine est principium transcendens. materiam : Habet enim operationem, m qua non communicat corpus. Et ideo impossibile est , quod vi tus , quae est in semine , sit productiva intellectivi principit. Similiter etiam, quia virtus , quae est in semine , agit in virtute animae generantis , secundum quod anima generantis est actus corporis utens ipso corpore in sua operatione , in operatione autem intellectus non communicat corpus : ideo vi tus ilitellectivi principii , prout intes lectivum est , non potest a semine provenire . Et ideo Philosophus in libro I. de gener. anim. c cir. 3-rs. q. dieit Relinquitur intillactum solum deforis adsensere. similiter etiam anima intellectiva, cum habeat perationem vitae sine corpore , est subsistens , ut supra habitum est : c a. a. d&. ita sibi debetur esse, & fieri ; & cum si immaterialis substantia , non potest causari per generationem.sed solum per creationem a Deo . Ponere ergo animam intellectivam a generante causari , nihi, est aliud , quam ponere eam non subsistentem , & per consequens corrumpi eam cum corpore. Et ideo haeret εωm est dicere , quod anima intritectiva traducatur eum semMe. Ad primum ergo dkendum , quod in auctoritatellia ponitur per Synecdochen pars pro toto , idest anima pro toto homine ἀAd secundum dicendum , quod aliqui dixerunt quod operationes vitae, quae apparent in embryone, non sunt ab anima eius, sed ab anima matris, veta virtute formativa, quae est in semine. Quorum utrumque falsum estia opera enim vitae non possunt esse a principio extrinseco, sicut sentire, nutriri, & augeri. Et ideo dicendum est, quoa anima praeexistit in embryone, a principio quidem nutritiva , postmodum autem sensitiva , & tandem intellectiva . Dicunt ergo quidam, quod supra animam veget bilem , quae primo inerat , supervenit alia anima vi
quae est sensitiva: supra illam iterum alia, quae est inteIlectiva. Et
378쪽
Et sie sunt in homine tres animae , quarum una est in potentia ad aliam . quod supra improbatum est. c q. 76. an. 3. Et ideo alti dicunt, quod illa eadem anma, quae primo fuit vegetativa tantum , postmodum per actionem virtutis, quae est in semine, perducitur ad hoc ut ipsa eadem fiat sensitiva; & tandem ad hoc ut ipsa eadem fiat intellectiva, non quidem per virtutem activam seminis, sed per virtutem superioris agentis, stilicet Dei desoris illustrantis. Et propter hoc dicit Philosophus, c lib. de generi animal. cap. 33. m. q. quod intellectus venit adi extrinseco. Sed hoc stare non potest . Primo quidem , quia nulla forma subitantialis recipit magis , & minus et sed superadditio maioris perfectionis facit aliam speciem ; sicut additio unitatis facit aliam speciem innumeris. Non est autem pol sibile , ut una , ct e dem forma numero sit diversarum si ecierum . Soeundo, quia sequeretur, quod generatio animalis enset motus continuus paulatim procedens de impersecto ad persectum ; sicut accidit in alteratione is Tertio , quia sequeretur , quod generatio hominis , aut animalis non sit generatio simpliciter; quia su tectum ejus esset ens actu . Si enim a principio ire materia prolis est anima vegetabilis, & postmodum usque ad perfectum paulatim perducitur , strit semper additio persectionis sequentis sine corruptione persectionis praecedentis: quod est contra rationem generationis simpliciter. arto, quia aut id, quod causatur ex actione Dei , est aliquid subsistens : Mita oportet , quod sit aliud per essentiam a forma
Praeexistente, quae non erat subsistens ; & sic redibit opinio ponentium plures animas in corpore
Aut non est aliquid subsistens , sed quaedam pers
ctio animae praeexistentis ; & sic ex necessitate sequitur, quod anima intellectiva corrumpatur corrupto corpore: quod est impossibile . Est autem & Iius m laus dicendi secundum eos , qui ponunt unum intellectum in omnibus: quod supra improba
Et ideo dicendum est, quod cum generatio unius semper sit corruptio alterius , necesse est dicere , quod tam in homine , quam in animalibus aliis , quando perfectior forma advenit, fit corruptio primxis: ita tamen, quod sequens sorma habet quicquid habebat prima, & adhuc amplius . Et sic per murutas generationes , & corruptiones pervenitur ad ultimam sormam substantialem , tam in homine , quam in altis animalibus: Et hoc ad sensum appa-
379쪽
Mi in animalibus ex putrefactione generatis Si xivir dicendum est , quod anima intellectiva crea-tur a Deo in fine generationis humanae, quae sima est & sensitiva, & nutritiva corruptis sormis Prae- existentibus . Ad tertium dicendum, quod ratio illa. locum linisbet in diversiis agentibus non ordinatis, adinvicem rSed si sint multa agentia ordinat nihil prohibet, virtutem iuverioris agentis pertingere. ad ultimam formam ; uirtutes autem interiorum agentium pertingere solum ad aliquam materiae dispositionem - , . Sicut virtus seminis disponit materiam ς virtus a item animae dat formam in generatione animalis . . Manifestum est autem ex praemissis, c q. IIO. a. I quod tota natura corporalis. agit ut instrumentum spiritualis .virtutis, & praecipue Dei. Et ideo nihiι Prohibet , quin formatio corporis sit ab aliqua virtute corporali , anima. autem. intelleitiva sit asilo.
Ad quartum dicendum , quod homo generat sibi. simile, inquantum per virtutem semiuis eius: dispo-uitur materia ad susceptionem talis sormae . Ad quintum dicendum , quod in actione adulte , rorum illud quod est naturae , bonum est ;. & huic. operatur Deus : Quod vero est inordi tae volu-ptatis, malum est; es huic Deus non cooperatura
EX arti c. habes mimo et quomodo I r rationem ,
immo per rationes multas, interimas haeresin Lueiferianorum dicentium ., animam homiciis propa- natam esse de carnis. substantia . Item TertuIliani dicentis. Animam filii ex .anima patris, velut co Pus CX corpore , generari . . Item quorundam innominatorum sub aliis verbis dicentium. γ Anima hori . minis producitur ex semine. humano, sieut animis,
bruti. Item haeresim in idem, quod prius, tandem Tedeuntem Seleuci , Hermiae , c Prat. Messaliani b
licentium: Animas iton creari a Deo . . Item Coniscordensium c Prat. Concordenses b dicentium , Animas novas nec creari, nec infundi a Deo . Secum do habes : quomodo per rationem , immo per ra tiones multas , probes, has merito damnari ab o- .mnibus illis Scripturisi, atque Conciliis , . quae ani mam intellectivam determinarunt e Te, per se submstentem, vel immortalem. Qua de re Vide q. 73. - a. 6. Ut enim in articulo doctor Sanctu&- deducit .
a positionem, quod anima humana sit ex semiue,
380쪽
sequitur, quod anima ipsa non sit per se subsistens,
nec immortalis . Ut autem alibi annotatum est , quando Scripturae , & Concilia damnant unam positionem , tamquam haereticam , tutelliguntur damnasse tuno eodem itenore omnes nete1sario illam. sequentes, includentes, vel inserentes. Et hoc prore lao universali dictum tam apertissime a.ratione naturali dictatur , ut id probare non necessarium , . quinimmo tamquam supervacaneum iudicetur . Item damnari ab omnibus illis , quae creationem itimarum intellectivarum a Deo ponunt, & animas. ipsas multiplicari ad multiplicationem corporum , & ante corpora non extitisse . His enim omni baxstantibus patet , esse necesse fateri , quod animae
novae creantur a Deo , corporibusque infunduntur . Qua. de re vide q. 76.art. 2. γ q. 9O. arn 2.3. q. 47. an. 2. Item tertio habes : quomodo per rationem
ostendas, Philosophum lib. a. de Generat. animal. c. a. merito dixisse a mens sola extrinsectis accedit , ea. oue sis disini es : nihil enim eum eius actione communieat actio eorporalis . Ibi. enim ad literam. philos. per mentem intelligit animam rationalem , . quoniam in illo capitulo sermonem facit de animarum origine, ut patet lege uti , unde N praemiserat Is animam υegetalem , sensualem in feminibus. haberi potentia , non isti , extrinsecusque eas ani mas venire impusbile es. Ex contextu ergo,quai do inibL sequitur ly mens sola. extrinsecus accedis , . Sc. patet, & quod mens. accipitur pro asia anima , , scilicet intelleiuva,& quod extrinsecus accedere est in seminibus . non haberi neque actu neque potentia, & consequentet neque ex semine caulari. , Pro. Dagari , seu traduci . uuarto habes quomodo poexationem ostendas, praediistia errores merito damna ri etiam ab ethnico sola ratione naturali ducto , hoc in maiorem confusionem illarum haeresum , licet nos fideles non credamus hoc , neque alia creabhilia propter auctoritates philosophorum , sed propter firmiorem sermonem , scilicet ecclesa: sanctae . ἡ benefacimus attendentes , oe credentes , tanquam Iu-Grnae luccnti in ealiginoso loco , donee dies elue seat, oe Lucifer oriatur in cordibus nofris . Sic in tellige semper , quando adducentur philosophi stantos pro fidei catholicae eredibilibus . Valent quidem. haec ad revincendum. paganorum aliorum infidelium vanitatem , non ia eorum auctoritatem com plectendum ex decretis di I. 37. si quid veri . Item merito condemnari haereses illas a Veritatibus a Iris super legem veterem, . Gen. a. conesis S. Sc Deuter