장음표시 사용
371쪽
CoΜΜΕ N T A R.I A. uerseon coetioni, quam substant a praeimonstrat, qua illi, quam color ostendi Nam urinae mediocritas, quae laudatissima eius subitantia censetur, no aliter, quam per concoetionem ad quiritur:cum tamen bonu, color aliunde, quam cococtione poscsit comparara m enim calor incendatur,aut biliosus humor maiori, quam ante portione generetur,l ubrufa,aut subflaua fiet urina,absque propriet materiae morbum committentis coctione. Acce
dit eo quod optimus lubstantiae modus absq; op timo colore generari no potest: csi fieri nequeat, ut morbi materia concoquatur, Ne consuetabilis portio, quae urinam tingat,non generetur: siquidem calor, qui valuit urina in crassare, valebit etiabilem illam, ius urinam colorat,efficere. Benὸ tamen optimus urinae color absque optima substantia generatur: quoniam seri potest, ut iecur procreet tantam bilis quantitatem, quae sufficiat urinam tingere : sed causam morbi effectricem non possit ad concoctione perducere. Ex quibus clarε colligitur, generadi boni coloris duplice caiisam est e, puta,concoctionem,&bilis effusionem:generandae bonae substantiae, unicam,puta,concoctio nem,qus Virumq; facit necesssario,nempe urinam incrassat,& colorati Veruntamen obiiciet hic aliquis, posse ex permistione humoris mediocriter crassi, sed albi,urinam mediocriter crassam, & decolorem generari,&ex consequenti seri posse bonum substantiae modum absque bono colore. Naquemadmodum tenuis ,& bene colorata permu
stione humoris tenuis, sed flaui efficiebatur; ita X s me-
cictio in xii atranditur penes sub utram quam peties
372쪽
gat iii Ioe' explicatur. Vrina alba lenis s. est desperata
r N II. PROCN. HIPPOCR. mediocriter crassa, & decolor permistione humoris crassi,& albi cum tenui sero essicietur. Cui dicendum est crassitiem hanc, quae per huiusmodi litimoris permistionem nascitur, perturbationem esse, non concoctionem. Quare talis urina turbiada erit, non qualis decet, crassa; quia haec cum concoctione generatur , mistione persecta constat, illa vero humoris crassi consavone cum urtini liquore. Quo si, t talis urina turbida ming tur, & aut talis perscueret, vel si claresiat, resideat in ea crasitim aliquid,& viscidum, ac nimis cohaerens, quale in principio pituitosorum morborum apparere quarta aptior.sest comm. 69.obseruauit Galfinus. Ex his perspicue intelligitur, tenue vrianam,etiam si sit boni coloris, perpetuo coctione priuari: nec cum urina tenuitate posse unquam adesse coctionem. Qi rare iure ab Hippocrate in praetentia dictum est, dum urina tenuis fuerit, ac fusa , crudam aegrotationem signtificari. Quod si Calonus lib. i. de civibus.eapit. Ir. dixit iamIanc, qtitantum atti nerad colorem,concoqui intelligendum est ut ipse in eodem libro cap. I7anterpret tur debili, di occulta coctine, qui nondum prineiouim esse absolutum demonstrat.Nam urina rutenuis S si per concoctionem talem non haheat colorem,tamen non tam vehementem iridiacat cria ditatem, sicut alba tenuis:quia haec,Galeno teste. r. de crisibus.capi.D.veluti desperatae coctionis indicium habetur,venenosi generis talem passionem significans, qualem circa ventrem extrema coctionis priuatio. Verutamen rufa tenui;
373쪽
COMMENTARIA. I 3: vicet usque dum crassities apparere incipiat, cruditatem protendat, denotat tamen non adeo languillio, esse calorem naturalem, sicut cum ad rat alba tenuis,quae non tantum extremam cruditate in indicabit, sed etiam tali tam caloris ex in Etionem adesse,ut nec consueram per valetudinEbilis portionem valuerit generare. Rusa tenuis lucet cruda sit, tamen calorem naturalem iam reuia uiscere deuota , cum aliqualem bilis poleti m culo quae urinam tingat generare potuerit. Quare huiusmodi urina naturam iam iam coctionem esse aggressuram praenuntiat. PRO G NO s T. XXXI.
Vbi morbus diutinus fuerit,uri vero talis excernitur. periculum est, ne durare aegre possit, quoad morbus
TR ia sunt Galenoes de crisibus,cap saeste, ins Qua in om- omni morbo expedianda, neph assectus main merba μgnitudo,aegrotantis vires,&status tepus:sine quo 'runt exa)ta cognitione; nihil de salute, vel morte grotantis inuestigari contingitmon magis quam hoc nunquid aliquis portando oneri sus icialiti minis robore,oneris magnitudine, S: viae longitudine anted hon perspecta. Etenim aegri vires,pomtanti onus: morbus vero oneri; & spatium, quod usque ad si tu extenditur, longitudini vis rei pondet. Quapropter si morbus,qui infestat, exiguus est,& vires robustς habetur,& status propὶ adest, liberabitur omnino aeger: Si vel 5 contraria adsuerint,morietur.Contraria sunt,morbi magnitudo.
374쪽
ut malignitas: status longinquitas:atque vires irribecilliores, quam ut vehementiam morbi possint tolerare. Maximum tamen vitae periculum in longitudine flatus existit. Nam ut Galenus ait loco superius citato, ii intra unum die crisis esse debeat, seruabitur aeger, ante qliam vires a morbo in o-- sternantur.Si vero a late viginti dies, ita enim c5tinoat: non positi status aduenire, scri potest, ut interim natura si igetur,adeo ut aegrotis omnino duobus similiter habentibus, alter quidem sem tur,alter moriatur, ob status suturi tem pus. Quareno temere ab Hippocrate in praesentia dicitur, in ubi morbus diuturnus fuerit, ac talis excernatur' urina periculum esse, ne durare qger possit,donez morbus concoquatur. Ratio est,quoniam morbi diuturnitate vires prosternuntur,& laguent: quo si,ut morbo succumbant, nec ad flatus usque tem- imi pus sufficere Valeant. Porro unum ex eis,quae sta-
tus diuturnitatem, & morbum suturum longum significant, urina non residens existiti dicente Gastula raui- leno sedi. .aphoi .co in m. o. QSae residentria morbi si vires adiuerint, longum sere morbum ' μ μ ostendere,s imbecillitas adsit, aegri mortem praeram ei μ' -Vbi enim coctionis indicia non appa' ' lent, morbi tempus in longum protrahetur quo-hiam eius breuita, in abolitione suae causae continetur, qu Acoctio nuperfecta esscitur,vt.Iiecti 'ne aptior.comm.2racriptum Galeno est. Signi- M-μ seatur quoq; morbus longus ab Vrina alba,&Pe
375쪽
Cho Μ Μ E N T A R I A. 329 re & mornos longos praenunciant. Vbi enim urina extreme cruda mingitur,causa morbi firma, & .
fixa existit ideo morbus dissiculter soluetur. Qui . ' ut eodem lib.comm.3o.Galenus ait quae sirin ta sunt magnam vim demoliente exposcunt,quae non nisi longo tempore, & p r sortiora, ac plura auxilia st,quam temporis longitudinem, & auxiali irum sortitudinem, facultas, nisi fuerit robusta, non fert. re necesse est, ut mortis immineat periculum. PROGNOs T. XXXII.
Exitiosiores vero uritiae sunt,si aquosae caelidae, nigrae,
sinatuor urinarum differentias praesenti pro disserentis - gnost de cribit Hippocr.1 substantia,axque colore desumptas. Hae autem sunt, admodum . aqtiosa, Celida nigra,atque crassa quae non talum praedictae rusae tenui si conserantur, exitiosiores habentur, verum etiam nulla collatione facta, sed
in se ipiis diiudicatae, mortem protendunt; Vt pO- te prauarum, pessimarumq; dispositionum indicia existentes:quod unicuique qualibet illarum fgillatim coniectatrii manifestum fiet. Aquosa, alba& tenuis extitit, quemadmodum in fine. s.capitis lib. t. de crisib. scriptum a Galeno est dum inquit: sim pilaiter crudum,albu eri ac tenue, quod aquosum nominamus. Hoc similiter praesentie narra tione confirmat, illius a dijciens significationem, ahisce verbis: Vrina aquosa, tenuis quidem condi' quia F-tione,colore veI0 candida est,sum a. am indicans amfrati
376쪽
ω, x N ΙΙ 'ν R ci ci N. Η Ι Ρ γ o C R. humorum crudi atem; naturalis velo facultatis debilitatem. Et lib. .aphor. comm. 69.&U .ase- ' .hat hestiusmodi urinam denotare omnes corporis venas pati. Q'apropter mirum non est,ti,quem
admodum ipse. . de sanitate tu ed. M lac sit: ubi crudus planὸ sanguis est, tenuis aquosa l: V mna mingatur,nihil nec quod sidat,nec quod pendeat,in se habens. Atq; hinc fit,ut in morbis acutis talis urina exitiit lignificet: quoniam, ipso auctore,lib. I.epid.parte 3. in comm. hiitoriae uxoris Philini, ad hoc quod concoquatur,tenrepore opus
est: morbus autem acutus moras non patitur. Caigitur nulla crisis ante persectam coctionem bona esse possit,necesse est ut sit mala S exitiosa. Datnviti eri' natur etiam urina crassa, per quam non deb 'M p U intelligere mediocrem veluti in aphorismis, . 77.lib. . nam ista: ut ait in praesenti comm Gale-- .s . nus; non admodum exitiola habetur,sed illam potius, quae per nimium talis est, qualis iumentorunti existit. Haec enim valdh mala est, licet non adeo. ut exacte tenuis: quia hanc, dixit Avicenna. 2.I. doct.3.cap 3 in omnibus dispositionibus maturitatis significare priuationem, aut in venis obstructiones:crassam vero non extremae cruditatis indicem esse ait sed aliquam coloris actionem ostendere. Rusius,crassissima, qualis est iumentorum, licet crudis vocatis humoribus Tc sertas veyas indicet tamen,si Galeno creditur, lib. .de sanitate
. . tuenda,cap. naturam non cessare,sed eos valen-- l. 4 r, .. ter concoquere demonstrat:ctim tamen tenuissiti mainec minimam quidem natiui caloris actionsi
377쪽
bstendat, sed potius facultatis naturalis summum languorem:cuius facultatis robur in morbis
a. n lateria dependentibus Galeno auctore libr.II. meth capit 9.maxime requiritur. Praeterea urina ,ruilia vias
tenui cum valida facultate, & bonis signis acce- da facilliadentibus,abscessum suturum denunciat, quemad modum infra progn.34.scribitur,cum tam e crassa aegrum ab abscessu futuro vindicet, dicente Hip- ' pocrate libr. 6. epid. parte.ε.aphorism. 2.& lib . . aphor. 7 .quibus speraturabscessus ad articulos t .. futurus ab abscessu liberare urinam multam, crassam.& albam qualis in laboriosis febribus quar- ah
to die quibusdam incipit fieri. Damnatur simili, subberat. ter urina seetida ,ranquam putrefactionis indictu, quod Galenus confirmat lib.I. de crisibus,cap. Iz. ubi de urina, & eius significatione verba seciens, inquit: liuidus color , est tantum frigiditatis esse' num,fri;
ctus:odor grauis,putrefactionis.Quam sententia da quid RΑctuarius uisus est comprobare lib. a. de urinaruindiciis cap. 17.dum at malum urinae odorem alia i icuius interioris membri, aut humorum summam 1 tu
putredinem praeostendere,quae non solum alitio- ' nem ob foetorem, quem partium natura renuit) tollit sed spiritus labefactat,& eorum impedit ge- ''nerationem: & tanto magis, quanto laetor fuerit vehementior: licet interdum sine tali putredine. Grinia scelida urina reddatur, propter diutinam in corpore moram, ut Aristot.voluit libr.Is .problem .pi blem.I.quo loco quaerit,quare urina stetidior redditur,quo diutius in corpore immoratur: stercus tu, iuristis autem minust Cuius problematis causam reddςs, eus. μη ra. 1 dicit.
378쪽
C o Μ Μ E N T A R 1 33 Iiantur; quoniam nigra tenuis semper est mala: vtpote duplici ratione peccans, subitantia nempticolore clim tamen crassa interdum ex usucsse possit.Siquidem videmus saepe quartanos circuitu Hrenum, S lienis morbori multa urina crassa fuisse
sublatos: quae Avicennae est sententia. r. i.doct. cap. 2. Euenit porro in mulierebus nigra non sacta purgatione, Urinam apparere crassam nigram
menstruis ipsis emictis, atque pervescim ceductis:& hoc cum ipsarum aegrotantium maiamole 'uamine, se utilitate,ut Galenus testatur lib.deatrabile cap.8. in initio:quod confirmat Hippocrates lib. 3 epid.parte 3. in historia; in I haso mulier a stera, lus cum urina nigra iudicata,& liberata est, copiose descende latibus mensibus, quod manifeste declarauit cor udem suppressionem fuisse camisam de censius urinae crasse nigrae. Alii dicunt,ni
gram a crassa nun quam separari proferre voletes, urinam nigram semper esse crassam, nunquam tonuem, nec nigredine tenuitati iungi posse. Cuius suit sententia Aetius lib. r. lerna. i.capit. 44 Simili
nam non aliter nigram reddi, quam permistione humoris nigri inelancholici,qui cum crassus sit,necessario urinam sua corpulentia incrassabit. Sed Avitem quam filsa sit haec Aetii, & Avicennae opinio, ex o euo .
multis historiis liquido parere potest. Nam Hero pytus,ut lib.3.epid.par. s. scriptu reliquit Hippoc.
urinam nigram tenue multo tempore minxit, cHerophonti lib. r.epid. pari.s .vrinae nigrae tenues
adsuerunt; & mulie quae . .epid.parte. 3 apud frigidam
379쪽
33s I N ΙΙ.7P R o G N. H I PὶP o C R gida aqua in Thaso aegrotabat, urinas perpetuo tenues nigras habuit: obiit aute Octogesimo.A gumento vero cui nitebantur dicendum , posse humorem melancholicum in pauca quantitate misceri, qui cum ater admodum sit, ,alebit urina nigram reddere, non autem crassam. At obiiciet aliqui tunc liuidam fieri urinam, non nigram,dicente Galeno supra comm.21. nigram deiectione
ab atra bile syncera tingi liuidam vero ubi modica bilis atra modice permiscetur. Cui dicendu est. secus esse in urina,ac in deiectione:quia in urina, exigua portio humoris nigri sufficit.ob urinae si sione, & tenuitatem nigru colorem essicere, quein deiectione producere non potest, propter deiectionis crassitiem,& ineptitudinem adintensiorem tincturam suscipiendam.Ex quibus liquet rara λ tio, ob quam ater humor potest nigram urtham,
' - eratim emcere :& ruber non facit rubram,
quin faciat etiam crassam: de si sanguis tenuior sit,
melancholia,quia color,quo est intensior,eo ma-.gis tingit; quo est remissior minus: & humor niger intensissimus est,utpote in extremo constitutias. ratione quslibet eius portio,& si exigua,
susscit urinam tenuem reddere nigram, ipsa te nui relicta,quod ruber non susticit, quia color rem
missus est,& facile alterius permistione diluitur Quare nisi in multa quantitate accedat, rubedinε non essiciet: sub qua si permisceatur, rubedinem simul & crassitudinem pariet. PROGNOS P. X XIII stat autemst viris quidem, milieribus urinae nigrae
380쪽
VRina nigra natura sua, absq; signis aliis,pra
Da est:quemadmodu Galenus cocet a. prorrhoicorum cona. q. tuo fit, ut quanto ipsa alicui se ui,aut aetati,aut naturae contraria magis fuerit, ta lato deterior cesse atur:quia testeGaleno in com. S .7. seci.aphor. enarratione. M.quscunq;,eisquε secundum naturam contraria maximo lun .ea doterima iudicantur. Idem de aquosa dicendum est,quae cu i n omni aetate,veluti nigra exitiosa sit: Bla aetate cui magis aduersatur, exitiosor erit: at urina nigra viris de mulieribus:aquosa pueris contraria maxime est. Qua ratione pueris naec: mulieribus de viris illa exitiosior habebitur:quod sin illatim cuiusq; naturam consideranti fiet manifestum.Nam mulieres,Galeno auctore lib. s. aphoricom. II. 2 lib.s.co: n. 62. viris sunt humidiores, ac frigidiores:atque ob id natura sua urinas alba in- rnar pituitae, habere debent; quemadmodum viris auas, ac rufas ob calidum aetatis temperamenta. Sunt enim mares foeminis calidiores,atque siccio ores: ut docuit Auic na t.I. doct. 3 capi.ῖ.in fine. Qim temperam cto praesertim pollcnt,qui in statis vigore consistunt:quia haec aetas si Galeno crem 'ditur lib. r. aphor. com .ro &. 6 de sanitale tu eda. p. r. δει &infra lib.3.com so. calida& sicca est, di amaru-
leti humoris generatrix. Atq; his de caussan illis velut & in mulierib urina nigra pessima cesteturi licet in mulieries minoris iit malitiae, qua in viris. queadmodustripsit mic.acliti ai s.c.83. Euenit ' .., hoc