장음표시 사용
381쪽
3M7 I N II. P R o G N. H I P P o C R hoc menstruae purgationis ratione:quae cu urina saepe descendere 1blet, ut Galen .explicuit libr. de atra bile,cap.8.quod demonstrauit mulier illa aiustera in Thaso apud Hippocratem lib.s.epid.partis
3.comm. 82. Porro pueris urina nigra, no perindὰ ut tenuis,contraria est; quia,vtGalenus in coin m. ait,per naturam in illi, eri urinam emittere corpulentam, ac sediminis copiam habentem, prae robore sacultatis alteratis. At coctio crassiorem reddit non salum urinam,sed etiam deiectionem, quo ties bene in ventre concoquatur. Verum tantendicet aliquis: Si aquosa in pueris nulla alia occasione vituperatur, nisi quia cruda est, de robustioris faculiatis,quae in pueris existit, hoc est, cooria ess,casum & languorem significat,i equitur,hac ratione,nigram multo deteriore esse, quia simul cruda,& perniciosa habetur:vt voluitGalenus in fine capitis. .lib. I.de crisbus: quo loco sic scripsit:Nigrum enim sputum praeter id, quod crudum est; etiam mortem significata sic & urina nigra, no cruda sollim, sed & exitialis est. Cui respondendum
videtur,urinam nigram,etiam si cruda sit, non tantam indicare cruditatem, nec tanta facultatis concoctricis euersionem, quanta indicaturina aquo-D.Si enim pari gradu recederent a naturali facultate coctrice,vrina nigra,&aquosa; dubium non esse quin nigra delirior esset aquosa: Verum quia aquola simpliciter magnum languorem, atque rucessum facultatis coctricis ostendit:nigra vero, Iiacet aliquem, non tamen adeo magnum significat.
Ideo in illa aetate, in qua haec facultas robustior, quam
382쪽
quis in alijs existit,aquosa,simpliciter magis exitiosa est existimanda. Adde, urinam nigram ob alias accidere causas,quae non ita,ut urina aquos languidam in essentia esse alteratricem ostendiit. Haec autem sunt, adurens calor,&frigiditas inges: icum tamen aquosa semper naturalis facultatis co-ictricis summam imbecillitatem sequaturuitq; peripetuo desperatae coctionis accidens. Quare in castate in qua facultas illa robustior degit,iure optimo deterior censeri debet. PROGNOST. XXXIIII. Qiu tenues, crudos distris urinas inrigunt, si caetera,
ut in comestituris, indicia fuerint, ut in s abscellium , ad sedes infra praecordia cxpectare oportet. i
40 pacto ex urina suturus abscessiis praesa- , giatur, hoc in prognostico docet Hippo
crates,ciicen abscessum expectari ijs,qui tot o te, ipore tenuem,crudamque urinam mingum.iuxit
tenuem,crudamque,ad ampliorem perspicuitate: cum tamen satisfecisset orationi, si lxisset, tenue solum; siquidem crudum,in tenui comprehendia tur. Caeterum non coctam,sed crudam esse opor- itere ait urinam eoru , qui abscessus habere debet Quam sententiam similiter docuit Galenus libro 3.de crisibus .c. Ii.sicscribes: morbi diutini, & ta absiU di per abscessus quiescere consueuerunt,ubi prae- sus babo sertim urinae tenues & crudar longo tempore exierint Vbi enim multam,& optimam subsidentiam1 habuerint, rationabile est morbum paulatim de bere concoqui,non pex abscessum terminari. Qui I
383쪽
abscessum factam malam esse, cum siu indicista ab indiciis cruditatis. ius contrarium Hippoc.ipse scribit insia,cum inquit,absccssam omnem in cruribus erumpente in in pulmonia vehementi, ac pe. riculola utilem ella. Veruntamen dicendum est, quod non negat Hippocrates post urinas cru's posse alias coctas apparere,cum quibus aegri facta iudicatione per abscessum liberentur. Na. r.epid. par. t.bonos abs effuscise dixit, qui fiunt coqio- ante acta,citra quam nec absccssum,nec aliam quampiam iudicationem recte fieri posse testatur. Galenus lib. 3.epid. par. l. comm. s. Dicendum rursus quod licet ante abscessus eruptionem urina videatur cruda, no in ea exacte cruda esse couenit,
si modo abscessus futurus est bonus qm vi Gale. ait lib. 3.prorrhe,com. 730quq substantia secun a naturam habet:atq; praeter id pendens album c5tinet,coctum morbum esse indicat absque abscessu.Sic,si exacte summeq; cruda est, iudicatio morbi per abscessum sperari non debet: quia eodem
Galeno auctore libr.Iaphoricomm.I2.cruditatis signa ex se nec euasurum, nec moriturum homine ostendiint: sed sollim morbum suturum esse lon, gum.Ex quibus clare deducitur,urinam,qLae ab- , stessus protendit, nec exacthcoctam, nec summe
crudam esse debere; sed inter utramq; medianu' Atque haec est Galeni sentetia libr.3.prorrhetic vim, comm.7Lquo loco sic ait: Aquota quidem Wihar.absque albis pendentibus,incoctu esse morbum significant Oportet igitur ipsas nec prorsus incoctau
384쪽
C o Μ M TN T A R i A. , o incoctas, nec absolutὰ coctas esse, ubi natura abscessum factura sit. od tamen Hippocrates ait, abscessum diuturnos morbos indicare, contrariu videtur sentire ipse aptior. τ .seet. . ubi mani sestis verbis in febribus laboriosis intra quartum diem abscessum ad articulos venturum speirandum esse scribit. Veruntamen aduertendum, non simpliciter Hippocratem in aphorismo intra quartum diem suturum absccssum pronum clare, sed in febribus laboriosis tantum. In his emut in comm .inici pretatur Galenus,cito abscessus sunt,no spectantibus, ut aliae quae laboriosae non sunt, tempus prolixius. Dicuntur febres labrariosae, illae, quae una cum articulorum labore, hoc est lassitudine infestant, in quibus propter suscipiens tium membroru aptitudinem cito abscessus stulit nisi urina multa crassa, & alba superueniat articiis tos abscessu liberansaliud tamen difficultatem
gerit non mediocrem, ut optime Henricus Cue- .llar animaduertit, intelligere, quo nam modo ati sectus,alioqui diuturnus, & solutu contumaX,.vtpote , crassa, & frigida materia dependens, cesset tam exigua humoris portione depulsa; qualis i ta est,quae in abscessibus intercluditur, cuius affectus solutioni fortassis multae deiectiones no suia sicerent. Cui dubitationi ego re oderem, ob id
morbum abscessi erumpente iudicari, quia una; ''caula,quae malu continet, i parte, qui eXcrementa generat,& mali totius sonaes est,radicitus euellitur,&ad locum ignobilem,ubi morbum eu non uset essicere,detruditur. Nam pars quae assicitur,
385쪽
s i et N IL P R OG N. H I P Ρ o C R. . mali causa longo tempore oppressa,atque grauata, se deonerare magnopere conatur. Vt
vitioso humore expulso psa deinceps libera m nens,alimentum quod denuo aduenit, non corrupat, sed in sui substantiam commutet. Ex quo sequitur,ut corpus subinde sensim sanescat,&in pristinum statum reuertatur. Nec mirum videri alia cui debet,adacto ex assecta sede ad locum absces sus humore niuersam aegrotatione absolui, cum v videamus quotidie solis pustulis labiorum,& nasi
bi--,cr erumpentibus, tertianam sebrem iudicari; quod nasi,urtiar Avicenna.I.part.cant.tex. 77.& Haliabas litato. βῆrum theoricae, p.rtiliteris prodiderunt. Porro suspe-T ' videtur id, quod Galenus in com.dicit, a
scessus retro aures erumpentes a valentiore fieri facultate: si modo vera sunt, quae Hippocrates. epid.scribit:vbi optimos abscessus esse ait, qui in- sernὸ insta ventre fiunt, & remotissimi a loco assecto. Quare clim tales a valida fiant f cultate calias enim boni non essent, sequitur inter causas a scessus infra ventrem prouenientis,robur connumerari sacultatis: sicuti eiusdem imbecillitatem, una esse ex causis eius qui in supernis partibus sit. Sed de his insta enarratioe.67.latius disputabituri P R O G N o S T. xxxv. Et pinguedines supermitantes, aer eorum telis damnodae sunt:indicisti enim consumptionem.
Anguis in ijs qui sani sunt,& optimὰ valent. o pinguem quandam partem secum semperti bet permistam: Fqniam teste Aristotele libro 3.
386쪽
de historia animal.cap.190 adeps ex sanguine per
concoctionem gignitur. Et libr.a. de partibus anilium,cap. . dicebat, adipem esse sanguinem cococtum.Galen. itidem.υς. lib. de usu pari.cap.2.pin
guedinem ex sanguinis parte pinguiore generari. protulit.Hςc pinguior sanguinis pars in lacte tra- sit in butyrum:per tenues vero venas emisse, assu-saq; siccis c poribus, ac tenuibus testimonio Galeni libro.16. de usu pari.citato illa pingui natiuo humectat, ne celeriter in diuturnis inedijs,ac vehementibus exercitationibus, & caloribus immodicis exsiccentur,atque indurescant.Porro praedictae pinguis sanguinis partis nonnihil cum sero ad renes desertur,quod urins ipsi in natans,bonu est indicium: quoniam sanguinis concoctionem , &naturalis caloris victoriam ostendit. d Galenus lib. .de sanitate tuenda,cap. . in eum scribes modum,significare voluit: Ubi crudus planὸ sanguis est,utique tenuis,aquosaq; urina mingitur, nihil,nec quod sidat nec quod pendeat in se habes. At ubi is concoctus est,haec in urina apparent, &ad haec etiam nubeculae quaedam desuper tenues superstan veluti id quod in summo lacte colligi hahia, tur,Graece graps,dictum; & quod in summo resti eula,quid ingerati iusculi concreuit. Haec Galenus. Verunta- sanis,
men pars haec pinguis,que sanorum sanguini per--u miscetur, per febres acutas sensim absumitur , &f ς' evanescit. Quare si per huiusmodi sebres pingue aliquod urinis supervehitur,nt mmime vituperari debet,tanquam ex adipi aut pinguedinis collia quatione proueniens. Quare rem ab Hippocra-
387쪽
3 3 3N II. PROGN. HIPPOCR. te in praesentia dicitur: Si pingue,desuper nata araneorum speciem reserat, damnandum esse; t quam tabis, colli quationiiq; signum. nama na Odo adeps, atque pinguedo differant, docet Castin-- .lenus lib.1i. de simplic. med.fac.cap. 3.dicens, adia is quot iodo pem crassioris esse substatiae, & in animalibus te ἐς rom- restriorem naturam habentibus prouenire. Pinguedinem vero esse humidiorem; ob suod euenit,ut adeps non facile igni expositus sundatur,&liquefiat fusus' te frigore Ocyssimh conglaci itur. Pinguedo velo ad ignem liquefit, nec facilEcogitur liquefacta. Quare cu adeps dissicilius dis. scilitatur pinguedine, mirandum non est,si ad eius absumptionem , longiore, diuturnioreq; inedia, cui vehementibus exercitationibus,vel calfacie ritibus superexcedetibus sit opus. Veruntamecum an prssentia Hippocrates dicit:Pingue,desuper natans,inii care consumptionem:utrumque pinguel intelligemus, tam quod ex pinguedine di sibilai- tur qhiam quod ex adipis colli quatione prouenit: quia usiis apud medicos est, duo haec,adipem,&. pinguedinem in eandem coire appellationem;
quemadmodum Galenus est auctor lib.utae simplic.medic.facult. p. 3.pROGNOs T. XXXVI. considerare vero oportet in urinis, in quibus nubeeu . . . sunt,utrumsursum fuerint,an deorsum:Cr item colores, os obtinent Quae enim dem sumsimantur cum coloribus qui dictisunt, bon commendandaelfunt.
388쪽
Iocum, atque colore contenti considerare hoc in contextu Hippocrates praecipit: quia ex loci,& coloris contenti differetia,in acutis morbi,fdiuerIa praedictio pendet. Siquidem bonum contentum,quo magis deorsum vergit, lato praestantius habetur: & maiorem indicat coctionent. Quo vel o magis petit superiora, tanto est mimis laudandum. Caeterum quod ait: Cum colore,qui dictus eli ambiguit m videtur. Nam cum de variis sit loquutus coloribus, de quo ii atelligat mqdo, facild percipi non potesimili dixerimus, bonu co- γρηum lorem in sedintento meliorem multo ciae, quamine neoremate: luemadmodum malla , pςiQrm sim serere. to est si consiliat in sediment',quam in appendi- tauιο ρja' culo, in hoc deterior quim si in urinae superi stantini exicie vehatur. Qi madmodum si in rinae fusione
talis prauus color extaret , adhuc esset pernici*sior, quam . si in aliquo contentorum haberetur: clxv d Galenus lib.I. de crisibus,capit. ixhis verbis significauit dicens: Pessima est omnis urina dense grata; adeo ut neminem Mnquam sanatum vide- rim ex iis,qui talem urinam minxerunt.Minus. vero perniciosa e st, ii ib;tim i , quod subsidet, nigrum suerit: de adhiV: minus si soluin id, quod in medio iacet:atque adhuc multo minus, si sola ne bulaan praesentia tamen .per ςplprem, qui dictus est, albus est intelligendus: volens , album col4 rem,qui subsidet, meliore esse eo. quisuper sertur. P R O G Nos n. γ καyii Ne te ipsa vescii morbi in asicrum habens,
389쪽
tales reddiderii urimis non enim totius, sta ipsus per - se vesicae indicium est.
ocrates in hac dictione, cautum medicii dit, ne in urinarum inspectione,&earum
se significatione, quod facilὸ cotingere posset, deci piatur; existimans, ea qui de urinis sunt dici' perpetuo corporis totius, non unius duntaxat partis occasione accidere. Nam cum urina purulenta, graveolens, cruenta,suffurea, squamosa, ac veluti capillis praedita, totius corporis vitio,ac solorum renum,& vesicae euenia'; facilὸ posset medicus harum partium affectiones toti corpori tribuere: . uod ne fia summo studio curare debet, utvni- 'uersi corporis mala ad seuerum usque unguem perpendat, & a renum, ac vescae viiijs seiungat. Aia o prompte essiciet, si eis, quae secti.quartatiuscorporis Vlibr. sentetia. 7 .vsque in.8i .Hippocrates tradidit,animum adhibuerit. Vbi animaduertere do U UVρ Qet,num praedicta contenta appareant cum ur inqq-mρ ρ si eruditate:vel cum crassitudine, & co' ctione. ' Ad haec, si acuta febris in sestet, vel nulla
prorsus ebris adsit. Si enim urina tenuis,crudaq; .. est,ti vehemens vexat febris,totum aegrotare cor' . λ ἡus,haud dubia coieicturain. Smvero urina cras-
h coctaq; existat, di febris abeassici est exit inradum. Accedit eo,quod uando parths hae aegrota fit, & non corpus uni uinum , circa sedes praedictas dolor, aut tumor ad iri aut aliqua earundem partium actio laesa, sit impedita confisicitur, eo modo,quo Galenus
390쪽
docet libro.1.de locis affectis:ctuli tamen reliquo corpore aegrotante, partibusq; hisce nullo vitio opeculiari Oolaesis, nihil tale appareat. P R O G N O s T. αππVIII. Vomitio autem utilissima pituita,ac bile per inurista quam maxime est; cr non crassa valde'que mutita: hnceriores enim, deteriores sunt.
IN vomitione duo potissimum consideranda i II veniunt, actio nimirum, & id,quod per actionem expellitur. Actio, naturalis res est; siquidem ab expultrice ventriculi facultate dependet,qui ἡ
naturalium numero una existit, ut probat Galen lib.2.de causis symptoma .cap. . Atque hac consideratione vomitus inter naturales evacua tones est reponendus, dummodo effraenis non sit, aut qualitate immodicus. animaduersioni m0 .ualisama do vomitum, naturalem rem appellauit Galenus, naturalem lib.de sect. ad eos qui introducuntur,capi.IL cum esse , quomi dixit: Sudoris autem urinae,&quidquia per aluit, te ge aut per vomitum ruit, genus quidem non praeter naturam est,multitudo tamen nonnunquam.Nec diuersum sentit lib. s. artis curatiuar,cap.II.cum di 'xit; vctriculum dupliciter expurgari,superne per ' vomitum,inserne secundu naturam. ibus ver bis motum motui opponens, eum qui deorsum fit, naturalem vocat, innuens, alterum praeter na- turam esse.Nam illic,quod consuetum est, & sem hi per fit, secundum naturam appellauit; non consuetum, praeternaturam, quasi praeter naturalem i . . consuetudineat factum:vel dicendii ratione Opi-