장음표시 사용
411쪽
, haec bilis genera colpresio magis inscit, aς ti git,hocGalenus docuit libro. I.de crisibus,cap. 2.1eribens in hunc modiim:Siquidem Albio ac tur . Uulentior de bile loquitur facta sit,rusescit. i ve
ro purior,& splendens,ilauesci Nam quod velut igneum intina splendet, illam redditilauiorem. Omnes hae bilis spςcies naturales sunt, pallida du N.ruum,& flavam. Et quando medici bilem simbiciter, citra coloris adiectionem pronunciant, de qualibς starum in iligunt. Nam σιliquas n6limpliciter biles hominant,sed omnes cum colo'. re sui nominis explicant,vitellinam, ruginosam, porraceam, nigram ita tradente Galeno libr.3. de lacult.alime o.iitu. de melle. N libro de tumori bus praeter naturam c pit. 9. Porro stauam Valle-riola lib.de constitutam timed.in. is capi. erelicatione perperam existimat sanguinem iesie t nuisiimum,ac calidissimum In qu o errore smi existere videtur Guido Cauliacepsis tract. doct. I. de apost .cap. 3.de erysipelate, quando in
quit Ex choleo laudas i quam subtilem sanguia
nem vocant, Vnum fieri apostema, quodcertum,
412쪽
. eandem esse cum sanguine effervescente, atque tenuissimo: cum tamen his verbis nil minus umluerit lenus,qidim id,quod ille contendit.Nammaod Galenus ait,erysipelas fieri ex iluxionesta ex sanguine temtissimo, & calidissimo,paribterque &ex flaua bile,vel soliun ex sanguine e uescente tenuissimoq;; planὸ vult erysipilasdu, plicem habere ortus sui causam . unam humire initam ex sina bile, & seruetissimo tenuissimo.. que sanguine,alteram sanguinem ipsum tenuissi. 'unum' que .seruentissimum si, idni Hoc enim mon est, siauam ibilem , sanguinem esse tenuissi, a Inum,&sumentissimu, sed plan rem ab hoc lim Afra tinmore diuersam Et lib.Ldecrisibus cap.ra. 6st
stilis mentem suam aperuit, cum est; langubrem. qui apprimὶ flauus est , medium esse inter bile,&exquisitsi languine. Est itaq; tenu' simus&ferre tisiimus. fit uisciumor medius inter sau bilem. &exquisitum sanguine: notania est ipsa bil , sa-ua,vi Valleriola putauit:sed de his satis. Nunc u
ro ad institutum redeamus Animaduerte lum rursus,Galenumlibro.i.de crisibi' cap. .prilans progn'stat liciter inserpretari. Primo particέι aliam, idem sonat quod, admodii aut vehEmmer d commistum reserendo.ka . sensus sicvehismenter commis'imvideriinauit 'sputo. βe pM eanden et tiaulam n ca
413쪽
IN II. 1 3 o G N. H II PM C R. pocratis morem esse, omnes motus inaequales,&eas, quae plurimum distant complexiones, atque humorem omnem syncerum undecumq; erummpentem vituperare vi liquet progno. 38. superius enarrato. QEo in loco vomitione synceram,tλω quam deterrimam explodit,laudat tensum prio . rem,tanqua optimum,& magis artificiosum: quia hommissio,quae vehemens eis, robur ostendit natum concoquentis , ac pernuscentis materias i ter sese indicatqi saniem ab inflammatione res dantem in sua substantia crassitudinem, ac mediocritatem quandam a coctione prosectam obtinere.Nam liquida.& tenuis; qualis cruda existere ishq seorsum per se cosistet, nec cumsputo naturali terit alli P R o G N O s T. πLm':
Menim mesto post ab initio doloris fiscitur flaua, aut
. , vim recte Galenus pinximas duissenteta. tias enarrauerit,referendo dictione citdiad piincipialotius morbi:& dictionem prom-ρt ad tempus adiunctum iunctimi: dictione, vehementer, ad commistium Adc non ad flauum;
erat libritide cessibus,cabit. .vis post uam hic ab Hippocrate scribuntur, ,etialerat, sub at Videtur mihi hoe locoHipp'ate quae rumque secundo latinone dicuntur,iis ponere,ciue
414쪽
inulto post principium doloris expuitur; verbo,
securi illa,multam excitas tussim:illis vero permistum videri flavum vehementer sputor impermistum simpliciter, ac solum flauum, tum quod ex utrisque commistum est, colore scilicet sputi naturalis, & flauo, vel russe,non tamen vehementer.
Haec Galenus. Diuersum tamen in urina, ac inscreatione estsentiendum. Nam in screatione fi uum sputo non commisceri, sed ab eo separari, cruditatem indicat, & naturae imbecillitatem,nequeuntis materias concoquere,& permiscere.V runtamen in urina,crassia liquido separatio,bona est existimanda: & tanto melior, quanto amictu celerior apparueri': quemadmoduGalenus docet lib. .de sanitat.tuen.cap. .Ostendit enim huiusmodi separatio spiritum omnem flatuosum absumptum esse, & calorem naturalem iam visere, cuius efiicientia est,ea que diuersi generis existin, disiungere, ac separare.Adde humorem quemlibet coctione incrassari,&grauitatem nancisci, ut de optimo pure ,&vrinae sedimento dictum est: ex quo euenit,ut sedimentum urinae deorsum seratur,liquor vero superseratur. PROGNos T. π LVI.
sereatis enim 'auristoncera est,eum periculo est: catis dida veroglutinos ae rotunda,inutilis est.
FLaua screatio non solum ob id syncera gicu .
tur,quia cum naturali sputo commista no est.
sed etiam quia in se aquosam humiditatem non continet.Nam bilis flaua in sua natura syncera est. A a dc omnis
415쪽
imitus cum pituita, aut aquoso recremcnio, non
amplius nauus mane sed protinus rusus, vel pallidus redditur. Enicitur autem hic, aut ille maiori vel minori humiditatis portione accedente; que- admodum in comm. de atra bile,capi. a. di lib. 2 de crisibus,cap. iC. Galeno scriptum est hunc in modum rSputa spumosa, fluxum magis pituitosum ostendunt; siaua,biliosum impermistum: sic & rusa amaram quidem & ista indicant bilem, non tamen paruam serosam so perfluitatem cu bile commisceri significant: & multo ampliorem, quando pallidam quis spuerit. Verum aciditum orationi ab Hippocrate est, candida, Elutinosa, rotunda, inutilis. Candida st screatio ob humoren, pituitosum,qui materialis eius existit causa. Verum anteaquam deglutinos' excreatione loquamur, t betquid glutinosum corpus sit, prius explicemus. Porio glutinosum,ut docet Galenus lib. i.meth. cap. 3.friabili contrarium existit. Est enim stabile,docente Arimib.4 meteor.cap 8.quod in multas diuidi partes potest. Quare glutinosum id erit
dicendum,quod in partibus suis tenax est, &in sese colitrentiam habet, nec partem a parte separari sinit:idque propter permistionem humidi acrci
cum sicco terreorita Aristotele tradente. QEo se ut viscidum omne in genere cratarum contineaturi quod ex crassi& tenuis definitione constat. Est enim tenue,auctore Galeno libr. q.de simplicium mediosacci.cap.2.quod celeriter in tenuis,
416쪽
ininima dissolui psit:vel cuius substantia& laxitate sua, per locos etiam angustos,& per vias arctissimas penetrare valeticrassum, quod no pintest, nec in partes minimas di tui valet. Esse vero huiusmodi glutinon omne, quae usscida sunt, cuncta declarant; velut pituita lenta, & diuersoruseminum muli ilagines, cydoniorum, psiliij,
theae,tragacantae,&similium. QuamobremGalenus lib. de const. art. med.capi. a I.Viscidum qm de
attenuantibus egere prodidit. Nam licet illi incidentia, & detergentia conueniant:quemadmodii idem d6cet libr.8.&.ii .meth. haec illi debentur e ratione, qua glutinosum,viscidumq; existit, doqea,qua crassum. In scindentibus quidem opus si αbet quia in partibus suis cohaerentiam seruasi ut diuidatur,atque secetur; detergentibus verbiquia
loco,in quo continetur, pertinaciter adhaeret, αvehementer impingitur,ut remoueatur, atque b
ni incidentia, di detergentia, pariterque di gite- v rnuantia:hqc,quia crassum illud est rilla, quia viscidum atque glutinosum. Sed quae istQrum prius sint adhibenda,dubium existit.Franciscus Vall
riola lib. de constit.art. med in enarratione, capit. sentisia imal. censet viscidum omne prius esse attenuandu, deinde incidendum,&detergendum:sed mihi ali ter sentiendum videtur: nempo antva esse inciden . dum 8M detergendum, nox attenuandum. Nam viscidum omne primaria rationς habet ut sit tinosum, & adhaerens:secundaria, ut sit crasim
Ergo illi primum conuenient incidentia, di dςter A et a seniu
417쪽
3 3 Hi FP CR. sentia:secundo, & postremo attenuantia. Adde quod attenuari quod viscidu est nequit: nisi prius incidaturi atq; secetur:ctim si utiq; incisio praeuis dispolitio, & via quasi quaedam ad attenuationε. Quo fit, ut attenuatio in viscido corpore perfici non possit, priusquam detersum illud, & incisum
sit. enim attenuat, cum viscidum corpus noperuadat, sed in extima tantum superficiem ope-' retur,quale illud inuenerunt,tale deinceps cose uant, ni prius incisum, atque detersum sit, & seinctione in multas partes diuisum. nobis incidentia,& detergentia praestant:nam haec per viscidi corporis subnantiam omnem penetrant, eamque secat,&in multas portiones diuidunt. Verum postquam de corpore glutinoso,quantum ad praesentem locum attinet,abunde disseruimus,supe est ut iam de excreatione glutinosa verba faciaciati sis mus. Excreatio itaque glutinosa calorem assantε screati. st nificat: nam hic in pituitam agens, ipsam viscidam,ac glutinosam reddi aqueam, & tenuiorem
' ab ea partem digeredo,ac dissipando. Sed quae sit illius rotunditatis causa ambigitur. Fuchsius libro Lepid pari.3.comm.28. ubi Hippocrates ait: Sputa rotunda delirium portendere inquit; Sputum globosum non ab alio, quam a calore immodico, δεμ νε ac veluti assante,effici:sed fallitur. myniam si ca- robi--. Ior assans rotunditatis pituitae esset occasio,Vbicu que pituita avehementi occuparetur calore, rotunda fieret: quod salsum esse, nemo est, qui ne sciat. Quare dicendum,sputa, a loco in quo detinentur, ac veluti coercentur, rotunditatem nancisci.
418쪽
tur, necesse est: vi continentis figuram induant; atque rotunda, quemadmodum ipsa sunt brochia, evadant. Fiunt itidem & alia quaevis sputa in ii j iusmodi bronchiis collecta nihilominus rotunda, verum semel acceptam figuram, ob id, quod humida,fluidadue Antino a retinent. Hoc enim humidis omnibus proprium esse dixit Aristoteles,ut
male circunscribatur termino proprio, benὸ tamealieno.Vertim tamen, sputa,quae viscida sunt, ob cohaerentiam , figuram quam a bronchiis recep run amittere nequeu sed ea continuo seruant,
atque custodiunt. Merito igitur dicit in praesentia Hippocrates huiusmodi sputa inutilia esse . eo quod dolorε no leniunt:quonia omnis euacuati' quae morbum non soluit, pro inutili debet reputaruVIa hic contediqvbi habetur inutile,legen- ma ,--
dum eue,perniciosum,aut,malum: veruntame il- pretatis im
itiis interpretationem Galenus non admittit libro I.de erisibus,cap. .ubi reserens praesentem sentε-tiam simul cum subsequenti sic ait: Nam flauum impermistum existes,periculosum. Impermissumi autem est quod sputo non sommiscetur, candi-I dum, utinosum,rotundum,inutile. Deinde paul latim ad difficilior sermone progrediens, inquit: Μsum etiam est viride,& admodum spumosum. Haec Galenus. Quibus verbis clarὸ innuit, Hippocrate,sequens sputum,putri, viride, &spumosum, difficilius iudicare,quam praesens candidum, glutinosum,rotundum. Sed subsequens vocavit malum erso praesens,cum minus dissicile illo existat, Aa 3 in
419쪽
inutile debet si hoc appestasi set perniciosum,sed quod se quitur, DH; non
procederet ex nitreu, dissicili, qui ,d Galenus ait, ad inagis difficile seu Arninorem dimetiliatem sirignificet,malum simpliciter prolatum,quam perniciost in . Nec aliam ob eausam spetum hoc deliriuportendere asseuerauit Hippocrates nisi quia immodicum calorem signi Nar qui Galenina. de locis affectis cap:9.teste delirij caula est. i f. p R o G N O ST. XLVII. Si verb viridis admiasini erstumatis est,mula est.
C Spius, tuam ut numerari possit,in hisce como mentarijse nunciatum a Galeno est, chloron, de croceo,& viridi colore dici , quia nulla est v ni- Loca vox apud Gricos, quae nomini huic, viridi, res polideat.Proinde hunc colorem exemplis illustrare ubique Galenus sojet,porraceum, & aeruginosum nominans : quemadmodum supra comm.39.dum ait: Porracei nunc primum habuit metionem , clim non habeat proprium nomen,sed utatur porri appellatione.Et in pri lentia scribit chlorum, de croceo, aeruginoso enunciari solitum: non quod velit,chloru, solum aeruginosum significare, ac non etiam porraceum, ruraceum, herbaceum', & alias omnes, quotquot sunt viroris species:sed quo quasi per descriptionem significetcolorem viridem.Proindὸ quaecumque de porraceo& aeruginoso ab eo dicunturi, de viridi in genere sunt intelligenda. Verutamen licet chlorus color,sauum, di viridem colorem denotet, in praesen-
420쪽
sa viridem tantum significat: propterea quod deflauo, nuper pirognomo praecedenti egit. Pro viridi itidem manifestὸ usurpatur libro.io. de fimpla med.sac.cap.f. cui titulus hoe est , de ranis viridibus: tales enim ranae sunt, i& no flauae,de quibus illic Caleno est ter mori ursus quando i lib.de crisibus capi. iet, de chloro di-icit,quod fit in tras tu ad nigrii, & est veluti proc mium nigri de alio quam de viridiintelligi no po test: quoniam hic a nigro parum recedit i pallidus vero a nigro longὸ distat, sepositusq; est. Mantu
vero mali portendat excrementorum color viridis, ex verbis,quae.I.de crisibus capit. tr. Galenus: consequenter scribit, videre licet, ubi ait: Si morisbus malignus extiterit, existentibus alui excreme-
tis ,& vomitibus viridibus, postmodii minigri
superueniunt. Quo sermone non aliud innuere voluit, quam v irides colores semper per malignumorbum apparere, dummodo tales ex causis manifestis non eueniant. Ex his etiam clare intelligi, αυν vim tur, colores hosce perpetuo caloris esse soboles: dis p.rρε- nam malignus morbus nequit calidus hon esset iso calVris quin imo noc perspicue collibes ex coa . 39. praecedenti, bi Galenus sic scribit: At vero gignitur
in corpore, quemadmodum crocea bilis per naturam habentibusnta porracea altera praetcr naturam:constatque ut haec saepenumerδ in ventric lo gignatur propter quorundam cruditatem esculentorum,aut olerum,qualia beta, cepa, brasiicaque sunt. Atque ut etiam interdit talibus nequa.
quam ingestis ratione aegrotationis in venis j - Aa s gnatur,