장음표시 사용
441쪽
CoΜΜENTARIM 386 da capi. .auctore in medio illoru sit, dulcissimul concoetu facillimus. Quod iuuenis ille
apud eus dem Galenum. 6. epidem.part.3. comm. I torbus u- vltimo demonstrauit,qui morbum lateralem cum sputis cruentis lati es,sola victus ratione, citra sanguinis missi bilem fuit sanatu . Veruntamen licet cruenta sputa talia existant, non impedit quin ea. dein crucia sint,ut explicatum iam citi Q are vetuquod diximus, Hippocratem non laudare in praesentia rubrum , aut flauum colorem, sed ex ex utroque commistionem: quia commistio haec aliquam coctionem, & naturae opus ostendit.-gna autem coctioni, inter initia, hoc est, in primis tribus,aut quatuor diebus cum apparent,denotat, morbum non vltra septimum diem esie prores hendum: quemadmodum Galenus docet libr. aphor. comm.7t.Adiecit tamen Hippocrates ora
tioni, indicium hoc si septimo die, aut pigrius apparuerit,minus securum esse.Ratio sumitur exGaleno Itala crisibus, s .ig. dicente,quod non ean
dem vim habes dies inter se, nec inter indices primi cum posterioribus, nec primi decrctoxii cum ultimis. At valentiores quidem primi sunt, sed ialongum protracta a gritudine imbecilliores redaduntui'. hortet igitur procedente morbo ,& tuc praecipita, tuando admodlim crudus eXtiterit, lina .gnam fieri transmutationeiar, visecura crisi speretur. Magn autem est permultitio cism*eriecta cocta iniqguntur; atque spuuntur In quoru tu . . .
inero screatio , de qua nuc agitur eo quod remis, 'iam admodum coctionem significet', B b haud
442쪽
haudquaquam debet. sed quaeret hie merito asiquis,cum pulmonia ab omnibus humoribus progignatur, cur Hippocrates de illa latum,quae ibi- Ie, de sanguine ortum ducit, verba facit. Cui di- cendum, sanguinem, & bilem ob sui tenuitatem, di calorem, a corporibus, quibus continentur,in principio resudare, & permisceri posse: caeteros vero humores pituitam, & melancholiam, saltem in primis diebus minime id esticere valere. Nam frigidi adeo, crassique sunt, ut a locis, quibus co
sitiunt,in asperas pulmonis arterias excidere,&intersese permisceri nequeant, nisi tractu temporis calfiant,& attenuentur. Adde,huiusmodi lium natura sua diuturnas,& valde morosas pleuritides,& peripneumonias committere:quod noessicerent, si inter initia, signa coctionis praeberent. Addit deinceps in contextu Hippocrates, sauam screationem non debere multo sanguini permi-kEri. Nam cum exiguus sanguis est,ex vena, vel arteria transcolatiis; sive ut Galenus lib. s. metho. ea.2.loquitur, sucioris modo transmissus prostuit. Quod euenit tunica vasorum rarefacta, sanguine vero ipsis tenuato quemadmodum si multus pro . sisteret sanguis, pessima esset talis screatio, vηγote
venarum rupturae,auranastomosis index. Quam
m mala autem sit hare affectio,per qua pulixio phleg-mone simul,& vasis diuisione laborat, hinc fit mahilastum, quod diuisio curari nequit, priusquam
Phlegmone sanetur, & vas tantum tempus quantum ad phlegmonestinationem e igitur, citra vi dispendium api tu ruptumve esse non pati, tua . i. ii tur:
443쪽
tussim debet expurgari,qua expurgatione Vas amplius rumpitur, laceraturque; ex quo itidem s nandi exoritur difficultas. Elad haec ex eo, quod quae idonea viceribus medicamenta sunt, contingere vas diuitum, sicut in ventriculo, non valentiquo fit, ut per medium interuallum serduim sua amittant. Quapropter prudenter Galenus libr. s. metho.capi. H.praecepit, ruptum in pulmone vas, protinus, antequam phlegmone excitetur, glutinare. Pro comperto habens, quod nisi ante phlegmones generationem cohaereat, id postei fore
P R o G N o s T. LI. si Omnes autem screationes,malae fuit quae non Mante lorem: pessi ae autem nigrae,ut descriptxm Uta Qua perosedant dolorem,omnibus meliores sunt.
E Oxum, quae a corpore excernuntur, utilitata nullo alio meliori indicio, qυθm ab effectu
cognoscimus.Nam si evacuatio quae uis aegrotan . ti confert, ab eaque facile sertur, utilis, atque proficua censeri debet siue ipsa sponte,sive arte facta .c 'o fuerit,quenaadmodum. I. sedi.aphor. 2.&.3.Voluit Hippocrates: sic omnis excretio mala est, quae nec ad morbi sublationem confert, nec eam egrotans Dcile sert.Conserentia euacuationis,denotat illos humores,qui corpus infestat, copetenti quaῖitate nis emi se ..euacuare: qetsi si alioru&no molestantiu exoetio sat, contrarium eueniret. Nec enim humores ita
444쪽
389 3N II. P R o G N. H I P P o C R. NIerantia sereentur.Tolerantia indicat facultatem,quae core ς '- pus gubernat,esse potentem:& euacuationem no' superfluere. Quia sicut ad modicam excretionem
fere semper agitatio,& aggravatio sequituri qua de causa illa conferre non potest, etiam si ex nu- more nocente efficiaturi ad eundem modu,immodicam,virium corporis di lutio, & imbecillitas comitatur. No ab re i*itur in praesenti prognostico Hippocrates ait, quod quaecumque dolorem
non sedat, mala est. Nam cum screatio conuenies sit euacuatio eorum, quae circa thoracem dolore progignunt; cum ea dolor non lenitur, indicium est illam ab humore dolorem faciente materiam secerni aut huiusmodi euacuationem symptomaticam esse, nec a natura corpus causis morbum committetibus repugnate perfici. Quod indicat qu i excernuntur humores coctos non esse, nec a bonis secretos; tantam tamen interim eorum copiam, vel acrimoniam, naturam lacessere, ut e Va-sis,receptaculisque suis proprio impetu foras exi Iiant,naturae aspernantes imperium. Quod denotat ,natura illos cotinuo ad excretionem irritare.
obi.m.. Clterum obiiciet hic aliquis,fieri non posscivi screatione dolor non sedetur. Nam si peream humor,qui partem inflammatione obsessam disteri .debat,excernitur; consequens videtur, parte uni ri, regredique in habitum naturalem, quo quidE . . regressu dolorem mitescere , necessarium quidem eis.Cui respondendu m apparet,posse satis excrea; ri,& dolorem non leniri; vet,quia tanta est vici forum humorum in corpore rodundantiaot mu
445쪽
c o Μ Μ E N T A R iisti multo mole ad sedem affectam confluant, quam screatione euacuentur:vet,quia materia illa quae in affecto loco relinquitur,licet copia sit mi, nor, qualitate tamen deterior euadit. Vndὸ nihil mirum est, si in ea malitia quantitatem suppleat. Vel dicendum tandem, fieri posse, ut tumor praeter naturam, ad suppurationem vertaturricum ut ex prognostico subsequenti siet manifestum unuex suppurationis indisiis sit, screatione dolorem non desinere. Quocirca licet aliqua humoris portio evacuetur,reliqua in parte inflammata manes, agitatur,calfi extenditUr, atque maiorem multo, quam ante occupat locum: unde vehementior dodolor,& febris exoriuntur: quandoquidem,teste eodem Hippocrate aphor. 7.sect.2.du pus confi-citur,dolores ac febres magis insestant,quam iam pure consecto. P R O G N O s T. LII. QAleum, autem dolores ex hiisedibus no desinunt, neαquescreationum purgationibus,mque ventris subd ctionibus , neque venae incisionibus, ac medicamentis,
er in pictus rationibus,se suppurationem verti scien tdum est,
QVaelibet inflammatio duplicem habet exi
tum et aut enim finitur resolutione, aut
luppuratione ; sic enim laterum, pulmonumquς inflammationes eisdem modiffiniri solent. Resolutio aut ςst insensibilis,aut manifesta.Sesum effugit,quando inflammationes praedicti adhibitis somentis,auti victus ratione soluuntur:quod euenix
446쪽
j et I N II P R o G N. H I P P o C R. cum inflammatio exigua est,nec in corpore toto redundantia subest.Talis fuit iuuenis illius pleuri
lenus,solis fomentis,& victus ratione absque sanguinis missione,& purgatione fuit persa nata. CP tertim sensilis resolutio multis fieri modis toler, nemph screatione, vente sectione, di ventris subductione. Harum vacuationum praestantior est, quae per sputorum purgationem peragitur, eo
quod screatio eorum excrementoru, quae in thorace,&pulmone continentur,conueniens est etiacuatio; dicente Galeno lib. q.aptior.comm. 2.pertussim exinaniri quaecumque in pectore sunt,atq; pulmone.Et lib. 7. meth.in fine aiebat, pulmones, S pectus per asperam arteriam, & fauces purgari. Quocirca rediissime scriptum ab Avicenna est,
ci intentio, ad hoc ut sputum facile fiat. Quando itaq; nec screationis purgatione, nec aliquo alio
commemoratorum auxilioru pulmonia, aut thois 2μ' racis inflammatio desinit,ait Hippocrates, ipsam suppurari, aut ad suppurationem verti. Territi nutibisem ιν autem purgationis posuit Hippocrates Dor. 8.raturi libri. s.cum inquit: Quicumque morbo laterali laborantes,in quatuordecim diebus non repurgantur,ad suppurationem vertuntur.Per suppuratio- . . ..e . nem Galenus in enarratione dicit esse intelligen- .ia, da meam,quae fit in pus,transmutationem: aut ea,
quae sit inter thoracem, de pulmonem puris cis Honem. Nam utrumque horum ait fieri quando morbo laterali laborantes non expurgantur per
447쪽
sputi. Idem etiam Hippocrates in lib.de morbisu qui extra; quem Galenus Polybi esse putat, scibit dicensi Si spuat,pusq; de pectore expurget,sam
nescit: sin minlis, purulentus fit, morbusque pro trahitur.Simili modo dicebat Hippocrates apho I .sect. .quod quicumque ex morbo laterali suppurantur,ii in quadraginta diebus repurgantur ,adie,quo fit ruptio,liberantur:si vero non, ad tabe transeunt. inam sententiam enarrans Galenus, inquit: Nisi ut plurimum in quadraginta diebus puris euacuatio fiat per spuitiones purgati, neces se est pulmones exedi,pure processu temporis putrescente. Morbo igitur laterali diem decimuinquartum terminum posuit purytionis: suppura' iis autem quadraginta. Vtrunq; enim continget, di pleuriticis suppuratio ,& suppuratis tabes; nisi in praedictis diebus conserta fiat materierum per spuitiones expurgatio. Veruntamen quando inppocrates dicit, pleuriticos suppurari, nisi in diebus quatuordecim repurgemur; intelligi debet, facta connumeratione non a primo morbi initi' sed ab illo die quo repurgari coeperui.Nam si priamo modo sat supputatio, salsa erit Hippocratis sententia, cum Anaxion morbum lateralem p tiens, non nisi trigesimoquarto die fuit repursa
tus:nec tamen purulentus euasit.Veruntamen i
cipiens expurgari vigesimo die, & definens trigosimoquarto, in diebus quatuordecim repurgatus dicetur.Inter ea etiam,quae lateris dolorem cessare faciunt,ventris subductionem recenset Hippocrates. Intelligit uer subductionem ventris, alui
448쪽
3 3 x N II. P R OG N i H I P.PO, C R profluuium spontritum Nam aliud, quod purgatione fit, sub inedicamento conlpidis udit, cuiuinquit: Ac medicamentis. Vtrum v cio profluuiualui pleuratid i co n se rat,co ntroitersu m apud Aponentem est, iifferet tia. 19Σ. Veruntamen;ut arbuhanc controueisiam dirimit Auicςnna. Q. . tractat.q.cap.q. ubi ait,in principio conferre, salubiaque auxilium ess tin fine, nequa tu . Si quidem His p rate auctore libro. 6.aphox.lententia 16a morbo laterali , vel pulmonia correpto alui profluuium superueniens, malum Caeterum obij-ciςt hic aliqtiis, hoc in principio prodeste no pol- se , quadoquidenatestinionio Galent.q.lib.aphor. somm. 21. omnis euacuatio hoc temporo euenies mala est:& symptomatis rationem habet. Cui dicendum vicetur, alui profluuium incipienti pleuritidi tanquam auxilium reuellen. conferre, salla Neque esse. Nam in principio natura materierum colluuiem in viis ductuum existentium per alitu detrudere nitituri ad quarum vacuationem humores, qui ad latus defluunt,utpote in motu existen tes una evacuantur,& communium materierum motum sequunturi ad quem illi, ob suam ipsorum motionem propensi erant. Vnde melius est ut ad intellina avertantur,quam ad locum affectum de cumbant. Quae itidem causa est, cur, qui habent ventrem natura humidiorem, minime morbo laterali, atque aliis morborum generibus corripiantur:quemadmodum Galenus. s. sect aptior. csim. 3 s. ex Hippocratis auctoritate affert. Que verba
scriptit Hippocrates libro de aere, aquis, & locis,
449쪽
C o Μ Μ E N T A R I A. 39 in principio :& in comm. de vulneribus capitis. Progressu tamen morbi, alui profluuium si aduenerit,damnandum est:quoniam sirium imbecillitatem significat: ac praeterea iecur compati; & in spiritualibus, & naturalibus instrumentis vitium inesse. Quod intelligi debet, sorti existente affectioile, ut Hippocrates aphon Is.citato,illa Voce eorrepto, innuere voluit : quae pro detento,ac vehementer vexato homine a talibus passionibus usurpatur. Quo casu; utin illius aptior. enarratio ne Galenus scribit; profluuium alui solet adueniare, non potente hepate ad se attrahere alimetum, nec conuertere in sanguinem:& quandoque ventriculo idem alimentum corrumpente.In medi cri enim morbo laterati,atque pulmonia,ait Gale nus, tale profluuium superueniens prodesse posseratione euacuationis: & magis cum signa cocti nis apparuerint, nec adest timor, sed morbus est citra periculu. Tum etia quia in mediocri morbo laterati hepar no copatitur,sed in vehementi Na; auctore Galeno; cum partes aliquae patiuntur,no ζμώ. parsimpliciter aliae compatiuntur, sed cum sorti pas- patiensione detinentur. Secundum hoc igitur,di hepate sortiter patiente,singultus superuenis compatien
mscvms autem suppurantur,di screatio bilis is, exitiosi admodum sunt,sive vicissim bilis,ac pus ue
450쪽
IN succis, qui intra vasa continentur, quandam portionem coqui;alia cruda remanente , maluest. Deterius tamen existit in inflammationibus hanc inueniri diuersitatem:quoniam humores invenis ab uno in alium locum transfluunt: nec uni parti,sicuti in inmmationibus coercentur. inare inhumoribus venarum,& arteriarum non ita mirum est, partem quandam coctam,aliam crudam reperiri r veluti in tumoribus praeter naturam, in quibus humores omnes cunctim putrescere. aut ι oncoqui solent:utpote ut Galenus ala. I.de febr. differentia,cap.7. temper inuicem conuersanteriatque inclusi in eodem loco. Q md si contingat partem, quae inflammatur, aut tumore praeter naturam assicitur, praecipuam esse, aut circa sedem praecipuam, in qua lagens calor habetur, colloca..it,adhuc maius malum est,praedictam reperiri Haterieru varietatem Quia quemadmodum in commen.scribit Galenus, indicatur humor quidam serocissimus: quandoquidem demonstrante, atque -ndente natura quonam pacto pra parata sit ad concoquendum nihil prorsus illi coti cessit. ii in P R O G.N O s T. LIIII. Potissimi vero,quoties suppuratio excrem ab eis in discreatione,septima die aegrotati sincepit.
o Iliosum sputum simul cum pure misceri,m lescum signum est : tale vero septima die apparens,maleficentius esticitur ex diei natura firmitudinem desumens praestatis. Quoniam dies de--Isi cretorii