장음표시 사용
531쪽
dores sebricitanti si inceperint, boni: tertio die,& quinto, & septimo;clare innuit, tertium die inter decretorios esse computandum. QPod similiter Galeni testimonio confirmari potest,libro. aphor.comm. 8.ubi inquit: Rursus autem sicuti in peracutis morbus poterat iudicari & in quin-
to,& in quarto, & in tertio die. Et libro.2. de die- bus decretoriis cap.S.scribit plurimos nonum iu - dicare secundam vim obtinere quintum, dic post hunc tertium. Contrarium tamen videtur sentire enarratione praecedenti, cum dies omnes in tres ordines digessit, nempe in decretorios, indices,&interiacentes. Decretorios dicens esse,septimum, decimumquartum,& vigesimum.Indice quartu, P tota undecimum decimumseptimum.Interiacentes Vero nonum, quintum,&tertium. Qui obidita
dicuntur,quod inter indices,& decretorios intemcidant,quasi neutri sint.Et libro.ε. aDor. comm.36.quando dicitiquartum diem,primum esse iudicatorium, perspicud vult,tertium a decretoriorum, numero esse excludendum. Verum tamen hanc
controuersiam dirimit ipse Galenus lib. 3. de di τὸ lizd ῆ bus decret. capit. 8.cum inquit: Huius rei gra-.17. deereto ita teritus,& quintus merito decernunt, non ex lurium, q--:nari circuitu decernendi potentiam lartiti; sed mρ ρ 'teἰ- bd ob violentam accessionem, tertius crisin
quarto die suturam peruertit. Vult itaque dupli-
.i cem esse crisis naturam; unam, quae euenit ob r ..ib dicem supernam, hoc est, ob lunae motum: alte-
532쪽
COMMENTAR1Mram, quae sequitur infernam, videlicet, motum, agitationem humoris. Prima conuenit omnibus quaternariis,& septenariis: secunda intercidenti. bus vocatis,puta eruinquinto,& nono,in quibus acutorum morborum accessiones solent euenire. Et autem crisis in die, quo humor ad accessione mouetur, ut Galenus docet tertio libr. de crisibus capit.q. Et libr. η .aphor.comm. 96. reddens rati nem , cur sudores tertiani, quintani, septimani,&nonani,boni sint,inquit,ob id bonos esse, quoniamorbi peracuti primam statim accessionem,uehementissimam habent,& reliquas illi proportionales per diem tertium. Et addit: Didicimus enim quod in vehementioribus accessionibus iudicia fiant.Haec Galentis. Septimus ver5,quonia virumque principium sequitur, scilicet,supernum, & imitanum,idco frequenter, & potentissime iudicaro
utpote, duplicem iudicandi vim obtinens. P R O G N O S T. III. ivaque primus impetus hunc in modum finitur.secundus verb,ad septimum producitur. Tertius,ad undecis usi metrius,ad quartumdecimum. Osinius,ad decimuseptimum. Sextus,ad vigesimum. Hi ergo ex morbis acu
f tissimis per quastior ad viginti, ex additione termia '
DIes decretorios recenset, qui S primo ad viagesimum usquς existunt.Sunt autem uni uersi hi numero sex: quartus , septimus , Undeci mus, decimusquartus, decimvsseptimus, atquo vigesimus. Qui simnes ex lunari circuitu dece
533쪽
s tura cur erises intra vigesianum diem eontingara
6s et N III. PROGN. HIPPOCR. nendi facultatem sortiuntur. Nam luna suo motu nedum terrena, & aquea, aereaque,sed & homunum,& praesertim aegrorum corpora per septim nas,&quaterniones immutat Reliquos vero dies quos interiacentes, aut intercalares esse diximus, non nisi ob vehementiam accessionis decernere
de morbis dicuntur.Quo modo de illud a Galeno scribitur libro. .aphor.comm. 9.& infra enarratione septima: In febribus intermittentibus non esse continuos dies numerandos, sed ipsas potius accessiones, ad earumque numerum, & non dierum ipsas fieri iudicationes. Caeterum cum Hi pocrates in praesentia,quartum diem,primum deincretoriorum esse dicit; & secundum, septimu existere, ordinem, & numerum decretoriorum describit, non dignitatem,aut virtutem; ita Galeno tradente libro.2.de diebus decretorijs,capit. 8. Nadignitate, & potentia, quemadmodum idem do. cet libro.Leiusdem tractationis capit. 4.Septimus dies primus censetur,eo quod omnes decretoriorum notas occupet: quandoquidem is, absoluth, fideliter tuto, manifestὶ, salubriter, S frequente iudicat. Vocavit Hippocrates in praesentia crises praedictis diebus contingentes, impetus, eo quod quae hisce temporibus iudicia eueniunt,impetu sa sunt. Polt vigesimum vero omnia impetus vehementiam remittunt, dicente Galeno libro. i. de diebus decretorijs,cap. io.vsque in decimuinquartum quidem diem magnas fieri in morbis transa
mutationes, proximo loco succedere, quae usque
ad vigesimum habentur. Qis vero post hunc ad
534쪽
COMMENTAR IA. qisc quadragesimum usque succedunt, paulatim vehementiarn,efficaciamque remittere:sic,ut post quadragesimurn omnes prorsus langueant coctione potius, & abscessibus. qir in crilibus morbos finientes. Accidunt etiam poli hunc terminum per excretio es interdum didicia, sed admodum raro, nec magnam habent vehementiam, & frequen- 'ter pluribus diebus iudicia complentur, & maxume cum per abscessus fiunt.Verum quia plerumq; . euenit,cri sim die aliquo decretorio, ut verbi gratia, septinio incipere, desinere autem non critico,s ed postridie diei critici, veluti, si placet, octavo. Ideo hoc in loco disquirendum videtur, quando iudicium plures occupat dies, cui praesertim diei
illud it attribuendum. Qua in re Calenus libr.I. res occupat de diebus decretori; s,cap. 8. ad indices,& contem dira,cη praptatorios appellatos animum adhibedum esse vq-luit. Si namque vel quarto, vel undecimo indi. efacto, crisis quomodolibet attigerit uel septime;
vel quartumdecimium , illorum ipsam crisiim csse arbitrari debemus. Quod si nullo indice prius ha- .. bito crisis subito contingat, duos, aut tres occu- ὸ
pans dies ad noras has respicientes si eidem Galeno creditur distinguemus utrius nam sit, nempe
ad accessionum proportionem, ad dieroni natim 'ram, ad decernendi temporu numerum, ad ipsum
iudicii tempus. Ad accessionum proportionem ad hunc modum imparibus diebus, si aeger magis laborauit, proprium magis diei imparis est iudicium: quemadmodum si paribus illius proprium. Nam in accessionibus plurimum iudicia contin-
535쪽
et N It I. PROGN. HIPPOCR. sunt. Caeterum ad dierum naturam hoc pacto, si ambigas utrum noni diei,vel decimi lit iudicium. Si enim salubre,dc bonum persectum, ac sine periculo, noni magis est: si imperfectum malum, di periculosum, decimi. In numero decernendi temporum, tria haec consideranda veniunt, scilicet, decretorii accessionis initium,decretoriae motionis
principium finis ipse iudicij. enim die horu duo accipit in sese, magis iudicium sibi assumit, sic & ipsum tempus iudicij utra die fuerit longius,illi magis iudicium tribui debet.
PROGNOS T. VII., . Fieri vero non potest, ut borum ullum integris diebus eximie numeretur. Non enim annus , ac menses into. gris numerari diebus natura apti sunt.
. ' V Μ superiori prognostico dixisset,sextum impetum decretortu, per quaterniones sup- . . putatum, in vigesimum finiri diem,posset quispia aduersari,dicendo, impetum hunc non ad vigesimum, sed ad vigessimumprimum terminari, cum septimana quaelibet septem numeretur diebus: quo sit, ut tres septimanae, Viginti uno diebus copleantur. Quare huic obiectioni respondet Hip-α- -- pocrates, dicens, fieri no posse horum insultuum ullum integris eximiὸ dinumerari diebus. Alitery pq Mo non sigesimus, sed primus & vigesimus
decretorius censeretur: cuius contrarium experiamentum docet r quemadmodum apud Hippocratem videre est in libris de morbis popularibus, νbirecenset comuilures iudicatos suisse vigesimo
536쪽
C o Μ Μ E N T A R et A. 663 imo. Et libro.7.aphorism. sementia. 8.dicit, d illationes in ventrem superiorem intra viginti dies suppurari. Quam sententiam enarrans Galenus,ait: Fertur destillatio in pulmonem , capite per asperam arteriam, quae in eo magna ex parte suppuratur in viginti diebus, & non in uno & vigesimo. Semper enim Hippocrates diem vigetamum iudicatorium facit, non vigesimum primu. Et libro. .aphor.comm.7s.inquit: Igitur,cui in septimo apparet urina bona,hic quarto decimo fuit iudicatusaeui vero in decimo quarto, hic in vigesimo.Et supra comm. I. comparans vigesimum, vigesimoprimo; dicit: vigesimus enim di s penumer & valide iudicationem e cere cernitur. Itaq; pro comperto habendum est ,diem vigesimum, magis quam vigesimum primum de morbis decernere,
quod fieri non posse in praesentia dicit Hippocra
tes: si quaterniones omnes integris eximio dinumerentur diebus. Quae verba nonnullis occasionem dedere,ut existimarent decretorios dies non
posse integros numerari, sed potius de singulis, qui vigintiquatuor horis constituuntur, demendum esse aliquid: nunquamque ad supputatione
integros esse usurpandos:quod itide ratione confirmat,hoc modo conficientes argumentum. Vteumq; fiat supputatio, siue secun)u mcnsem medicinalem, siue peragrationi , siue illuminationis, non possunt dies integri accipi: ergo de singulis praecidendum est aliquid. Assumptum argumen to,a sufficienti partiu enumeratione,Vocato,probant sic. Medicinalis mensis, ut Gilenusdos et. 3.1 i Gg Σ lib.
tum iliora qui teneri dies decretarios mon uberniers 3M. merando'
537쪽
lib.de diebus decretorijs cap. 9.constat viginti sex diebus & horis viginti duabus. Hic in septimanas diutius, prima obtinebit dies le x, & horas 'cem di septem cum dimidia mensis peragrationis, que luna motu proprio sub signifero circulo defcri. bit, dum ab uno puncto proficiscens ad id, undὸ digressi est, redierit, tepus est viginti septena dier rum,&horarum odio: cuius septimana constabit
diebus sex,& horis viginti: mensis illuminationis viginti sex diebus cum dimidio completur:& eius septimana lex diebus, de quindecim horis, ut licet x supputanti clare conspicere. Sed ex praedictis septimanis non possunt septem dies costitui, nisi de singulis diebus detrahatur aliqua portio, videli- cedi singulis diebus mensis medicinalis hora una non completa, sed minus decim aquarta parte:&ex singulis reliquorum mensium diebus ad portionem iuxta propriae naturae existimationem. Ex - - quibus non citra rationem concludunt, dies hosce esse mutilandos, si considerationi de diebus de
opimo te' cretorijs aliquod sunt commodum allaturi. Veru-Dώ dies cri cum hoc dogma Galeno aduersis imum i q) praeterea plurimorum errorum tam in prae Π ορ) in curando possit esse occasio, id circo decidenda in praesentia a nobis hac disputatio est,ab illius interpretatione, de quo contera I in tio orta est initio sumpto. Diem astrologi vocant id temporis spatium, seu eum circuitum, quo .Sol raptu primi mobilis unica circa terram couersi pudii αῶῖ ne,&-b Vno puncto in idem reditu recurrita lensem,quando Luna lustrato cursu suo Solem con
538쪽
sequuta est. Annum,quando Sol motu proprio totum suum consecit,& peragrauit orbem.Galenus libride septimestri partu annum circuitum,uel r uolutionem, ac reditum Solis a solstitio in solstitium, siue a signo quodam in idem signum esse
ait, quem duodecim continere menses probat li- 'bro. I. epid pari. I. in principio. Veruntamen omissa anni ac mensis consideratione atque etia diei, quatenus ad astrologicam contemplationem attinet; de qua Ptolemanus libro. a. t. s. magnae com- .positionis fuse ad modiim diseruit; de ea tantlim loquemur quae medico negocio potest inseruire, qasq; a Galeno saepe sint usurpata. Dies variis mo . 'dis a Galeno solet definiri. Accipitur intcrdum Tira et ocis quatenus distinguitur contra noctem, pro eo Videlicet tempore, quo nostrum hemispheritim Sol illuminat: quemadmodum videre est libio. a.de
compositione medicamentorum sccundum senera, cap. 2.& libro. 6.de sanitate tuenda capit. quo
in loco dierum diuersitatem, in logitudine, & breuitate, pro solst itiorum,& locorum varietatod nota . Intelligit quandoque Galenus diem, non tamlim praedictum tempus, sed etiam noctem, libro.7. de compositione medicamentorum secvn. dum locos, capi. 2.titui consectio ex capitibus papauetis Galent: dies cum dicitυr in medicam ctorii infusionibus S similibus,accipiendam etia esse noctem asseuerat. Qilod similiter assi inauerat libro. IO. meth.cap. 2.& libr.ad eos, qui de typis scripserunt,cap. .& libro. et cris eoia,cap. 2. Quibiis in locis computandam esse cum die noctem asseue
539쪽
4M . et N III. , R o G N H i P P o Crat: quemadmodum cum dicimus mensem egetriginta dierum; & annum trecentorum,seXaginta quinque:& hoc gestum esse ante tres dies, & iulud gerendu esse post quatuor. Sub nomine diei,
non tantum diem, sed & noctem significamus. ' Quod totum tempus anno comparat Galenus li
tutinum , veri ait esse persimile: meridiem,etestati: Vesperam,autumno:noctem,hiemi. Hoc spatium et Ies mio in compositum, quod diem a Galeri quatuor no diximus appellari, ex viginti quatuor integris nigris bo- horis constitui constat, primo ex Galeno,libro tir in criscapit. 6.qua in parte sic ait:In primo quid oi γ i die sic vero me ubique intelligas,totum ex die, Ni nocte tempus in viginti ac quatuor horas partitu, accipientem. Quod confirmat libro 9. meth.capi. I.& lib.de septimestri partu comm.I.&.-libro ad eos qui de typis scripserunt,cap.7.ctim a .Horae itaq; quatuor & viginti diem unum absoluiitrvtiam non sit haesitandum,quinam fuerit de hac re Galeni mens, cum ipse de ea pluribus in locis distincte suerit loquutus. Eorum vero error,qui existimant,dies decretorios non integros, sed custactione ne assumendos, ex ignorantia procedit eius, quod ex Hippocratis sentetia ubiq; ω- ciamat Galenus,videlicet quaternarios, ct septenarios non esse integros numerandos, sed ab illis aliquid esse detrahendum, sic ut ex duobus quaternarijs unus constituatur septenarius, & ex via ginti tantum diebus tres septimanae compona
1 tur: quod fit ex ipsis quaternariis, & septimanis. civibusdam
540쪽
ibusdam coniunctis,& aliis seiunctis. Cohaeret
inuicem die una, quae ambobus communis habe- 'tur.Nam quarta dies primo,& secundo quaternario inseruit, & tertia septimana secundae cohaeret die decimaquarta, quae utrisq; communis existit. Siquidem decimaquarta dies finis est secundae septimanae.& initium tertiae. Ex quibus clard intelli a gitur quod si dies mutilarentur, ut nonnulli medi ν , ei affirmant, non esset necessaria huiusmodi septi
manarum copulatio: quae ii ad eum,quem diNim', u/minia
modum non coniungerentur, fieret, ut vigesima prima,& non vigesima, de morbis decerneret:nec tres septimanae vigesimo concluderentur die: nee secunda & tertia, quartadecima die communic rent: nullaque dies ipsis esset communis, sed decimaquarta decretoria terminaretur decimatertia dfe,tu undecim horis,& ab hoc tempore inciperet tertia septimana. Quare nullum tempus illis esset lcommune magis, quam primae, re secundae septimanis. Et sic omnia, quae a Galeno de diebus de-Icretoriis asseruntur,corruerent. Ad id ver quod ex aduerso adducebatur, dicendum Hippocrate in praesentia haudquaquam velle, dies no esse in- tentia imis tegros numerandos, sed quaternarios non posse tu et i μ' diebus integris constare. Dixerat,secundum qu
ternarium septimo die finiri; & quartum, decimo
quarto; & tortiam septimanam,vigesimo die con- .cludi: cum tamen de ratione quaternionis sit, ut quatuor obtineat dies, sicuti de septimanae, ut septem. Qua de causa fieret,ut secundus quaternio. octauo terminaretur die;& quartus decimosextor