장음표시 사용
221쪽
corpus operata praesentia Christi, tamquam inmactuosas arbores tarderet, quia de illa Ioannes dixerat: Ecce securis ad radicem arborum posita est. Ab eis interueniente passione corpus ipsum deseruit, profunda descendit, quod in sepultu in depositum, tamquam ad manubrium, spiritu redeunte, resurrexit. Aliter iserrum in manubrio, donum intellectus in corde est. Ligna uero per hoc cadore est, praue agentes increpare. Quod nonnumquam dum fluxe agitur, dum lapsus uanae gloriae in accepta eadem scientia non uitatur, serrum in aqua perdiutur, quia ex dis luto opere intelligentia fatuatur. Quam prosecto intellige tiam ad hoc nouimus clari, ut ante dantis oculos ex bona debeat actione restititui. Vnde & recte is qui serrum amiserat, clamabat: Heu heu heu Domine mi,& hoc ipsum mutuo acceperam. Habent enim hoc electi proprium, si quando eis in sua stientia furtiue uanae gloriae culpa surrepit, ad cor velociter redeant i &quidquid in se ante districii iudicis oculos damnabile inueniunt, lacrymis ins quuntur. Qui fientes non solum caute inspiciunt,quae mala commiserunt,sed ex accepto munere quae reddere etiam bona debuerunt: quia nimirum tanto se amplius peccatores sentiunt, quanto ex neglectis bonis quae agere poterant debitores tenentur. Recte ergo ciui serrum perdidit, clamat: Heu heu heu & hoc ipsum mutuo acceperam. Ac si dicat: illud per dissolutione negligentiae perdidi, quod ut per bona opera reddaem ex gratia creditoris accNi. Sed numquam Deus . mentem deserit, quae in peccatis seueraciter agnotat. VNDE&mox Eli e . e saeus ueniens, lignum deorsum misit,&serrum insuperficiem attulit, quia uidelicet redemptor noster pie nos rispiciens, cor peccatoris humiliat, ct eam, quam amiserat, intelligentiam reformat. Lignum erigit& serrum in superficiem attulit, quia uidelicet redemptor noster, & scientiam reparat, & cor elatum in cogitatione humiliat. Vnde bene in alia translatione dicitur: Quod constegit lignum atque iactauit, & sic serta sustulit. Lignum namque constingere est, cor ab elatione conterere . Lignum ad ima iactare est, eleuatum cor in cogitatio ne , ut diximus, propriae infirmitatis humiliare . Atque illico serrum ad super L ciem redit, quia ad usum exercitationis pristinae intelligetiae recurrit. Igitur quo niam donum intellectus quod accipitur, uix cum tot dissicultatibus custoditur,
curandum ualde est, ne otio torpeat, curandum ne incitatione operis uitio et tionis evanescat. Sancti namque uiri minime exultant, cum cognoscunt quae aciunt. sed cum iaciunt quae cognouerunt, etsi intelligendo largius congaudenta munere largitoris, maerentes tamen considerant debitum operis: ut uidelicet actione persoluant, quod eis praerogatum est in ci gestione. Stultus namque est debitor, qui gaudens pecunias mutuas accipit,&tempus quo reddere debeat
namus insidias. Misit itaque uir Dei ad regem lsrael, dicens: Cave ne transeas in locum illum, quia ibi Syri in insidiis sunt. Misit itaque rex Israel ad locum quem dixerat ei uir Dei, & praeoccupauit eum, & obseruauit se ibi. et reliqua. . Qiacmc6gruentius hic rex Syriae, quam potestatem significat terrenamὸ quae sa-pe superbe sentiens populum Dei, hocest filios lucis, persequitur, sed ipsi perueri Elisaei, Domini uidelicet nostri, doctiina insidias inimicorii praecauere edocentur. Vt est illud, Estote, inquit, prudentes sicut serpentes,&smplices ut Marab. 7 columbae. Et item rCauete autem ab hominibus. Et alibi: Attendit, ait, a sit se prophetis. Hoc quippe agnoscens mundana potentia, ipsum prophetam in-- terficere disponit, cum Christum in cordibus electoriun extinguere sestinant.
222쪽
-MIsIT ergo illuc rex Syriae equos&currus & robur exercitus. Qui cum uenissent nocte, circundederunt ciuitatem. Omnis ergo, qui nequitiae armis confidens, Christi fimulis insidias praeparat, nocte perfidiae excaecatus , bellum contra Ecclesiam gerit. CONSURGENS autem diluculo, minister uiri Dei egressus est. Viditq. exercitum in circuitu ciuitatis & equos & currus rnunclauit l. ei dicens: Heu heu Domine mi, quid faciemus Hare sententia de Anotat illos, qui propterpusillanimitatem cordis sui, poenas uerentur corpor les, quibus propheta respondit: Noli timere,plures enim nobiscum sunt, quam cum illis.Et saluator discipulis ait: In mundo pressuram habebitis,sed confidite, quia ego uici mundum. Et ite: Nolite timere eos, inquit, qui occidunt corpus,& post haec n5 habent quid facient vobis: quinpotius eum timete, qui potest &anima & corpus perdere in gehenna. & Petro Dominus in passione sua ait: An Munb.,sputas quia non possum rogare patrem meum, d exhibebit mihi plus quam duodecim legiones angelorum C V M orasset Elisaeus, ait, Domine aperi,
oculos huius, ut uideat. Et aperuit Dominus oculos pueri, & uidit: & ec mons plenus equorum & curruum igneorum in circuitu Elisaei.ὶ Et ualde necesse est ut Eliseus noster aperiat oculos cordis nostri, ut consideremus & agnosca, mus, quia omnes qui confidunt in illum, non consendentur. PORRO Eliseus oravit Dominum, dicens: Percute obsecro gentem hanc caecitate. Pe cussit q. eos Dominus ne uiderent iuxta uerbum Elisaei. Bonum ergo illis est, squos oculus suus scandalizat, ut eruatur & proiiciatur ab eis, quatenus intuitus malitiae dc seperbiae obturetur,&oculus sane fidei ac simplicitatis aperiatur. Vn -
dedidit Apostolus: Siquis inter uos uidetur sapienς esse, stultus fiat ut sit si piuens. DIXIT Q. rex Isiael ad Eliseum cum uidisset eos: Numquid percutiam eos pater mi ξ Et ille ait: Non percuties. Neque enim cepisti eos gladio,
aut arcu tuo ut percutias. Sed pone panem & aquam coram eis ut comedantω
bibant, & vadant ad domum tuam. Et reliq) Postquam ergo Elisaeus hostes ad duxit in Samariam, non eos occ di permisit, sedgesectionem magnam ciborum illis praeparans , dimisit eos in pace. Et Saulum diu contra stimulum calcitran- . Rotem, primum Dominus excaecauit, deinde scientia spiritali magnifice repleuit, atque ad praedicandum suis euangelium ingentibus direxit. nobisq. praecepit, Minim sita dicens: Diligite inimicos uestros,benefacite his qui oderuntuos, ut sitis filii patris uestri, qui in caelis est. FACTUM est autem post haec congr auit Benadad rex Syriae uniuersum exercitum suum, &ascendit & obsidebat Sam ,riam, faetao. est funes magna in Samaria &c. Narrat scriptura quod Benadad rex Syriae odsideret Samariam: tacta autem fame, afflictus est populus ualde,sedi Domino miserante, reuelatum est Elisaeo uerbum Domini, & praedixit populo, - latia uentura, ita dicens: Haec dicit Dominus.
N TEMPORE hoc, cras modius similae uno statere erit :&duo moI dii hordei, statere uno in porta Samariae. Quod cu non crederet, unus de ducibus super cuius manum rex incumbaat, homini Dei ait: Si Dominus fsecerit etia cataractas in caelo, numquid poterit esse quod loqueris ξ Qui ait: Videbis oculis tuis, deinde non comedes. Potest hoc loco Benadad cum suo exercitu , diabolus mystice accipi, quia corda iniquoria per inuidiam contra Ecclesiam bellum gerere excitat . Sub hoc quidem rege, sunt modo falsi Iudaei,
de quibus in Apocalyps scriptum est, qui dicunt se Iudaeos esse,& non sunt, sed Apoci,
223쪽
me iremis dissidebat, constitutum ad portam, conculcauit turba in introitu, rct mortuus est, i ta quod locutus fuerat uir Dei. Dux iste typii tenet scribam i - & pharisaeorum, qui habentes clauem scientur, nec ipsi introierunt per fidem in Ecclesiam catholicam ,& eos qui introire uolebant, prohibuerant. Ad quos ip' 3saueritas est: Vae uobis scriba:&pharisaei hypocritae, qui clauditis regnum caelorum ante homines, uos enim non intratis, nec alios introeuntra sinitis in re re . Quem conculcauit turba in porta: quia inutiliter ante ostium fidei stabat, &gressum introeuntium impediebat. Vnde merito conculcatus, ii est, examine iusti iudicis damnatus, perpetuas mittetur in tenebras. Nam & Dominus in
euangelio ait: Si sal evanuerit, ad nihil valet ultra, nisi ut mittatur foras, & con Matin sculcetur ab hominibus.
LIS AE V S autem prophetes, uocauit unum de filiis prophetarum
E & ait illi: Accinge lumbos tuos, & tolle lenticulam olei in manu tua, diuade in Ramoth Calaath. cumq. ueneris illuc, uiaebis Iehu filium Iosephat, filii Namsi. Et ingressus suscitabis eum de medio fiatrum suom,&introduces in interius cubiculum, tenensq. lenticulam olei, fundes super caput eius, & dices: Haec dicit Dominus: Unxit te in regem super Israel. et reliq. Dehinc resin tur in historia hac Regum, qualiter Iehu Dominus ordinauerit ad extirpandam domum Achab,& sacerdotes Baal interficiendos. Qui & percus: si Ioram regem Israel, & Ahaziam regem Iuda,& Iezabel impiissimam reginam de palatio in Iezrael praecipitari fecit. Iehu enim typice potest designareprincipatum gentium, quem Dominus ac redemptor noster destinauit, ut in sacrilega ciuitate, quae prophetas&ipsum Dominum prophetarum occidit,&apostolos eius persecuta est, iudicia exerceret, & eam ultione iusta perimeret, atque sacerdotium vanum, quod post Christi aduentum inaniter habuerat, deurueret, templumq. subuerteret, necnon& impiam synagogam, quae sanguinem lamctorum semper sitiebat, de regni culmine praecipitaret, ac rectores illius inter
TH ALI A uero mater Ahaziae, uidens mortuum filium suum , surre. A Et & interfecit omne semen regium. Sed Iosaba filia regis Ioram, soror Ahaziae,Ioas filium Ahatiae tollens, flarata est de medio filiorum regis qui interficiebantur, & abscondit eu a secie Athaliae, ut no interficeretur, erato cum ea in domo Domini clam sex annis, quia Iosaba uxor erat Ioiadae potificis. Athalia igitur haec, quae semen David extinguere moliebatur,& regiam stirpem delere, bene impietatem exprimit synagogae, quae per nequitiam mentis, seminis David, hocis, Christi insidiatrix erat, & odium contra eum semper in corade gerebat, quae aliquando regnare uidebatur, cum i is caerimonias temporaliter obseruabat. Interpretatur Athalia temporesis Domini . Sed Iosaba strenuia tale, quae interpretatur saturitas Domini, idest Ecclesae, in qua uerae sunt deliuciae, seruatur Ioas, qui interpretatur memoria Domini, Christus uidelicet in quo memoria est nominis Domini, ne per audelitatem saeuientis hostis interi. matur in cordibus electorum, magisq. nutritur in domo Ioiadae pontificis, qui
dilectus Domini sonat, de quo patris uox ait: Hic est filius meus dilectus, in
224쪽
3Dub. 3 quo nulli bra eri,ubplicuit. Cuius domus est fricta Ecclesia, ubi in Encta fide
He rum manetis, quotidie facit augmentum corporis sui, donec tempore iis dicit, sceptium regni & potentiam aduersus eos extollet, qui eum depti inere colitabimi ,& interiectricem sanctorum, aeternis deputauerit poenis. No autem septimo misit Ioiada,& assumens cent iones do milites, introduxit ad se in templum Domini, pepigi N. cum eis scedus . Et adiurans in domo Domini eos; ostendit eis filium risis,&praecepit illis dicens: Iste est sermo quem faceredebetis. Tertia pars uestrum introeat sabbato, & obseruet Geubitum domus regis. Tertia autem pars sit ad portam Seir ,&tertia pars ad 'portam, quae est post habitaculum scutariora ; & custodietis excubitum domus
Messa. Duae uero partes e uobis, omnes egredientes sabbato, custodiant excubias domus Domini circum regem, & uallabitis eum habentes arma in manibus uestris. Si quis autem ingressus fuerit septi templi, interficiatur. Eritisq. cum rege introeunte & egrediente: Et secerunt centuriones iuxta omnia quae pnrceperat eis Ioiada sacerdos. Et assumentes snpuli uiros suos, qui ingredici
itur sabbatum, sum his qui egrediebantur a sabbato, uenerunt ad Ioiada sire dotem, qui dedit eis hastas & arma regis David, qui erant in domo Domini . Et steterunt singuli habentes arma in manu sua a parie templi dextra, usque ad partem sinistram altaris de aedis circum regem. .Haec autem quo modo ficta sint, de in quibus locis, s quis ea quae superius de atriis domus Domini dicta sunt, bene commemorauerit, ita intelligere potest. Sed ne sistidium faciamus lictoribus. omissis quae iam exposita sunt, ad illud quod de diuisone turbae dictum est, ueniamus. Cuius rei ratio talis in. Erant autem sortes uiginti qua, tuor & sacerdotum & leuitariam & ianitorum, qui per totidem septimanas sibi ex ordine succederent. Sabbato noua turma intrante ad officium, & post sabba tum quae proxima septimana ministrauerat domum redeunte. Sed hic ponti sex
propter necessitatem agendi circa nouum legem exercitus, & eos, qui intrandi septimanam ordinem na
habebant, suscepit;& illos, qui iam sua septimanam ministi do impleuerant, ne abirent,retinuit: qui alios quoque leuitas de cunctis urbibus Iuda, simul & principes similiarum Israel,missis in hoc centurionibus Hierosolymam, congregauerat, ut uerba dierum narrant: quos educturus filium rex. Para. 23 gis, tali ratione distinxit: ut omnes,qui impleuerant sabbatu, &egressuri erant, in duas diuisi partes, regem in interioribus atrii locis, armati circumstarent. Reliqua uero multitudo, idest, hi qui non erant de stirpe Levi, exteriores Miriorum ianuas contra furorem reginae, siquid sorte aduersi ita oliretui . custodirent. Porro hi,qui nuper ad sabbatum uenerant lacerdotes, leuitae,& ianitores, in tres diuis partes, domum regis, idest, palatium obseruarent, ne uel hoc regina collecto exercitu , contra regem defenderet. Seruarent & portam scutariorum habitaculi, per quam de templo ad palatium descendebatur, sicut infla dicitur. Duxeruntq. em de domo Domini,&uenerunt per uiam portae scutiriorum in palatium,&sedit super thronum um, ubi& porta Seir & domus Messa, quae cum porta scutariorum nominantur, esse uidentur. Scutarios au tem tutores regis appellat, testante libro Paralipomenon: qui, cum Roboam scuta aerea pro aureis commemorasset, adiecit , Et tradidit illos principibus scutariorum , qui custodiebant uestibulum palatii. In quo , uid licet libro, distinctius Me cuncta replicantur. Tertia pars uestrum, qui ueniunt ad sabinium. sacerdotum & leuitarum & ianitorum, erit in portis.-Tertia uero. pars ad domum aegis , & tertia in porta , quae appellatur fundamenti. Omne vero aeeliquum iuulgusi, si in latriis domus Donauit inocivusquam alius
225쪽
alius ingrediatur domum Domini, nisi sacerdotes, de qui ministrant dele uitis. Ipsi tantummodo ingrediantur, quia sinctificati sunt, & omne reliquum uulsus observet custodias Domini , leuitae autem circumdent regem, habentes singuli arma sua.&cci Quod sequitur de eodem: PRODUXIT Q. filium regis, & posuit super caput eius diadema, de testimonium. In diademate, insgne capitis regi si, in testimonio des at decreta legis Dei, quibus quid agere rex debeat, qualiter uiuere, praecipiatur. Denique in libro uerborum dierum apertius: Et imposuerunt, inquit, ei diadema&testimonium, dederuntq. in manu eius tenendam legem, & constituerunt eum regem. Magnae utique erat salutaris'. prudentiae, ut post tyrannicae impiae q. necem reginae, succedenti in regnum filio regis legitimi, cum ipse regni
habitu simul disciplina legis Dei seruanda committeretur , & qui se praelatum populo regendo uideret, ipse se mendum diuinis legibus Iubdi debere
IXIT in Ioas ad sacerdotes: omnem pecuniam sanctorum,quae illata
D fuerit in templum Domini a praetereuntibus,quae offertur pro pretio animae in templum Domini, accipiant illam sacerdotes iuxta ordinem suum, & instaurent sarta tecta domus, s quid necessarium uiderint instaurationi. in Mandat rex noster doctoribus suis , ut accipiant omnξ pecuniam quae a praetereuntibus offertur in templum Domini, pro pretio animae & uoto cordis sui: cum quidquid a praetereuntibus in istis scientiae spiritualis, uel bonorum exemplorum, in thesaurum Domini collaui est, per sacerdotum, hoc est, praedicatorum ossicia, ad instaurationem templi 1piritualis conferatur: quatenus quodcumque scissum ibi per errore, uel per uitia inuenerint, restaurent: ne sorte per negligentiam magistrorsi depereat multitudo auditorum. Quod aut Esequitur: IGITVR usque ad uicesilaumte tium annum regis Ioas non instaurauerunt sacerdotes sarta tecta templi. γ Significat, quod ante aduen tum saluatoris, licet doctrina legis in gente Iudaica suerit, tamen per do rum n ligentiam in multis corrumpebatur, donec ueniret ipse
qui legem dedit, & per sanctae trinitatis fidem, decalogum legis, in Moysi,&Prophetarum scriptis spiritualiter obseruandum, doceret. V O C AVIT Q.
rex Ioas Ioiada pontificε & sacerdotes, dicens eis: Quare sarta tecta non instauratis templi ξ Nolite ergo amplius accipere pecuniam iuxta ordinem uestrum , sed ad instaurationem templi reddite eam. et reliq. in Sic& Dominus noster in euangelicis doctoribus mandans, ait: Levate oculos uestros, & uidete regiones quia albae sunt iam ad messem. Rogate Dominum messis ut mittat operarios in messem suam. Et item: Euntes, inquit, in mundum uniuersum praedicate euangelium omni creaturae. Infirmos curate, mortuos suscitate, leprosos mundate,
daemones eiicite, gratis accepistis gratis date. ET tulit Ioiada pontifex gazophylacium unum, aperuitq. foramen desuper ,& posuit illud iuxta altare ad dexteram ingredientium domu Domini. Altare uidelicet corpus Domini est, iuxta quod gazophylacium positum est, cum Ecclesia Christo coniuncta est, ad dexteram ingredientium in domu Domini: quia haec est intentio electora, qui per fidem ingredi ntur Ecclesiam, ut ad aeterna beatitudinem, qua dextera significat, perueniant stud ergo mittunt sacerdotes, qui custodiunt ostia templi, mnem pecuniam quae defertur ad templum Domini, cu praedicatores cincti qui S a seruant
226쪽
seruant introit si fidei, offerunt uota fidelium in uerbis & operibus,&in Ecclesia rite precibus commendant Deo. ASCENDEBAT scriba regis ci pontifex, effundebantq. & numerabant pecuniam quae inueniebatur in domo Do mini, & dabant eam iuxta numerum atque menturam in manu eorum qui praeerant cementariis domus Domini. qui impendebant eam in filaris lignorum, & cementariis his qui operabantur in domo Domini. et reliq. Scribam regis& pontificem appellat summos doctores, qui pecuniam collatam iuxta numeruatque mensuram illis tribuebant, qui praeerant fabris & cementariis, hocest, di pensatoribus uerbi diuini, qui euangelici tritici mensuram conseruis suis his qui operantur in domo Domini ,& uirtutum opera in aedificio diuino componunt , ii ibuebant. Quid ergo aliud iserunt apostoli, quos principes in Ecclesia electio diuina constituit, quando per subiectos sbi discipulos, uerbi diuini sentina per totum orbem sparserunt, quatenus operarios uoluntatis Dei idoneos
in auditoribus suis praeficerent: quorum alii fabricant ligna, cum semet ipsos &eos, qui sibi obediebant, ligna fructifera in domo Domini parare studebant: alii sarta tecta templi faciebant quando illa quae per haeresim & schismata rupta
erant, reaedificabant. Alii saxa caedebant, cum duros corde & incredulos, fortiter increpabant, ita, ut impleretur instauratio domus Domini, in uniuersis quae indigebant expensa, ad domum Domini muniendam: iuxta illud utique Apo-- DR .stoli quo ait : Unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi. Et paulo post: Et ipse, inquit, dedit quosdam quidem apostolos, quosdam autem prophetas, alios uero euangelistas, alios autem do res a & pastores, ad consummationem sanctorum, in opus ministerii, in aedificati
siem corporis Christi. Quod autem sequitur: VERUMTAMEN non fiebant ex eadem pecunia hydriae templi Domini, &sescinulae, & thuribula, &tubae, & omne vas aureum & argenteum, de pecunia quae inserebatur in templum Domini. Significat, quod alia debet esse ratio formandorum uasorum in ministerium Domini, alia parandorum lignorum & saxoru in aedificium d mus. quia alia debet esse doctrina qua rudes imbuuntur ad fidem r & alia qua iam persecti instruuntur ad scientiae plenitudinem. Bene autem uasa domus Domini illi possunt intelligi, qui iam apti sunt ad capienda munera diuina, ct habiles fiunt ad ministerium Dei. Nam hydriae eos significare possunt, qui aquam sapientiae diuinae in se continent. Fuscinulae quoque doctores spirituales, quorum officium est, corpus & sanguinem Domini credentibus distribuere, infidelibus 5 , necnon & spiri em alimoniam uerbi cuique, prout conuenit, di spartiri. Quia sunt in uerbis Dei nonnulla, quae nostrae humilitati reuelare, ad nostrae epullis refectionis concedere dignatus est. Sunt item alia tantae profundi et spiritus solummodo scientiae pateant, nostrae uero .capacitatisi omnia mensuram nanscendant. Thuribula aute illos figurate demonstrant, I - qui mundam orationem ex conscientia pura. Et fide non ficta offerunt Deo, &τλου. io cum propheta dicere possunt i DiriPtur oratio mea, sicut incensum, in conspe- . Tubae autem quid aliud sunt quam praedicatores sancti, qui in totoc terrarum uocem euangelicae praedicationis emittunt quorum personae per prophetam dictum est: Clama, ne cesses, quas tuba exalta uocem tuam,&an- nuncia populo meo scesera eorum,&domui Iacob peccata eorum. Et Psalmi stat In omnem terram exivit sonus eorum: & in fines orbis terrae uerba eorum.
Sequitur: EJ non fiebat ratio his hominibus, qui accipiebant pecunia, ut distribuerent eam artificibus, sed in fide tractabant eam. Devotionem ostendit eorum, de quibus sermo est: - tantum studum religione habuerunt, ut millus
227쪽
ut nullus dubitauerit, quin pecuniam Domini, sine alicuius suspitione fraudistractarent; et hanc de aerario sublatam, fideliter artificibus, ad muniendam domum, pro ut singulis opus esset, offerrent. Vnde necesse est, ut considerent hi qui spiritualem pecuniam uerbi Dei ad dispensui dum conseruis suis, operariis scilicet diuinis accipiunt, quanta fide quantaq. discretione illis opus est, quibus ratio de eadem pecunia reddenda est: ut studeant non minus fideles in spiritalibus inuenire, qua isti in corporalibus fuerant inuenti. . PECUNIAM vero pro delicto, & pecuniam pro peccatis, non inferebant in templum Domini, o / , quia sacerdotum erat. Haec sententia ostendit, quod non quis proprio arbitrio facile se credere debet, sed magis sciat, quod confessio peccatorum & paeniten- sutia sacerdotum iudicio peragenda est, qui habent scientiam discernendi inter mundum & immundum,& leprae maculam diiudicare, & aut condemnare, 'μεῖ,
LIS AEVS autem aegrotabat infirmitate, qua & mortuus est. Descen E diiq. ad eum Ioas rex Mael, & ssebat coram eo, dicebatq. Pater mi, pa- - ,het ter mi, currus Israel & auriga eius. Et ait illi Elisaeus: Affer arcum & sagittas. Cumq. attulisset ad eum arcum & sagittas, dixit ad regem Israel: Pone m num tuam super arcum. Et cum posuisset ille manum suam, superposuit Elisaeus manus suas manibus regis, & ait: Aperi fenestram orientalem. Cum'. aperuis set, dixit Elisaeus: Iace sagittam. Et iecit. Et ait Elisaeus: Sagitta salutis Domini , & sagitta salutis contra Syriam: percutiesq. Syriam in Aphec, donec consumas eam. et reliq. Quid est quod propheta rhi Israel iubet arcum & sagittam afferre, nisi quod redeptor noster rectoribus Ecclesiae armis spiritualibus se in- , . Idui, & contra hostem antiquum praecipit proeliari ξ Arcus enim nonnumquam in sacro eloquio, pro ipso sacro eloquio poni solet quod ex utroque testamento . uelut ex cornu de chorda constat. Per uetus quippe testament si, figuratur cornu propter duritiam. Per novum, quod incarnato Domino figuratum est, fgnatur chorda, & dum chorda trahitur, cornu curuatur, quia cum nouu testamentum discutitur, a duritia litterae uetus inclinatur, & ad intellectum spiritualem , flectitur, qu rigore cus duritiae non tenetur. Sagittae enim sunt haec ipsa uerba, . quae doctores proferunt. Vnde etiam bene de sanctis doctoribus, per prophe- tam, gentilitatem ingredientibus, dicitur; Cum sagittis acutis & arcu ingre- dientur illuc. Nos ergo cum scripturae sacrae dicta pensamus, arcum intendimus: μ' cum uerba doctrinae damus, sagittas emittimus. PONIT Q. Elisaeus manus super manus regis Cum exemplis suis Dominus actiones disorum dirigit & consor rat. orientalem senestram aperire mandat, & iacere sagittam, quia lumine scientiae & uerae dinstrinae, suos hortatur primum illustrari, & sicut iacu-Ia uerborm mittere: Et ait Elisaeus: Sagitta salutis Domini, & sagitta salutis con- tra Syriam: percutiesq. Syria in Aphec, donec consumas eam. Sagittas ergo salutis Domini, est praedicatio sancta, cum decenter exhibetur, & spiritualium hostium certissima interfectio, si perseueranter agitur. Nec fas est ut aliquando dis- α , pensator uerbi Dei segniter torpeat, cui iussum est, ut gregis Dominici cura ha- beat, quia multum obest deuotis auditoribus, si inertia praeualet doctoribus .Dicit enim propheta, Clama, ne cesses. Et Apostolus ad Timotheum: Testificor, inquit, coram Deo de Christo Iesu, qui iudicaturus est uiuos & mortuos, & per '' 'μαλ . aduentum ipsius& regnum cius, praedicaucibu, insta opportune, importune.
228쪽
argue, obsecta, increpa in omni patientia &doctrina . Vnde non debet doctor propter auaritiam negligere animarum cura, sed magis per pietatem ad aeternam pertendere requiem, quod significabat Aphee, interpretatur enim, continebitues apprehendet. Vnde idem Apostolus, enumeratis uitiis quae auaritiam comi tantur, ad praedietiam discipulum intulit, dicens: Tu autem homo Dei haec fuge, sectare uero iustitiam, pietate, fidem, caritatem, patientiam, mansuetudinE,
certamen bonu, certamen fidei, apprehende uitam aeternam in qua uocatus es.
E T ait Elisaeus ad rige: Tolle Mittas. Qui re tulisset, rursum dixit ei: Percute iaculo terram . Et cum percussisset tribus uicibus,& stetisset, iratus est uir Dei contra eum, & ait: Si percussisses quinquies, aut sexies, sue septies , percussis
ses Syriam usque ad consummationem . nunc autem tribus uicibus percuties eam. Ecce propheta mandat regi, iaculo percutere terram, & cum percutit tribus uicibus & stat, irascitur contra eum quod non saepius terram percuteret. Ita&doctoribus praecipitur, praedicationis iaculo terram, hocest, carnales percutere . Sed qui hoc minus studiose agunt, merito increpatione diuina arguuntur.
Quid est enim tribus uicibus terram iaculo percutere, nisi trinitatis fidem carnasibus per doctrinam insinuare sed cum agit hoc satis doctor, hominesq. ad fidem perducit, necesse est ut adhuc instet uerbo, donec illos doceat quinque sensibus corporis imperare, bonisq. operibus,quae per senarium numerum exprimuntur, studium impendere, necnon 8escientiam spiritalem instanter meditari, quam septiformis spiritus gratIa in scripturis sacris constituit, atque ad salutem humani generis gemino ti amento edidit. Qui autem solam fidem sine operi bus bonis & meditatione legis Dei, sibi lassicere credunt ad salutem, recte a pro- Pheta arguuntur, quia, secundum Iacobi apostoli sententiam, sicut corpus sine spiritu mortuum est, ita & fides sine operibus mortua est. Et alibi scriptum est: Qui ignorat, ignorabitur. MORTUUS est ergo Elisaeus & sepelierunt eum. Latrunculi quoque de Moab venerunt in terram Israel in ipso anno. Quidam autem sepelientes hominem, uidentes latrunculos, proiecerunt cadauer insepulcrum Elisaei. Quod mox ut tetigit ossa Elisaei, reuixit homo &stetit super pedes suos. Quid significat haec resuscitatio cadaueris mortui per contactatum ossium Elisaei, nisi uitam fidelium, quae in morte Christi ueraciter constat ΘQuicumque ergo firma fide tangit mortem Christi, & spem suam ueraciter in ipso collocat, site dubio particeps erit resurrectionis eius . Dicit enim ipsa ueritas: Ego sum resurrectio & uita: qui credit in me etiamsi mortuus fuerit uiuet. Et omnis qui uiuit&credit in me, non morietur in aeternum. Et alibi i Sicut Moyses, inquit, exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet filium hominis: ut omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat uitam xternam.
VOD dicitur de Amasia rege Iuda: Ipse percussit Edom in ualle Saliuin narum decem millia, & apprehendit petram in proelio, uocauitq. no- t . men eius Iecthel usque in praesentem diem. Vilis salinarum erat, ubi
sal iaciebant, uel sceno, uidelices suginis, ut multis in loci ς deciso, exiccato, & incenso, uel aquis puteorum salsis feruefactis, & usque ad talis firmitatem co- , t /φ quendo perductis, uel alio quolibet ordine,quo sal fieri consueuit In quo etiam, te Α, Mi MMU loco, & Ioab duodecim clumaeorum percussisse legitur . Nec praetereundum quod pro ualle Salinarum uetus editio quasi nomen regionis Gemela posuit. i ruet Petra autem ciuitas Arabiae nobilis in eadem terra Edom, quae in libro Num
229쪽
rorum Recem dicitur,& a Syris hodie quie sic appellatur. Iedihel uero quod
Amasias uictor ei nomen imposuit, interpretatur coetus Dei, uel auxilium Dei, a gente eo fideliter, ut perenni inderetur memoriae, quod hanc uel coetus populi Dei, uel Deo adiuuante ceperit.
N No vigesimoseptimo Ieroboam regis IsraeI, r gnauit Azarias filia
A us Amasiae regis Iuda . Sedecim annorum erat cum regnare coepisset,&quinquaginta duobus annis regnauit in Hierusalem. Et reliq. AZM ,, e . ias ipse est inias, qui propter contemptum Domini, dum sacrificare in templo . uellet contrat gem Moysi, percussus est lepra a Domino iuxta altare astans, &holocausta nitens offerre.Potest quippe Ozias rex leprosus significare diabolum, cui lepra iniquitatis insanabilis est. sibi cum suam mensuram non uellet cognoscete,& maiora tentasset appetere, finditate pessimae leprae notabilis effectus, de domo eiectus est, & perseuerauit usque in fine leprosus sepnatus a populo Dei. Sub hoc uidelicet r se regnante, & quantu in se est sacerdotiu dissipante, Isaias a propheta uisionem illam magnificam, qua uiderat Dominu sedentem super solium excelsum, uidere non potuit. Quamdiu ille r num tenuit in Iudaea, pro feta oculos non leuauit ad caelum, non sunt ei reserata caelestia, non apparuit Dominus saboth, nec in mysterio fideliter sancti nomen auditum est. Quando ille mortuus est, uniuersa, quae subsequens sermo monstrauit, aperto scie in . lumine prodiderant. Tale quid & in Exedo scriptum est, Dum Pharao uixit, po Erid. spulus Israel ex luti&lateris&palearum opere non suspirauit ad Dominii. Dum ille regnauit,nemo quaesuit Deum patrem Abraam, Isaae & Iacob. Quando u ro ille mortuus est, sitspirauerunt filii Israel, ut scriptura dicit,& ascendit clamor eorum ad Dominum, cum utique iuxta historiam tunc magis gaudere debuerint, & ante suspirare, cum uiueret. Iezechiele quoque prophetante, Phaltias,
filius Banaiae, occubuit, & post pessimi ducis interitum, Cecidi, inquit, superiaciem meam &clamaui uoce magna, &dixi: Heu mi Heu mi donat Deus, consummationem tu lacis reliquias Isiaes Si ergo intelligas in Ozia & Phara ne&Phalti a&ceteris istiusmodi contrarias sortutudines, uidebis quo modio, illis uiuentibus, nullus uestrorum uideat& suspiret, & in paenitentiam corruet. Non regnet, ait Apostolus, peccatu in mortali corpore uestro. Regnante pecca R i. sto Aegyptiis extruimus ciuitates in cinere, uersamur in sordibus. Pro seu mento
paleas, pro solida petra, luti opera. Sed tamen quod dicitur de Ieroboam rege Israel, ipse restituit terminos Israel ab introitu Emath, usque ad mare solitudinis s 'Emath, quae nunc Epiphanodycitur, Utentrionalis erat terminus Istael. Mare f autem solitudinis , quod Hebraice dicitur Araba, mare mortuum designat, quod in latitudine per stadia octoginta usque ad Zearos Arabiae, in longitudin c. a
centum quinquaginta usque ad uicinia Sodomorum progreditur: cuius loci I l. . c. . Usephus ita meminit, dicens: Anno autem quintodecimo regni Amasiae, regnauit in Isiaes filius Ios Ieroboam, in Samaria annos quadraginta. uic autem rex circa Deum quidem iniuriosus & iniquus extitit uehementer, idola colendo &multa incongrua & opera extranea faciendo, populo autem Israelitarum multorum bonorum fuit occasio. Huic quidem Ionas prophetauit, quia oporteret eu
Syrios uincere dimicando, & regnum proprium dilatare, in partibus quidem Aquilonis usque ad Etham ciuitatem, a meridie uero usque ad Asphalium. antiquitus enim termini Chananaei isti fuerunt, sicut princeps Iesus ea loca d
230쪽
terminat. Igitur Ieroboam castrametatus contra Syrios, omnem eorum proviciam, sicut Ionas prophetauerat, deuastauit.
N N O septimodecimo Phacee filii Romeliae, regnauit Achaz filius I
A athan regis Iuda. Viginti annorum erat Achaz cum regnare coepisset, &sedecim annis r auit in Hierusalem. Non fecit quod erat placitum in conspectu Domini Dei sui scut David pater eius, sed ambulauit in uia regum Israel. Insuper & filium suum consecrauit, transferens per ignem, secundum idola gentium, quae dissipavit Dominus coram filiis Israel. Hinc Iosephus taliter
narrat: Porro Ioathan mutauit uitam cum uixisset annis quadraginta unum, ex quibus regnauit duodecim. Sepultus est in regiis monumentis, uenit q. regnum
ad eius filium AchaZ, qui impius circa Deum existens, & paternae praeuaricator legis, reges Israelitarum imitatus, in Hierosolumis idolorum aras constituit, &super ea lacrificauit. in quibus etiam suum in holocaustum obtulit filium more Chananaeorum, de super haec multa alia scelera perpetrauit. Musach quoque sata bati quod aedificauerat in templo, dc ingressum regis exterius, conuertit in temt . . plum Domini, propter regem Assyriorum. Legi in cuiusdam libro, Musach sata Dati, expositum locum quendam, uel aedificium quoddam esse positum in uestibulo templi Domini, ubi reges quando sabbato orationis causa ad temptu ibant, - pro eleemosyna mittebant. Et ita Musach sabbati, gazophylacium esse gum sicut Corbanan est sacerdotum. Videtur enim Achaz ipsum aedificium dc ingressum regis exterius, non ideo conuertisse in templum Domini, quod in ' eo cultui seruiretur Diuino, sed ut simul cum templo profanaretur, studens ut x. al. xi magis placeret regi Assyrio, quin Deo patrum suorum & Domino. Cui sensui uidetur liber Paralipomenon astipulari, ubi ita scriptum est. Igitur Achaz spoliata domo Domini, & domo regum & principum,dedit regi Assyriorum munera,& tamen nihil ei prosuit. Insuper & tempore angustiae suae, auxit con temptum in Dominum. Ipse per se rex Achaz immolauit diis Damasci uictimas percusso tibus suis, cte dixit: Dii regum Syriae auxiliantur eis, quos ego placabo hostiis,& aderunt mihi cum e contrario ipsi fuerint ruinae ei, & uniuerso Israel. Direptis itaque Achis omnibus uasis domus Domini atque constatas,clausit ianuas tem. pli Domini, de secit sibi altaria in uniuersis angulis Hierusalem.In omnibus quoque urbibus Iuda extruxit aras ad cremandum thus, atque ad iracundiam pro uocauit dominum Deum patrum suorum. Haec sicut scripta reperimus, hoc in
loco ponenda esse censuimus, parati si qui aliquid inde certius expresserint, eorum sententiam auscultare. TUNC ascendit Rasin rex Syriae&Phacee fili, us Romeliae rex Israel,ad proeliandum in Hierusalem. cumq. obsiderent Achaz, non ualuerunt superare eum. In tempore illo restituit Rasin rex Syriae Ailam Syriae, & eiecit Iudaeos de Aila. Et Iudumaei uenerunt in Ailam. & reliq. Rex impius qui dominum Deum patrum suorum dereliquit,&secutus est idola gem . . . tium, iuste Dodrini auxilio derelictus est,&consurrexerunt aduersus eum Rasin stis Ma l. Ara rex Syriae, idest Aram & Phacee filius Romeliae rex Israel in Samaria, & uen ibiam Hierusalem, ut expugnarent eam. Legimus in Paralip. lib. regem Rasin Damasci, uicto Achaz, multos de Iuda a Damascum transtulisse,& Phacee Llium Romeliae regem decem tribuum, quae appellabantur Israel, & regnabant in Samaria, una die centum uiginti percus ut de Iudaea hominum bellatorum, Je durumq. 2 puellarum, cum infinita praeda in Samariam