장음표시 사용
211쪽
RAEvARICATVs est autem Moab in Israel, postquanimoruP tuus est Aesita, . Cecidi'. Ochozias per cancestas caenaculi sui, quini habebat in Samaris &x otauit. Misitq. nuncios dicens ad eos: Ite consulite Beelzebub Deum Accaron, utriam uiuere queam de infirmitate mea hac. Angelus autem Domini locutus est ad Eliam Thesbiten, dicens: Surge ascende in occursim nuncioru regis Samariae,&dicens ad eos: Nuquid non est Deus in Israel, ut eatis ad consulendum Beellebub Deum Accaron quamobrem haec dicit Dominus: De lectulo super quem ascendisti non descendes, sed morte morieris. Et resiq. Mortuo quoque impiissimo rege Achab, impius heres successit, filius utique eius Ochozias, de quo scriptura narrat, quod fecerat malum in conspectu Domini, &ambulauerit in uia patris sui & matris suae,& in uia lueroboam filii Nabath qui peccare secit Israel. Seruiuit quoque Baal & adorauit eum, & irritavit dominum Deum Israel, iuxta omnia quod fecerat pater eius. Sed non diu prospere egit, quia per cancestos caenaculi sui, quod habebat in samaria, cecidit, &agrotauit. Mittiq. nuncios ad Mesrebub Deum Accaron, ut consulerent eum utrum uiuere posset de hac infirmitate. Cui cum Elias nunciis sns obvians de morte uicina respondisset, mist ad eum quinquagenarium principem, cum militibus sibi subiectis, ut eum adducerent. Sed his igne caelesti cosumptis, iterum mist alium quinquagenarium, qui similiter cum suis combustus est. Misit& iterum , qui reseruatus est. Itaque rex ille populum Iudaeorum,& maxime principes significat, qui peccatis & uitiis dediti, ueritatem a se rep siebant, immo persequebantur. Vnde legitur in euangelio: Quia miserunt principes&Darisaei ministros ut apprehenderent Iesum. Et item: Quaerebant ergo
eum appresim dere,&nemo misit in cum manus, quia nondum uenerat hora
eius, & fugit in montem selus orare. Et iterum: Cogitauerunt ut interficerent eum. Iesus ergo non palam ambulabat iam apud Iudaeos, sed abiit in regionem itura desertum, in ciuitatem quae dicitur Ephraim. Domus ergo Ochotiae synagoga est Iudae a. quae legalibus praeceptis, quasi cancellis caenaculi, undique circumdata erat Sed sicut Ochozias qui per cancestos quibus tueri debuit ruens, aegri uidinem nimiam incurrit, ita & populus Iudaeorum, legis custodiam exco dens, in lanmiorem desperabilem peccatorum cecidit . ubi quia diuina praesidia deresinuit, salutis remedia inuenire non meruit. Confugit enim sicut rex impius secit, ad falsorum deorum praesidia, a quibus maris laesus quam adiutus est. Et ideo de prophetico ore corripitur , di de eius uicina morte praedicitur. Hinc perlitiam dici uri Gun dixerint ad uos, qua rite a phytonibus,&a diuinis, qui siridunt in incantationibus suis. Numquid non populus a Deo suo requiret pro uiuis ac mortuis, ad lagon magis&ad testimonium Quod si non dixerint iu-muerbum hoc non critius nisi utina lux . et qui transieri Fer ea corruet & esu
fiet, & cum esurierit irascetur & maledicet res suo, & suspiciet sursum , de ad terram inuictuur Et occe tribulatio de tenebrae, dis lutio, angustia de caligo persequens , ct non teritavolare de angustia sua. Mittit rex impius duos quinquagenariosita subditis sbi militibus, ut exhibeant Eliam, qui diuino igne consumptis tr tertius autem missus saluauia . Quinquagenarius namque numerus,
consessio paenitentiae est, quo declaratur remisso peccatorum. Iudaei ergo nolentes Christum Deum inperfectum nec prinspem po tentiae, dicunt ad eum:
Quinquaginta annos nondum habes, & Abram tuli ξ latiuum diuino igne
212쪽
incenduntur de extinguuntur. Tertius autem quinquagenarius, quia conuersus ad fidem trinitatis, paenitentiae sacramenta cognouis, induuentiam meruit.
ACTUM est autem eum leuare uellet Dominus Eliam per turbinem F in caelum, ibat Elias & Eliisus de Galgalis. Dixit' Elias ad Elisaeum: Sede hic,quia Dominus misit me usque ad Bethes . Cui ait Hilausi Vivit Dominus, & uiuit anima tua, quia non derelinquam te. & reliq.ὶ Quid est, quod Elias ad caelum raptus dicitur numquid eum adhuc in hac carne corruptibili positum. ad illud summe quietis canum ante resurrectionem ascensi nemq. Domini aedimus esse perductum ὸ Sed aliud est caelum aerium , aliud
aestemum. Caclum quippe aerium te est proxima. Vnde& aues mi dicimus, quia eas uolitare in aere videmus. In taclum itaque aerium Elias subleuatus est , ut in secretam quandam teme regionem repente duceretur, ubi magna iam ea nis & spiritus quiete uiueret, quousque ad finem mundi redeat & mortis debitum solvat. Subleuatus namque Elias, ascensionem Dominicam designauit. Ilule enim mortem distulit, non euasit. Redemptor autem noster, quia non dist Iit, superauit. Eamq. resurgendo consumpsit, & resurrectionis sitae gloriam, ascendendo declarauit. Notandum quoque est,quod Elias in curru ascendisse legitur, ut uidelicet aperte monstraretui, quia homo purus adiutorio egebat alim no. Per angelos quippe illa facta&ostenta sunt adiumenta, quia nec ad caelum tae Q uidem aerium per se ascendere poterat, quem naturae suae infirmitas grauabat Redemptor autem noster, non curru, non angelis subleuatus i itur, quia is, qui fecerat omnia, nimirum super omnia sua ui te ferebatur. Illuc enim reuertebatur, ubi erat, deinde reditat, ubi remanebat: quia cum per humanitatem ascenderet in caelum, per diuinitatem,&terram pariter continebat,& canum. Sicut autem Ioseph a fratribus uenditus, uenditionem redemptoris nostri figu- e . rauit: sic Enoch translatus, atque ad caelum aerium Elias sebleuatus, ascenti 'nem Dominicam designauit. Ascensionis suae Dominus praenuncios de testes habuit, unum ante legem, alium subi e , ut quandoque ueniret ipse, qui ueraciter caelos penetrare potuisset. Vnde & ipse ordo in eorsi quoque utraque su leuatione, per quaedam incrementa distinguitur. Nam Enoch translatus, Elias uero ad caesum subuectus esse memoratur , ut ueniret postmodum, qui nec translatus,nec subuectus, caesum aetherium, sua uirtute penetraret. nobis in se credentibus, carnis quoque munditiem largiretur, & sub eo per incrementa temporum, uirtus castitatis excresceret. In ipla quoque eorum translatione,
qui ascensionem Dominicam, ut uidelicet famuli designauerunt,&in ipso se, qui ad canum ascendit, Dominus ostendit: Nam Enoch quidem uxores & filios habuit, Elias uero neque uxorem, neque filios legitur habuisse. Pensate ergo quo modo per incrementa creuerit munditia castitatis, quod & per translatos simulos,& per ascendentis Domini persenam patenter ostenditur. Translatus namque est Enoch, per coitum genitus, & per eoitum generans. Assumptus est
uero Dominus, neque per coitum generans, neque. per coitum generatus.
Quaeritur autem, quo modo Eliseus cum suus magister Elias locum postulandi ei offerret, duplicem spiritum Eliae postulauerit, cum Dominus dicit in euam Maikio gelio: Non est discipulus super magistrum, perfectus autem omnis erit,si sit scutinasiaci es . Cui petitionis mysterium s consileretur, non importuna, sed R neces
213쪽
necessaria postulatio esse decernitur. DIXIT ERGO Elias ad Hilaum
Postula quod uis ut laciam tibi antequam tollar a te. Dixitq. Elisaeus: Obsecro ut fiat spiritus tuus duplex in me. Qui respondit, Rem dissicilem postulasti. attamen si uideris me quando tollar a te, erit mod petisti: si autem non uidueris, non erit. Quem enim hoc loco significat nias, nisi caput nosrum, D minum scilicet redemptorem Et quem Elisaeus nisi corpus eius quod est Eccle- uisue., sia Dat locum postulandi Elias noster, cum in euangelio dicit Petite didita ii . i. tur uobis. Et item, Petite, inquit, & accipietis, ut gaudium uestrum plenum . ,γέ, si . Hac ergo fiducia accepta a Domino, postulat Elisaeus, hocest, populus chry . manus, ut fiat spiritus Christi duplex in eis, hocest , duplex gratia Spiritus sancti, in remissionem utique peccatorum,&collationem uirtutia. Redemptoriginoster, qui non habuit peccatum, neque peccatum fecit, nec dolus inue tus est in ore eius, remissione peccatorum non uit, qui peccatum nullum ha-bpit. Opera autem uirtutum in Spiritu sancto secit, scut ipse in euangelio dicit Mitib., , Iudaeis: Si ego in digito Dei elicio daemonia, profecto peruenit in uos regnum Dei. In separabilia sunt igitur opera sanctae trinitatis, idest, Patris& Filii & Spiritus sancti, ueritate attestante quae ait: Quia quae pater Acit, haec eadem similia&-Apostolus: Haec omnia operatur unus atque idem spiritus, diuidens singulis prout uult. Bene quidem postulat Ecclesia, ut spiritum dupli-.cem accipiat Christi, quia & remissione peccatorsi indiget, qua non eguit Christus, & munere uirtutum quas ex plenitudine sua per Spiritum sanctum tribuit' s, Christus, qui ascendens in altum captiuam duxit captiuitatem, dedit dona li minibus , illis uidelicet hominibus, qui spem suam firmiter in illum ponunt. Hinc est quod Elias dicit ad Eliseum: Si uideris me quando tollar a te,erit quod petisti. si autem non uideris, non erit. Quia nisi quis recte fidei oculos in illum ponat, & credat fideliter passionem , resurrectionem,&ascensionem eius ad patrem, petitionis suae fructum non capiet, quod subsequens ratio designat. G. ELI AS ENIM secum comitante Eliseo ad ripam Iordanis ueniens, tulit pallium suum&inuoluit illud,&percussit aquas, quae diuisae sunt in utramque partem, & transierunt ambo per siccum. Cumq. Ellas raptus esset, Elisatus leuauit pallium Eliae, quod ceciderat ei. reuersusq. stetit super ripam Iordanis, &pallio Eliae quod ceciderat ei, percussit' aquas, & non sunt diuisae, & dixit: Ubi est Deus Eliae etiamnunc percussit aquas,& diuisae sunt huc atque illuc, &c. . . Quid significat pallium: Eliae, nisi incarnationem Domini, perquam redemptor, L. noster lethi stuuium disrumpit, nobisq. transitum ad uitam praeparauit Θ Hoc ergo pallium Elisaeus post transitum Eliae retinuit, quia fidem incarnationis Chriri Ecclesia post ascensionem eius ad caelos reseruauit, per quam praesentis uitae suctus transire satagit. Sed sicut Elisaeus percutiens pallio fluuium, aquas non . diuisi, antequam dixit: Ubi est Deus Eliae etiam nunc λ& sc percussit aquast o-de diuisae sunt: ita Ecclesia nisi per inuocationem nominis Domini, uirtutes ul-
ro .is las secere non potest: Quia sicut ipse dixit: Sine me nihil potestis facere, nihil
Plutip., est enim humanum studium, nisi adsit diuinum adiutorium. Vnde Apostolus dixit: Deus est qui operatur in nobis&uelle&perficere pro bona uoluntate .: Et propheta ad Dominum, alti In te inimicos nostros uentilabimus cornu, v & in nominetiuo spernemus insurgentes in nos ,&c. DIXERUNT . . , , quoque uiri ciuitatis ad Elisaeum: Ecce habitatio ciuitatis huius optima est,
sicut tu ipse Domine perspicis, sed aquae pessimae sunt& terra sterilis. At ille ait: Merte mihi uas nouum,& mittite in illud El. Postulabatur Elisaeus apo
214쪽
pulo, ut aquas Iericho malignas & steriles sanaret. Acc , ituas nouum sutile,&iecit in illud ses ,& demersit illud in flumen, & statim fluminis aquae sanatae sunt, quo praenunciabat propheta, quia uerbum caro fieret, &habit rei in nobis. Inde in similitudinem uerbi sal, idest, sapientiam, dedit in uas fictile, in corpus scilicet humanum, & immittens in aquam demersi. Quod quidem significabat, quia omnes populi qui sub figura aquarum in toto munia do steriles erant, per Christi incarnationem foecunditatem & benedictionem accepturi essent. ASCENDIT AUTEM inde in Bethel , cum
ascenderet per uiam, pueri parui egressi sunt de ciuitate, di illudebant ei, dia . . centes: Ascende calue, ascendecalve. Qui cum post se respexisset, uidit eos di maledixit eis in nomine Domini. Egressi q. sunt de tatu duo ursi,&lace- rauerunt exess quadraginta & duos pueros. Eliuriis quoque propheta, sicut saepe diximus, figuram Christi gessit. Denique uocabulum illud, salus Dei, interpretatur. Salus autem Dei quis est alius nisi filius eius, qui&siluator ubique . . uocatur Paruuli uero illi illudentes saluti Dei, idest, Elisaeo, Iuda orum habuere personam, qui ad crucem Domino saluatori subsannabant, qui dicuuc Ascende calve, dcende calve: quia in Caluariae loco Christus ascensurus erat in crucem. Quod uero conuersus maledixit Eliisus, & exierunt duo ursi de silua . ct interfecerunt quadraginta & duos pueros blasphemantes: ita & Christus post passionem & resurrectionem ex mortuis, postquam ascendit in caelos, sicut Eliu saeus ascendit in Bethel, idest, in domum Dei, conuersus maledixit Iudaeis,&quadragesimo secundo anno ascensionis suae, immisit duos ursos de siluis gemitum , Vespasianum scilicet & Titum, qui eos crudeli stragς dς, vnx- ά, . .
O R R o Mesa rex Moab nutriebat pecora multa, & soluebat regi Israel
P centum millia agnorum, & centum millia arietum cum uelleribus suis , cumq. mortuus suisset Achab, praeuaricatus est foedus quod habebat carege Israel. et reliq. Igitur post haec bellum gerebatur per tres reges, hocest, regem Israel, regem Iuda, & rNem Edom, contra Moab. Consultusq. ab eissaeus propheta, post alia haec subdidit dicens: FACIT E alueum torrentis huius fossas&soffas. Haec enim dicit Dominus: Non uidebitis uentum ne que pluviam,&ilueus iste replebitur aquis, do bibetis uos& similiae uestrae &iumenta uestra. Parumq. hoc est in conspectu Domini, insuper tradet etiam Moab in manus uestras, & percutietis omnem ciuitatem munitam, & omnem turbem electam ,& uniuersum lignum fructiferum succidetis, cuniasq. fontes aquarum obturabitis, & omnem agrum egregium operietis lapidibus. Quid ergo fgnificant tres isti reges contra Moab bellum gerentes, nisi rect res fidelium, qui per sanctae trinitatis fidem, contra mundi principem, & co tra populum eius, hocest, philosophos, saereticos, schismaticos, atque omnes iniquos, cum scuto fidei atque armis spiritalibus confiigunt λ Moab ergo qui de incesto natus est, & interpretatur de patre, bene illis conuenit, ad quos Domunns dixit: Vos de diabolo nati estis,&uultis facere uoluntatem patris uestri. Hi ergo adueriantur Ecclesiae partim minis, partim persecutionibus, partim dolo ac lalsis fictionibus, sed per Christi uirtutem, qui caput est populi Christiani, superantur atque effugantur . Quibus ait propheta Domini: ' Facite alueum torrentis huius sessias & fossas. non uidebitis uentum neque pluuiam , R 1 de alueus
215쪽
& sireus iste replebitur aquis, & bibetis uos & fundiae uest . et Mi q. Ecce propheta Domini,populo sti satigato, per miraculum sectum a Domino consulit. sic & prophetae dicta consilium praesent fidelibus, qualiter seiritali doctrinastita suam extinguant. atque animum reficiant. Iubet ergo fossas secere in to rentis alueo, & ita praedicit, absque uentis & pluuia aquarum largitatem. Quid est fossas in alueo torrentis fixere, vis profunda mysteria in sacris scripturis in bono studio quaerere quae absque pluuia & uento aqua replentur, quia saepe absque humano Blatio sapientiam confert suis inuestigatoribus potentia diuitam. , na. Vnde dicit Ioannes apostolus: Non necesse habetis, ut aliquis doceat uos , sed sicut unctio eius docet uos de omnibus. Vnde bibunt homines &iumenta, idest, doctrinam accipiunt ingeniosi quique & simplices, quia quantum idonea - anima accipientis, tantum ibi inueniet documenti suae mutis. Sequitur: ει- , rumq. hoc est in conspectu Domini, insuper tradet etiam Moab in manus ue-M, 'T , .stras Sc. Non enim susscit seruis Dei, abdita mysteria scire, quinetiam aliis pia dicare, & contradicentes redarguere,quibus promissa est erela de hoste uictori:
Vt percutiant omnem ciuitatem munitam, & omnem urbem electam,&c.
Ciuitates munitas & urbes electas, possumus saecularem prudentiam intellige- τω - inquam maxime philosophi&haretici confidunt. Hae ergo per praedicato- ,.comao rem sancti euangesti subuertuntur. Vnde dicit Apostolust Arma militiae nostrae , non carnalia sunt, sed potentia Deo ad destructionem munitionum, consilia destruentes, & omnem altitudinem extollentem se , aduersus scien-π-tiam Dei, S in captiuitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi, & in promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam. Vniuersaligna fiuctifera succiduntur . non illa ligna quae ficiunt fructum bonum , sed quae mortiferum generant pastum, quae radicinus securi examinis succisa pabu- . tum fient ignis aeterni. Cunctiq. fontes aquarum obturantur. cum haeresarchae,smul cum suis sequacibus, per catholicos doctores damnantur. Et omnes Uri Uregii lapidibus operiuntur. cum uenustas locutionis haereticae atque philol . phicae anathematis pondere obruitur. Nihilq. remanebit in tena Moab, nisi muri tantum fictiles, hocest, fusae rationes fragilium doctrinarum,quae a fundibulariis , idest , sanctis praedicatoribus Ecclesiae circundatae, maxima ex parte restitantur,&ad nihilum rediguntur. Quod autem Moabitae, orto sole ex adue se aquarum uidere contra aquas rubras, quasi sanguinem gladii existimauerunt, dicentes, quod tres reges, qui contra se uenerunt ad pugnam, inuicem se occidissent , & sic delii si sunt: ita & philosophi, uerbum crucis Christi stultitiam exi. . stimantes, derident passionem Christi,&Ecclesiae martyrium dementiam exit .cre t stimant. Sed secundum Apostolum, God stultum est Dei, sapientius est ii R . 8 minibus, & quod infirmum est Dei, sortius est hominibus: Quoniam pruden-- , . . tia carnis mors est, prudentia autem spiritiis uita&pax. Ad probandum aut eni, o, 'quod Moab in praesenti loco super philosophorum intelligatur superbia, de qui-υ. - - - imi bus dicitur: Perdamsapientiam sapientium, di intelligentiam intelligentium reprobabo: pauca de prophetis exempla replicanda sunt. Amos loquitur. Haec dicit Dominus : Super tribus impietatibus Moab, &super quattuor non aduersabo eum, pro eo quod combussit ossa regis Idumaeae in cineres Vere enim quidquid in saeculo dogmatum peruersorum , quidquid ad terrenam sapientiam pertinet, putatur esse robustum. Hoc dialecticum subuertitur, & instar incendii in cineres sauillasq. dissoluitur, ut probetur nihil, quod putabatures his isse fortissimum . Sed δ: Isiuas superbiam Moab v uit, dicens : Audiuimus con Hiere. 48 gumeliam Moab, contumeliosia est nimis, superoiam eius abstuli. Ieremias a quoque
216쪽
quoque contra omnes uaticinans nationes, proprie loquitur ad Moab, quod conlidebas in munitionibus tuis, & post pauca, habens fiduciam in soria tua. Et iterum: Quoniam dicitis sortes ramos . Ac deinde: Iuxta est dies Moab ut ueniat,& malitia eius nimis. Et manifestius dicit: Quo modo contritus est baculus gloriosus, uirga magnificentiae λ Et iterum: Contritum est cornu Moab Haec autem dicuntur sub nomine Moab, ut stulo saeculi, &in caelum semper is r. AA
VLIER autem quaedam de uxoribus prophetarum clamabat ad Eliu σ
M saeum dicens: Seritus tuus uir meus mortuus est,& tu nosti, quia semus 'V
tuus fuit timens Dominum, & ecce creditor uenit, ut tollat duos filios meos ad seritiendum sibi. Cui dixit Elisaeus: Quid uis ut faciam tibi Z Dic mihi quid habes in domo tua. At illa respondit: Non habeo ancilla tua quidquam in domo mea, nisi parum olei quo ungar. Cui ait: Vade pete mutuo ab omnibus uicinis tuis uasa uacua non pauca ,& ingredere & claude ostium tuum, cum intrinsecus suetis tu & filii tui, & mitte inde in omnia uasa haec, & cum plena silerint tolles. Ivit ita uena v. et reliqua. id per hane mulierem nis sancta E clesia designatur auorum populorum, idest, Iudaici & gentilis, quasi duorum filiorum mater, quae prius ex peruerso opere, consentiendo callidi spiritus persuasioni, quasi quendam peccati num mu a creditore acceperat, & duos quos in fide genuit, amittere filios timebat. Sed prophetae uerbis, idest, sacrae scripturae praeceptis obediens, ex paruo quod habebat olei, uacua uasa infundit, quia
dum ab unius ore doctoris, parum quidem amoris diuinitatis, multorsi uacuae mentes hauriunt, exuberante autem gratia unguentorum diuini amoris, usque ad summum replentur. Etiam nunc corda multorum, quae prius fuerant vacua Mascula, unguento spiritus plena sunt, quae ex paucitate olei lummodo infiisa uidebantur. Quod cum aliis atque si is datur, & ab auditoribus fides accipiutur, erepta mulier,uidelicet sancta Ecclesa, sub creditoris sui iam debito non tenetur. F A C T A est autem quaedam dies, & transibat Elisaeus per Suna.
Erat autem ibi mulier magna, quae tenuit eum ut comederet panem. Cumq. stequenter inde tran siret, diuertebat ad eam ut comederet panem. Quae dixit ad uirum suum: Animaduerto quod uir Dei sanctus est iste, qui transit per nos se quenter. Faciamus ei caenaculum paruum, & ponamus ei in eo lectulum & meniam & sellam de candelabrum, ut cum uenerit ad nos, maneat ibi. Facta est igitur dies quaedam &c. Mulier autem ista quae prophetam hospitio suscepit, b ne potest originem insinuare populi Israelitici quae fuit in patriarchis. unde sicut ista Elisaeum prophetam ita & illa Dominum prophetarum hospitio suscipere meruit. nam Abraam di Sara tres uiros iuxta uallem Mambre suscipere, & pastare meruerunt. Huic mulieri non habenti filium, propheta promisit, dicens: IN TEMPORE isto& in hac eadem hora, si uita comes fuerit, habebis in utero filium. Cui illa respondit: Noli quaeis Domine mi uir Dei, nolimentiri ancillae tuae. Et concepit mulier,&peperit filium in tempore,&inh ra eadem qua dixerat Elisaeus. Crevit autem puer: & cum esset quaedam dies,&egressus isset ad patrem suum ad messores, ait patri suo: Caput meum, caput meum doleo. At ille dixit puero: Tolle, & duc eum &c γ His quoque similia Dominus ad Abraam retulit, dicens: Reuertens ueniam ad te, tempore isto, uita comite, & habebit Sara filium uxor tua Quo audito, Sara risit post ostium Gmis
217쪽
tabernaculi, occulte dicens, Postqua consenui, & Dominus meus uetulus est, uoluptati operam dabo Visitauit autem Dominus Saram sicut pmmiserat ei, de impleuit quae locutus est, concepitq. & peperit filium in senectute sua, tempore quo praedixerat ei Deus. Igitur postquam crevit puer, tactus dolore capitis ii mensis, circa meridiem drinctus est. Cum populus Israeliticus postquam in Aegypto excreuit,&per Moysen in deserto eductus, Domini uocem audierat in igne & caligine, quando lumine scientiae debuit illustrari, mox animo ad idololatriam recurrens, mortuus est. ET ait Elisaeus ad Gilieri puerum suum: Accinge lumbos tuos, & tolle baculum meum iri manu tua, & vade. Si occurrerit tibi homo, non salutes eum: et si salutauerit te quispiam, non respondeas illi. Et pones baculum meum super faciem pueri. Porro mater pueri ait: Vivit Dominus, de uiuit anima tua, non dimittam te. Surrexit ergo & secutus est ea. Gihrei autem praecesserat ante eos &c. Quid autem significat, quod puer ab Eliseo missiis cum baculo non resuscitat per semet ipsum uero Elisarias ueniens, seq. super mortuum sternens, atque ad eius membra se colligens, huc illucq. deambulans, & in ore mortui septies aspirans, hunc ad rediuiuam lucem protinus per ministerium compassionis animauit, nisi quod auctor humani generis Deus quasi mortuum puerum doluit, cum extinctos nos iniquitatis aculeo miseratus aspexit Z Et quia per Moysen terrorem legis protulit, quasi per puerum uirgam misit. Perlegem quippe Deus uirgam tenuerat, cum dicebat: Si quis haec uel illa fixerit, morte moriatur. A peccatis igitur morte nos suscitare non ualuit, sed ad statum uitae aspirata manuietudinis gratia erexit, Sed puer cum baculo suscitare mortuum non ualuit, quia, Paulo attestante, Nihil ad persecta adduxit lexas autem per semetipsum ueniens,&super cadauer humiliter sesternens, Q quenda sibi mortui membra se collegit i quia cum in serma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo, sed semet ipsum exinanivit sermam serui accipiens, in similitudinem hominum factus, ct habitu inventus ut homo. HVC illucq. deambulabat, quia&Iudaeam iuxta&longe positas gentes uocat. SUPER mortuum septies inspirat . quia perape tionem diuini muneris, gratiam septi sermis spiritus, in peccati morte iacentibus aspirat. M o X uiuens erigitur.) quia is ciuem terroris uirga suscitare non potuit, per amoris spiritum puer ad uitam redit. ERAT autem funes in tetra, de filii prophetarum habitabant coram eo, dixitq. uni de pueris sitis: Pone ollam grandem, & coque pulmentum filiis prophetarum. Erat inquit fames in terra, non semes utique nanis, nec sitis aquae, sed audiendi ue bum Domini: Et filii prophetatum habitabant coram Elisaeo. cum filii eorum praedicatorum,qui ambulabant in legem Domini, & scrutantur testimonia eius, in toto corde exquirentes eum, in praesentia Domini saluatoris semper uiuunt. EGREDI TVR puer in agriim ut colligat herbas agrestes, quatenus inde coquat pulmentum, inuenitq. quasi uitem siluestrem, & collegit ex ea colocyntidas agri. quas concidens in ollam, pulmentum facit.) Cum quislitterae legis
intentus, uel philosephicis disciplinis studiosus, pastum uerbi quaerens, ama mi inem litterae legalis, uel mortiferum quiddam in philosophorum libris inueniens, intermiscet ueritati euangelicae, & in olla cordis sui coquens tale pulmentum, hoccst documentum, praeparat ad refectionem auditoribus suis. Dicit enim Apostolus: Littera enim occidit, spiritus autem uiuificat. Et item: Pr dentia, inquit, carnis, mors est i prudentia autem spiritus, uita & pax. Hoc itaque sentientes fideles populi mortem in olla exclamant, cum talem doctrinam, quas deceptionem animarum detestantes uociferantur. Sed iubente Elisaeo ε' c farina
218쪽
Arina in ollam mittitur, cum scientia spiritualis in tale documentum Intromi titur, ut exclusa omni amaritudine prauitatis, pastus fidelibus praeparetur se lubris. VIR autem quidam uenit de Baalsalisa deserens uiro Dei panes primitiarum, & uiginti panes hordeaceos, & Himentum nouum in pera uia. At ilde dixit : Dapopulo ut comedat. Respondita. minister eius. Quantum est hoc ut opponam coram centum stiris ξ Rursum ille, Da, ait, populo ut comedat. Et reliq. Denique uir de Baalsalisa uenire describitur, deferens uiro Dei panes primitiarum ,&uiginti panes hordeaceos, & frumentum nouum in pera sua. Quem autem uirum istum accipere melius possumus, quam coetum sanctorum patrum, qui uirtute animi&bonorum operum pollent Qui bene de Baalsalisa uenisse dicitur. Baalsalisa enim habens tertium interpretatur. Recte ergo de B essalisa est, sui ternarium numerum in credulitate & consessione saneta trinit iis seruat. Hic ergo uiro Dei panes primitiarum offert, cum redemptori nostro, per gratiam eius inspiratus, offert libros de origine creaturam compositos. Ofieri uiginti panes hordeaceos, hocest decalogum legis in Moysi& propheta- , ,κrum scriptis comprehensum. offert stumentum nouum in pera sua, cum nouum . testamentum post mediatoris nostri aduentum, in lancti euangelii & apostolorum scriptis profert. Iubet ergo Elisaeus noster ministris suis, sanctis uidelicet praedicatoribus, ut hanc oblationem populo fidelium dispensent, ut secundum illud evangelii, de thesauro suo uelut scriba doctus in regno caelorum proserant M πλ 3 noua & uetera, quatenus pabulo diuini uerbi reficiantur. Quod mysterium in euangelio iteratum legimus, cum in stactione quinque panum quinque millia hominum, & item septem panum quattuor millia hominum satiata esse comme 'morantur:&satiatis turbis, coli geruntdςodecim cophinos, siue septem spor itas stagmentorum, quia nullus est qui sacramenta diuinae scripturae per omnia ca . pere possit, quin sibi satiato supererit iuxta uerbum Domini.
A A M A N princeps militiae regis Syriae, erat uir magnus apud domi num suum,&honoratus . per illum enim dedit Dominus salutem Syriae. Erat autem uir fortis & diues, sed leprosus. Iste autem Naaman qui princeps militiae rigis Syriae esse describitur, quem melius significare potes, . . quam populum gentilem qui in orbe triquetro per uirtutem bellorum principatum gerebat, ac rerum decore fruebatur, quod in nominis eius interpretati ne exprimitur. Interpretatur autem Naaman decus siue commotio eorum. Sed iste uir,licet fortis & diues fuerit, tamen leprosus esse memoratur, quia quamuis per potentiam regni, ac rerum abundantiam dominari uideretur, tamen per e roris nequitiam, & idololatriae lepram se dus apparuit. P O R R O de Syria egressi suetant latrunculi, &captiuam duxerant de terra Israel puellam paruulam, quae erat in obsequio uxoris Naaman. Quae ait ad dominam suam: Vtinam fuisset Dominus meus ad prophetam qui est in Samaria, prosecto curas.set eum a lepra quam habet. .Latrunculi quippe de Syria, quae interpretatur sublimitas, egressi sunt, cum cupiditate ducti, & diuersis negociis impliciti, sperantes in incerto diuitiarum, gentiles per totam terram uagabantur. Hinc &ad terram Israel uenientes, captiuam mulierculam duxerunt, quae in captiuit te posita, de propheta in Israel testabatur, quia fama de Israel per n otiatores gentium translata in toto orbe curiositati hominum, quam uxor Naaman signuncat, uerum prophetam de saluatorem omnium in Iucua manere paresecit.
219쪽
INGREs SVS est itaque Naaman ad dominum suum, & nuntiauit ei: dicens: Sic & sic locuta est puella de terra Israel. Dixitq. ei rex Syriae: Vade, dimittam litteras ad regem Israel. Qui cum profectus esset de trulisset secum decem
talenta argenti, & sex millia aureos, & decem mutatoria uestimentorum, deuiselit litteras ad regem Israel in haec uerba: C VM acceperis epistolam hanc, scito quod miserim ad te Namaan seruum meum, ut cures eum a lepra sua.
Cum hi ad quos notitia uerbi Dei peruenit, his oui sibi praesunt, sugerunt scientiae spiritualis magnitudinem. Mittit rex Syriae litteras ad regem Istaei pro salute serui sui. Cum primatus gentia audiens Deum esse in Israel, quia notus in lu Em. s daeos, in Israel magnum nomen eius, salutem suorum pranii densi ationem in J- Iudaeam mittit, ut per apostolicam doctrinam saluatoris fidem accipiat. Vnde Cornelius centurio de Caesarea in Ioppen ad Petru Misit. Et Paulo per uisionem uir Macedo apparuit, qui eum exhortabatur, ut ueniens adiuuaret eos, qui in Macedonia erant, sicut in ambus apostolorum legitur. CVM . legisset. rex Israel litteras, scidit uestimenta sua, de ait: Numquid Deus ego sum, ut occidere possim&uiuificare quia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua. Animaduertite,&uidete, quod occasiones quaerat aduersum me. Quod cum
audisset Elisaeus uir Dei, scidisse uidelicet regem Israel uestimenta sua, misit ad eum, dicens: Quare scidisti uestimenta tua ξ γ Quid significat rex iste Israel, qui audita legatione Syriae, de salute a propheta Israel quaerente expauit, nisi sacer' dotes, scribas, &pharisaeos, rectores Iudaeorum qui considerantes quod undi que plebes ad redemptorem nostrum salutis suae cauti ueniebant, quas bl sphemiam existimantes, uestimenta sua scindebant, sicut in euangelio princi-mtt γε pem sacerdotum, audita Christi praedicatione, fecisse legimus. Sed licet rex Israel in tali auditu pertimescat, tamen propheta Des, quos ad se migrasse cognouerat, ad se peruenire persuadebat. dicens: VENIAT ad me, ciiciat esse prophetam in Israel. 7 Et Dominus noster, quos praesciuit, hos&u cauit:&quos uocauit, illos&iustificauit. VENIT ergo Naaman cum equis & curribus, & stetit ad ostium domus Elisei. misiq. ad eum Elisaeus nuncium, dicens: Vade, de lauare septies in Iordane, & recipiet sanitatem caro tua, atque mundaberis. Iratus Naaman, recedebat, dicens: Putabam quod egrederetur ad me, de stans inuocaret nomen domini Dei sui, & tangeret manu sua l. cum leprae,& curaret me. numquid non meliores sunt Abana&Pharphar fu-a- uii Damasci omnibus aquis Israel, ut laverin eis&munder in Veniens quidemeentilis populus ad domum Elisaei nostri, sanctim uidelicet Ecclesam, per mis. sum ab eo nunciu accepit,ut se in Iordane septies lauaret,& sic sanitate reciperet, atque mundaretur: quia per euagelicos praedicatores Dominus dicit, Nili quis πη-3 renatus fuerit ex aqua & Spiritu sancto, n6 potest introire in regnu Dei. Et ite, M O Qui crediderit & baptizatus fuerit,saluus erit: Qui uero non crediderit,conderabitur. Iordanis itaque aquae sacrum baptisma significant, quia in eis saluator noster baptismum nobis consecrauit. Quod autem Naaman indignatus de tali r sponso, lauationem aquae iordanicae despexit, simplicitatem significat rudium, Iqui spiritualem non potuerunt intelligere efficaciam: quia animalis homo non lpercipit ea quae sunt miritus Dei. CVM ergo uertisset se&abiret indignins, --η- accesserunt ad eum serui sui, & locuti sunt ei: Pater, etsi rem grandem dixi set tibi propheta, certe iacere debueras: quanto magis quia nunc dixit tibi, lauare & mundaberis ρ Descendit de lauit in Iordane septies, iuxta sermonem uiri Dei, & restituta est caro eius, scut caro pueri paruuli, de mundatus est. Bene
ergo servi Naaman meliore consilio, ad perficiendum illud mandatum propheticum
220쪽
ticum, persuaserunt: quia lape Dominus iuniori reuelat quod ius est. Et se Matth. itcundum Petri uocem, personarum ac γtor Deus non est, scit in omni gente qui timet Deum, & operatur iustitiam, acceptus est illi. Abiit & lauit septies iuxta sermonem uiri Dei, de restituta est caro eius sicut caro pueri paruulii quia mundatus aquis baptismatis, per inuocatione septi sertas spiritus quisque uera
recipiet finitatem ,& ad innocentis uitae infantiam redigatur, ut uitae aeternae ingressum percipere mereatur.Vnde ipsa ueritas suis discipulis ait: Nisi conuersi MazLia fueritis& efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum caelorum. DENIQUE reuersus Naaman ad uitii Deicii uniuerso comitatu suo, uenit&stetit coram eo,& est: Vere scio quod non sit Deus in uniuersa terra, nisi tantum in Israel. Haec est enim catholica prosessio,quod Deus Abraa, Deus Istac,& Deus Iacob non est mortuorum, sed uiueritium. Quoniam omnes dii gentium daemo λnia, Dominus autem canos fecit. Et ut cuncta hic baptismi scires sacramenta praemonstrata, in quo abrenunciare satanae, ac fidem Domini confiteri praecipimur, negat se Naaman ultra diis alienis litaturum, soli per omnia Domino seruitu
rum .Partem quoque terrae sanctae secum tollere gaudet: quia bapti Eatos oportet .
Dominici quoque corporis participatione confirmari. DIXIT Q. Gih zi puer uiri Dei, Pepercit Dominus Naaman Syro isti, ut non acciperet ab eo quae attulit. Vivit Dominus quia curram post eum, ut accipiam aliquid ab eo Et reliqua. Post hare autem scriptura narrat, quod Gihoi puer uiri Dei co cupiuerit de pecuniis, quas praedictus Syrus homini Dei attulerit, sed eo nolente aliquid accipere, inde ipse per mendacium turpe acquisuit, quod sius m gister accipere per fidem renuit. Gilieri quoque qui interpretatur, 'raeruptum uidens, siue uallis uiso, significat Iudaicum populum, qui aliquando puer uiri Dei, propheta attestante, uocabatur, sicut Osee dicit: Puer Israel & dilexi eum. Sed postquam, spreto euangelio, & crucifixo filio Dei, semet ipsum de tali diru nitate in Quem auaritiae praecipitans, cupiditatem secutus est terrenam, quamlii Dei per baptismum renati spreuerunt, per sententiam iusti iudicis Dei, lepram erroris, quam credentes deposuerant, ipse sibi consciuit, necnon & omnes qui post baptismum & emendationem uitae ad pristina uitia reuertentur, sordibus, quibus se exutos sperabant, iterum impliciti inuoluntur. Vnde scri-ptum est: nis reuersus ad uomitum suum,&s lota inuolutabro luti, sic stultus qui iterat stultitiam suam.
. IX E R V N T autem filii prophetarum ad Uitaim: Ecce locus, in quo
D habitamus coram te, angustus est nobis. Eamus usque ad Iordanem, & a tollant singuli de silua materias singulas,&aedificemus nobis ibi locum ad habit nutu. Qui dixit, Ite. Et ait unus ex illis: Veni ergo & tu cu seruis tuis. Respondit ego ueniam. Et abiit cum eis. Cumq. uenisserat ad Iordanem, caedebant ligna. Accidit autem, ut cum unus materiam succidisset, caderet serrum securis in aquam. exclamauitq. ille, digit: Heu heu heu Domine mi, & hoe ipsum mutuo acceperam. Dixit autem homo Dei, Vbi cecidit Z At ille monstrauit ei locum. Praecidit ergo lignum . & misit illuc .Natauitq. ferrum, & ait: Tolle . Qui extendit manum, & tulit illud. bHaec itaque actio bene redemptosi nostro conuenit per fignificationem. Cum igitur securibus ligna caederentur, de ligno ferrum exiliens in profundum fluminis mersum est, atque in lignum desuper ab Elisaeo proiectum, reuersim est: ita etiam cum impios Iudaeos, per