Die ältesten Schriftsteller über die Lustseuche in Deutschland, von 1495 bis 1510 nebst mehreren Anecdotis späterer Zeit, gesammelt und mit literarhistorischen Notizen und einer kurzen Darstellung der epidemischen Syphilis in Deutschland

발행: 1843년

분량: 473페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

ticularium occultas proprietatis non potest asserre causas, mulio minus ipsi creditur, concessum universalium, cuiusmodi sunt influentiae coelestes, posse assignare. Nec tamen, quod contendis, sequitur abdita et occulta sunt quaedam medico ut proprietas scamonii et aliorum , quorum causae a Physicis nostris non possunt asserri ideo praeter aeris intemperiem morbi X ea causati habent sui ortus aliam occultam causam. Unicus monstrabis et. Illustris Picus ex principibus MinΑNDLLAE ac divinus ΜΕsu dudum monstraverunt. Possunt

namque haec et id genus similia in calorem coeli quae qualitassensibilis est rationabiliter referri, qui pro varia sui participatione ac multiformi monsura in rebus mirabiles essest operationes. Esu namque dicit sed quia coelesti virtute dotatumis gulani ipsius mixtionem coeli autem virtus calor est almus, viviscus omniumque operativus. Sed quem vel Iegere vel intelligere nescis, sequi quomodo potes Per articipium enim cum accusativo ut regulante mixtionem egi debere, non regulante mixtione, literis proditum est; nullius enim rei mixtio regula virtutem coeli, sed ipsa, qua est omnium prima, et regula est et ratio atque mensura. Cuius causam ut talis ignoras et Dissonam, quam didicisti,

cantilenam saepe repetis; sed nunquid nuper didicisti aut discere

non vis, aerem, quia distemperatum et eorruptum, ideo tabificum atque Venenosum esse, ideo autem corrumpi, quia ex contrariis, scilicet imperfecte, mixtum. Haec vero mixtio medicis incerta est, incertum quoquo dissolutionis tempus, quaPropter monuimus apprime notari verbum adventus in AmsEXXA. Putabam quandoque te etc. . In virtute, quae vitiis omnifariam opponitur, honestas consistit invidiam aulem et upe biam tanto omnibus vitiis nequiora et ab honestate longiora censeo, quanto hominibus et peior et inhonestior est daemon, qui solo superbia et invidia vitio inflammatur et tumet. Subsumptionem autem tibi relinquo, qui et superbia et invidia extrema me tibi pro veritatis defensione respondere impulistLHoc et VacENNA etc. - Totum, ut supra discussimus, pro nobis est ideo hinc transeamus. HirrocRA etiam ei. Quod ΗwPoc TE tertia particula ophorismorum morbos pestiferos non comprehendat, erras certe

gravissimo tum quod ad id probandum GALExu citas, sed ubi

292쪽

tua astulia, ut pleraque, dissimuIas tuni quod dicis aphorismos de morbis diversitatis seu particularibus duntaxat scriptos esse; at in illis aliquos saltem epidemicos comprehendi ipse duduni

contendisii; sed omnis epidemia universitatis morbus est: tum tertio asseris, quod de pestilentibus morbis in epidemiarum voluminibus tractatur, ideo in aphorismis non debere comprehendi. Nam secundum MEsu aphorismi sunt sermones separati et en-corpiiras omnibus libris, quos ante in medicina scripsit HiryocnΑTEs, idem ergo potest his et illis inesse. Commentator alexandrinus etc. - Sed quia irrocRATI, GΑ-LExo et Esu adversatus est, in hoc minimo sustinendus. Quot namque redis aphorismos de diaeta et victus ratione, quo iiidem de regulari et coacta vacuatione super acutissimis morbis, quales pestilentes, Pronunciasse Nonne phorismus ille inperiurbationibus ventris, si qualia oportet purgentur, bene serunt, in universum de omnibus morbis Orirs testimonio intelligitur, itidem in valde acutis, et alii complures de pestilentibus praesertim pronunciant PAVIcYNA etiam etc. - Me de tuo supra ostendimus rem namque coelestem non idem posse, quod influentiam coeli veritas est, et quod rei coelestis nomenclatura multis est indissorens impressionibus, scilicet ventis et ipsonae aeri illiusque nitalioni. Si aer coelum est, possunt dispositiones eius coelestes oppellari.

Magis elementales etc. - Quod elementum aeris appellatur coelum, Praeter UcRETIUM id testatur evangelicum sacramentum volucres coeli comederunt illud. Sed quod GALE Nus primo prognosticorum etc. - Non minimam ibi errandi in medicina oceasionem praestitit, quod de aere sententiam GALES primo prognosticorum relatam abigis ot invertis cum enim ab omni vetere medicina nunc ad cartarios, nunc ad astrologos declinas, quae medicis paene omnibus amiliaria sunt, prorsus ignoras. Quodsi LEoNicκΝ Praecepto HIPPO

ita legendos censeres nisi omnino sint captu tuo dispares), pleraque necessaria medicis, et compendio quidem sine opere, sine

293쪽

Deinde cum conditionalim el. Non defluunt ut verba seripla, ideo ad conclusionem primam legentes haec remitto. Sed utinam non perfricuisse Dontem lMordaci tuo ore etc. - Culpavimus certe non hoc, sed

illud, quod aegrotationis diffinitionem, qua dicitur dispositio non

naturalis in corpore humano, ex qua provenit nocumentum in operatione proventu primo, ab AvicLANA Poni negavisti, et quod ne ullum unquam illustrium medicorum, ut iacent, ducis sustinendum, sed coniugis ubique ad falsas et commenticias glossas, facis quoque tibi contra auctores vim in nomine, ubi saepe vis nulla est ac his, quos carpis, multo eius sentis. Nam si glossa tua valeret, aegritudo est dispositio non naturalis i. e. contra naturam additis celeris AvicEas idem bis repeteret et tum diceret aegritudo est aegritudo, ex qua provenit aegritudo. Nollem tam leviter AvicENNAM a te reprobatum Argutiola deaceidentibus morbi, ut illa suppresso antigrapho de neutralitate allata, aeque tenuis est, quoniam inter tres corporis dispositiones, sanitatem, aegritudinem, neutralitatem, morbi accidentia non com-Putantur et res quam dispositio contra naturam A IcExxΑΕ est communior ita respondeo pro AVIcENNA. At concedamus tibi gratis tantam vim nominis, quod ab Avicxsx te cogit recedere, et dicamus aegritudo est dispositio contra naturam, e qua P venit nocumentum in operatione proventu prinio sitque per te aegritudo essentialiter laesio in operatione. Tunc tamen dixit AvicENNA, acti dixisset, aegritudo est dispositio contra naturam, eX qua provenit aegritudo et ibi pendet lepus. Diri madum se cum etc. - Figmentum est huius enim occasione praesens disputatio pro AvicENNA id asserentis desen .sione initium sumpsit. Sed quando malum francicum per te est pustulae, exanthemata vel amumera epidemime, quae sua vel mala qualitate, vel solvendo continuum laedunt, et hae dispositiones vera sunt aegritudines; quomodo ergo malum ranci- cum dieis essentialiter laedere Et utinam pro honore AVIcENNAE dixisses Praeterea occulta proprietas, quae est qualitas aeris venenosa, distinguitur secundum materias humorales, quas informando inficit ergo his mediantibus et non mediante aegritudine aer pestifer laedit alioquin uno modo omnes inlaeli laederentur. Ecce, bone 1Μos, quantum studuisti in studio medi

294쪽

Tu raeclare ei. Multiplex in his et error et contradictio est: tum quod subalternari medicinan naturali philosophiae nihil aliud est, quam indo hanc sua recipere prineipia; quemadmodum enim uno modo habere principia non est de ratione scientiae in communi, ita necessarium est, subalternatam ab ea, in et sub qua nascitur, propria recipere. Tolle arithmeticam, nihil monstrabit musicus tollo philosophiam, nil monstrabit medicus, nec erit quid in rerum natura. Dein quod, turalis philosophia non potest dare medico ommunia principia, cum ad ipsam non spectent, sed ad scientias conmmunes logicam puta et metaphysicam. Propria ergo principia, hoc est, quihus et in esse constituitur et distinguitur ab aliis, medicina extra controversiam a philosopho recipit per subiecti alterationem. Nola hoc verbum. Quodsi in medicina suppositiones sint et diffinitiones, quarum una nonnunquam probandi alteram principium est, hae tamen relatae ad primam, a cuius unitate medicina una dicitur, conclusionis loco habentur, alioquin quod particularibus et inserioribus scientiis repugnat medicina probaret sua principia. Et quo verum esse, quod saepe retuli, e mechanicum ac pistorem ostenderes, pudentissimo errore subalte nationem scientiarum quam summo ingenio maximoque labore pro scientiis mediis praeeipue invenit AnisTOTELEs ad ecbanicas retulisti, ut eas quoque subalternatas diceres, quae sine alterius adminiculo exerceri nequeunt. O physicum erroneum invitam enim dignitatem quod in seliola puerorum doeuimus scilieet vel subiecit, vel modi, penes quae subalternatio intendiatiir, artes mechanicae inter so habent. Nonne et probe etc. - Figmentum est. Non deliro, non singo, non nugor doctrinam meam, quae nulla est, non iacto; si erro, humanum est. Sopstum refricari inius et. Hoc est, SIMON , vulnus,

quod sopitum refricuisti. Nam dum plures in medicorum almisiudi Lipeensis collegio philosophi et medici, insignes sane et

ericellentes, inveniantur, quo te solum tamen medicum aestiinarisacias, hunc parum solertem, illum indoctum apud plebeos in dicas omnesque lacessis, confundis et tanquam venenum ac Pestis

saevissima, quod non negabunt requisiti, molestas. Qua et in me Pariter grassari coepisti; sed quantum tulero vires, divino praesidio tibi constantissime restiti, nec unquam patiar a te supprimi.

295쪽

Impudentis tui etc. - Impudens sum, ueri veritatem le-que ut detractorem salsissimum leonino rodere dente. Rasi de medico raecepta etc. As veratae salsitatis conscius iudicarer, si pro qua pugno, veritatem mendaciorum nubibus dissimulanter errem obvolvi. Quid hac in arte egeris etc. - ui te olim a bacillis uvas passas mundare quod si in hac arto si uetum alium unquam non egissem, quam quod divino praesidio et conflatorum ope et scientia te Lernaeam lydram prostraverim, heno mihi acium putarem. Qua vero laude vulgaria medicorum probatis-stinorum praesertim placita de sobri, de diiunitione aegrotationis et id genus ignoras, etiam artem medicinae exercea. aheo namque pro indubitato, quod si tecum mansisset diutius o anti- graphum, nedum similiter priori suppressisses, verumetiam sussotasses penitus, tradidissesque ultricibus flammis. Principi ser re etc. - Principi et imperatorio electori diviaque AxiΜiLIAN praesecto praetorio, illusiri RiDΕRico duci SAXONIAE, revera rarissimo, servire nedum Placere, tenuioris

fortunae viro, qualis ego sum, non infima laus est, quasi dicat, proxima ad deos est sed tu inscitiae, cui ut numini te devovisti, servias, quoad libebit.

Si doctum ei. Specimen doctrinae tamen prae so fert: de ARISTOTELE, ORATio, aliis nemo nescit. Laudatur etiam AnisTitius Cyrenaicus, qui voluit cum regibus vivere. Quodsi discurrere ostiatim et melancolico niore absque uiocnATE, GALENO, DIOScoRIDE, VicΕΙΝΑ, ceteris visere aegrotos quempiam doctum effecerit, te comitans aequat in arte canis, natura vero Praestabit. RASi ego seruentiam etc. - Diosconivis, qui Suina reserenie inter milites evasit medicorum doctissiinus. Nonne

etiam principes insignes urbes inhabitant Nec satis est, ip-GIasem, sed Lipcicum oportet esse 2 Velim vere et Arte, non opere censetur medicus; opus namque desiderat physicam rationem, alioquin mechanicum aestimabitur et pistrinum. Et ceri sumum etc. - Famain laboribus elatam, quae virtutis opus est, non despicio sive mihi accrescat, sive decrescat, vel sit homolena, in medium relinquo. Diqiligo b Cooste

296쪽

27 9

Circa conclusionem impertinentem. XI, p. 234.)

Sanguinans illa ut alter inquit dicendi vis, qua conducia

opera morsus, aculeos, currilitates, quae ad rem non pertinent, in me minus iuste retorques, tanto magis invectivam tuam dedecet, quanto magis barbarorum vocabulorum caterva inter loquendum scribendumve uteris, barbarismos et soloecismus passim spargis. Latius Nagari etc. In tanto mendaciorum campo sterili et inisecundo tuo ingenio heu nimium divagatus es, tot volumina et quidem geminis exemplis errorum literariis formis implevisti, ut his paene tota Europa non absque Lipcensis studii

iactura aeuitet. Si cuncta erras etc. - Veritati, quam consutas erroris etiam nomen imponis. GALENu et ETHυM PONENfEM etc. - Non impeto illos

ut medicos aut philosophos, sed astrologos nec quidquam in illorum calumniam vel invidiam commentatus sum, in his maxime, quae posteritati prodesse possunt verum, in quibus animum Pginus Aeomssis praesertim non intenderit et AVIcENNAE, quae Perperam allegasti, plurima in medium adduximus. Frisolas ineptas etc. - Sed quibus rationibus, quibusve argumentis tuae accusationis robur probabis Non rivolas, non ineptas, sed utiles admodum et fucaces a medico necessarias omnis medicorum schola comprobabit. Ingens a tua temeritate ei. Desine de genitura mea va-neloqui sum parentibus cretus honestissimis, de quibus in praesentia plura, quam par sit, verba facere non debeo. Thrasilus inter textrices etc. - inter pistrices didicisti, Thessito haud sanior.

hominem gnarum, O mentem corruptam etc. - Si impliciter liominem supponis ignorantia et mentis corruptela, ex originali culpa est, a qua cum te exemptum velis, a natura quoque, quae omnibus eadem est, excipias et in speciem tui dicterii, homo est asinus, reducas oporte Si vero per hominem me intellexeris, tangis certo mihi Iaius et ita telum hoc insos, quo propter infinita, quae ignoro extrahere non altari Meus vero, qua vivet, veritate consistit ae integra manet; sed erroribus, superalitionibus et mendaciis quibus eate consutatio tua corrumpitur alque omnino moritur.

297쪽

Musto elleboro et Forte ut te medicum ostentes, lielleborum appellas, quem una cum gallinis nigris si sumpsisses, consutationem non edidisses. Quodsi praeter ei. Discussis scurrilitatibus altera acie coemptis, quibus profecto tuopte ingenio me dignior es multo, ad auctoritates, quibus propositum tuum confirmari putas, e veniamus. Sed mihi crede, quem venaris leporem, his canibus non apprehendes alia tibi via incedendum foret; sive enim, iores, sive minores sint, dummodo idonei, dummodo veri et sussuli rationibus, nihil est quod litem reseram. RAsis praecipue ei. De motrice astrologia loquitur; opinatus quoque est RAsis naturae noxas in sidera reseres in quo si ex mente loquitur, ipsum haud laudamus. ΗΑL auctoritas etc. Non est liber Hiraoc TIs, sed credibile magis, quod sit IIAL RODOAN, qui astrologus fuit, ita ut

abunde salis astrologicus liber ab astrologo sit laudatus. Essent mera et Non sunt testimonia integra omnique exceptione maiora. Ad conclusionem imam PTOLOΜ. GAL. PETR. APos etα Nihil est, quod hunc trium strepitum timeamus nam ut ille i quii unius interitu victoria constat. Non aptus scholaris uodsi in humanis essent Persisterentque in illo errore vellem ut veritatis defensor, ope et scientia maiorum adiutus, contra illos insurgere uulti enim puro homini sapientia absque mensura collata est. Neque disserendum tecum statui etc. O liuam id decreti subito non commutasses, aut disseruisses saltem auctoritatibus

solidis et rationibus, non calumniis, non iniuriis et salsis inendaciis lCATOAIs censura et Dat veniam corvis vexat censura

columbas. Quodsi tanta non esset ignorationis vipunitas, non modo censura CΑToxis, sed gemoniis scalis dignus lares. Nondum tiro ei. Senties aliquando, si nondum sensisti, an tiro essectus, necne. Veni denique in mentem etc. - Mens in erroribus obstinata quaeque uia erronea, quemadmodum lingua ebrientis per externum umorem omnia iudicat amara. O linam lumen natura inditum tibi veniret, meniem antaret, quo ab erroribus ad orbitam veritatis redires Diqiligo b Cooste

298쪽

Haud admittes et. Verissimo praesagi isti, sed nescio, quo sidere, quo auspieio AnisTOTELEQ a cuius inventis natura non discrepat de motrice astrologia, ut par est, admitto, verum

commentitiam tuam et extortam glossam textum foedantem, ut

satis superque explosam, nullatenus recipio. Discutiamus insuper rationes. Cognitio enim veritatis est solutio obiectorum cum vero ad obiecta nimis inepte respondeas, diverticula tantummodo quaerens, astrologiam, ut omnino salsam, plus destruis, quam astruis quod si quispiam alias ipsam veram credidisset, deliratione tua permasus meras nugas anilesque sabella amplius aestimabit. Neque ratio deest ei. Quis mihi DinosTHESEA unquam persuasisset, nisi e disse ipso tuam hanc in rebus manifestis et elementario puero cognitis ignorationem Z Cum enim medicina procul dubio una scientia sitque eius finis unicus, ipsius quoquo actus unicus erit. Quod repugnare distinctis theorieae et practicae scientiis, AnisTOTgiacchabet traditio, quae docet per actus diversificari habitus. In scientiis etiam humani us inventis theoricum et practicum ex omni consesso distinctionem agunt specificam nec ea profecto, nisi aequivoce tantum ponuntiar disserentiae medicinae ab AvacEANA primo canonis easdam namque disserentias genus et species non sortiuntur. Dein quod ais iudicium per astra requirit in motibus coeli ordinationem, placet sed astrologi hominis revera non est ordinare motus coeli, quinimo solius dei optimi maximi aut intelligentiae moventis hoc ossicii est, quod tantum cognoscere et quidem per campotest laborat astrologus. Quodsi deniquo AiusTOTELI credimus, nullatenus dicemus principia astronomiae motus, sed illos Perquirendi exordia mathem lice conclusa Astrologus ergo Per motus coeli, quos non ordinat, per te nihil iudicabit. Sed quam eoicaciter etc. - Si videndi rationes tenebrae, si ratio auditus silentium est, orit astrologia ratio cognoscendi multa. Quemadmodum namque sub tenebris non videndo dicitur videri corpus et in silentio audiri sonus, ita non cognoscendo, utpote per privationem veritatis, astrologica cognoscimus, quam erronea salsa, sibipsi oppugnantia et contingentia rarissime. Astaeulogia ergo non est ratio, sed tenebrae comprehendentes illos, qui supra se quaerunt et errorem incidunt, in quo errore sallere et salii non hominis est, sed professionis. Exploratum Praeterea est et certum AunEia teste), discretionem sexus, qui a ma-

299쪽

teria pendet, praecipuum, super quo in iomine dominantur astra et stellae, nec esse eo ab his passibilius quippiam sed

cum anno currenti astrologus rogaretur, natale sidus uiusdamnati atque illius, quae inde accidunt, naturales inclinationes et suturam sortem describere, is, cum se iudice multa accurate praedixisset de pulcritudine, de pudicitia, de assabilitate deque

mensium eruptione, item dolore partus, numero maritorum puerorumque, quos illa inde paritura foret, tandem a parentibus naii quibus haec Iudibrio erant certior lactus, natum non seminam, sed masculum esse ille quod a fide digno accepimus rubore perfusus respondit, de utroque nominibus duntaxat mutatis idem esse iudicium, existimans mutationem nomenclaturae in sexu varietatem parere et de semina masculum vicissimque concinnare quod olim in Africa Lucio Cossinio die nuptiarum contigisse, Limus miraculi loco refert. Ecce, quantum saliuntur astrologi contra rationem. Stellae simae etc. - Nequaquam eum domibus coeli et duodecim signis stellae fixae sunt homogeniae illa enim sunt figmenta supputationis motus et inventa rationis, hae vero AVERRO teste densior pars sui orbis. Praeterea quod domus te. - Variationem domorum coeli agere ad scientiae persectionem, certe stulta propositio est. Scribit GALEsus ut philosophos omittam primo techni si medicina esset de his, quae nunquam variantur, sed semper eodem modo contingunt, non communiter, sed proprie scientia diceretur. Imo sequeretur per te mathematicam impersectissimam scientiarum eo, quod ipsius onsiderata nulla polentia variari Possunt. Sed audiamus tuam probationem: nam sic, inquis, ex rei natura, pula terrae dispositione, domus coeli variantur. O di-Vum pater hominumque rex, terra ergo variabit metum et a te reales coeli Acsi quispiani dextrum et sinistrum reliqua que positiones, quae in statua ad hominis mutationem variantur, diceret in ipsa ex natura rei esse, aut Propter terrae rotunditatem, qua in diversis locis variatur ortus solis, aestimaret plures in coelo soles. Habe ergo astrologia causam et. Quae de auxis et

principiis astrologiae garris, non susscio mirari nusquam ipse, licet eius principia teneam ut tu quoque lassus es, me illius RPostatum nominando), talia audivi, nec etiam ab ariis perito,

300쪽

in quorum numero Aur. 1Μ Εc nostri aevi dignum virum censeo, unquam accipies. ibi ergo egeris, ipse dicas. Nam mathematicae etc. mathematicae scientias, abstrahentes a materia et motu sunt procul dubio in primo gradu ertitudinis habentqii se ad intellectum, ut omnino in debita distantia color ad visum sed divinatoriae et astrologicae artes abstrahentes a veritate et ratione sunt in summo gradu erroris et se habent ut tenebrae, quae videndi subterfugiunt rationem. Velim et ego etc. Illic ubi nullus timor, ne trepides, propheta monuit ex priscis namque medicis nemini unquam fuit praecognitum ex astris portentum, quod modo plebeis et rusticis dicis lamiliare. Nam et medicus et astrologus etc. - Ita ergo colligendum eril medicus et astrologus ex causis essectus et e contra plurimum iudicant ergo astrologia perficit et iuvat medicum, et eadem ratione medicina iuvat et perficit astrologum. Item meta Physicus et astrologus ex causis esseclus et e contra plurimum iudicant, ergo astrologia iuvat et perscit metaphysicum et ita de humanitus inveniis omnibus humanae enim sortis est ex causis essectus et e contra plurimum iudicare; omnes ergo scien-lias astrologia iuvabit et veritatem error persciet Oli deus, tibi

tua tela contra tantam a veritate aversionein ZSi tibi nec ratio ei. Quia ipca quam urenbergae carius venduntur iudicia astrologica, ibi quam hic in maiori pretio habentur astrologi Videas , ne astu quam doctrina Plures

medicinam tractent.

Quodsi in hominibus etc. -- Superstitio est. In locis insignibus ut uren bergas circa aegrotos talia exacte observare, Poena exilii est; nonnunquam enim aegroti spe diuturnioris vitae nu-Per Praesagitae eis ab astrologo absque ecclesias sacramentis decessere, Plus estoream senectam quam illud salvatoris quia nescitis diem neque horam, credenteS. Solus propheta in Israel ei. Parum tibi videtur, et philosophos et principes medicos ad alienum sensum vertere, nisi et divina eloquia tua praesumptione ad scurrilitates retorqueas. Propheta non sum neque silius prophetae; sed crede luxurianti

barbae tonsorem tandem admittemus.

Picus ei. Vah, qui diis derogare niteris, qui eum

SEARCH

MENU NAVIGATION