Die ältesten Schriftsteller über die Lustseuche in Deutschland, von 1495 bis 1510 nebst mehreren Anecdotis späterer Zeit, gesammelt und mit literarhistorischen Notizen und einer kurzen Darstellung der epidemischen Syphilis in Deutschland

발행: 1843년

분량: 473페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

271쪽

M corru us omnino ei Quam est etiam alienum scriptis nostris invenire, quod corrumpatur additus vel externus calor,

Prout longa Parenthesi falso mihi imponis pPutredini, quae ab infra etc. - Pari deniquo inconsideratione, qua priora, assers, in pestilente febri putredinem ab intra procedere. Nam in omni pestilentia tam putrefactio, quam qualitas venenosa sunt ab eodem agente, ut ex corrupi esse aeris circumstantis, sine quo nequit esse febris pestilentialis. AvicΕsNA quoque iniuriosum est maxime dicere, pro concinnandis ebrium speciebus putredinem ab intra et extra mulari, quando haec ipsa mutata si tamen mutari potest amplius labris origo et materia censetur minime. Ecce veritatis oppugnatores decipulas eas incurrere, quas aliis magno conatu tetenderia nil Quodsi quis has ineptias et in tantiles levitates mediocriter exinsequi vellet, nulla et sussiceret papyrus, et tempus quam maleria prius deficeret. Pergamus. Et si tu de crisi ermutationis etc. - De risi permulati nis, de variola ambulativa reliquisque ne una quidem addita immulatave liter possunt scripta nostra et sustineri et defendi; cum quod ad veritatem suapte natura inclinatur intellectus, tum quod veritas, cui omnia vera sussragantur, salsitato est sortior, cui ut penitus obtusus aut mentis pessima et diabolicae obstinationis tu solus adversaris, qui haud sine alini Lip ensis gymnasii ignominia, damno et iactura quia tibi impuno conceditur

absque omni modestia in viros quosque innocentes, insontes, doctos conducta opera invehere non erubuisti. Transgrediamur ad correlaria.

Circa correlarium primum XI, p. 224.

Logicae terminis in raesentiarum inhiare non elim etc.

Vidisiicio nihil laudis, sed plurimum dedecoris ex rationibus per

univoca et denominativa adversus LEONicxsu pistis relaturum: ob id disputationem logicam, quae per omnes scientias, etiam sacras iteras ut illarum instrumentum et nobilissima supellex aeque discurrit, contra patrum observantiam a medicis excludis, AvicENNAM quoque, qui illius usu contra GALExu in passu labris sanguineae aperto Ani militat, in tuam sententiam perperam trahis. uspiam enim ipso logicam ademit medicis, sed qua contendunt adversus philosophos sanum et aegrum mediata Disiligo by Ooste

272쪽

contraria, litem, veluti sub alieno iudice, utrisque dies inutilem esse. Tu vero hunc Av1cENNAE exlum tam male intelligis, quam dissedo egis. Hoc rescias, velim utilius ac honestius multo esse medicis de logica quam astrologia disputare, adstipulantibus nobis duodecim libris illustris Pici ex principibus II1-nΑNDuLA adversus astrologos, reverendi patris HIERONYMI SAVANAROLAE ex ordine praedicatorum epitomate, Liaem cum Aoκ- Nona magnifici AKDυLPHI COLLExuTII, nec non doctissimi o-HANNis MEisAnni opero illo egregio, quod in nostri defensionem odiderit. Disterium Neritis oce et scripto missum etc. - Quid sint dicteria apud probatos satis teneo quid autem sibi velit in hac blasphemia, homo est asinus, non intelligo quod si ut tuis utar)nominalis est, qui nominum proprietatem in rebus servat, admitto gratis: si vero idem est, quod RisTOTEL ditanibilis utpote bipes asellus de Arcadia, tibi habeto. Neque hoc ingenii magni arbi ror etc. - Arbitror et ipso omnibus in hanc tuam sententiam manibus et pedibus eundum, scurram lenonemque quempiam nuncupare non esse magni ingenii, sed iniqui lividuli detractorii. O venerandam pudicitiam, quam non evangelium peperit et amor dei, sed scorii, quod lo decoxerit et iacit natura impotentem Genuisse in peccatis non

aut lenonem Videamus alia. Circa correlarium secundum. XI, p. 224.

Prorsus alienis et remotissimis etc. - Si hactenus longis et remolioribus armis to ut miraris eminus oppugnavimus, nunc quo magis tua inscitia cunetis pateat, brevibus et Iacedaemoniis siccis errata tua cominus expugnabimus. Sed utinam non per- laicuissest Miror tanti etc. - Die, quinam sint illi mediei studii priores, qui usque adeo et incessanter appellent artificem sensualem medicum, in quorum coetu si eum catholiconibus tuis locum ementiorem tibi non vindicaveris, reverentius salutabo. Astrologizantes utique et eos, quorum scientia pendet ex alto et qui a coelo quasi furto suam medicinam abstulerint, non dabis: hi namque cuncta nuturae, etiam minima, reserentes in occulla siderum inssuentias veluti satales ei destinatas mundi leges Dj9iligo by Ooste

273쪽

altius quam sensitivum, immo Paene divinum iudicium requirunt. Illi vero, quorum medicinam altissimus de terra creavit, iuvantur quidem plurimum pro sorte humana accidentium ministerio, ita etiam, quod ab his nonnunquam aegrotationibus nomina, prout nuper de malemorigerato diximus, imponunt; sed non usque adeo, quod ex accidentium similitudine morbum vel febreni semper dignoseere possint asser enim in calce tertia conclusi

nis et id praeter in tota position nihil verum , quod, si de speciebus malignae boIerae febris in aecidentibus pestilenti sis milis suboriatur, non tamen pestilens dici debet. Sed quia neque in bis pedem ita gis, quin retrahi possit ad multiplicandum errores, ad conclusionem secundam festinas.

Circa conclusionem secundam. XI, p. 225.

Quem te tandem aestimabis etc. me, qui sum, haud prosecto reputo maiorem nihil excelsum, nihil alienum mihi tribuo. HIPPOcRHEM, GALE-Μ, eteros cuius me criminis salso insimulas violenter aut oblique non allego neque expono; quod verum ess sic habeas. Non ignoro et c. - Scripsit EomcEsus IsisPocRATIS GALE-Nique gravi testimonio nec sine ratione, morbum gallicum debere aestivis connumerari tu stulto nimis illum carpendo scriptis prodidisti, aestivorum morborum aphorismum eos continere mox bos, qui parum durant et saepe fiunt, ex mutatione aestatis Praesertim. Quem errorem ui medico pudendum castigando commentariis GALENI ostendimus, HierocnAT- de consueto Patrum instituto praelata aestivorum sententia super morbos, qui absolutam rationem et propriam aestatis temperaturam sequuntur, Prin cipaliter pronunciasse Angebat te huius ignorationis tuae evidens suspicio, ut hinc quod superborum indoctorum moris est audaci quodam furor ductus eo pervenisti, quo non solum, quos antealiteris mandaveras, errores inficiaris, verum inplioribus multo te involvens hactenus opertam ignorationem detexisti. Dicis te haud ignorare, quod aestas per naturam quosdam et ex sui mutationem alios concinnat morbos. Quodsi non ignoras, antehac te ignoravisse et scriptis et exemplis profusissime ostendisti. Seripsisti nempe adversus I RosicΕ-Μ, morbos aestivos illos Me, qui saepe fiunt et parum durant ex aestatis mutatione. Quis Disiligo by Ooste

274쪽

aulem aphorismus aestivorum praeter ita modificatos morbos contineat Alter ab HierocnHE scriptus non datur. Quinimo in fine secundi correlari morbi inquis exempli gratia tertia

particula numerati mutationem sequuntur aeris in sua natura.

Quae ergo isthae tua perversitas, quod impoenitentiae scelus, agnitae falsitati plena era subscribere et cognitam abnegare

GALIENUM deas recor et - Aliud tuae ignorationis insignius delirium audias, eum Pari pacto innua GALENUM erravisse. O pauper Galenicae sententiae, credis, pudendorum putredines atque corporis totius qualem suo seculo ireoeRHEsin insigni epidemia, nos vero in morbo gallico vidimus mox-hum aestivum esse . nescis, inter morbum aestivum ei aestivis eon numeratum multum distare, quoniam ille aestat Proprius germanusque est, hic vero absoluta aestatis ratione non provenit. Ne deferens ceret et. Si Placet, tertium, quo deliras, testimonium asseramus: mulio namque discrimine genitalium putredines et uiis desudationes disiunctas inter emaee nΛΥΕΑ eum G xx praelata sententiola admonuit hae enim ex cholera, illae ex humiditate circa naturalia continuo intermanante inerescunt, et item hae quoque aestivas, i. e. aestatis temperiei genuinae, illae vero sunt aestivis connumeratae. Tu vero et has et illas a cholera illuc defluente concinnari contendis. Quodsi corruptam translationem GALENI te habero discredis, Avi NKAM

poteris videro, qui vigesima prima tertii ita dicit partes pu- dondae declinant ad caliditatem et humiditatem et approximant

meatibus superfluitatum. Quapropter excellentissimus GASi ARTORELLA, episcopus Sanctae IusTAn morbum gallicum elegauit satis nomine pudendagram vocavit, quae tu neglectis supervacaneis et astrologieis legere obueras, et in has uinas non incidisses. Sed quid dissimulatione opus est legere et non intelligere est negligere Legis et scribis e GALExor si a suo cursu mutetur aestas in humiditatem nimiam, non solum in naturaliabus, sed omnibus membris putredinem facit nihil minus audes disero gentialium putredines de cholera concinnari. Quodsi Pro

vulneribus, prout eri oportet, nMuralibus legisses, hos laqueos iu pertinacia aliis non tetendisses. Criminaris denique etc. - LEONic Exus descripsit morbum. gallicum. Pustulas ex varia humorum corriiptione tu de tuo lo-

275쪽

quens eius maleriam solum atram bilem seu melaneoliam raseruisti, in cuius signum dicebas te aegrotos tuos ex capite de lepra curare Castigavimus hunc errorem ut experimento cui omnes cedunt rationes contrarium, probavimusque auctoritate AvicENNAE tertia quarto, tractatu tertio, capitulo Primo materiam, de qua lepra conficitur, melancoliam esse congelatam, non utrefaciam. Tu, ut evaderes tam manifestae ignorationis reprehensioneni, diverticulum quaesisti et hoc verbo de mareria quoad causam antecedentem non coniunctam usus es. O errorum interpres quod enim expositores et quidem omnes, bonos praesertim, non do causa antecedente ut fingis), sed de coniuncta illud Avxcxsκάκoporteat interpretari, ita ostendo. Ularatum est atque certum, causam antecedentem GALEso tertio techni hanc Mse, quam aegritudo sequi apta nata est ubi autem melaneolia congelata spe gitur in toto corpore, subito mox et sine putrefactionis praesidio tanqtiam illi coniuncta praesentaneo adest lepra Nisi dicas forte ex nova professione astrologica, quod quaedam interveniat constellatio et occulta vis siderum, quas praeter rei ordinent congelationis impressionem ab actu suspendat impediatque, qua remota essectus sequi non possit. Praeterea sicut utrefactum

esse melancoliae in toto corpore est causa coniuncta labris melancolicae, qua scilicet posita ponitur et ebris ipsa, interrogantinamque, quare is labri febri quartana, respondemus, quia calori naturali additus est externus calor ex putrefacto esse m Ianeoliae ita ad congelatum esse melancolia sine quovis medio numino ponitur et adest lepra, cum utramque Pari passu et in-eedere et iudicio simili discuti debere Avieκxx innuat. Vel die rationem diversitalis, quare ad esse leprae opinione tua tam congelatio, quam putrefactio melancoliae necessaria sit sola vero putrefactio pro concinnanda febri quartana sufficiat Ulcera, ochor e pustulas effica M. At quomodo contingit, quod diversos gradus leprae praeter hoc, quod causa eius coniuncta Putrescat, nequis intelligere Nam sicut melancolia in sui initio a Digido coagulata dissicile putrescit quarto meteororum, ita ab ipso quoque congelata rarius vel nunquam sed nihil minus, quousque in leproso aliquid vitalis humidi remanserit, Possunt generari per victus rationem et alia novae materiae et superfluitates, unde quandoque febris, quandoque scabies et bollior i. e. pustulae ulcerosae, accidunt, quae vel aecidentia

276쪽

Iopra vel novi morbi dici debent. Nemo enim dici solutionem

continuitatis, quae nonnunquam leprosis accidit, morbum sundem leprae, eum lepra morbus figurae sit et non solutae continuitatis. Sed repens etc. - Materia eprae in sui exordio non repit certe per extrema, sed continetur in membris internis et

visceribus auetore VICENNA. AvicΕΝxΑΜ etiam perperam etc. - eus, nimis ingenium

Sisio sortiris acutum Diximus, melancoliam non naturalem i- modo, congelatione et putrefactione scilicet, duobus enim plures liabet in universum corpus diffundi et concinnare morbos. Id tu falsum eo argumento coniectas nam etiam melancolia naturalis potest conscere lepram, ergo perperam allegaverim id agere geminis modis melancoliam non naturalem. Sed unde infer vim huius argumenii, a trulla ad socii seu pariet ad tectum Hinc profecto, nec aliunde; nam compar illi non valet consecutio Sisiovis Pisaeonis in medicina prima conclusio adversus post cxxv dissentit a quibuslibet medicis probatissimis,

ergo secunda et tertia non dissentiunt. Est namque verum antecedens sine consequente, quando, ut certe ostendimus, omnes tres aeque dissentiunt, sibipsi contradicunt et ab ippocratteorum virorum sententia prorsus sunt alienae, estanturque, sui auctorem esse medicum cognomine arte, una liter plus ac opere pistorem, adversus quem non solum diva numina, sed et Acheronta censeo movendum. Sed Pergamus. De nodis Gera et Nixus es , accepi experimento a

nodis, quos in aegrotis tuo iudicio deprehendisti, monstrare contra LEomcENΠΜ, quod morhos gallicus de sola melancolia concinnetur opposuimus, tum quod caput et origo nodorum pituita est, tum quod, ut illa, ruriginosi non sunt, et tertio quod omne in universum dictum pro eo, quod frequentius, famosius et Potius est, imprimis cuiqua venit in mentem, et praesertim cummi per priori sententia mulata concesseris in morbo gallico materiae diversitatem. Quis igitur nisi astutus divinator intelliget

nodos melancolicos in morbo gallico, quorum proventus eorVO albo est rarior Quo minus attento, multiformi et insana tuaeensura me taxas, laceras, vexas et calumnias quasque mihi i

rogas. O nugator maligno, o nodicomasii impudens, nihil est te in medicina indoeilus, nihil imperilius. Dolendum est 17.

277쪽

nullam legem lam exilialem inscitiam punitum ire. iudium medicinae, quod salse scio praedicas, exitialis ignorationis vitio,

quo pluribus noces, tuo oro confundis. Quodsi non legere posse aut non intelligere medicos et quosque infamare doctos, Proximo salso detrahere queinpiam medicum efficiunt, nemo te in medicina unquam evasit oelior. Qua didicisti, dediscere oportet; docti erudii quique nobiscum sentiunt et displicent his procul dubio, quae mihi nauseam faciunt. Si quos sorte habes sibi sciolos, quorum auctoritate et ductu deliramenta tua componis, nihil tamen solidi, nihil veri contra nos in publicum dare vel

audent vel possunt, sed fucato colore ut insanies, vitandae in cula causa suppressis nominibus, tecum sua vendunt mendacia.

Quodsi experiri libet in corona eorum, qui iteras, qui medicinam profitentur, quodcunque voles in medicina aenigma indicio praemio agita habebis crede opponentem. Habes singui

rite in mea sententia LEONicENuM, cuius doctrina allectus tecum assumpsi hoc certamen similiter MEDrARDuis, qui cunei a lascia pueriliterque scripta ad imum explosit. Expecto in dies

aliorum doctissimorum hominum sententias, quas tandem in medium ducam has si capessiveris et os a detractioue abstinueris, a castigatione cessabo.

Circa correlarium primum XI, p. 226.

Si male fundatas tuas vi me ei. Naturalibus rationibus validissimisque argumentis, non salsis opinionibus, ut tu soles, disputo. Cum namque GALIExus eic. - ΕonicΕsus morbi gallicinaturam summatim comprehendens hoc pacto descripsit: est pustulae ex varia humoruin corruptione propter nimiam aeris, in caliditate et humiditate praesertim, intemperiei generatae. Opponis contra, tum quod a sola qualitativa mutatione aeris non causatur Pestis, tum quod haec revolutio coeli ausa in substantia aeris iam corrupti mediantibus vaporibus occultam Proprietatem, et tertio quod illa ipsa proprietas cum alteratione manifestarum qualitatum causa pestem, malum traneum et alios morbos. Sed quomodo in his obiectamentis iuste reprehensus te excusabis, tu videris. Supra namque ipse testatus es GALL-FUM et HierocnATm, quod aestas versa in nimiam et excrementitiam humiditatem uiatur a cursu naturae, fit ergo neeessario Disiligo by Ooste

278쪽

opidem talis, praesertim eum haec mutatio sit insignis. Eo concesso prout rationabiliter non potest negari in cons ulione est per loeum divisionis IOANNis ALExAxnnis vel estilentialem, vel pandemialem ore pandemialem vero quoniam taec vis non est neque errae, neque loci vel regionis determinatae nemo dixerit concludas ergo Portet pestilentialem. Debebas itaque terreri verbo GALini dicentis, quod haec intemperies non reperitur, nisi in pestilentialibus constitutionibus, ne tam temere et

inverteres.

Per hoc nusquam negarunt etc. - Per hoc non evades reprehensionem, quod GALExus et HumocRATE non negarunt ut ais , causam Pestis secundum figuram coeli asserri satis est, ipsos, qua mediei sunt, i. e. per artem suam, cuius terminos mediens transgredi non debet), solum ex aere nec aliunde originem pestilentiae vestigare. Et quamvis rosecto Per omnes seliolas vulgatum sit, locum ab auctoritate negative non valere, hoc tamen in topicis seu communibiis duntaxat accipiendum arbitror veriim in demonstrativis et propriis seu necessariis argumento esset inscitiae insignis, si suae arti necessaria auctor praetermitteret, tum quod eius dogmata persecta non traderet, tum liod in monstranda aliis suae artis via oberraret plurimum: quod de medicis principibus, HirPocRAT et GALI so saleri nefas est. Quam es etiam impertinens divisio et sibipsi ontradicens, unam ex causis pestilentias seeundum coeli figuram, alteram per extranei vaporis admixtionem asserens Non potest

enim ut plerumque ais coeli, gura sine praesidio, ut mediis eatisis vel partiariis agentibus, pustem conficere; ti in imo quod tamen in particulari peste maxime contendis admixtio

vaporum praeter coeli figuram non concinnat postem agens nini

partiarium atque secundum a primi et universalis agentis influxu nec unquam potest absolvi. Quaeritur quoque a te, unde externus vapor habet eorruptionem, quam aeri insert Negas enim mel figuram huius causam esse. Si ergo habet sive a substantia sua, sive ab iis, a quibus resolvitur, patientibus, scilicet ab intraneis extraneisque causis suae mixtionis corriiptionem, quaredo agro id seri similiter haud censes Quemadmodum namquenti xta celera paliuntur suae substantiae seu mixtionis dissolutionem et ab intra et ab extra, cuius tamen adventus soli naturae Di iligo by Ooste

279쪽

cogui ius, ita imperfecta haec mixtio quam aerem vocamus habet nimirum dissolutionis suae causas a Principio genitali ope naturae inditas, quae, quando ut saepenumero desiciunt, aerem

corrumpunt redduntque animantibus noxium. Habet et externas coelestes, scilicet cometes ardentes vel lampades vel faces et iacula ardentia longiore limite, bolides aut coeli hiatus, iiod chasma vocant, aliaque aeris monstra, quae tot sunt et tam varia, ut ad certum numerum redigi non possint, terrestres, ut magni terrarum motus, post sanguinolenta proelia stragesque numerosa, M GALExus scribit et Livius de castris gallicis incremandis cadaveribus, item acus et stagna, in quorum Profundo laus et saevus latitat vapor, et id genus, ALEXANDRO BENEDI auctore et hoc actora ac x post theoricam secunda primo traditam dicit tertia, quarto capite, primo de lePra: et quandoque adiuvat ad illud totum corruptio aeris in se ipso aut propter vicinitatem Ieprosorum, cum aegritudo est invadens.

Quapropter hanc reoolutionem etc. - evolutiones trecentae

seXaginta quinque sero, quibus integratur annus; et cum ex his nullam assignes causae pestis, videtur consequi, quod hoc omni-hus tribuas, et ita universum coelum erit pestilens et tabificum, quod Postea negas. Amplius sub hac revolutione, scilicet universitatis coeli, abestiis morbis multi restituuntur pristinae sanitati occultae ergo proprietates coeli huius revolutionis non erunt mortales magisque salutares. Sequitur etiam ex diutis tuis, quod Pestilonii non conficitur a coelo, sed cetilla proprietas in sub-εtauit aeris iam corrupti, quas quidem eorruptio est Pestile ita imo proprietas neque ost, neque sit, sed aer secundum Oeculiam proprietatem. Praeterea occulta proprietas ut aePenumero repetis est modico qua medicus incognita sed venenosilas aeris habet causam medico notam, scilicet comistionem insignem Vel substantialem aer enim venenosus ideo est, quia in substantia corruptus aut insigniter putridus ergo qualitas aeris Venenosa nou est proprietas occulta. Et nisi ademisses nobis occasionem accusandi te erroris logici ostenderemus insigne deliriuu , quo nescis inter has propositiones distinguere venenosa quali ias est in aere corruplo in substantia, et venenosa qualitas esti substantia aeris corrupti; una nim earum vera est altera existento salsa. Sed non curo, porgo ad alia. Quae unacum steriatione uanifestarum ei occulia Pro-Djsiligo by Ooste

280쪽

prietas neque est, neque agit, sed aer per occultam propriet tem In rebus vero surdis occultae proprietates paxliculares ut quod magnes trahit serrum et scamonium ciet boleram agunt sin manifestarum qualitatum praesidio ergo et oculiae proprietatem universales similiter agunt absque medio sensibilium qualitatum. vel dio diversitati rationem. Circa correlarium secundum. XI, p. 227).

Cum tibi maiorum sententius etc. - Fero Patienter, cum tu

quam ego minus et legis et intelligis. Cum dixerim, infer morios etc. - Catholico Pistrinus est, oblitus namque es protestationis tuae, nolle scilicet in praesentia terminis Iogicis hiare, cuius si iterum aneminisses, ut qui logicam nunquam didiceras, da ipsa tam sutiliter haud garrires. Quid namque, o superi, stultitis sutiliusque in scientia mali, magnisaeere, quae inter genus et speciem est, distinctionem rationis quasi melius haud sit honum et albius album, vel pestilens epidemicum ipsumque morbidum et id geuus.

Quodsi alios medietnae etc. - Profuse hoc iam discussimus. Prariere Savo laxuExsis ΜΛTvgus 1Lvcet. Duodsi illorum .positio vera est, tua erit salsa; nam aer per te intelligitur eum coeli influentia si ergo HiemcnATE in apborismisi utus est de morbis ex aeris mutatione provenientibus, innuentia meleates, qua in aere morbido salubres non sunt, haudquaquam poterit iis RATES excludere. , Anne con Mutor ειαι- Tuis alumniis, tu insania et conculcata inscitia me nonnunquam ad convitiandum, sed non

Disci quoque, quosdam te. - Alibi discussimus; nam si quosdam vel pestilentiales vel pandemiales, non seeundum ergo

Primum concedas oportet.

Si genere si liciter mino te. - istorius catholicon est. Intelligo namquo generis positionem simplicem in esse naturae. Quo posito genere si quas species non ponuntur, quia non sunt, conditione ablata non propositum, sed oppositum sequetur, se licet genere simpliciter posito omnes species, quae rint, neces sario poni. Quodsi ut chimaerius Iogicus positionem intellexeris in esse rationis, maximo respectu praedicati secundae intentio-

SEARCH

MENU NAVIGATION