Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primusquartus

31쪽

32 adhib Ndam es es ,reverent iam itibi mus , quam ν Stris sirri n cesses μ e po ecta tibias , a q&ibus Non lices Provocare. Quis, nisi, plumbetis in juris prudontia Fit , merum arbitrium dicat episcopalem sententiam cuius tanta vis est , iat. Ei uncti Parere debeunt , utque rib ea ne provociuro quid om liuouty Est otium

est log i i Cod do Eppsco . niadiren'. , et B X qua Similiter patet Rpiscopos non merras fuisse urbitros, sed vori judicis puctes egisses. Idem etiam ostendit

μx Theodoqii. et Valentiniani in Leg. 47 Cod.

odo . do Episc . ox qna iii relligitur , EPisco Pu Iem ciud θnturna verum friisso io dictum , os ab eo tantum n cimine discrepusso. Quod si episcopale iudicitum vorum erat, proprium quo iudicium , prosecto cum Teihon innus in titulo Codicis au isent aevo obuio risus ost, nullum inter λudientiam, et iudicium di η rim in ' - il praesertim cum iPSO titulia dμ 1 si copul/ ntidye Otia luges descripserit, in quibus iis si Hii vi nubtilum usurpat ur, ut uessiae reduorum iridie tum puri in 'iit. Cum nitiem tot prae lainra habeamus Episcopulis judicii monumentu, nolla Prorsi. s habenda ratio est constitutionis, quam odidit Valeni iniuntis ira , ut Episcopis jus suum uili

Praecepto repetit, uti demonstratum supru E 't. Atque in ejus vita οπ. August. tam 1Ο COI. 27C Cv.

32쪽

Iq. Priggidi iis narrat, qua ipse diligentia, ac Pi in te causas indicarot idqus, inquit Possidi iis, a -- Crandum s nictntiam Apostoli dicentis e sudest grai quamae c. idem 'trioque Ambrosius praestitisse, leslut eis qo Augi si in iis Confisss. lib. 6 Cop. 3 torn. 1 col.

3 XXlli Ipsi etiam Christia ni Principes

non solum sponte sua, sed etiam hortatu sanctis-κ1 morum Episcoporum, quibus certum, utque exploratum erat, clericos ad laicoη iudices non seg-

se trahendos I), aequissimas tulere leges se ,

quibus cautum est , ut Clerici guarum controvor

sistrum judices non nigi ecclesiasticos haherent . Quin otium dignitas Episcopatus, et praeclara virtus illorum, qui co sungebantur, diu secit ut Episcopi civilium quoque controver8iarum , qui eicit se inicos fervebant, judices rotastituerentur 3). Vorum id fiebat consensu litigantium , qui coram Episcopo lilixaro male hant, quam roram saeculari mngistratu , et concessu Principiam , qui ab Episcopis, quorum inpientiam exploratam habebant, civium suorum causas judicari Cia piu-hant . 1) 8. Hilarius Pictaviensis Episcopus ad Constant. Augus. lib. I. num 1. Opp. tom: 2 col. 555 edit. V ron. 175o. Provideat, si decemat Cismontia tria, Constantio Imperatori in qnit, ut Omnes so ubique juvrcss, quibus prov=nciarum administrationes CrE ditaE sunt, ad qtios soIa cura, et sol/citudo publi- Corum negotiorum Imrtinere u Bee, a religiosa sct Obstinctant f noque Post hac Prassumane, atquct ia Sur Pent , et Iinutent ses causas CognovcErs ci ricorum.

Extat nuto in in Lib. 12 Cod. Ihctodos. des Dis. PeCleris. Constantii lex, qua cautum est, ut clericorum causae non nisi ab Episcopis iudicentur, atque hanc quidem legem Hilari i hortatia oditum , piat ut Baron ius ad an. 555 ntim. 82 pag. 555 tom. 4 odie. Lucas. Eadem est Ambrosii sontentia Epist. 21

33쪽

num. 2. lom. 6 PQ. 52 om. sdit. muri n. Venm. 178i, qui laudat ea de re Valentiniani lege in , qui sacerdo'es da sacct dotibus voluit judicarε ι ou deniqnis otiani Martini Turonensis, uti testatur Severus mse. sac. li5 2 caρ. 5o. rom. 2 pag. 265 edit Vs-ron. 3754. Abutuntur uutem auctoritate Datrum quorumdam ii, qui iudiciariam potestatem Ecclesiae negant, eorum quo sententius detorquent, Pru-VBquo interpretantur. Nam locus Lactantii de Divin instit. tib 5 cap. 2o tom. 1 pag. 4i 2 edit. Paris. tri8. pertinet v d infideles, qui inviti ad fido in Compelli non possunt; Clarysostomus des Sacs1 doe. Iib. 2. nurn. 5 opp. tom. I pag. 374edit. mne faucOra. Paras. Non negat imperium , et Potestatem Ecclε- Sino, quam imo certam habet, cum illud Apostoli ad I imoe 5 praescips' ac doces ita explicat HomiI.

I 5 num. I. g. 6l7 tom II vidcts ut in Et are SaCerdotum nre Soes sit; tantiam dicit Ecclesiam non ha-herct Potestatem arcendi hominos a delictis, et si haheret, ea in inutilem futuram, cum D tis noster

gum propraum Offcium est facere Indictum , et jus ei- etiam , non id uiuit quasi id tantum ad regos, non otia ui ad Ecclesiam portinere Statu ut, imia εἰ Is Em. Db. 1 Cπ' 22. opp. eom. 5 col. 987 fidit. Via 'larsii Veron. quidquid regibus in Suriptura. id et Sal erdoti hus distum ostondit. Deniqne Bornardias daecon vi. r. ad Erigon. lib. I cap. 6 col. 517.ed e Paxis. M.,illon , inquit : stetisse dθn qua lGO APOstOIos judica idos, sodisses jud cciniss non ἰ go, non ut iudiciariam Ecclesiae potestatem adimisi, Sed utre Probendat sos, qui neglectis illis, quae potiora sunt , iudicundi studio rapiuntur. Atque ad haec fere rovocari omnia possunt Patrum loca, qua ocontra iudiciariam Ecclesiae potestatem UPPO

nuntur.

2) Consor ea, quae paulo ante diximus do legibus u Constantino, Theodosio, et Arcadiis, vonaroiano latis. His vero adde leges Consioni ii ac Theodosii, quae sunt Let. i 2 et Leg. 47 Cou. Theod. ἁs Episc. et Clisio. , tu ui Justiniani Musilam 76,

34쪽

quae ad Monaohos pertinent, qui tantum Episo pali iudicio subdiantur, Praeterea leges, qo S a Theodori eo licet Gotho, et Ariano editas mento Tat Cassiodorus Var. lib. I Epist. 9 Pag. 7 fom. 1aed. Rotomag. 1679. Quod si aliquando cleri nos ad

Inicos magistratus ivisso, memoriae Proditum Θst, id quidom aut per vim, et iniuriam factnm est, aut factum a clericis audacibus, et Protervis, quiso despicero impune putabant posse ecclesiastici indicis imperium, aut interdum otiam ah ipsis Eoinclosiae magistratibus, ut civilis quoque magistratus imperio homines in officio continerentur, Bois Tumque sententino exitum haherent faciliorem. Atisque hiao referenda soni exemPla universa, qua do hoo reruni genero ex ecclesiastica historia desvmi possunt.

Paulo ante mentionem , quaeque extat in Codioo Theodosiano dμ Episcopal. Juώ c., Praeferen, LQ. 8 se 9 CocI. des Episcopal. audie n. Re Pete et tum Da , qraue paulo ante de Augustino, deque Ambrosio

dicta Sunt.

β: XXIV. Νam Ecclesiae potestas, utquo

judicium tantum pertinet ad res saeras, ac divinas, atque ad personas clericorum, qui nonnisi Ecclesiao imperio subiiciuntur. in pontroversiis laicoriam more civilibus nique pro nisi nullae sunt Ecclesiae pnrtes, sed ecto tantum s Rectant ad Judicium, potestatemque laici Magi 8tratus, cujus imperio illi tamquam reipnhli-Cae Cives, subesse dehent. Quare Ecclesia, eniunt in in his rebus iuri,di tio est , eam OXerreri' non potest, nisi a quirat consensu litigantium, et noctoritate Principis qui civili rei publicae imperi t.

g XXV. Atque intra hos quidem sinos,

et lex a utraque respublica suam Sem Per eXyrcuit potestatem , ecclesiaestica in robus saepis,

et divinia, negociisque cluricorum , civilis in om-

35쪽

nthus laicorum controversiis, quao spiritus limnon attingunt . Initio coclesiae judicia minorI-bus solymnitatibus acta fuisse videntiar, ut celerius exped Irentur. Hinc saepe ecclesia Sticum

indicium forensi opponitur I), quoniam ab il

lo procul aberant trieno, et ambages, quRe forensem Concertationem implicabrent. Satis erategsst actorem, qui petitionem proponeret, reum, qui excluderet judicem , qui rem nosceret, et aententiam ferret, ut omn1s rpi ratio conplo Sahaberetur. Non deerat quidem, quae ex jure naturae procedit , citatio rei, non deerant legitimi probationum eXquirendarum modi, Προ- quo cetera Opportuna remedia: sed judicium sino tot solemnitatibus, quas civiles leges ita vo- Acra ubi, Celeriter e X pediebantur. 1ὶ Eoolesiasti eum iudicium a sonensi clisti δε- istini S. Augustinus ad Bonifac. lib. I cap. 5 cm.

sciit. Bail in. 1755. alii quo complores. Sed hi omnes distinctionem hunc inter utrumque iudicium adhibent, non quod occlesiustio iam verum non es set iudicium ; sed quod celerius, quam rurense exin Pediebatur, neque in eo tricae, umbagesque λ- renses obtinebant.

XXVI. Denique aucto litium numero , commodius visum est in judiciis occlesiasticis certum ordinem , forrnamque con Atituere , atque in iis quasduuν adhibere solemnitates, quae partim a Jure civili desumptae, partim ab Ecclesiasticis primum legibus constitutae sunt. In Primis autem Romani Pontifices en de re laborarunt, proposita judiciorum methodo, qucte,n que importuna brevitate ossiceret veritati, neque copia multiplici, et operosa solemitatum , ac tormula

36쪽

rnm Iitiσantes irretiret. Quam linec methodus apta , et con CinnR Sit, et quantum ei praestet , qua O a Iure civili procedit, omnes sucile intelloxerunt, ideoque illa summo Oinnium consensu ei irem in foro civili ubique recepta est .

TITULUS II.

ordinarius, et delega '

II. Quis delegatum iudicem constitia ut . III. Causti A notio et mixtum imperium . 1 V. Iorisdicitio contenti Oga et volianturin .

ciam, of snec Din re VI. Judicium possessor imum . et Petitori iam . VI l. Ordinii rium, et Sum

marium .

VIlI. Aliuo iudiciorum

divisitanos. IX C iuile, ot criminuto. X. Judiciorum Orci . g. . IJudicium vocamus ipsam causae di 8re Ptationem, quae in jure fit, quaequo constare debet quatuor Praesertim rebus , a fore , reo judirμ et cau-sn si). Actor ille sest, qui prior in judirium venit aliquid petiturus; rΘn3, qui ab notorse in ius vocatur, et a quo petitur; cauκα est ipsum quod petitur, ot quod materium judicio praebet; iudex aures in ille est, roram quo di SPutamus, et cuius decreto res absolvenda, ac definisenda est. Hic si jure sui magistratus Crixuc Cendarum , si Diendarum quo contris versiarum habent poto Atatem , Jude X ordini riua, si non Pro Priam ac suam habeat sed ab alio mandatam et commissam,

37쪽

dulognsus reppellatur . De utroque duo gunt tituli tu Decretalibus. 1) 'ap. 1o da Vsrbor . signis .

g. II. Mandat hanc potestatem ordinari ua in Jox, qui eam suo iure habet, et mandat utiliter, non omni lius sine delectu , sed illis qui judicos dari possunt sa) . Qui non Propriam , etfnrem hAbset jurisdictionem , sed ab alio mandatam, is eam niteri mnndare non potest sa); nisi procodat ah ipso Principe, cujus delegatus alterum recto delegat 3)

3 IlI. Praeter judicnndi potestatem, quam notionem dicimus , inest etiam in judice jurisdictio , et jus modione coercitionis, per quam sui munus ossicii exsequi, ac tueri possit, atque in eoου, qui Parere recubunt, animadvertat. Modi-

ea haec coercitio mixtum impstrium dicitur 1 quod semper jurisdictioni, sed non semper judicandi potestati cohaeret su) Sunt enim Iudi- ρου qui solam habent notionem, non item jurisdictionem ς et hi in tum rem controver8Rm Cognoscunt, atque definiunt, imperium, quo gententiam exequantur adjunctum non hahent, aeproprio non jus dicere sed judicare dicuntur Z). si) Mixtum imperium dicitiar, quod iurisdi

ctioni admixtum est, uti ea quo sis Parari non Potost Diuiti eo by Cooste

38쪽

L 1 in fn. ff. de Osso. eius cui mand. est jwisd. L. 3. ff. des Dii silice. Frustra enim Magistratus

Cuti sum cognosceret, atqtie aliquid decerneret, si non PosSet exequi sententiam, suaeque jurisdictioni Panero rennsaritos coercere. Itaque veris 'ime Paulus in Leg. tile. de c. Uus cui mand. inqtiit , simis modio a coercitione nullam esse iurisdictionem . quoniam haeo sine illa expediri, utque expliciari mori potest, et liuo specitat innocentius III. in Cap. 28 offic. et poesest. Ustogae. Consule Averaniam inq, reor. jur. lib. I c. 4 in m. I pQ. 25 edit. Lugduia . . Batav. 1755, Dorioltu in us Jur. civit. lib. II cap. 66. OPP. tom. 4 Pag. IC88. sd. Lucae, et Scipionein Gentilem de Iurisdct. lib. I cap. 4 et 5 opp. eom. I pag. 7 et seq. edit. Noapol. 1764. Varia an istem sunt modicae coercitionis generri, quae . Prao- ter ceteros, diligenter explicat Scipio Gentilis lib.

I IV. Est autem iurisdictio vel volunta Tisi, vel contentiosa si); illa Θλ' re appellata,

quae in Volentes exercetur, ut fit adoptionibus in mulierum, minorumve contractibus, in Ce- eris generis ejusdem. Cuncta haec geruntur extra judicium, atque inter volρntes, et a Magistratu confirmantur, ut eorum rata firma auctoritas sit 2 . Contentiosa jurisdictio MX rei te in dicta in invitos , et contendΘntes exBrCΟ-tur, eique locus egi in judiciis, quae in invitos redduntur, et utriusqtie litigantis Contentionem, et disceptationem habent de re controver a. 13 Hiigo Donellus loc. cie. cap. 8 g. 7 Pag 132

adiicit etiam mixtam, vel intermori iam iri ei 'dictionem, qua o in dandis tutoribus, aut curatori bris versatur et sed tertium hoc iurisdictionis genus inutile

39쪽

μ . . ' 1e3go , observat Scipio Gentilis Ioc. cit. cap. 18 pag. 45. . n Ex iis vero quaedum sunt, quue Eoluu magistratus auctoritatem , et approbationem , quBodam, quae Permissum cuia su cognita, et uno verbo Magistratus de re tum postulant. Cuncta explicat Donellus loc. cit. I. 9 pag. Q 26.

g. V. Iudiciorum summa divisio est, ut Hire ecclesiastica , alia saecularia sint. Ecclegiasticum Iudicium agitur in foro Ecclesine, et in eo quaeritur de causis ecclesiasticis, sive quod hae natura sua e clesiasticae sunt, sive quod sunt Caugno clericorum Saeculnrst judicium est, in quo de rebus more temporalibus coram laico judice disputatur Utraque judicia multifariam dividuntur, et primo quidem in Possessoria, ac petitoria.

g VI Possessorium judicium est, in quo

de sola Possessione; aut quasi possessione quRe ritur, sive adipigosenda, sive retin Pnda, sive recuperanda si). Possessio est rerum cor P rR-lium, quasi Possessio incor',ralium. Petitorium

od dominii litem Juris consultus 2 oppellat

est, in quo de priaprietate, vel de alio iure geor- si in a possessione disputamus. Nam proprietas nihil commune habet cum possossione S); licet interdum majores quidam judices ulrnm quo CD njungant. SP parata nutem de PossΘssione qua stiri illud emoit , ut eo finito judicio, atque unidntu possos ione, violus dμheat in pΘtitorio judicio jus suum ostes nil sero, qnod nisi praestiterit res manebit apud possessorem s).

si) Causam, si vo quaestionem possessionis Gre

40쪽

poris, com id fieri potest emendanda est, resqυθου scri henda illi , ud quem eam revera pertinΘro constat. In Lεg. 5. Cod. Theodos. des denianC. et suit. r cind. celeris resdhibitio in L g. 4. Cod. Theod. un-d vi celeris ex cu lo appellatur. II ino omne interdictum , quod pertinet ad possessionem rctrinendam Eclipiscendum, vol recti Perandam momentarium est.

I. VII. Dividuntur etiam judicia in ordina

ria, quae et solemnia , atque in summRria , quae et extraordinaria tippellantur. Ordinaria sunt, in quibus nota omnia et solemnia, quae in judiciis leges prescribunt, observnntur , tum in iis, quae intimam judicii naturam , tum in iis, Mune solemnitates attingunt. Summari a judicia sunt, in quibus moltiplices illa o solemnitates omittuntur, eaque tantum servantur , quae isunt ad judicii naturam , hoc est ad noscendam veritatem neces

si) Ηseo quidem a Juro Civili , et Canonico divisio indiciorum tenditur. Sed Pragmatici in toro

iudicia dividunt in ordinaria, summaria, summu Tis'imu , ex quo ritiva . Et staminariu quidem, ut qDe ordinari a judiciu in iis , qtiue ad ordinem pertinent. apud nos sori usu fere inter se conveniunt.

g. VIII. Digna quoque memoratu sunt judicia realia , qnne ad rem, et pΘrMOD'lin, quo en d personam pertinent; temporalia, ne sp ria