Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

161쪽

tandem fieri crisu, coctique evacuati0-

Crisis & evacuationes eriti eae cadunt in tempus remissionis. . EX uerbatio consueta crisin praecedens solet esse omnium validisti na plerumque, estque nota sub nomine perturbationis eri.

. ipsa quaeuatio durat saepe multis diebus consequentibus, i. Crises fiunt perfectae, & imperfectae;

ilieet non omnis materies evacuatur. o. Imperfectae erises generant aut re bus, recidivas, aut morbos cironicos, non nisi nova suborta febre curandos. Sic male judicata intermittens obstructiones relinquet, quae Optime tolluntur Orta nova febre. r. Rarius ''n cris es legitimas observamus , diebus criticis alligatas; quia minus attento observamus; quia methodo nimis drastica, nimis activa, pallim utimur, ubi leniori medicina opus esset. Armati e Ustella. tionibus, vesicantibus, Opi O, alterantibus , aliisque, naturam medicatricem quotidie Ue-X8mus, turbamus. Medicinam in directam, in generalibus versantem, non Amplius nOvissius: seeamus, urimus. 12.

162쪽

12. Ruri crebro comparent crisea, & exacte. 13. Etiam in continuis cris es contingunt sae pe , non tantum in remittentibus ς maximel in biliosis, etiam in insummatoriis.

34. uilibet paroxysmus intermittentis eri licam evacuationem habet. Ipsa intermittens e. g. tertiana, post quintum, aut sextum tum circuitum saepe judicatur. I s. Altate nunc rationes sunt, cur crises tam raro compareant. Interim etiam aliae suppetunt in laudem artis: sic in febribus inflammatoriis generosa methodus antiphlogistica cito benignam resolutionem efficit, sine notabili crisi. In mo, bis filioses, in saburratibns, saburralibus putridis , materies toto morbi tempore eccoproticis, subinde purgante, emeticove subducitur paulo citius, quam ea molimina contingant, quae sub nomine perturbationi criticae, &criseos veniunt.

Hinc patet, non nimium fidendum esse , diebus eriti eis ab Hippocrate observatis, cum & alii tape critici sint, & initium morbi non semper exacte sciatur.37. Ρropter diem criticum instantem nil est omittendum, cujus claram habeamus indi.

163쪽

8. Nonnunqlaam morbus morbo judicatur.' ie. g. febris biliosa superveniente intermit- teute tertiana. Acuta quaevis abseessii aliquo ; superveniente peripneumonia , quae tamen plerumque lethalis evadit, ob vires antea fractas. s. Subinde febris febrim excipit, ita ut nullo intermedio tempore biliosa in putridam&e. commutetur, mutatione nonnunquam vix animadvertenda, nisi a sagaci medico. Gravis observatio de transtu unilas febris in aliam. . Nonnunquam febris morbo quodam chronico sponte judicatur: scilicet parotide; tumoribus glandularum colli, submaxilla- ruini insardiu hepatis, nisxime tamen lienis, diarrhaea chronicii, urtrithide; Visus, auditus laesilone. Subinde metastasi purulenta ad partes Varias, prout aliqua antea aegrotaverit. Si epost variolas ad articulationes, Oculos , pulmonem &e.a, Notum est illud Hippocraticum: . incerta aedictiones in acutis, uecie ad vitam , sive ad mortem'. videndum est, unde tiare tu. certitudo veniat.

164쪽

Duplicem incertitudinis hnjus sontem e cise puto : auerum, corporis praedispositionem se disidualem; alterum , ipsum morbi genium. Teste observatione ili Hippocrate , morbus ibi frigitur , ubi quis partem habuerit ante debiliorem , illuc ni orbi materies decumbit.' Ea partis alicujus prae existens debilitas, infar.etus, transmittende materiae impotentia, ut-

plurimum a medico nescitur, neque sciri potest. In exemplo defluxionis catarrhosae in debili pulmone, haemoptoleo homine, m2teriae arthiticae ad caput. Morbi genius. Non qumvis febris aeque in depositiones qui crises erroneas proclivis est. Sic inflammatoria simplex, & impermixta benignissimus morbus est, & vi K unquam has evaeuantes cris es facit. Videtur vitium esse potius partium solidarum, quam fluidarum. Morbus plerumque benigne resolvitur, sine notabili humoris cujusdam morbidi excretione. Aliter vero se res habet in febribus inflammatoriis compositis In biliosis praeexistens causa materialis

febris potius est in fluidis, in abnndunti humore bili rini secundarum viarum. Plus hie

periculi est, majorque metus eri os erroDeae.

uis enim promittat Deile aegro suo, se et .

165쪽

153 Eturum, iit omnis linmor alienus . bili foras ad loea iee retoria & egere toria desera- r ; ut nihil impingat, impactAm haereat iniseus quoddam nobile, fors anteR minus perium 8 Hinc mortes in simplici biliosa a pople- tuae, suffocantes; hinc ancipites parotides. adem ratio in putridis, ubi causa materias videtur & in solidis, eorumque torpore, in si uidis alteratis, morbidisque. Frequeniores hic, funestaeque sunt depositiones. In rheumaticis arthriti eisque, simplicibus compositis, frequentissima crisis erronea est. orbi fida materies persaepe, & eκ suo gelio vaga est, & indiscriminatim partemqnam. unque oecupat. Uti nune corpus, hora eost genu, dein humerus dolet a materia henmatica, ita depositio aeque facili negotiod en cephalum, fauces, thoracem &e. Veritur, eventu inopinato.

Non mihi quis oggerat, in manU meden. is esse, has & praevertere, & praesentes

Am certo amo Vere. At omnis fer me mederia in directa est, saepe impar. Equidem talia

aut elire & certo curantur. ex calferia', ut

tui praecepta magistror una hauserit ex cathe-Jra, nil amplius metuat, sed sui plenus, Scomaipotenti suae latentiae confisus, contemptor

166쪽

tor eorum omnium, qui tanta & talia non possunt ad lectus aegrorum secedat, ut ibi. dem naturae viribus imperet, & dominetur.

Verum infelix, si molo cor illi sapiat, cito dejicietur a supremo scientiae suae puta- titiae fastu, a suo naturae imperio. Cespitabit, & haerebit in notissimis, & quotidianis,

ct multum temporis teret, multa fastidia devorabit , multa leget, & meditabitur . donee circumscriptos artis limites, & angustos do. minii sui fines, donec moderate sapere discat. Atque haec ei fortuna continget, si ab animi dotibus, si a scientiis auxiliatricibus st' instructissimus antea; si ad meditationes instituendas animum habilem asserrat. En quoddam medicorum critorium : Si videritis medicum superbum, jactatorem, &qui quasi naturae jura dare consuerit ; si videritis eum aliorum contemptorem; si alieni consilii non amantem, quin imo indoeiIem, praefidentem; eum praenuntiate satis curto ex cathedra solum instruct iam, qui aegros suos ' oculis aut nullis viderit, aut viderit perfunctorie, aut etiam in plurimis, quos forte viderat, vidisse, si non nihil, at certe pau-eissimum.1N-

167쪽

7s I INFLAMMATIONIS MAGNITUDO.

Si morbus a causis vallementissimis, inomine aeribus humoribus repleto; producta, que mala insuper medela aceesserit, viresaturae medicatrices subigendo morbo impa- ea, materiam morbosam neque coquere, ne-ie per vias congruas eliminar2 possunt. ii tune in prineipio saepe, ae vigore morbi

Alia cri se imperfectae species habetur,am lympha coagulabilis trassulans modo Ironeo cavum quoddam corporis replet. EXis hic inflammationum a Stollio & Cumnio observatus, subitaneae tape mortis, atquuaronicorum malorum causa existit. Si enim Pente magna copia lymphae coagulabilis in Num aliquod transsudat, atque contenta vi-era Opprimit, mors cito sequitur. NOn-mquam suppurationis universalis species ina febribus post mortem deprehenditur, dum arnia viscera humore puriformi obtecta in .aniuntur. Et quidem saepe in istis locis haec β eria r eritur, ubi alias lympha secerni

168쪽

tur.' h Si autem tensim, atqne parciori copia hee crisis erronea contingit, varia nascuntur viscerum cohaessiones, stique praeter naturalia per pseudomembranas Vine uia. c, Ulterior de hau eris eos erroneae specie loquendi occasio erit, cum de singulis viseerum in flammationibus agetur.

p. 1 o T.

o Cl. Bluineiabaeli. institui. physiol. I. I9.

ABSCESSUS INTERNUS.

Nonnunquam id accidit infortunium, ut in internis partibus abscessus oriantur, eo certius mortem inferentes, cum & nobiliora viscera occupant, neque ara Puri eXitum possit conciliare.

Funestissimus exitus febris inflamin torie gangraena est. Instantem timeas, si dolor atque Calor urgent, neque ulla re sol otio, nullaque luculenta crisis contigerit. Illam ad . esse scito, si dolor subito evaneseat, pili sus

169쪽

I59yeler, parvus, Omni modo irregularis. Ρer. ittentus sit medicus in dignoscenda gangrae a. Doloris enim absentia, animus traBquit. us, superstite sola brevi respiratione, &aagna , Ob superatum , ut credunt, perieu iam, hilaritas, minus attentos persaepe fallunt,aum instante jam ob praesentem gangraenam ii Orte, salutem prOXime secuturam promit-

EXITUS IN ALlOS MORBOS.

Varia febris intensio, atque complicatio versam quoque visceribus labem inseri, a bre etiam sanata, superstitem. Sic a ma- rie phlogisti ea ad pulmones delata, chroni. i saepe spirandi difficultas , A praeternatura- a pleurae cum pulmonibus cohaesio oritur. Praeter ii is nunc enarratos febris inflamatoriae exitus Sebi bus etiam a Aerhaviootatur, Verum recte celeberrimus Culfenionuit, rarius id sontingere, neque ab in-ammationis natura, sed a fabrica laesae par-;3, quae utplurimum glandulosa est, hune sectum pro luet. a)

170쪽

16o Comphsita inflammatoria febris non lios modo, sed alios etiam exitns habet, qui in conjunctis his sebribus observari solent. Pone enim inflammatoriae febri biliosam junctam esse, omnes tunc illi exitus exspectandi sunt, qui a materia bilisormi exitum quaerente pro

ducuntur.

' Id saepissime in schola clinica observavimus, febrem cardinalem, cum jam in sumina esset declinatione, sensim in aliam febrem proκimae constitutione desinere. Sic inflammatoriam sebrim saepissime vidimus in pituitosam transiisse.

DE ΡROGNOSI FEBRIUM IN GENERE.

Prognostin synochi imputris, tum simplicis, tum cona positi Auctor g. s8. &-prο- posuit, quae nullam requirit explicationem: De prognossi febrium in genere anno 178 q. ita praelegit Stollius. Prognosis est illa seientia, qua medicus exitum morbi praevidet, praevisum praecidit. Prognosis mediet opus est exercitatissimi, &artis summa.

Ea vero scientia est necessaria, quia, qui sutura praevidet, melius medebitur, multis