장음표시 사용
191쪽
o utramque durantem tempore , nee gravias adeo symptomatibus stipatam, ste tandum 2nigne resolutam, etsi ianguinem emissum Iusta adeo crassa obtegeret, ut vix aliquid rurae partis conspiceretur. q. selinina inflammatio intra parumsple- mque dies concluditur, quocunque demum xitu finiatur. Rarae sunt verae ille, simulque aroniere inflammationes, de quibus inferius it dicendi ratio. Verum rheumatica ad mulas tape septimanas producitur, & oppido iro sibi relicta intra exiguum tempus termi
s. Eleumatica , etsi subinde partem , Mandam peculiariter infestet, latius tament plurimum dissi inditur. 6. His notis id etiam accedit, sanguinem a rheumaticis inflammationibus detractum 'usta tegi crassa, atque diffusa; cum talen in genuina inflammatione, tenuior sit,
que contrasta. MD Stoli Ratio medendi T. I. p. 8s.
His praemissis' facilior transitus es ad eas bres, quae singularem inflammptionem in
192쪽
dueunt huic, illive organo ; tota diversitas horum morborum pendet parte assecta, quam occupat inflammatio. Et possitiit illi morbi in alios similiter inflammatorios mutari, dum
manente febre acuta & inflammatoria mut tur tantum Iocus corporis, Versus quem ma
teria inflammatoria deponitur. Sic inflam mationes pleurae, pulmonis , diaphragmatis tu phrenitidem mutantur toties, uti postea dicetur. Ita angina inflammatoria levatur,dnm sexterna colli & pectoris integumenta plegmone, Vel erysipelate Occupantur: materia inflammatoria, qtlae prius fauces internas angebat, nunc exteriores partes obsidente. In his ergo morbis majus vel minus discrimen pro maxima parte pendet a loco, vensus quem per febrim deponitur materia imflammatoria. Tria ergo in febribus acutis inflammatoriis consideranda sunt. Febris acu.ta continua , inflammatio, & organum, cu jus functiones per inflammationem OccupaB tem laesae lant: seduloque attendendum, quo usque generalis febris & inflammatoriae cit, ratio ante tradita, his morbis conveniat, 2 quid praeterea in singulis requirRtur. Reeen.
sentur autem morbi illi acuti inflammatorii
a capite incipiend0; deinde versus alias par
193쪽
; deseendendo ; und0 phrenitis primum lora obtinet, ultimum uteri inflammatio. , , a)
Notio re partitio phrenitidis. In definienda phrenitide non una eademe apud auctores vostis signifieatio occur- : alii enim phrenitidem latiori sensu aceiunt , Atque Omnem febrim acutam cum δε- io, Isrenitidem appellant. Eo sensu tot da. phrenitidis species, quot diverta febres eurrunt, ipse Stolitius exposuit. a) Ρutet ne neque a delirii modo, an inter clamores ri delirent, ae lacertorum suorum Vires triclitentur, an vero inter verba solum intiant, tranquilli aut mussitqndo; neque sirius, ac morbo jam progressb , delirium ac- dit, propterea non erit phrenitis. Constat iam phrenitis medendi methodum, si hocoeabuli sensu utaris, a sola cognita febris rutae natura esse desummendam. Alii , at-ile ipse ophorismorum auctor 69 angu- iores intra limites phrenitidem comprchen. unt, eamque adesse statuunt, si delirium ad cerebrum primario assectum, at ille febris
194쪽
bris sit aerita eontinua inflammatoria.
bit 1ingulas definitionis notas seorsi in expo
nere. l IH Stoli ratio medendi T. III. p. ao7.
Delirium , utut plerumque assiduum sit . saepius tamen intentionis atque remissonis gradus Observantur. Neque ferociu semper adest a) o cum enim & idear perceptae quandoque adlaphorae sint, si ve non habeant sibi adjunctum illud placens, vel displicona, potest & sensorium commune assectum esse in morbis sic, ut delirent aegri, quamvis nec animi assectus nec validi corporis motus deliria comitentur. Talia videntur esse illa de Iiria, de sinibus dixit Hippocrates b): tre 'mulae, obscurae desipientiae , & ubi aegri con. itinito quasi attrectando aliqnid palpant, val. de phreniticae. In commentario enim hujus loci monuit Galenus c) plurimos homines, atque etiam medicos aliquando errare, dum phreniti eos n0n credunt aegros, nisi exsiliant de testo, vel vociferentur; ideoque merito vocari obscuras has desipientias: cum tamen pessimi ominis saepe sint, adeoque harum cognitio quam maxime sit neces aria. Cum enim omne delirium ponat cerebri stsfectionum mortabulam, poterit & in tali casu ingens pericu Ium
195쪽
m adesse, licet non adeo mygdi tumultus
pareant. Hra) swieteri Comment. T.' II. p. ab Hipp. Praedict. L. I. text. 3r. CH. T. VIII.
Alterum, quod in phrenitide vera no-andum est, cerebrum in hoc morbo prima
D ab inflammatoria labe assectum esse: ida, labem phlogisticana non alio corporis lo-o natam , & inde in cerebrum delatam fuis. sed in ipso cerebro, vel membranis illudivolventibus a primo initio morbi adsuisse; det per febris impetum augeri, possit prae-ens jam in cerebro vitium. Tertium , quod ad phrenitidem requiri-ur , febris cest, eaque inflammatoria. His ibus notis phrenitidem ab omnibus aliis alia. um acutarum febrium deliriis discernimus; amque genitinam VOeamus. ab is Ubi verohateries illa phlogistica, quae jam in cere- To ejus ve membranis haerens phrenitidem fa- iit, prius in alio loco corporis nata vel ollecta fuit, & morbum fecit turbando fun- 'iones illarum partium, quibus inhaeret; de- ΠZe per metastasin, liberata parte prius RDiecta ad cerebrum delata facit serox & per .
196쪽
petuum delirium, Vocabitur talis morbus quidem phrenitis; Verum, quia cerebrum non primario adfectum fuit, sed secundario tantum non dice Ida erit phrenitis Vera, sed B tomatica. In utroque tamen eqsu eadem pars
assecta est, similis materia morbi, in muraria nempe. Tota diversitas inter phreniti. dem genuinam & symptomaticam tantum inoo consistit, quod in symptomati ea illud, quod cerebrum turbat . brius in alia parte liis. serit, postea ad cerebrum delatum. Cum hiede morbis inflammatoriis scuta febre stipatis tantum sermo sit, non agitur de talibias causis, quae in aliis locis corporis haerentes ce- .rebrum turbare valent, & mira deliria, &ferocissima quidem producere; licet maneant in pristina sede hae canis, neque ad cerebrum ipsum per i etastasin deserantur. Certum enimost , sordes circa praecordia collectas omnes cerebri functiones turbare posse: sic tamen
ut excussis his sordibus redeat illido functio
num cerebri integritas et unde merito concludebatur, nullam topleam causam in cerebro
adfuisse illo tempore, dum ejus senstiones
turbatae erant, sed omnium illorum inglorum
causam ct fomitem in aliis, & longe dissitis locis haesisse. Necessaria autem est haec di.
197쪽
i 187nctio inter plirenitidem veram & sympto-aticam, quia in curatione utriusque hujus ali magna saepe diversitas requiritUr, is
CAUSAE REMOTAE UTRIUS URΡHRENITIDIS.
Agendum jam erit de illis, quae utram
ne phrenitidem , tam veram , quam sympto atteam antecedunt. Cum enim adeo peri- allosum sit hoc malum, & tam dissiculter cu-abile, ubi invaluerit, omni ope attendenum est, ut cognoscatur, an illud jure me. 1iendum sit. Novimus autem plirenitidemnstare, si praegressae fuerint tales causae, quaen ammationi producendae aptae sunt, inlprinis in capite, vel eandem aliis in locis na- eam Versus caput determinant: Omnia autemaee jam seorsim eXponenda erunt. Quamvis omnes causae inflammationiorOducendae aptae, etiam phrenitides possint excitare, aliquae tamen ex hac classe prae zeteris producendo huie morbo idoneae sunt, eae nempe, quibus proprium est, ut sanguinem atque humores versus en cephalum urgeant.
198쪽
Eminet inter has causas ii a : summa enim ira exesindescens homo nihil dissert a furibun do phrenitico; ingens enim aestus accenditur . pulsus plenus, Celer, validus fit, truces &scintillantes prominent oculi, sanguine saepe sussuli, facies torva, & vultuosa apparet, quaeve periculosa spernit iratias, sibi aliisque
nocens quam saepissime. Cum ergo adeo per iram turbentur cerebri functiones, motus humorum longe reddatur citatior, omniaque signa doceant, sataguinem majori crisia & im- peeu verius caput ferri, facile patet, ex va
Iido hoc aiuini asseetu phrenitidis periculum imminere. Tale exemplum phrenitidis
Insolatio frequentissima phrenitidis causa sa. ab Duplex genus insolationis est vernis,
& aestatis Adultae temporibus; at effectu utrumque dispar. Ea, quam verno tempore iobservamus, rusticae genti raro nocet; at urbium incolas, quibus irritabilior fibra, atque major per hyemem humorum copia col- lecta , magis infestat. Dum enim primo Ue- re calidioribus jam solis radiis corpus eXpO. Nunt, humores versus eneephalon urgentur, cum ob plethoram major sit sanguinis versus
199쪽
s superiora raptus, tum ob assiduum infe- orum artuum a humidiori terra perfrige-nm; epispastici ad instar sol ad eaput hu-ores attrahit. Validae tune oriuntur cephalgiae, dolores laneinantes, capitis, & oculo-am. Raro periculosum id malum est; ne 'ue ullum inde incommodum sentinni illi, ut per hyemem corpus valide movebant. At 'avius malum est, quod ab aestivo sole, cum omines sub dio, aut validis laboribus cor- Us eXercent, aut per aperta loen iter faciunt. nde saepe integri exercitus ingentem stra-eni patiuntur. Nihil magis periculosum , viam si solis radiis exposito capite quis doritat. Meminit tetenitis b) binos messἈ- s. sanissimos intra biliorium sie periisse , . iam foeni acervo in eum bentes nudo capite veridiano soli exposito, obdormivissent. Aodiis enim expergefacti titubabant, incondita uaedam obmurmitrabant, & paulo post mo-iebantur ambo. Neque hoe mirum videbi- ir, si attendatur, lignum, lapides, metala &e. solis aesti vi radiis exposita, sic cale-zeie posse, ut tangentis manum laedant. Tetelli etiam insantes, etsi breviori longo tem ore radiis solis exponi soleant. at non tanen impune id serunt, cum ab exiguis etiam
200쪽
eausis facile laedantur: c) profundo enim in 'pore, per plures saepe dies tenentur; sensuum perturbatio ς insania validos, inter pavores; convulsiones; cephalalgia per vices intensior; clamor; vomitus assiduus.
ivin. Calefacientes & inebriantes opii vires sanguinem ad encephalum urgendo pe- riculosissimas phrenitides excitare Stablius a
Pocula nocturna. Ob humorum versus superiora raptum, qui ob protractas ad amtilueana tempora vigilias, & stimulantis po- . tus abusum contingit, valida, & periculosa sunt
nervorum irritamenta, phrenitidem non raro cxcitantia. Studia nocturna. SeVeriora, atque protracta in seram usque noctem studia universe oeconomiae animali, cerebri praesertim nervorumque inimicissima sunt; noxas inde ori. turas egregie Cel. Tisset a) in praeclaro libello de valetudine eruditorum, demonstra. vit. Ρhrenitides ab hae causa excitatas fuisse, plura apud casuum Observatores eXem-