Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

141쪽

tem non persenserant, de maxima dedola. tione quaerelas agere; liberato enim ab humorum pondere eucephalo , sensus etiam ipsius morbi rediit.

Alia deceptrix nota in pulsu debili habebatur. Fuerunt enim aegri, qui cum in

nos comium venerant, non tantum naturali

haud celeriorem , sed omnino debiliorem pulsum exhibuere. At quis nescit: in viseerum, praecipue abdomalium , inflammationibus mctitiam ab initio tape pulsuum debilitatem

adesse, secta autem vena eosdem pulsus magis, magisque evolvi, atque plenos durosque reddi P an est cur miremur, in synochol imputri, absentibus topicis inflammationibus, idem posse contingere Τ tunc nempe, uti prae

i clare Syrinhamus ait, cum natura a primo

morbi impetu quasi oppressea devictaque nonsatis

valida es , ut B tomata regularia magni tudini morbi consona exserat; omnia Vere phoe- nomena prorsus sunt anomala. Etenim per turbata oeconomia animali, & quasi disjecta, febris exinde deprimitur, quae obtinente genuino Naturae ductu , Vigere solet. Cujus rei experimentum haud vulgare occurrisse mihi memini multis abhinc annis in juvene quodam, ad quem accersebar. uamvis enim feris I et me

142쪽

me animam agere videretur ille, calor tamen in externis corporis partibus ita ad tactum seiuiebatur temperatus, ut fidem mihi dero-gArent adstantes amici, quoties asserebam eum febre laborare , quas ob sanguinis oppressio. nem cujus mole, eXitu negato, quasi strangularetur se explicare & ostendere palam nequibat: quod ii venam ineiderent, febrem

illieo satis violentum statim animadverterent. Aperta vena, & sanguine paulo copiosius dite o , emicuit febris, qua vehementiorem mihi nondum videre contigit, quae non nisi tertiae quartaeve demΠm phlebotomiae cessit. si Idem in morbis inflammatoriis thoracis observavit B Extimus et haud raro autem contingit,

ut pulsus in ipsis principiis obseurus & op

pressus, inordinatus, tardus, ct nonnunquam

intermittens videatur ; Ut aegrotUS eodem tempore de magna debilitate, atque opprussione conqueratur: quae quidem omnia sanguinis detractionem interdicere videntur: pectoris tamen gravitas, spirandi dissicultas, anxietas major, s. aestus circa praecordia, eam aperte postulant - cuncta haec tape juniores vexant medicos. Quibus vero perpendendum esset, talem subitaneum virium, spirituum, pulsua

que defectura ortum suum non a sanguinis

143쪽

I23i inopia trahere, cum morbi per Aliquot horras, aut per unum alterum ve die duratioinem liquidum vitale insigni ratione exhausital se , vix asseri queat. Tali prosecto in casa non sanguinis defestus, sed nimia ejus copia praecipua horum symptomatum est eausa. Ηu- moribus enim aggravata, ct ultra justum tornum distenta vasa sanguifera tanto vigore a quantum sussieit, agere nequeunt. AEquili-ibrio solida inter & fluida non satis conserva-ato, Vasa moventia sanguinem vi c0nveniente propellere minus valetat; pari fere ratione, lut nimium syringas embolo oppositum pondus

ejus liberam impedit aditonem. b )

Ultimum tandem symptoma, quo perterri-lti medici veterani, atque juniores, Coutra pu- tredinem ad arma clamabant, petechiale ex- ianthema fuit , quod primis diebus totum sae- pe corpus oecupabat. At non tanta est ho-arum exanthematum dignitas, ut iis apparen- a tibus tqm generosam adhibeamus medicing m.

Praeterquam enim, quod in stilis etiam febrium generibus erumpant, ubi absque anti septicisi remeliis aegri convalus eunt ab , ita vel a sola inflassiciati0nis vehementia h0rum e Xanthe

144쪽

matum originem non 'iunquam derivandam esse nullus dubito. Scimus enim calidiore regimine persaepe oriri petechias. Cur id, quod artis opus est, non a Natura ipsa. a febrili causa nimium exstimulata, poterit produci 2 SFriniamus quoque has emorescentias inflammationi , aegri sanguini jam diu plus

satis a febre accenso superinductae attribuit b). Exemplum adfert idem auctor: stante hau constitutione inflammatoria nempe accerse-har ad virum doctissimum D. Morrice hae febre cum effusissimis sudoribus, & frequenti. bus petechiis laborantem et consentientibus sitis aliquot medicis , utrique nostrum lambliaribus, vena ses a fuit; surrexit e lecto,absterso primo sudore; medicamentis & diaeta refrigerantibus usus est praesentissimo cum levamine, multis malis, atque periculosis symptoma. tis mox difflatis ; A cum eidem methodo insi. Beret, intra paveos dies sanitati restitutus est. Seio equidem, Riserio , qui in praXi medica L. I 6. S. 3. petechias pro symptoniate tantum listbebat, duplicem a Lu igio allatam

POni: unam nempe speciem macularum irre gularium , rubellarum, moX in initio apparentium: alteram autem macularum lividarum,

145쪽

at ine in ultimo morbi tantum stadio aeceden tium. Verum si etiam hoc discrimen expectentia eis et confirmatum, nihil tamen ad diagnosin febris putride conferret medico,

cum non ab initio, ubi tamen medendi methodus est constituenda, sed approximante jamjam morte prodeant. Miror, meris cuta. neis emorescentiis, quarum eruptio, color. evanescentia plus minusve mutationibus est

obnoxia, medicos ad dignoscendam febrem putridam voluisse uti. Multiplici observatioine, praeeunte Mollio, sum edodius , petechias omnibus febribus posse jungi; quamvis hoci verum sit, uti miliaria in pituitosa febre, italpeteehiale exanthema in biliosis febribus fre-lquentius observari. Neque unquam ob perteehias aliam medendi methodum adhibuimus, quam quae a febre principe fuerat indicata.

Atque in ipsis etiam putridis morbis viis stera thoracis atque abdominis vere instam. mari , cadaverum sectionibus constat. Villimus in puella , quae febre apparenter putria dissima decumbebat, pulmonem dirissime in

flammatum a). n. Hosmannus ba describit

146쪽

13s febrim putridam gastricam, in qua viseerapos mortem inflammata & sphaeelata vidit. Hujus indolis epidemicarum febrium descriptionein Malouin e dedit, in quibus gravissi.

mas post mortem viscerum inflammationes observavit. Scio equidem occultas has inflammationes a quibusdam negari, quibus tamen Cl. Imenloide d) praeclare res polidit. , , Eorum causa , qui existimare possent, has inflammationes vel stases potius a debilitate Ve-- narum Ortas , & in agone pro ludias esse, aliis argumentis omissis, id tantum urgere mihi liceat, in his de cadaveribus, que Masiliam se

cuit, ut euscula plura in intestinis conspicua, &crusta illa gelatinosa intestina obtecta suisse,

inflammatis partibus post mortem sepe viderunt. IIs edolant, dicit Malouiu, parsem aedes ulceres , V terer parti e vriouflee eloit far-due Tinae essece de glaire, quae satis manifeste testantur, veris inflammationibus annumerandas esse, ' diu jam ante mortem adfuisse.

a) In mea sylloge observat. b) Pr. ΠοTinania. di T. de febre maligna I 699. in suppl. ea Malo uin mem dires dei l'academ te des sciesrees de

d) Cl. Wientioliit diff. de inflana mationibus occultis.

147쪽

I37 Dissicillima certe in his occultis inflamaationibus diagnosas. Febris enim saepe ad ansum mitis; nulla de dolore quaerela, prae-ipue, si encephalon assectum sit. Hi ne in moria putridis accuratissim uin respirationis . at-lue hypochondriorum examen, ut de statua pulmonum , & Viscerum abdominalium reste judicemus. Saepe rudiori abdominis at- actu, aegri signa doloris edunt; parvae, EX-loratoriae venae sectiones, & emollientissimanethodias optima sunt contra septicas ejus- nodi inflammationis remedia. Ρlurimos Viii aegros hac methodo a Stollis . feliciter sa- latos, qui anti septico apparatu certo periis-

EBRIS INFLAMMATORIA UNIUERSA

LIS , ET CUM TOPICA INFLAMMATIONE.

Febris inflammatoria, seu simplex, seu omposita, du's sub se comprehendit species. 'rior species exhibet dialliesin inflammato iam per univer iam massam sanguinis disper- T. Altera species non intra humorum mas- am solummodo consistit, sed in alia etiam ii cera, alias ine partes humani corporis in-

utabit; illa universalis , haee ngularis audit.

148쪽

dit. A loei diversitate variis nominibus febris inflammatoria singularis e. g Phrenitis, si cerebrum; angina multiplex, peripneumonia, gastritis &u. prout haec illave organa laeditntur. Inflammationes autem. quae in partibus contingunt, aut cum febre simul apparent, aut illam prius subortam sequuntur, atque Omptomaticam singularis in. flammationes speciem sistunt. CLuamvis autem diversae viseerum aut aliarum partium inflammationes eandem cum febre inflammato. ria universali medendi methodum, scilicet inflammatoriam habesnt, solerter tamen oportet in loca inflammata inquirere , cum pro diversitate laesarum partium, Varius modus sit applicandi remedia, variusque inflammationum eUentus.

EXITIs FEBRIS INFLAMMATORIAE.

Solet autem synoelius imputris, ut Omnis morbus, varios habere exitus, atque eos modo non unico ; nemper In Sanitatem

lysii

eri si salii arisudoribus

149쪽

urina diarrhaea abseelsu externo In mortem magnitudine inflammationis crisi erronea abscessu interno gangraena , In morbos alios

De singulis nune sermo instituendus. 'LYSIS.

Seu benigna resolutio. Hanc exspectareddet, si causa levior febrem inflammatoriam digestavit; si symptomata febris mitiora ap- arent, febris ipsa non diu duraverit, corpus euchymum sit.

CRISIS PER SUDORES.

Paucis, qui ex synocho imputri decum-sant aegri, ea contingit felicitas, ut phlogi stica labes sensim sine sensu subacta, solutaque, sine luculenta naturae medicatricis conintentiene e corp0re eliminetur. At multo se

150쪽

Iqos equentius, praegressa quadam natiire lucta, devicta materies morbi, humorum vehiculo vario, viisque Uariis, evacuatur. uare uia. que autem fiunt criticae e Uaeuationes, eo ni munes bonitatis notas habent, qna spem sa. nitatis futurae adserunt. Evstellatio enim. Ut

critica possit appellari, costionem se Piitur, diebus, quas Antiquitas criti eas dixit, acet-dit , & morbi levamen inducit. Inter bonas crises, quibus synoelius imputris in sanitatem terminatur, crisiis per sudores frequenter aecidit, tunc praeeipue, si suppressu materia traii spirabili ortum dugit, aut ad indolem inflammationis rheumati ear proprius aecedat. Ρraenuntiant instantem sudorem criticum sequentia: pulsus mollis & undosus, inciduus, id Eit, lectibus fucdemve crescendo sortioribus. ) Cutis pariter mollis , tumidula , & pruriens modice ; aliae excretiones, maXime uri. nae, pareae. Subinde una est leve delirium,& levicula horripilatio. Sudor, ut critiens sit, debet esse post morbi levans, universalis, per totum

corpus aequalis, calens, non nimius.

Sudor in morbi principio, tune solum. modo bonus est, si febris sit a perspirabili