Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

211쪽

asgina occupabat: tanta gutem proclivitas phrenesin erat in hac febre, ut quandoquente sua in hane tenderet, vel salieni a re- sine paulo cAlidiori, jugi in letio decubi&fimilibus, certillime phrenitis Recederet. ii notandum eli, quod uti in priori casu lor lateris, sed non pleuriticus aderat, si ethie dolor colli & saucium, sed levior, im in angina, considerabatur.

Sequitur jam , ut considerenans illa fg, quae docent, alios morbos in phrenitidem

Iaptomaticam vergere:

Lingua nigra: pessimam enim humorum Iditionem notat, praeprimis si lingua nigra aut sicca sit. Amus suppressea. Inter signa materiae phlo- 'iete ab aliis visceribus ad ence pliatum ruen. , alvi & urinae excretiones primum locnm tinent, & communia sunt omnis ad cereum Vergentis metastaseos signa. uodsi iiiii in febre inflammatoria, Cum topica viris alicujus inflammatione, alvus, ct uri.

212쪽

ria, egeretorum quantitate non morbo respon deant parcius nune incipiant deponi,perieulum imminet phrenitidis. auotquot sere vidia mus in schola clinica depositiolies oriri, uri narum eXeretio, omnium primo de periculo ' nos admonuit. Urina autem vel omnino non secernitur , aut in vesica retinetur, atque Uri. nae meteorismum produeit, aut parca innium copia excernitur, atque ad eam accedit indolem, quae in spasmodicis assectionibus ob servatur; nempe pallida, coloris expers, te nitisque; atque universim turbatum esse genus nervosum Ostendit. Damnavit Hippocra res a urinas albas & tenues, tanquam admo

dum vitiosas, & in phreniti eis maxime tales urinas apparere dixit b), additque Galenui in commentariis in hunc aphorismum, se nul. Ium phreniticum sanatum vidissu, qui taleae urinam Em i si siet.

a) Hipp. in prognost. Clim. VIII. p. 633

Urina cuni suspensi nigro. Et haec nrina passim ab Hippocrate pro futurae phrenitidis signo habita fuit, & generaliter nubeculae

nigrae urinis innatantes ab eodem damnate fuerunt. Incipientem humorum necrosin 'de-sgnant.

213쪽

2o3Aὸιψiet: quando nempe non sitiunt aegri, it validae satis causae adsint in corpore; desig- ergo hoe syniploma, turbari jam sensorium amune, neque amplius assici ab illis, quae ea sitim faciebant. Ubi enim sitis minuit, dum simul linguae major humiditas de: bona signa, docent, morbum decreseere, simum signunt est. Ferocitas, rubor, pervigilium: Omniam hae e denotant phrenitidis causam veli adesse in capite, vel brevi adfuturam.

Cutis Acca , frigosa, inperspirabilis. Ubim alvi & urinae libertas bona sunt inmor. acutis praesagia, ita libera etiam perspi-io, nainram in coctionis ne tio nullis sticis assectionibus turbari , nos docet. an autem talia impedimenta objiciuntur,a alvns solum , atque uri Ila, sed perspira- etiam intercipitur. Observatur persaepe s in superficie humani corporis siccitas. A cutis nunquam humoribus fuisset humera, ita exsicca, atque eorio simillima ap.

Fices albae. Alba alvi excrementa, &

idem speciatim in phreniticis, damnavit Hip-

214쪽

2o4Respiratio erta, in morbiis Hon pectoris, Malum elissua Omen est cita respiratio; si enim aegri, nulla pulmonum inflammatione laboran tes, citius respirant, ac pulsuum magnitudiri& celeritati id respondet, phrenitici sunt. Deglutitio per vices laesit. Ad spasti ea assectiones haec observatio pertinet, solent enisssus, vade, priusquam phlogisti ea labes ad capi deponitur, impeditae deglutionis sagita ede

re, etsi nulla anginae vestigia adsint. . Potu in nares regurgitante. Egregrie

hane deglutiendi potus difficultatem Mende lius a exponit: - phrenitici brachypotae sint ut Bippocrate b) Aretaeo c) & Trallianos eX pressum est, quod per crebra intervalla exi, guum quid magno labore bibant. Oblatust

scilicet potum tremulis arripiunt manibus avi. di qliasi, a levandi saltem corporis motu an,

heli; subsultuoso manuum labore administri in admovendo ori vase subvenire student spitissant p0tius, quam hauriunt, accepta bue cis tenent , nondum deglutiunt, obluctantis causa spasmi strangulatorii, qui protinus iae

petum secit, utque videtur, perturbatis m0

tibns laryngem atque pharyngem iste essit, neque deprimendae continendaeque epiglottidis justum tempus concedit. Inde perexiguum qiliet

215쪽

gnoque connisu deglutiunt, a molienda de-atitione desistere vicissim coacti, dum in opilago haesitantibus aliis Iustis succurrant.

aecipitius liausta, aut nimio labore affa,cti, singultu, sternutationibus, quin vomi- per Os naresqΠe reddunt, qui nonnunquam a trahit. Tantus deglutiendi labor frael os mittit, raucos, anhelosos, spiritum naribus identes, sudore perfusos, imo ad alvi va- andae stimulos, cum algore eX tremorum, syne opes minis, augurio haud bono perve- t. Urgent haec imprimis, multoque disti. liora sulit sub furoris parOXysmis, neque unus , cum imminent. Deglutioni huiu asticae multum intercedit cognationis cumda, quae sub hydrophobiae incrementis ob. rvatur: tribuenda omnino assentientibus cla- ssimis viris, non anginae inflammatoriae, aut1κ rarissime , saltem a nobis in cadaveribusurum compluribus , humanoque Uno non vi. t ; sed spasticis per nervorum sympathico. um commeatus Originibus, ex visceribus abominis, epigastricis potissimum pessime vi.

216쪽

perobitas, rubor , vigilis aer. Omnenim haec denotant, phrenitidis causam jaudesse in capite, vel brevi adfuturam.

SYMPTOMATA ΡRAESENTI UTRI UΡHRENITIDI COMMUNIA.

Sive jam cerebrum primario affectu

phrenitidem produxerit, sive malum aliun in cerebrum delatum idem fecerit, illo telpore, dum morbosa talis causa cerebrum a fidit, observantur quaedam mutationes, ct priseipue in illis lanctionibus, quas a cerebi pendere novimus, ex quibus diagnosis prsentis hujus morbi habetur. Talia autem sui sequentia: Idearum sensilium depravatio. In liomne enim phenitico ideae sensiles non a calsa externa, ut in sanis hominibus , sed ab ilterna sensorii communis mutatione oriuntu ui canem se videre assirmat phreniticii cane licet nullo stnte ipsius oculos posito,eausa interna cerebrum mutante, ideam haraecipit. Sensuum internorum depravatio. Cuaegri eo jam sunt provecti, ut sibi conscii anplius non sint, iduas illas uou ab externa calsa, l

217쪽

. , sed ab interno quodam stimulo fuisse pro-

auctas. Manet enim subinde in phreniticis alimum illud mentis conseium, & idearum uasi landus, seque bonum ac in aliis; nami subitanei quid, & improvisi ipsis accid

it, pro momento lene respondent, , paulo tost deleta vivida hac impressione, relabun-ur in eqndem imaginationem.

Rationis N assiectuum. Si aeque vividat illa 4mpressio a causa interna, mutantelommune sensorium, nata, ae fuit illa, quae intea per sensuum organa ab Objectis exter. is fiebat; comparatione facta inter hanc, tuae nune ab interna causa , atque illam deam, quae alio tempore ab externa causa est iro luna, erroneum nascitur judicium, id ai. irmans, similes ideas a causis iisdem esse orsas, atque illarum idearum objecta revera xtra se existere. O lias lilm ideas comita ur illud gratum vel ingratum, quod inevitacili necessitate rapit totam mentem, ut illud

ratum faciat perennare, ingratum vero rein noveat, vel destruas. Singulares illos animi motus, ab hoc grato vel ingrcto comi- 'nte natos, di Xerunt animi affectus, vel pari

hemata.

218쪽

Illos vero animi assectus sequuntur se s

corporis motus, per quos conatur homo it lud displicens removere, vel destruere, illulplacens retinere; hinc ubi delirantibus homi nibus tales ideae nascuntur, quP validos alii.

mi assectus eXcitant, de lecto exsiliunt, al- 91ntes laedunt, & summos corporis moturi ineredibili saepe vi & diu faciunt, ut vel fu giant, quae Π0eitura credunt, vel arripiant italia, quae eXpetunt.

uamvis autem in phrenitide, turbato sensorio communi, innumerae & diversi simae linter se possint fieri cogitationum mutationes,

frequentissime tamen contingit, ut consuetas artes, vel Opineia peragere tentent aegri, absque ulla intermissione; vel si paulo ante morbum ingruentem aliquid ipsis contingerit, quod valide mentem affecerit, illius memo. ria renovatur continu0. uotidianae in pra. xi observationes h0e doeent. & Abderitarum integram civitatem affligens morbus insigne hujus rei testimonium exhibet. Narrat enim Lucianus , celebrem Tragoedum Archelaum, media aestate, magno sub aestu, coram Abderi. tis Andromedae fabulam egisse, multosque irediisse ex theatro labricitantes, ut postea

219쪽

eto' Maes in tota civitate febre correptos fui se ,& eontimia, & a primo statim ille valida. ea septi iniim autem diem quibusdam lar-m narium heinorriiugiam, aliis copiosum lorem, febrim sblvisse. Ridie illa autem Tturbatio horum aegrotantium mentes Obsi- Uat; omnes quippe tragoediam agebant, ibos recitabant, & imprimis Euripidis. Au- ''medsm flebiliter canebunt. Patet autem ex asis hunc morbum praegressis , & ipsa mota historia, vera phrenitide laborasse Abde. as, & tragoediae memoriam, quam tanto im obtestamento audiverant, per morbum 'ovatam toto morbi tempore mansisse, at- e uno cum morbo recelisse. Septimo enimi morbum tutum fuisse notat Lucianus, sanique civitatem septiis anis tragoediis pleni fuisse.

) Lucianus: quomodo historia sit eonscribenda.

a. Perpetuum delirium phrenitidem eo- rari superius dictum fuit: simul autem mo- una fuit tune, illud saepe, tamen non sem-Τ, serox estu. Ferocitas enim tune adesseritur, quando aegri delirantes stibi aliisve eere tentant. Pro. Veris autem animi af- tibias ideas, ex interna ct morbosa sen. Tii commnnis mutationa natas, comitanti.

220쪽

bus, haec ferocitas adest, hel non. Sietini ridiculum potius, quam ferox erat Abderi. tarum delirium et & in lethali phrenitie quandoque aegri floccos carpunt, festucas e pariete avellunt taciti iape, vel admodun tranquille delirantes. Interim tamen sempe magna cautela adhibenda est, quia & tacita illa, & tranquilla phreniticorum deliria su bito quandoque in immanem furorem mutartur. Sic meminit Sisietentus hortulanum tertia die phrenitidis Verae, in qua tacite tantum delirabat, & floccos carpebat, uno nimmento lecto exiliis e , & celerrimo citi shseendisse in superiorem domus partem; deque fenestra praeeipitem se dedisset miser nisi uxor advolans retinuisset ; dumque illicum marito luctatur, & vicinos in auxiliunvocat, convellitur aeger, & moritur subito.

Cum autem pervigilium levissimae in

flammationis cerebri prima initia pro sua cauisa plerumque habeat, atque aucta liaeu caus in coma saepe mutetur; patet facile rati0 quare inquies, vel & somni turbulenti phre nitidem toties comitentur. Alictas vero has efferatque desipientias Θηριωδεες Binc erates a vocavit, dum nee ratio, nec mi i

naes