Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

221쪽

nee perieula absterrent miseros, quous sibi s Epe, aliisque noceant. Hipp. Praediction. L. I. 3. Enumerantur illa, quae in vitalibus esionibus mutata in hoc morbo apparent. sus autem durus fere in omnibus morbis immatoriis febrem Reutam continuam co-em habentibus, observatur. Unde & dii - , & nervosum phreniticorum pulsumi, monuit Galenus. a J Simul etiam ibi i notat , plurimas varietates in phre eorum pulsibus observari. Hoc autem rimis obtinere videtur morbo jam ad-

Galen. de pulsib. ad tyrones. c. I 2.

Respirationis etiam mutatio in phrenis observatur; diu enim manent , ante' an aerem hauriant, . sed tune valide inspi-& exspirant, atque iter pm longo tem-2 morantur, antequam de novo respirant. 2 est illa respiratio, quam magnaim, V 0 temporis intervallo iactam vocat Hip-Fates & delirium protendere monet;

4 lem etiam notat adsuisse in Plisisco U qiiiravit eum febre acuta conti uua, & sexta

222쪽

diti periit; uti & Deastis uxore, quae phrenitica mortua est. c)

Faciem plerumque rubrana Ne. Omni enim haec signa notant, satagninem maj ri copia & impetu versus caput tendere. Ρraeterea dum inflammatio capitis interiora Occupaliber transitus sanguinis per vasa impeditur adeoque sanguis per est rotides pulsus, majori copia per externos illarum ramos distribuetur ; unde facies vasis sanguineis distentis turgebit magis & rubebit; & quidem tanti magis qno dissicilior fuerit per vasa eiice phali humorum transi ins. Ρatet hine rati j quare Hippocrates a 'rubrum faciei colorem & torvum illum vultum in aegris damna v irit, inprimis in acutis morbis. Stillicidi uilautem narium denotat pariter , sic urgeri in petu & copia sanguinis vasa, ut solvi in eipiant, & sanguinem dimittere. Larga at tem haemorrhagia phrenitis pr sens optim solvitur, & morbis aeutis futura saepe pri lavetur. Q Hipp. Coac. praenot. N. 1χ . il

223쪽

ppo GNOSIS .

periculosissimum hune morbum olfe ne-b dubitat; i ed & saepe cito lethalem, nitiaito enicauissimis remediis succuratur. Protrio autem impetu, & diversa partis an indole, citius, vel serius in mortemndunt morbi. Confirmant hane prognosin pocratis Observata. . iliscus, a) quam tia morbi die delirium cum febre acuta

Tripuit, narium stillicidium postea habuit. respirationem magnam & rsram phrenitis signab sexta morbi die periit. Philistes b)di diuturno tempore caput doluerat, EX PH-ms febre continua correptus, ct post dο-: Vis augmentum in capite, secundo die et r. meridiem vehementer insanivit, quRrtoe jam convulsus, quinto die periit mane. :e & aliam mulierem phreniti eam septimale periisse monuit c) & aegrorum , qui prio morbi die jam phrenitieus fuerat, quarto

e obiisse notat. db Galenus autem in Com. 2ntariis suis in hunc textum modo diffini Ognosin confirmat, is omnes enim ab initioni enitivos aegros intra septimum diem mor Joa esse, perpaucos hune terminum super- Ie. Mirabatur autem maxime, septima saltate hactenus fr uentes homines adeo -

224쪽

to invadere hunc morbum , tam cito letha. llem: fuit autem in illa Opinione, quod ia itali casu vitiosus in corpore humor coacer. Ivatus fuerit, veneno lethali assimilis , talcorporibus vicinis paulatim aliquid agens; lquae quando vitio jam aliquo modo Opportu. 'na erant, humorque ipse evaserat malignissi imus, lethale subito apparuit symptota a.

In phreniti de vero symptomati ea , diu

titis quandoque morbus protrahitur. Sic enim Apollonius a) febre decumbens, cum hypo chondrii dextri tumore dolente , postea phreniticus , periit trigesima quarta die. Ita etian mulier gemellas partu enixa, nec bene pur. gata, decima septima die phreniti de mortua est. b) Uti etiam adolescens ex potu & ve ne te multa decumbens die vigesimo quarto obiit phreniticus. o Verum ex horum aegr0. torum morbis descriptis apparet, alias cor

poris partes prius assectas fuisse, atque imde ad cerebrum delatum fuisse niorbum.

225쪽

Ipsam tamen symptomati eam phreniti detra is cito lethalem quando iue esse, doeet mi in Lori fit lilitoria a , cui femur deXam derepente doluit, cum febre acuta ar-nte; tertio autem die femoris dolor celsa. sed mentis alienatio accessit, cum mni

jactatione, & quarto die circa meridiem

errime periit.

Duplici autem modo morbus hic acutis - 4s morte terminatur. Alius enim fatalis itus mox in morbi initio, morbi magnitu- e, alter autem serius contingit, lympha Agulabili, seroue in cerebrum effusis. Uttim omnis inflammata pars tumet, inque ma i volumen eX panditur, ita cerebrum quo-:u vehementius inflammatum in magnam mo-m aseenderet, nisi suos inter limites a tha s os ea cohiberetur. At eo vehementius apia materiae phlogistic', & a humorum adice phalon raptu cerebrum ubique premitur. Mgraena saepe, sphaceto corrumpitur, iri spoplectici, aut inter convit litones suco mori uia inr. Scrius quandoque a pople A, ut convulsio occidit, a lympha cox. itabili, aut sero copioso in ventriculis col- 'O.

226쪽

signa, quae pii logisticum aut seros asu alente phalon decubitum instare, aut jam L fidiastile, notant, superius, cum de praeitidus phre nitidis symptomaticae agebatur. maximam pata. tem eX posui. Sunt autem potissimum paree alvi & urinae excretiones. De glutitio cum sonitu vel cum sus ouationis metu. Sudor sis. pe ab stonia universali, es varia spasticaruci ἡssedi ionii In genera. Frequens phrenitidis exitus in mfiniam observati C. Saepe enim contingit in topicis vituerum inflammationibus , ut cessante jam febre, tumor nihilominus partis assectae remaneat, ejus fundi ionem impediens. Obser. vatur id frequentissine in anginis , cum idi. seussa jam inflammatione, major tamen tonsillarum moles permanet. Id etiam in phreni. itide non raro cOItingit, Ut membranae cer llisum investientes, febre etiam sublata, preter naturam intumescant. Vidit Slodius in Νoso contio Trinitatis hominem, qui ex phrenitides mani cus factus, cum inuidiora essent i intervalla, famuli munere fungebatur. Pli tres annos super vixit, acutissimo tandem mora ibo periit. Cadaver sectum, duras , cras asque, atque in plurina is locis firmiter tibi in ivlcem adligatas membranas cerebri exhibuit.

227쪽

Pales casus se vidisse meminit . ietemus abi in febre non adeo valida inciperent, le- iter desipere aegri, & paulo post febre cen

vin te penitus, immaniter furebant per pluites tape dies, imo & septimanas, sau i t Vin. tulis coerceri debuerint. Illa autem, quae deus rimis notavit, halaz reni pulchre confirmant. Dum enim novam febris speciem de

beribit, b) inter alia monet, languinem vena sed ione eductum pleuriticorum sanguini in his egris similem fuisse; quandoque collum &

auces dolorem , sed leviorem , quam in an- gina, Occupasse , aliquando vero succesisse eruptiones culaneas, morbilis non multum dissimiles, nisi quod rubere ut m fgis, neque des quam maretur epidermis, dum recederent. Imprimis autem notat , maxime in phreniti.

dem proclivem fuisse hunc morbum, ' ca Mut petiisse, atque ubi jam caput occupavit febris , & phrenesis semel invaluit, nulla restare febris indicia, nisi quod pulsus nune ci- tior est , nunc tardior. Idem autem fiebat, dum coma huic febri superveniebat; prae. ter enim linguae albedinem nulla aderant se. bris signa, atque aegri persectissima apyrexi frui videbantur. Patet ergo phrenitidem istaasiam abire quaadoque, sed tamen in simi libus

228쪽

que levior tantum inflammatio vel lene ery- si pelas capitis interiora obsit deat, saepissime evadunt aegri, Ac postquam integre restituun- tur modo post evacuationes generales per ve-ilnae sectionem 3e purgationem factas, tota res naturae & tempori commitatur, ut Srden-

gamus optime monuit. εa soleten. Comment. T. II. p. 396. N Sydenham. in schedul. monitor.

At persaepe phrenitici per omnem vitam mantaei manent, nullis remediis curanti. At que ex narratione medici, qui maniacis olim non paucis medebatur. collegit Mollius a , plerosque mAulaeos initio phreniticos fuisse, utut ob febrim obscuriorem, si febrium no- tas ex pulsu fere solo capiamus in jam inde a morbi principio maniaei viverentur, & se. bris eXpertes.

Pisulisper ascendens immanis sit. Hippo- .araticum monitum est, &summi quidem momenti , ut hoc dii Rus mediens essicacissimam statim medelam adhibeat, simulque caveat. ne sibi aliisve nocere possint tales aegri. Sic autem habet : Qua sense m feroces fune desi-

229쪽

Saepe desinit in letoargum, eoma , eato- .ilen. Turbato sensorio communi variae oriunetur assee iones, quibus id est commune. ner- orum sunstionem, atque motus facultatem ario modo impediri. uamvis enim Lethavreri vox inertem tantum oblivionem denotet,

seu somnum dissicilem excutiendum, cum palliore, & tumore statulento , atonia, atque amorbus ad apoplexiam frigidam referendusisit; interim tamen, si similis somnolentia phre' initidem sequatur, imprimis cum notabili se-

hrilia impetus diminutione, absque resolutio.

nis signis, solet & tale symploma hoc nomine vocari, Galenus ab de pulsuum diversi. tate in morbis agens talem assectum descrip-: sit; quem proprio nomine carere digit, & de quo dubitat, an medius inter phrenitidem &lethargum vocandus foret, an Vero eX plare . nitide & lethargo mistus dicendus esset: in quo assectu aegri connivent ut plurimum oculis, somnolenti sunt, atque stertunt. Rursus oculis fixis, ae inconniventibus diutissi me, ut catoche laborantes, intuentur. Et

230쪽

si quid roges, atque ad colloquium compellas, dilli uiles sunt ad resporadendum & tardi.

Ρlerumque enim stulte loquuntur, nec recte respondent , - at temere negantur. AP- paret satis, apti ilime haee phoenomena convenire illis, quae modo dicta fuerunt, praeeipne cum subjungat Galentis, quod in his pul. sus e. teres sunt & cerebri, perinde ut phrenita corum, minus tamen & roboris ite na minus ae illi Ohmnent.

ab Galenus de pulsib. ad tyron. e. I 2.

Sequuntur jam illa signa, quae in phrenitide summum perieulnm ct mortem desig-

Vomitus aeruginosus: in capitis doloritus nyuginosi vomitus cum surditate re pervigilio , cito vehementer infanire fuciunt. I ) Historiae gutem aegrotorum ab Hippocrate in Epi-demicorum libris conscriptae funestos eventus vomitus talis probant. Sic enim Philistes b' primo die morbi aeruginosa multa vomuit ; se. cundo die vehenienter insia vivit: quarto diu convulsus fuit, quinto die periit. Alter autem phreniticus eb prima die aeruginosa multa tenuia vomuit, & multum deliravit, feta cui do die palpitationes per totum corptis,