Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

241쪽

st 3Ille est,& neminem latet, A me lamam amr fuit, subinde aliorum salute , alioru/ateritu , perniciosa discernentem a salutari - , us. b) Neque has calamitates evitant illi, ut vanis , lieet speciosis hypothesibus steti, edendi methodnm in morbis fingunt, dumnterim, neglecta morborum attenta obserratione, in eodem semper luto haerent, ne- ue post plurimos funestos eventus mos

rosunt aegris suis, quam antea.. Celsus in praefat. b) - Ibidem.

Antequam ergo de curatione phreniti. dis dicatur, operae pretium erit videre, quaenam profuisse in hoc morbo fidelia observata

docuerint.

Varices. Tantam spem in varicibus p fuit Hippodrates , ut maniae a) ipsi as solucionem ab iis speraverit. Venis enim crurum varieo sis, copia sanguinis in his ratine. ur, minus sanguinis ad cor redit, tantoque minus implentur vasa superiora.

Haemorrioides suentes. Notum est, plu.ntibus hominibus consuetum esse, ut bis inan. mo, quibusdam longe saepius, hae via san- guis

242쪽

gnis evacustur. Ii autem circa illud tempus, quo haemorrlIoides ipsiis fluere solent, non fiat haec evacuatio, plerumque vertigine, aurium tinnitu , similibusque symptomatibus assi guntur, quae leviorem cerebri affectionem dueeu : quin imo historia medica docet, epi-llepsiam, ni aniam,& lethalem a popleviam sue. cedisse, dum consuetus sanguinis per haemorr.' hoides fluxus, sponta vel imprudenti medela , intercipiebatur. Sic Alcippus haemorrhoi. des habens, curari prohibebatur: curatus vero mania correptus fuit. RI Contra Vere apo. plegiae aut muniae haemorrhoides succedererubonum esse dixit Hippocrates, morbosque il. los hae via solvi monuit. Ex quibus Omni. bus patet, quq ntum boni in capitis morbis ab haemorrhoidibus finentibus exspes fari possit.

ADisuor: in hoc morbo non tantum prodest alvi fluor, quatenus morbosam ma. teriam evacΠat, Verum etiam dum humoribus huc ruentibus viscerum abdominalium vasa deplentur, & sanguine impulso minus re- fistunt, impetus & copia humorum pulcher. rime a cstpite avertitur, quod magni momen.

ti est in euratione phrenitidis.

243쪽

lirenitide syniplomati ea agebatur, notntum sit, certissimis constare observationibus, in-ammationem in certa quadam corporis parte, iam remotissima a capite natam, posse perl-alosa metastasii caput petere, priori loco re- 90; atque tunc recensiita fuerunt illa signa , .uae docebant, tale malum metuendum esse., emini ergo mirum videbitur , quandoque a capite metastasin fieri versus alias partes,um insigni saepe levamine periculosi hujus clorbi, praecipue si non ad viscera alia , sed' artus derivatio sat. Ita in Heropho)rte , a

luem praeter eXspectationem a periculosissi. io morbo evasisse testatur Hippocrates, adeant vigiliae, quinta morbi die stirilitas, sex- a die delirium. Verum octava die doluitnguen, dein ad utramque tibiam dolores ac- esserunt, sed & prorsus resipuit aeger, nOXoleratu facilis fuit, & urinae, quae antea te-

ues ' nigrae fuerunt, uelius coloratae erant,

2 aliquid sedimenti habebant. Postqu&m au. em nona die imperfecta crisi judicatus fuerat, post quinque dies rediit febris acuta cum aurditate; verum tertia post recidivam die rura dol0r invasit cum surditatis imminutio-He. Ita etiam :n virgine, quae inderae in.

244쪽

templi vestibulo decumbebat, surditate & de

lirio in febre aeuta laborante, notatur, quod vigesimo die morbi pedum dolor ortus 1uerit; sed de simul surditas, & delirium celsa. bant; monetque, quod postquam in omnibus perlaete esset judicata aegra, pedum ille d0.lor adhue remanserit. b

Haemorrhogia subinde inflammatorios mor. bos judicari, praesertim si a consuetis, iisque suppressis sanguinis evaduat onibus ortum duxerint, supra dictum est. Contingit id etiam in phrenitide, & larga narium haemorrhagia morbi vehementia frangitur. Ausus fuit metitus Lusitanus a) artificiosam talem eua- cuationem instituere, dum belli dueem juv, nem & quadratum, ac sanguine turgentem curabat, valide laborantem phrenitide. Jussit Ienim euidam ex adstantibus, qui suavi cant: ferocientem mulcebat aegrum, ut penn)m at hradicem multum fissam nari in truderet, ac fortiter circumduceret , quo facto copiosissima facta fuit ex nare dextra haemorrhagia, tam fausto cum effectu, ut a periculoso morbo con. lValesceret aeger, succedente postea sudore & l

alvi fluxu. l

245쪽

CURA PHRENITIDIS.

Acutissimo huic morbo, phrenitidi se.

inanter subveniendum est, ne arte superitis alum repente fiat. Ad haec autem redit om-4S curatio, ut & continnae inflammatoriae fe- i , ' inflammationi nobilissimi visceris me- earis. Quaenam remedia inflammationem uni ersiam spectant, in cura synochi imputris eXosui, ut de iis tantum sermo nnnc sit ha-endus, quo modo generalibus his praesidiiso viseeris inflammati diversitatem uti opor

eat.

Primum & maximum in phrenitidis Verae uratione sanguinis misso habetur. Debet de larga, & ex amplo vulnere, ut santuine prima Vice largius educto, humorum ersus encephalum raptus & plurimum in. ingatur, & rarior repetendae venae sectio- is postmodum sit necessitas; neque tamen d animi deliquinm usque sanguinis mittena audacia probatur. Ex symptomatum sero. litate, atque inflammationis signis anctis aut minutis, repetendae venae sectionis indicia rolligere oportet. Ρraestat venam in brachio

recare; quamvis alii in pede, alii in juguro, imo in fronte, ut Trallianus, soleant

246쪽

23sΜagnum citumqne levamen adsernnt san guisugae ad tempora, retro aures applicatae . praemissa phlebotomia. Id ctiam commodibet hie sanguinem demendi modus, ut in in. santibus pnerisque tuto fieri possit. Insigne exemplum phrenitidis in puero II agnorum

sanatae, cl. Medicus memorat: is Mense februario 1762. puer II annorum phrenitide corripitur; delirium ferox, floccorum colle. Oio. 4. morbi die circa Vesperam cl. Medicus vocatus est. pulsus durus, plenus , vi- brians. ingens calor corporis , intensus genarum rubor. Lingua dentesque fusco gluti te obducti; lingua arida , fissa. Delirium lassiditum; responsum serox, se bene habere. Remedia refrigerantia, clysmata, atque quarta die mane vesicator ia ad suras; venae sectionem institui mater noluit. Sanguinem mox

e brachio educi jussu Medicus; crusta phlogistica, bile tincta. Hora post venae sectio.

nem enenlate domestico alvus sollicitata foecea

topiosis, atque vermes una deposuit. Vesi. a cantharidibus applicatis pauenm serum continentes. Emnisio refrigerans, & decoctum hordei; at irrito effectu. 5. die mane assiduum feroxquu delirinm; floccorum colle- ctio; pallor nunc faciet; noetu, per vices stri.

247쪽

stridor dentium, & spntatio indecora. Pra,rieribitur decoctum corticis peruviani cum

nitro & cremore tartari. Morbi ab hoc reme dio augmentum potius quam lenimen. Verius meridiem enim VOX tremul a; pulsus omni modo inaequalis ; facies Hippocratica. R Ins his vix non conclamatis, hora a meridie tertia, hirudines seX retro dextram auis

rem ; rasio capitis; & grana laudant liquidi Σ3denhami, & totidem liquoris mineralis HOSmgnni propinata. Utprimum sugere inceperethirudines, tranquilla continuo vox, iisque deciduis, cessabat delirium. Retro sinistrammune etiam aurem sanguisugae applicabantur , iisque adhuc sanguitiem trahentibus, in somnum delapsus est puer, reliquam Vespa-

ram , noctemque somno transegit, per vi- ces tamen eli perges actus sibi constans, po-aum expetens, Sequenti mane lecto exem. plus aeger, in proXimum cubile deportatus, ait interim stragula mutarentur, atque aErem tenovandi occasio fieret. AEger dein, rellianuis capillis abrasis, Oecipite, facie, mani bus, tepida ablutis, loeis retro aures a sania

guine grumoso liberatis, indusio probe cale-ifacto indutus, in lectum mittebatur. Desumnia virium debilitate conquestus, in som

248쪽

num mox iterum relapsus. Brevi dein tempore perfecte convaluit.

Aliam sanguinem probe locum ads inum evacuandi methodum scarificatio, eaque cruenta, nuchae, suppeditat, nostris temporibus viX non penitus neglecta. Atque optandum omnino esset , ut utilissima liate operatio in novos usus iterum vocaretur. Potus praecipue antiphogistici , addito nitro, magna sensim copia ingerendi, summa necessitas; at maXime cavendum, ne vitreis,ut fictilibus vasis potum exhibeamus, ne furens aeger ea dentibus in frusta commi. nuat, atque deglutiendo aut Vulnerando fauces , sibi vim inferat. Huc etiam clysmatum emollientium usus redit, laxando enim Vasa intestinorum, impetum & copiam humorum a capite revellunt.

Si aegri ab haemorrhoidibus olim tumentibus , posthac autem evanidis, in phrenitidem incidunt, optimo cipe cum eventu ad anum hirudines applieantur, cum natura ipsi hac via saepe phrenitidem sanaverit; eo magis hac via sanguinem Qducimus, si hae

249쪽

23s orrhoides iterum tumeant; totiusque longe Iaemorrhoides fluentes sanguisugis , quRm asperis foliis fidus fricando, in fluentes mu-

Caput radendum. Abrasis enim capillis tota capitis cutis maxime perspirabilis reddietur; quem es Aetiim a cκpitis rasione in phre, miti de exspectas e videtur Caelius Aurelim mus. ab Gratum certe refrigerium sic concilia-etur , & insignem quandam mutationem peraei pere solent aegri; & quidem tantam, ut aballa aliquid metuis te videatur Aretaeus b) , dum monuit, si longissimae crines fuerint, di-unidios primum rescindendos esse, si vero breviores, tune ad cutem tunderi posse. SI enfami ob tamen Observatis constat, nullum in hac re discrimen es e, & testatur, se sem per hoc praecepisse, & quidem pulcherrimo cum suecessu. Rhrasis autem capillis , pideolo imposito, esput a frigore eXterno pu-mivit, monetque se nullum emplastrum raso iapiti appliculisse; quidam enim hoc com- amendant, sed oleo sa omnia & pinguia cutii adhaerentia perspirationem minuunt, quae hoci in casu liberrima requiritur. Capitis rasio-anem Celsus db pariter in phrenitidis cura, itione commendavit. Patet autem satis dissi est.

250쪽

cillimum hoc factu lape esse, dum aegri pes.

sime fuerunt; adeoque praestaret hoc janis1- icere, dum signa docent, phenitidem metuemdam esse.

ab Caelius. Auresan. Acut. morb. L. I. c. lo. b) Aretaeus de curat. morb. acui. L. I. s. I.

M Sydentiam in schedul. monit. d) Celsus L. III. c. I 8.

Peditavia , vispasicaree. Omnibus enim his laxantur vasa partium inferiorum. Corpus moderato frigore reficiendis , Utenendum. Erectus corporis situs facit, ut non adeo impetuose sanguis caput

urgeat. Videmus etiam sanis hominibus , dum per aliquod horas horizontali corporis situ in testo decubuerunt, caput tumere; qui tumor brevi evanescere solet, dum per aliquod tempus erectus situs corporis fuit. bae. pe contingit, phreniticos pestisne furentes, dum lecto incarcerantur, placidos penitus reddi, dum erecto corpore, modice tantum vestibus tecto, in sedili sedent. Tanti autem feeit hoc aegrorum regimen Syrinbamus, ut passim in suis operibus ubique inculcaverit, in morbis scutis inflammatoriis curati0. lnis totam felicitatem inde pendere ; & ial ultimis suis scriptis, que ingravescente jassi