Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

231쪽

& nocte sequente convulsiones adsuerunt. uarto die obiit.

Sputatio frequens V indecora in adpantes Serestus frequens, si sane & aliud quoddam signiim adfuerit, phreniticum. ab lMerito etiam pro axiomate Pacotius posuit e): omnes actiones voluntarias, quae praeter modum ae dec rum vel deficiunt, vel exsuperant, phrenitidis esse signa.

Tremor , phrenitica vehementer affectiones tremula de noni. a) uod autem hienon intelligatur vehementem phrenitidem censare tremoribus obortis, satis patet ex alio loco Hippocratis. b) ubi in vehementi phre. nitide tremores damnantur, tanquam lethales.

Fix a i ta urina intercepta vel alba ;supra notatum est, quantum perieuli immineat praesente hoe signo.

232쪽

222 pulserulenti. oeuli ut valent, ita totum corpus. a) Pessimum ergo signiim in morbis est, ubi depravatur naturalis ille ouulorum nitor , & splendor, qui ab aequabili vasorum impletione, & aisdua tenuissimae lym- phae irroratione, qua oculi detergentur, pendet. Unde in moribundis sicci, squalidi, & pulverulenti apparent. Unde Hippocrates b) ipto malis & perniciosis signis habuit; si ocu

li pervertantur, aut alter altero minor sit, veΙ alba fuerint rubra aut livida, vel venu-

Ite nigrae in illis sint, aut sordes circa oculos appareant, aut sublimiores, Vel prominentes , vel admodum cstvit acti, Vel super- iuilia curva, aut rigida mapulosa aut visus squalidus, & sine splendore similia & in eost uis c) habentur; ubi additu, si circa oculos tenuem concretionem albam habeant, qualis pellicula ab inspissatis & collestis humoribus nata visum obscurans in moribundis sepe sp.

paret. ab Hipp. Epicl. 6.

Dentium stridor. nil, iisdam hominibus familiaris est ille dentium stridor, dum dormiunt. Ceteroquin involuntarium, & con-

233쪽

223 vulsivum motum musculorum maXillas mo- iventium significat, adeoque merito mali ominis in morbis habetur. Sollicite hinc monuit Hippocrates a , dentium stridorem porrende e insaniam, ta mortem, vis quis a pue-νo consueverit , y vero etiam delirans hoc agat, m valde perniciosum est.

Permutatio symptomatum perpetua. Naca instam mutione in capitis interioribus diver-ssissima incitantur symptomata, prout variae Iervorum origines sic assiciuntur. Sic mira phantasmata delirantium oculis occumnt, χ- orum ingens Varietas auribus percipitur, odorum, saporum &e. Ubi ergo perpetua horum symptomatum permutatio est, novi- Innus magis magisque turbari sensorium com- nune, & ad alias partes cerebri propaga imalum. Patet hinc ratio, quare Hippocra es dixerit: in phrenitide ab initio moderatum se, sed crebro permutari, malum id egi: es paulo post et crebrae in phreniticis pesvmurationes convul viae. Atque ideo Galenus in zommentariis suis tu hunc teX tum dicit: vere itur in cerebro ibo transuxio est, alias in

aliqua ipsius parte orta , speciem quidem sectionis servans , fed pr. parte offecta

234쪽

sagesImplomata ipsa permutans. Testatur quieta Galenus , se Vidisse is penumero thles phreniticos, semper quidem delirantes, sed variatis secundum omnium functionuin animalium genera modis. Nunc enim excandescebant ira, paulo post laetabantur; nunc audacissimi adstantes invadebant, mOX perterri-ti &c.

Ulceris tumentis sub dentia. Hippocra- res in prognosticis enumerans illa, ad quae

medicum attendere Oportet , ut sutura in morbis praevideat, monet considerandum esse, an forte aeger ulcus habeat ante morbum ,

vel in ipso morbo natum ; si enim illud ulcus siecum sat, cum livido vel pallido colore,

moriturum hominem praesagiebat. lA peripneumonia lethali. A peripia eumonia phrenitis malum. a) Atque alibi, binmanum ante faciem tollere , muscas inani opera captare , festueas carpere , floedos avellere, quae Omnia phrenitidis signa e se, antea vidimus in tanquam mala & mortifera damnavit in peripneumonia.

235쪽

A Oariolis mala admodum. Dum ante-uam variolae erumpunt, febris valida deli. aum aut phrenitidem fecerit, nunquam qui-Σm periculo caret; tamen magna spes est, Tumpentibus variolis una cum reliquis sym-ltomatibus & lioc cessaturum. Ubi vero post sariolarum eruptionem manet ferox & per- 'aetuum delirium , vel nascitur, major metus si, quia tunc suspicio est, pustulas et artonsas capitis interiora obsidere. uando auem in confluentibus Uriolis, a res frpto angraenoso fere tabo, putri dissima, & acu.

llima febris accenditur, & phrenitidem sa.

it, facile patet, tenerrima cerebri vasa li- uilis auribus putridis , rapido motu agita. is, brevi destruenda esse, adeoque nullam pem superesse.

Ab iko Dibalis. Nunquam enim in tan. am saevitiem morbus ille evehitur , quin re vi post leuialis gangraena sequatur, omni olore subito cessante, & delirantibus pleamque aegris. Unde & Hippocrates ab dixit g tho somitus, vel singultus, vel convulso, et deripientia malum.

taverat aliquoties tales casus Aerbavius , in

236쪽

226 quibus post leviorem anginam, absque bonia signis evanescentem , lethalis phrenitis nasce batur, dum mala metastasi inflammatio sau eium caput peteret, atque inde hanc progno, sin fecit; cujus tamen & apud Hippocratem non obscura vestigia inveniuntur, sic enim habet: a) in aeutis circa fauces dolentia, contracta, parva , fusi cantia. Quum hiaverit, non facile os cogere re concludere posse, delirium portendit; ex his phrenitici, N pericviose laborant. Et in coacis praenotionibus, sequentia habet: b) Fauces modice exasperati, alvus vanis conatibus nitens, frontis

dolores , regri pulsantes eum dolore ς quor ex bis angescunt, dii ilia. Et alibi c) In an sena absque Agnis, dolores ad caput eum febre pernicios. Talibus autem aegris delirium continuum cum studio nascebatur, quod K pocrates longe periculosius dixit illo, quod cum cum risu fit , quia hoc summopere defatigantur aegri . Sic vidit Aersavius nobilem Virginem , quae die noecteque filum per acus foramen transmittere conabatur , donec deficeret. Alia aegra absque ulla intermissione nodos nectebat. Si. miles plures casus vidi , ubi ad mortem usque laboriosi semper aegri summa atten

237쪽

ione exercitata in sanitate opificia ten-

Quae versativir circa necessaria pessula. Haec praegnosis in coacis praenotionibus habe- iir. a) Necessaria autem Vocantur illa, quae' sustinendam vitam, & curandum pericu osum hunc morbum, absolute requiruntur. ite si insidiarum metu tales aegri somno abis ineant, tenebricoso in lOeo tegere nolint . mnein cibum potumque respuant, venenum

sis propinandum suspicari &e., satis patet, taenia necessario in pejus ruere debere. Janu phrenitidis speciem videtur indigitasse dippocrates b), dum dieit: ex phrenitide

a pereunt. In hoc morbo perpetuo delirant, una nimirum sanguis corruptus, & extra con- uetam agitati odem motus sit. 6tuumque deis piant, nihil quidquam effatu dignum eorum, iue osseruntur, accipiunt. Ρrocedente veroum pore marcescunt, tum a febre, tum quod iihil alantur,.

238쪽

Nihil magis promovet artem, quam tu morbo quodam, toto decursu sollicite o servato, post mortem in defunctorum cada veribus indagetur, quae partes aflectae fue.'rint, & quenam in illis mutationes contigerint. Sic enim optime detegitur, an iudiagnosi, prognosi; in curatione morbi err

vim fuer; t, nec ne. Constitit autem ex ob.

servationibus plurimis Optimorum medico. rum in cadaveribus phrenitide destinctorum apparuisse talia indicta , quae inflammationem praegressam docerent manifeste. Virgo acuta febre decumbens. cum perpetuo de

lirio , ct satis seroci quidem, in no comium

deferebatur . atque post biduum morieba, tur. Desunctae cranio aperto ostendit Mer- auditoribus suis tenuem meningein cerebri totam rubentem, & inflammatam, imo& ipse cortex cerebri, qui naturaliter gruinum colorem praeseseri, adeo rubescebat, ac si arte anatomica repleta fuissent rubra materie

ejus vasa. Si jam conferantur illa, quae apud Anetum in sepulchreto anatomico, aliosqua observatores habentur , pluribus exemplis leonstabit, suppurationem, Sangraeuam, si ba

239쪽

Easaelum, inflammationibus validae non resolutarronsuetos exitus, in phreniti de mortuorum

radaveribus deprehensa fuisse. Imo & quan loque contingit, cerebri membranas, imprimis in hominibns saepius litane morbum passis, arassas, duras, ' quasi subseirrhosas fuisse. Sic in homine, qui bienni spatio phrenitidem aliquoties pastas fuerat, inventa fuit ura mater cranio forti ilime adhaerens, longetrassior, & firmior solito, ejusque processus alciformis fere in tota sui longitudine osseus apparebat. Fia mater colore & firmitate simi lis erat durae matri in sanis hominibus, facillime secedebat ubique, a cerebro supposito, numerosissimis vasis sanguine repletissimis eonspicuis. Cerebrum ipsum longe siccius & sit mitis erat solito; in cerebri ventriculis tamen seri copia reperiebatur.

NATURAE MOLIMINA IN SANANDA PHENITIDE.

Hoc fuit veterum medicorum institu. ltum, ut sollicite notarent illa, quae in mor.

ibis contingebant; sicque discerent fideli ob

240쪽

servatione, quibus modis morbi in salutem vel interitum tenderent , ut postea priora promovere, posteriora impedire vel mutare, idonea medela possent. Unde Hippocrates adeo operosus fuit in semiotica parte me.

dicinae, atque saltitarem artem tot regu.

lis practicis, plurium taculorum communi suffragio probatis, nobilitavit & auxit; quasi

tamen eX morborum observulione collegisset videtur, uti apparebit unicuique , qui apho. rismos cum illis contulerit, quae in epidemicorum libris habentur. Imo hanc fuisse medicae artis originem optime notavit Celsus a), ubi de variis medicorum sectis agit: non enim post curationem medicina inventa es, sed post inventam medicinam ratiosita est. Inter recentiores medicos. Suden- lamus, eandem methodum secutus, plus pro. movit medicinam solus, quam ante illum numero Us mi alii, subtilissimis speculationibus

indulgentes, & causas morborum latentissi. mas a priori explicare conati. Fatetur an tem summus ille in arte medica vir, quod dum morborum genio cognoscendo incumbe. ret, quidam perierint aegri, quibus succurri potuisset, si genuinam curandi hos morbos me-lthodum novisset prius: verum hoe inevit s