장음표시 사용
51쪽
tra sertam Flagellantium; 4e iactas AF lxiiis, nactatus ac
Communione sub utraque speeie contra Boli mos et Tahoritas;
Tito inas Neller, a loco natali alde iis is dictus, Doctrinale antiquitatum si i Ecelossiae Catholicae adrorsus I .elemitas et Hussitas, et Faseieulus et zaniorum Hlielemi. Contra Schistriaticos: hi seliniis, Epi Scopus Ida vel hergeri sis, Dialostorum Garersus Graecos libri tres ; T h ο iii a s 4 q ii i ii a s, OMusculum eo utra errores Gra corum; Niceta S, Episcopus Tliessalonio iis is, Libri Us dialogorum de processiones miritus S.; Niceptior iis Blevit nidas, Monachiis in Macedonia, eruditione et pietate inter Graecos celeberri uitis, Orationes uua de Proeessione miritus S. ; atque ex ipsis εἰ raecis: Joannes Cale cas, Baria a in iis . Η e s sar i oti, post Sillim ad Latinos
transilii in Cardinalis sactus, Joanties Ar gy ropo i iis , et Georgi iis Trape Elin lin iis, Nicolao , . ab epistolis.
52쪽
Periodus tertia. Λ dimidio saec ti l i XV. usque ad
nostra i e iii pora. - Stii dii tui litteraturae antiquae per Graecos
fugitivos, Imperio Orientali a Turcis occupato, iii Italia et inde etiam per alias Occidentis partes latiuS propagatum, non poterat noli in disciplinas theologicas generalim, et Theologiam
dogmaticam speciatim vim suam benignam aeque ac nocivam e Serere. Amore enim litterarum elegantiorum excitato essectum est, ut studium linguae graecae, Ialinast et hebraicae revixis ceret, artes ingenuae ei lorescerent, stii dii inique litteraturae Christianao, S. Scripturae scilicet et scriptorum ΝΝ Patrum impensius coleretur. Meliori itaque litterarum gustu tali ratione enato, necessario methodus scholastica sua xitiosa haud raro subtili- tales ac corrupta et inculta dictione multis displicere coepit. Uuapropter Silrrexeriant plures iri, qui pertractatis singulis maleriis, quomodo Theologia scholastica emendaretur, exemplo Stendere conarentur, et alii iterum, qui x iam hucusque tritam deAerere monerent, meliorem ille methodum Theologiam iradendi, ut Melc litor Canun iii opere ne Deia Theolosicis, multa eruditione, arte et elegantia conscripto, exhiberent. Xe-que negari potest, Theologiam revera ad meliorem frugem converti coepisse. Pauciora quidem Suiit exarata opera, ili quibus praecipuae partes propriis religionis sontibus, N. Scripturae et Traditioni, delatae fuissent; atque pristina methodus omnia eXplae itis philosophi aes 4ristotelicae demonstrandi, quaeStiones quam plurimas in utramque partem ventilandi, atque Sublilissimas distinctiones adhibendi, etiam nunc dominans mansit: iii hilominus tamen Theologia praesens illa, quae prioribus saeculis viguit, multo praestantior fuit, quoniam majori eruditione in- Structa erat. S. Scripturam et Traditionem plus respiciebat, atque a quaestionibus inutilibus et spinosis, a subtilitatibus ae distinctionibus sibi magis temperabat, et puriori sermone utebatur. Haec autem feliciter coepta brevi per religionis dissidia . saeculo XV l. ineunte orta, interrupta Sunt. Studiis enim antiquae litteraturast multorum animi non tantum amorem lilistrarum elegautiorum, sed et Apiritum, quo scripta Graecorum atque Romanorum exarata fiunt, imbiberunt, omnia subjeciliae sententiast deserentem, atque Superbiam mentis, voluptatumque sensualium Cupidinem excitantem ac nutrientem. Hinc illa, quae, antiqua litte-
53쪽
rati ira restaurata, Se prodebat, atque ili dies inagis, magisque crevit, antinor iiiii ab objectiva veritate et aliena auctoritate abaliena.tio, quae initio iii pugnam adversus Ecclesiam iii Protestati tisitio erupit, deinde iii proelium contra revelationem Superitaturalem in Naturalismo ac nationalis ino abiit, atque tandem in bello contra ipsum Deum personalem, a mundo dixersum, in Pantheis moae Materialismo desiit. Tali autem ratione inulti Theologi, ad veritatem Catholicam contra adversariorum insultus defendendam coacti, ab excolenda disciplina nostra detinebantur, et qui eidem opstram dabant. in ea ex illa parte, ex qua doctrina divina impugnabatur, expolisenda omne studium collocabant. Ind8 Este cliim est, ut licet initio hujus periodi in tradenda Theologia me. thodus scholastica dominaretur, haec pedetentini positivae cederet, et quidem ita, ut philosophica dogmatum pertractatio omnino negligeretur. Natri quum adversarii continuo Ecclesiae Catholicae objicerent, eam a sua primitiva integritate defecisse, ejiis lite doctrinam a genuina S. Scripturae atque antiquae Εcel si ae doctrina disparem esse: Theologi , ut aditus dubio indiscipulorum animos praecluderetur, prae omnibuS operam navare debebant, ut doctrinam Ecclesiae cum S. Scriptura et prima Ecclesiae Traditione revera consentientem ostenderent.
Philosophicam autem doctrinae divinae tractationeni eo facilius omittebant, quoniam haec partim apud adversarios male audie. bat, partim quia philosophia, ex quo tamquam singularis disciplina coli coeperat, sese Theologiae inimicam monstrabat; quaproptμr illa ultimo hujus periodi saeculo e scholis prorsus
ex illavit, donec tandem nostris diebus iterum revixeriti Caeternin initia inera ferct Opera labente hac periodo sunt exarata,
tvm dogmatica tum polemica seu apologetica. Hic loci potiora
tantum utrorumque commemorari possunt. Prioris generis sunt: Thomas de Vio, Cardinalis Caietanus, Commentar. in Summam S. Thomae; Franciscus de Victoria, Comment. ina libros Sententiarum; Dominicus a Solo. Comment. in . Ii-hros Sententiarum, et De natura et oratia; Petrus a Solo, Institutionum Christianarum lihri tres; canis i iis, Summa doctrinae Christivae ; .Ι o d o c u s C o e c i ta s. Thesaurus theologieus; ἰabriel Vasqiten, Commentar. in Summam Thomae Aquinatis;
Franciscus Silaren, Commou. et inmutat. in Summam S. Thο-mae; Martiniis B e caniis, Theolosia scholastiea, tu trea Partes
56쪽
1835. - Inter Theologos polemicos, praeter illos, qui liae periodo adhuc scripserunt contra audaeos. ut Pelr. Palatinus et Josephiis de Volsiit, atque contra Miltia in edatans, ut a. 4 nil reas. Alb. id in a ii A l ad i iis . Lupus de Obregon, Llid. laracius, et Λbrali. Hi like lilia iiii, notatu digniores sunt: Joannes Ech, qui praeter inulta alia scripsit Enchiriuium Ioeorum communium adrersus Lutherum et alios Eret siue hostes; Joan. Cochiae iis sDObneh), auctor pili riniorum scriptorum polemicorurii contra Lutheruin et Melaticlithonem, e quibus com
57쪽
Dei, hoc ore controrersis; Fr. Coster. Enehiridion praecipuarum controrersiarum nostri tρ oris ae relisione; Rob. B e li a r in i ii ii s. Disputationes de controrersiis Christianae si indrρrsus hujus temporis haereticos, Rom. 1581, Opt. ed. Prag. 1720, quod opiis x erct classicum summam nominis celebritatem auctori merito conciliavit: Mart. ΗΘ carius. Manutile contro rersiarum hujus temporis, opus pariter insign8: Ρet r. Cottori, Institutio Catholica, in qua si i reritas stomyrobatur contra ha resμs et superstition s hujus apri, et Praecipue mirini institutior Hylonis Christianae refutatur; Bossit elus, Historia rariationum Ecelesiarum Protestanti arum in rρlisionis mat riis; A r-n a i d u s, 'Mes perpetua Ee lesiae Catholieast tirea Eucharistiam , Erersio Metrinae Iesu Christi moratis per errores Dalrinistarum, justisicalionem concernentes; Vil. Ρichler, Theologia νυ semica, in uuas paries uirisa, 4ug. I ind. 17 19; I anne-berg, Theologia contro rei sa, Posti. 1723; Sebastianiis a S.Chris i o phor o, ra o Iosia historico - νο mica Pro riudieanda
contra haereticos, Protestantes praes 'rtim, Romano- Catholicast
staei eontra calumnias et falsitat s libri inscrtyti: Monumenta authentiea r ligionis Graecorum, Par. 1708, Perpetua stiles Ee-elesiae Chatholieae revectu Eucharistiae, Par. 1711. Pery tua
sides Eeelesiae Catholieae eirca Saeram uta et eaetera puncta religionis ac riseiplinae, quibus primi reformatores in Practextum secessionis suae usi sunt, comprobata per consensum Ecclesiarum orientalium, Par. 1713; Gotti, Colloquia theologieo-yolemtea eontra Calainiatas, Boii. 1727; Jac. Schessina cher, Diuitiaco by Cooste
59쪽
g. I. nomentum. Prima pars Theologiae dogmatteae, ex divisione supra facia, complectitur doctrinam i se D o. unde et Theti logia πατέξοχὴν a Seriptoribus heleribus se si appellata ).Xiilla sane disciplina se nostrae est pars, cui majus pondus in Sit, quam tracla lui huic ce. Etenimi. Deus, de quo hic ale itiir, efit ens summum, honum ah Solutum, α et iv, principium rerum omnium et siliis, a quo omnia pendent, et ad quem omnia tendunt. Hinc etiam cognitio Dei est omnium cognitionum prima ac nobilissima, omnium Mum nactnecessaria ac utilissima. Unde recte ait Propheta: Non flori tur sumens in sile) svientia MIa, et non glorietur fortis in ortitudine κua, et non florietur uirps iu uiriliis suis: seu in hoc florietur , qui floriatur, scire , et uossct m ρο, νει ia Usos ι m Dominus, qui Lucio mis rieoratum , et judicium, et justitiam in terra: haec enim placent mihi, ait Dominus ).2. Porro prout Deus ratio et causa est rerum omnium eX-tra se exsistentium, ita cognitio Dei omnis religionis, Omnis sapientiae, sanctitatis et xerae se licitatis principium est atque sundamentum. Sine Dei cognitione omnis scientia nostra destituitur xeritate, virtus puritate, robore ac constantia, animus vero solatio et tranquillitate. Quomodo enim de rebus divinis bene ac recte judicabit, qui de Deo male senserit 3 Quomodo
60쪽
virtuti ae sanctitati studebit, qui Deum, summum bonum atque Legislatorem sanctis stimi ui, rexereri ac diligere, iii eo ceu Patre benignissimo fiduciam collocare. et illum lani si iam audicem omni sciunt ac justissimum timore hami didiceriir duo modo animi quietem ser ubit, atque spem suturae illae scivebit, qui Deum mundi Rectorem sapietilissimum atque ne muneratorem cleme illissim uin ignora erit 3 Male de Deo sentire, de ejus natura et altributis salsa singere sons est vanissimae superstitionis. Omnis pravitatis et summae infelicitatis: hera autem Dei cognitio intellectum illuminat, voluntatem roborat ac confirmat. et animum sol alio ac quiete replet. Inde jam Seneca ait: Bonus rar siue Deo nemo est ); et ante eum Sapiens: Nosse enim te Deus) e o νι si m m ia i a justitia i sapientia ac
justilia) est: et seare justitiam spersectionem , et rirtutem majeStatem) tuam, radiae est immortalitatis omnis felicitatis ). Quapropter et 3. revelati O di ina Deum cognoscendi necessitatem clare edisserit. Christus Dominus enim dixi nam cognitionem
unicam viam ad hilam aeternam declarat verbis: Haec est autem rita aeterna: Ut eos nos eant i , solum Deum rerum, et quem misisti Iesum Christum δ); et post eum Apostolus eamdem conditionem esse tradi , sine qua Deo conjungi prorsus non possimus, Scribetis: Siue Liae autem impossibile est ylaeere Deo. Oreuere enim oportet accedentem a a Deum, quia est, et inquire utibus se remunerator sit M).
Omnem itaque operam institutionibus his es impendamus, in quibus, ut herbis Lactantii utamur, non ve stillietinis, aut aquis
circendis, aut ile manu cons r uilia, s a ce Deo loquimur; - a quo mundus factus est, ut ranseamur: i o uas imur, ut co- suo scamus factorem mundi, ac uostri Deum: ideo a suo scimus, ut eo lamus: iues eo limus, ut immortalitatem Pro me rectae laborum capiamus. - Ηaec summa rerum est, hoc areanum Dei, hoc mysterium mun-ai ). Vertim tamen una nos mundo abdicemus, atque puritati