Theologia dogmatica catholica concinnata a D.re Joanne Schewtz ..

81쪽

quisquis non hucus gue sponte progreaitur, naturaliumque ae- monstrationum restistis insistit ). - Gregoritis Nys S. eum, qui Deum ii oti esse dicat, docet, ex iis, guae artificiose et sapiente r in munas administrantur, induetum iri, ut per ea fateatur, esse guamdam rim, quae in iis o stencitur, superior universitate - Joanties Damascenus, Deum esse, ex rerum mutabilitate, conservatione et gubernatione atque ordinato situ demonstrat. Omnia, guae sunt, ait, aut creata sunt aut increata. Si creata, utique et mutabilia sunt. Ouorum enim esse a mutatione incipit, ea mutationi quoque sub- sint necesse est, sire intereant, sire per voluntatis aetus alia atque alia stant. Sin autem increata, aequitur μrofecto, ut et

mutari nequeam. Ouorum enim esse eontrarium est, horum etiam modus, guo sunt, proprietatesve eontrariae sunt. Ecquis eryo hoc nobis non assentiatur, omnia, quae sunt, mutabilia esse ν Cum eryo mutabiti a sint, sane etiam creata esse oportet. Si nero ereata, hau a a ubium, quin ab aιiquo Opi- Dee sint eo naita. Atqui Creatorem increatum esse ne-eessum est. Nam si ipse guoque creatus est, a gusdam profecto ereatus erit, sicque a onee a a aliquo a in creatum venerimus. In ereatus is itur eum sit ille eonditor, omnino nec mutabilis est. Hoc autem quia a ι tua, nisi Deus fueri ιν Porro ipsa quoque rerum creatarum compastes, conservatio at Vue subernatio nos ascent, Deum esse, qui uni nersum hoc coagmentarit, sustentet et conservet, eique provideat. Oui enim seri potuisset, ut inter se pugnantes naturae, ignis, inquam, et agine, aeris et terrae, ad unius mundi constitutionem coirent, tenueique adeo nexu eohaererent, ut nulla ratione solvi possint; nisi omnipotens ris aliqua ea compastinasset, ae perPetuo a dissolutione servaret ν - Ouia est, quoa ea, quae in eoelo, et quae in terra exsistunt, quaeque aerem pervastantur, et quae in aquis sunt; imo etiam quae his anteriora sunt, coelum, terram et aerem, ignis guoque et aquis Naturam certis disposuit Ioeis P a quonam commixta haec sunt et distributa ν quiu est, quod motum his i ressit, yerennique, nee uua re cohibito eursu ea nersat Annon eorum artifex, qui rebus omnibus rationem mo-

Or. 34. Opp. T. I. e. 476. C. D. Praef. or. eat. Opp. T. 3. p. 44.

82쪽

aum vvst, quo universum hoc a satur, et restatur, inclia erit ν At quis horum artis aer Annon is, qui ea conuiuit, inque rerum naturam produxit ν Nec Pnim τεῆ αντομιαν, seu casui, eam rim facultatemque tr i h u e r imu s. Sit enim sau casus, quoia raestit rint: at ciιjus tandem er it caaisposuisses rorum illuu quoquc, si trahet, conccacm uare us autem erit eaurm juxta illas, quibus primum e Ona ita sunt, Ieses conserrare et custo uirer Alterius profecto, quam ea sus; atque hoc quidnam aliua sit, nisi Deus r Has illiis, jam consideratione ipsius hominis, exanima et corpore constantis, Deum coeli Aci, docui, lam ei Sinullis discernatur sensibus. Ditis va tui ipsius, inquit, contrmplatio satis i eet in D i evnition m. Nam si alieni ris tibi

ipsi, nil Dyus erit ex unirersorum structura ipsum opscem iurestigare, sca in tripso, ne Iut in conci uno quo uam rerum summariis , mustuam con altor is t u i sapioni iam contue-

here . - ΕΕ con Aideratione petieris humani o xsislsetitiam Dei eolligii Theodorus 4bucara, . Gannis Damasceni, ut quidam

opinantur, discipulus. Omnis num rus, nil. vui r cipit ac Vssionem, siuem quoque retiyit, Num rus istitur hominum aer 8siouem recipiens, sinitus Ust, quam ris uos, vuuntus κit, isnoremus, s a ponamus ιν eritatis larasionis stratia , Omnes homin s P s acerutum, steri Non potest, ut hi omnes fuerint y viti, alii qui meae aliis ortum curuus, s a mens ration m ortus Pt oristinis sursum re rotans, o muttiis au unum Non se uitum era fit, eum enim ad primum uerenerit, non Motest uicere, eae alio ortum Vsse, quia et ille alius Dae alio it m y ustratus essρt, conec in primo mens consistat stra, n e sse istitur At eae tyrra natum esse hune instar arhorum, aut aeternum essν, aut vh aliquo er atore Laetum esse. Seu si terra ortus fuisset, achue usque in hocliernuminem alios terra proer aret, sicut sit iu senere arborum Ut herbarum, at quia hoc non steri ridemus, mavis stum est, neque primum Procreasse. μα nec aeternus erat. Si enim principio caruissρt, essetvus aeteruus, Nunquam mortuus fuisset, neque

interisset. Ouou enim Principium non habet, Neque sinem hahet. Relinquitur igitur, ut faetus fuerit, quo a factum est, auetorem habet, est is itur Creator, et auctor hominum

ne βδ. orthori. I. I. e. a. Opp. T. I. P. 126. Hom. in illud: Attende tibi n. 7. Opp. T. 2. p. 23.

83쪽

Deus . - Ter i iiii i a iiii s ait: Habet Deus testimonia, totum hoc, quo a sumus, et i quo sumus ' . - Laelan. lius: Nemo est tam rudis, tam feris moribus, qui oculos stι os in coelum tollens, tametsi Nesciat, e bus Dei Proria utiarmatur hoc omne, vuo a cernitur, non aliquem tamen Q sse in te ιι ty at ex ipsa r rum mas uitu uiue, motu, uis potione, eo ustantia, utilitate , yulchritu cine, tem yera i is ue; nec posse steri, quin ia, quo a mirabili ratione constat, consilio majori aliquo sit iust ruetum δ). Aiijiis i i iiii s: Munaus lyse, ait, ora inutissima Aua m utabilitates et mobilitate et visio ilium omnium pulcherrima spe eic quo clam mouo tacitus, et f. c tu m s cesse, et non nisi a Deo et ineffabilitor at νυμ ino i si h i-Ii ter m novo, et in ore ab ili ter atque inr i si bit iter ρ υ ἱ- chro fistri se νotuisse, Pro fumat j. Et alio loco, irridens

eos, qui, filiae seli Silaus non attrectant, noliti l credere, praeserti in Deliin, qui non oculis, sed e X oli erit, iis videatur: Non rideo, ait. inquit iii credi ilia s): quia cr uiturus sum ιν . nima enim

tua ri tur, ut opinor' Stulte, eo mus tuum ri tur: animam tuamqvis ri ιν 'um Pryo corpus tuum solum Diu atur, quar NON A -

Ouia ιoquor, quia ambulo, quia Oprror. Sculte, eae operibus corporis unosco rirent m, eae operibus creaturae non potes as noscere Creatorem ν'). - Ilosethitis: Munilus hie eae tam viversis, contrariisque partibus in unam formam minime conreuisset, nisi uuus esset, qui tam dirersa conjunseret; conjuueta re ro naturarum ipsa ili rei sitas, invicem iliae ors uisso Garet atque dire II eret; nisi esset unus, qui quod ne aeuit,

contineret. Non tam vero certus naturae ordo Procederet, nec tam clis positos motus, locis, temporibus, efficientia, spatiis, qua ιitatibus explicare t , nisi unus esset, qui has mutationum varietates

84쪽

manens ipse ais poneret. Hoc quidquia est, quo condita munen atque vitantur, usitato cunetis rocabulo Deum nomino J.

- Idem argumeritum postea quoque Theologi scholasti ei tractarunt, quorum omnium loco solus Richardus Victoriniis audiatur, qui Deum exsistere demonstrat ad hunc sere modum. Omne, quod est, vel ab aeterno est, vel ex tempore coepit esse. Ite inque vel a semetipso est, vel ab alio. Ex quo triplexoritur modus, quo est aliquid. Aut enim est ab aeterno et a se ipso, aut e contrario neque ab aeterno neque a se ipso; aut ab aeterno, Sed non a se ipso. Nam quod tertio huic oppositum est, a seipso esse non ab aeterno, nihil omnino est. Uuippe nihil omnino Motest esse a semetipso, quoa non sit ab aeterno. Ouidquid enim eaelem ore esse comit, fuit, quanilo nihil fuit. Sea quammu nihiι fuit, omnino nihiι habuit, et nihil potuit. Nee sibi eryο, nec aι- teri deuit, ut esset, veι aliquia yosset. Alioquin dedit, quod non habuit, et fecit, quod non potuit. Jam vero ex illis tribus generibus, quod secundum est, ut nec ab aeterno sit, nec a semetipso, quotidie oculis videmus. Nam innumerabilia nascuntur et intereunti Primum autem, quod ab aeterno est a semetipso, id est, a nullo alio, certa ratione consscitur. Nam si nihiι a semetiyaο

fuisset, non eas et om n ino, unde ea eae sistere potuissent, quae suum esse a semeti sis non habent, nee habere valent. Convincitur itaque, aliquia esse a semetiyas,

et eo ipso futi jam vietum est9 et ab aeterno; alioquin fuit, quanao λι fuit, et tune quidem futurorum nihiι futurum fuiι: quia utii sibi, neι aliis initium eaesistendi claret, reι potuisset aure, tune omnino non fuit. Porro illud, quod ex aeterno est et a semetipso, esse Deum, sic deinde concludit: In tanta multituatne

rerum eaesistentium, et tam multipliei a ferentia fraduum esse oportet aliquid summum. Summum rero omnium uicimus, quo nihil est mna, nihil melius. Absque Eubio autem melior est Natura rationalis, qua m natuν'a irrationalia. Oportet itaque ut aliqua rationatis substantia sit omnium summa. - Non potest autem hoc ipsum, quod est, a sus inferiori aeemere. Quare a SQ ipsa, non

ab alia, habet, ut sit. Proinde summum illud, quod a nullo habet,

ut sit, sed a semetipso est, et a quo Sunt Omnia, Summum esteSSe, h. e. Summa efisentia, adeoque Omnis essentia, omnis potentia, omnis sapientia, quoniam ab illo ceu sonte manant omnia ).

85쪽

uuapropter ei, qui iiii revelatio divitia humuniae mentis aetom, ut loquitur Cate cliis inii s notii. ita exacuerit, ut in coelum nullo labore Myri trarct Mossit, atque uiriuo victi torc collustrata, primum vult m a ternum ii sum luminis stirini fovi m, u luce qua infra i 'sum Posita sunt, intueri; illini ratio sit,i relicta ob iis, quae s usibus Percipiuntur, paulatim Prostr ssa non nisi Most lousos liabores, riae lancem iurisihi in Desi eo ut m 'futur, Primum quo omnium rerum causam est auctor m synoscit atques intellisit: recto si les, se Poeatos esse stes tenebris tu aumirubiis tum v, quoia esstmua Apostolorum Principesm, eum summa animi jucuuilitat a Peri rates, primo se in Deum ei Pilcro Prositentur; atque recto

ali Ecclesia docente iii o iniit biis Symbolis, si e in Conciliis oecu. menicis Sive eX ira eadem coli lectis, primus fidei articulus, Credo in D um, collocatus occurrit. C. Revelationi quoque rationem prorsu A assentiri, alque Summa, quae postulari liotest, certitudine ac evidentia ex nolit ne Seu natura entis perlectissimi, porro ex exsistentia conlingenti ii triusque mundi atque ordinis inlio coiispicui. physici scilicet et moralis, nec non ex conseia Su omnium gentium ac popul 3-rum exsistentiam Dei demonstrare, in Theologia generali ) ostendimu S. Observ. l. In Theologia generali pariter adnotavimus, Theologos inter se haud convenire, utrum cognitio Dei nobis ingenita sit, et a natura intime impressa, seu immediate ab uno naturae auctore Deo animis nostris indita, ita ut ex sola terminorum seu notionum apprehensione mens sana et attenta intelligat, Deum esse, eo ipso modo, quo statim ac sine praevio discursu e. g. concipimus veritatem, impossibile esse, ut idem simul sit, et non sit, atque illud, alteri ne feceris, quod tibi fleri non ris; an vero non nisi praevio discursu ac ratiocinio, tacili quidem et unicuique obvio, cognitio Dei haberi queat. Neque controversia haec ad fidem spectat. Nou pro concessa nobis in ejusmodi rebus libertate arbitramur, ideam Dei, licet menti nostrae valde prope adsit, tamen eidem a natura impressam non eηse; quum ipsa manifeste intuitiva non sit, sed potius abstracta; atque quia cognitioni a natura insitae nemo dissentit ac re. Iuctatur. quod tamen in id ea Dei oblinere, experientia contestatur. Qui autem sententiam contrariam ) in locis S. Scripturae supra laudatis deprehendisse sibi videntur: aperte oculis hae opinione praeoc-

86쪽

cupatis nimiii in indulgent t). Patruiti viri ο testimonia sacile de mediata quoque Dei cognitione intelligi possunt, idque eo magis, quum et ipsi illa lio e sensu exponant'). Obser v. 2. Porro ibidem liuoque observavimuη, quid sentiendum sit de sententia illa, denion Alralionem de Dei exsistentia stricte

talem seri non posse, aul saltem nullam esse instiluendam ai. mulque errores sententiae nostrae oppositos, alli et Smii m. ideolhelamum, aut Ollieismum, pantheis muni ac dei Arnum consutavimus, quos

modo, dogmalo Catholico demonstrato, lolidem sententias haereti Cas esse, Eon Apicimus' . Ex iis autem, quae hic atque etiam ibi jam diximus , quoque colligitur , quam falso adstruatur, Aenientiam, quae negat, Dei exsistentiam posse demonstrari, in ΝΝ. Litteris ira.di, atque etiam ab Ecclesia leneri; quum illae, ut ex testimoniis laudatis patet, recte contrari uni doceant, atque haec pari ratione Aeni per id ipsum professa est. Et sane, si inficias itur, Dei exsistentiam demonstrari posse: Alalui debet, et revera etiam a patronis hujus Sententiae statuitur, ante revelationem admissam solo libero Voluntatis decreto exsistentiam Dei credendam esse ), aut mentem nostram veritatem Aenientiae, Deum exsistere, immediate perspicere, aut Veros ibi immediate Dei esse consciam. ΛAl sententia prima admissa, errores omnen, etiam abAurdisAimi, pro veris haberi debebunt; alterum certo, ut cuilibet sensus intimus testatur, non obtinet; et tertium pantheismum sapit, quum aperte mens non nisi sui ipsius, vel quod secum unum, idemque est, immediate conscia esse queat. Λecedit, sententiam, Deum ab intellectu humano per solas naturae vires videri posse, in Cone. Viennensi esse proscriptam ε . - Εx altera parie autem certi simum est, quod item alia occasione lassi sumus '), id eam seu cognitionem Dei in mente hominis immediata ac superna-i Ita quoque Eecti. I, Isi. ubi de timore Dei concreato cum s delibus

Adeoque non tam ii anifeste a vero aberrant i CL Rufin, o p. c. p. So. P errone, G sin liter. Baltae er, etc., qui sententiam est immediata Dei cognitions panthrismi nomino nu Apectam habent. y CL Theol. seuer. P. 1. f. I . 961. I. p. 3 S.

87쪽

lurali revelatione divina excitatam, et per historiam seu traditionem propagalam esse = .

Probata exsistentia Dei, sponte sua ac necessario consequiturrit S unilas. Seu non plures, se i unum tantum natura et substantia esse Deum; nam, ut recte T e r i ii ii i an iis scribit, Deus si

que nou ua fuerit, ut esse αρι hit ). Dicimus autem ullum Deum in ea strictissima significatione, quae cuj iis libet aequalis consortium excludit, ita ut Deus non tantum specie naturae ejusdem, sed et numero unus ac singularis sit. Unitatis Dei insensi hostes exstitere Gentiles et inter Christia.

nos hae relici non nul Ii. Genti lus, idolorinii cultui addicti, innumeros sere venerabantur deos. Κx haereticis at Ii, ut Gnosti ei, plures induxerant deos, quos Λeones vocabant, genealogias et eoniugia eorumdem fingentea δ). Λlii vero, ut Manichael, duos deos admittebant, seu duplex rerum omnium principium, bonum et malum, utrumque ingenitum, aeternum, at lamen alterum alteri adversum, illud boni omnis ac rerum invisibilium auctorem, hoc omnis mali atque rerum sensibilium et materialium causam, porro hoc veteris atque illud novae Legis conditorem. Hi ne duo regna, alterum lueis, tenebrarum alterum; indeque continuae in hominum vita bonorum, malorumque vieissitudines ). Alii tandem ires divinas personan non solum relatione, sed natura ac substantia realiter distinctau affirmarunt, Trithe istae propterea dieii. Esse autem unum et unicum natura Deum, Solum verum, solum vivum et immortalem, non tantum

A. innumera SN. Litterarum tum V. tum X. T. loca Praedicant, sed hoc primum et siludamentale dogma est ii triuSqtie,

tam Mosaicae quam Christianae religionis. Hinci . Mor ses statim ab initio Pentateuchi et deinceps Deum

ullum exhibet Creatorem coeli et terrae, eumdem lite Solum Curicta pro suo liberrimo ac sapientiSSimo consilio regentem ac In Oderantem. Porro primum Legis praeceptum eSt: Eoo sum Dominus Deus tuus. - Non habebis aeos a Iienos. Non CL S ta uben ma lex, a te thristit he Dogmatis, greib. I 8 4. I. Theil p. 7.

88쪽

Detes tibi sculptile, neque omnem similitudinem, quae stat in

selo super, et quae in terra deorsum, Nec eorum, quae sunt

in aquis sub terra' . Inpriiiiis autem Deille rotioinio id ipsum Moyses gratius et crebri iis inculca l. ne ipso illa desii licto Iudaei communi populorum depra ali alie corrumperentur. Postquam enim prohibuerat, ne Israestitase hominum imagines habere ut aut animalium. atque eos ab astrorum cultu absterruerat. paucis interjectis, ita coii cludit: Scito eryo hodie, et cogitato in corae tuo,

quod Domi νινι s ἐν se sit Deus in eoelo η u raram, et in te r-racleorsum, et non sit alius ). Quod in serius his verbis repetit: Audi Israel, Dominus Deus noster, Dominus urius est' . 4tque inde ossicili in Deum ex toto corde sup r omnia dili-e niti, ei lite omnem xi tam mancipandi inseri . Et iterum nomino Dei ad populum Israeliticum ait: Vi te, quo esto sim so-

ιιs, et non sit ali u s Deus praeter me ). Huc quoque pertinent aria instituta, ut una urbs Sancta, unum templum, unum altare, unum Sacerdotium, etc., ideo tantum a MOF Se Ordinata, quo ceri ius stiles in unum Deum inter Israelitas conservaretur. 2. Id ipsum tradiderunt Propheta D, quorum una VOX est . utili ui esse Deum tuum et verum, et hana esse numina gen-

liii in omnia. Uuod in illorum scriptis, quemadmodum et in Psalmis. aliisque . T. libris, conties repetitur, ita ut nihil sit aperi ius. Ouoniam quis Deus, ait Psalmista, praeter Dominum ν aut quis De us praeter Deum no strum'). Et iterum :Ouoniam mastius es tu, et Lati tis mirabilia: tu es Deus so- Ius y . - S i r a c i d e s: Un u a se si altissimvs Creator omni 'D-tens, et R P .r Potrus, et mrtuendus nimis, sed us suμer thronum illius, et dominans DPus ' . - I A a I a S: Esto primus et norissimus, et absu ue me non si Deus ').3. Idem landestia docuit Christus, idem gentibus praedicarunt Apostoli. Legis perito enim interroganti, quodnam eS-

89쪽

set primum omni iiiii maiidati in , respondit divinus Salvator: Ouia primum omnium mandatum est: Audi Israel, Dominus Deus tuus, Deus unus est: et inlises Dominum Deum tuum eae toto eor tuo, ete. ). Et alia occasione ait: Haec est rita aeternar Ut cognoscant te, solum Deum rerum, et quem misisti Iesum Christum ). Paulus autem scribit: Mimus, quia nihiι est idolum in mundo, et quoa nullus est Deus, nisi unus' . B. Hanc porro veritatem nullo non tempore omnium Christianorum animis suis se impressam, atque a niagisterio ecclesiastico traditam, res tam certa est, ut probatione viX indigeat.

i. SS. Patres non tantum ubique Deum unum profitentur, sed et ad ersus Gentiles nullum argumentorum genus omittunt, ut quos ex fidei principiis convincere haud poterant, ratione ad Deum verum adducerent. Et quidem a. unitatem Dei ex ipsa eiusdem idea, quae nobis in- sit . quaeque non tantum idea Dei, sed Dei unius est, demonstrant. Et re era mens nostra, quae pro sua indole necessario

ad unitatem tendit, omnem deorum pluralitatem respuit. Narnipsa sine sufficiente ratione nil potest admittere, et hic insupersi hi ipsi aperto repugnaret; quum ens non necesSarium, quale manifeste omnis alter et qui is vlterior Deus esset, pro Etite necessario haberset ). Quapropter et unius Dei cognitionem servatam apud Omnes gentes in inedia deorum adulterinorum colluvio depreliendi inus. SS. Patres liancce unius Dei cognitionem

seu ideam, menti nostrae unice convenientem, et eatenus nobis insitam, naturae oraculum vocant, aut insilii ni animae testimonium, quod vario modo in homine, etiam vanis deorum superstitionibus ac publicis erroribus occupato, atque ipso invito, Re prodat; quum homines instinctu naturae eo serantur, ut unicum Deum

agnoscant, ac communi sermone fateantur. Vultis, ait T rtullianus, ex animae ipsius testimonio Deum unum esse com-yrobemus ν quae Ueet eareere eorporis pressa, licet institutionibus pravis eircumscripta, lieet libidinibus ac concupiscentiis erigorata,

90쪽

iret ossis his exancillata, eum tamen resiyiscit, ut eae crvula, ut ex somno, ut eae aliqua raletudine, et sanitatem suam politur, Deum nominat, hoc sola Nomine. v via Proprio Dei ryri. Deus masnus, Dcus bonus, et quoa Deus ileuerit, omnium rorest; jumerm quoque eontestatur illum, Deus rivet, et Deo eomm nilo, et Deus mihi reua t. O testimonium auimae Natura

h. Huic ad sine est allerunt argitinentum Patribus ii Silatuin, inde I, rox lino dedit citini, quod alloro praeter utili in Deum admi A SD, numerus deorum i ustini lus admitti deberet: in sinitiis autem eriliti in sexsistetit iiiiii Dum rus prorsus dari tinu PoleSt, recte propterea. quoniam nil meriis entium possibilivm iiiiiiiiiiis est, et ideo nunquam exhauriendus. Quo sensu scribit iterum Ter i ii ii i a ii ii s: OD ae e u mu ue ratio plura summam agna non Malitur a amittis eadem nec aus, ut lysa plura Post unum; μοst unum enim numerus. Ouae potuitutio aum it te rs , cauem Motuit et M l u ra ; ν ο si uu ο enimm ultit uas, unio nρ jam eineessa '). c. Tertium porro argu vientii in a Patribus petitur eX notione infinitae Dei persectionis, quae iiiiii ero deorum adsumto tollitur. Nam α. Si duo aut plii res essent dii: nullus eorum ere esset ei S Summum ac supremum; quum hoc par habere non possit, Su ilinum quippe non est, cui aliquid ad aequatur. Ita sere idem Teri ut liati ii A: Desum autem, ait, unum esse νυν isti quia, gus a

summum sit, Desus est; summum autem non erit, nisi νυο auraicum fuerit. Unicum autem ess Non potest, cui aliquia

adaequabitur ' . Duod etiam alibi urget, scribens; Deus, si non