장음표시 사용
551쪽
Christi habitat in me in infirmitatibus, Acin tribulationibus omnibus , ideo compi eoa mihi ; id est, multum delector, dc gaudeo dictis infirmitatibus meis. Iacob. I. a. is omne gaudium existimate, fratres mei, is cum in tentationes varias incideritis. Desectus autem in quibus propter gratiam Christi abundanter delectatur , enumerat :& primo illos qui sunt a causis interiori; de huiusmodi sunt infirmitates; dc ideo discit, In infirmitaribus. Psalm. x V. 4. Mul-ὐ tiplicatae sunt infirmitates eorum, postea se acceleraverunt , scilicet ad gratiam . Secundo illos qui sunt a causa exteriori ;ec hos quidem quantum ad verbum , cum dicit , In contumeliis, scilicet mihi illatis: Act. v. 4 . is Ibant Apostoli gaudentes ais conspectu concilii, quoniam digni habitiis sunt pro nomine Iesu contumeliam pa- is ti : dc quantum ad tactum : dc hoe vel quantum ad defectum bonorum , cum dicit. In meessitatibus, id est in penuriis necessariorum , dc in paupertate qua preme batur e de hoc modo accipitur necessitas , eum dicitur Rom. x M. I 3. Nec est itatibus M sanctorum communicantes : vel qua n. tum ad experimentum malorum illatorum; de hoc quantum ad exteriora : Matth. v.
. IO. is Beati qui persecutionem patiuntue propter iustitiam : eum dicit , Io te fecurionibus , scilicet corporis, quas de lolco ad locum , & ubique αὶ experimur : e quantum ad interiora, dicens, Astiis, idest in anxietatibus animi. Dan.x m. 22. M Angustiae sunt mihi undique . Se materia omnium horum quae faciunt a gaudium, est, quia pro Christo; quasi dicat: Ideo complaceo, quia propter Christum patior . l. Petr. IV. 1 f. ,, Nemo vestrum pa-
,, tiatur quasi homicida, vel fur. Et huius gaudii rationem assignaei, dicens : Cum enim infirmor , rune potens sum; quasi dieat: Merito complaceo mihi in illis, qvia quando infirmor , tune potens sum ι idest, quando ex his quae in me sunt, vel ex persecutione aliorum , incido in aliquod praedici rum , adhibetur mihi auxilium divinum ,
per quod confirmor. Psal. xc . I9. M Conis solationes tuae laetificaverunt animam is meam . Ioel . m. ro. Infirmus diri cat , quia ego sortis sum . Supra xv. a 6. Licer is qui oris est , noster komo eorrum αν rur tamen is qui intus , rem tur dedi. In diem. Exod. a. legitur , quod quanto
plus premebantur filii Israel, tanto plus multiplicabantur.
FA his sum insipiens , vos me coegistis . Ego enim a vobis debui commendari : nihil enim minus feci ab his qui sunt supra modum Apostoli Tam etsi nihil sum , signa tamen Apostolatus mei iacta iunt super vos in omni patientia , in signis , dc prodigiis , dc virtutibus . Quid est enim quos minus habu illis prae ceteris Ecclesiis , nisi quod iple non gravavi vos ' Donate mihi
hanc iniuriam. Posita commendatione sua, consequenter lApostolus exeus at se de his quae dixit ostendens se eoactum haec dixisse quae ad gloriam suam pertinent : dc circa hoc duosae it . Primo imponit Corinthiis causam eiusmodi gloriationis secundo exponit , de mani sellat hanc causam , ibi, Era eiam
debisi a vobis eammendari. Dicit ergo: Confiteor quod in his omnibus commendati nibus meis factus sum insipiens ; idest, videtur vobis quod opus inspientis fecerim ;sed hoc non ex me, nec sponte, immo coactus seel , dc vestra culpa fuit , quia vosma revistis. idest, dedistis mihi occasionem. Frequenter enim subditi cogunt praelatos aliqua faeere quae insisentet sacta esse iudicari possunt sed tamen pro loco , dc tempore sapienter iacta sunt . Hoc autem quod dixerat in communi, scilicet quos ipsi
fuerunt causa luae commendationis , expo. nit consequenter , eum dicit: Ego enim de
Mi a vobis eommendari . Ubi dicit , quod ipsi suerunt causa suae commendationis , primo omittendo bona quae facere debui ialent, in quo exaggerat eorum ingratitudinem secundo committendo mala , in quo etestatur eorum malitiam, ibi, Timo enim
ne forte eum venero, non quales volo in veniam
vos. Circa primum duo facit. Primo commemorat quid facere debuissent, ostendens
552쪽
causam, ibi , Nihil enim minus Deἱ ab sis qui fune ona medum Apostoli. secundo removet ipsorum excusationem, ibi, id est enim quod
minus habuistis Da rareris Ecclesiis Dicit ero : Vere vos me coegistis , quia vos deuissetis fatere illud quod ego feci r unde
non sectilis quando neeesse erat , scilicet tuando pseudo vili pendendo me , Zc prinerendo se , reddebant vilem doctrinam , ct Evangelium Christi a me praedicatum .
Unde quia vos non co ramendastis me , ne
deperiret fides Christi in vobis , prorupi
in commendationem Propriam. Sed contra . Supra m. t. dicit : Num auid egemus commendati iis e psolis ad vos , aur ex mobis γ Quare elgo voluit commendari 1b istis ρ Respondeo : Dicendum est, quod Apostolus propter se non egebat cominmendationibus , sed propter alios, ut scilicet dum eommendaretur , doctrina suae I et in maiori auctoritate, dc pseudo eonsularentur.
Sed quia possent isti dicere : Ideo non
commendavimus te , quia non est in te aliquid eommendatione dignum : propter hoe Apostolus probat eis quod bene poterant eum commendare , eum dieit : Nih l enim minus feti ab iis qui sunt supra modum Apo soli r ostendens ese in se multa commendatione digna: Ac primo quantum ad praeterita bona quae secit secundo quantum ad sutura quae facere intendit , ibi , Ecce
terris Aee paratus ram venire ad. vos . Ostendit autem praeterita commendabilia quae secit, primo in generali quantum ad omnes etesias ι secundo in speciali quantum ad ea quae egit apud eos , ibi , Tam.rsi nihil sum ἰ tertio excludit obiectionem , ibi , Ruid os anim 'ad minus habuistis pra ceteris Eteυμι Dicit ergo : Merito debui commendari a vobis , quia multa sunt in me commendatione digna : nam nimia misus se-eἰ ab iis , scilicet Petrn , ct Iacobo , ct Ioanne , qui fune supra medum Apostoli . id est . qui uidentur a quibusdam digniores Apostoli quam ego sum . Pleudo enim dicebant, quod erant docti a Petro, Ac Ioanne , qui suerunt docti a Christo dc quod Petrus, de Ioannes servabant legalia: unde de ipsi debebant servare . Sed quia nihil minus seci ab eis , nec quantum ad Praedicationem , nee quantum ad conversanem fidelium , ostensiones miraculorum , dc Per
pessionem laborum , immo plus et quia , ut
si pra xx. plus omnibus laboravi : I. Corinth. xv. I . , , Abundantius omnibus illis is laboravi: μ iὸ eo magis lum commendan dus. vel sa illi dicuntur supra modum A. postoli , scilicet Petrus , Ioannes , de Iac bus , quia fuerunt primo conversi ad Christum . I. Corinth. xv. g. , , Novissime autem is visus est 3c mihi tamquam omnium abor- ., tivo. Si secundum hoc accipiatur, nihil tamen minus fecit eis, quia in modico tempore, & postquam conversus fuit, plus
laboravit. Seὸ esto quod nihil seeerim quantum ad Ecelesias b alias , per quod pos.sem commendari , multa tamen specialia egi apud vos , de quibus potuissetis me commendare; dc ideo dicit : Tam. si nisu sum: id est , dato quod nihil fecerim in comparatione ad eos , tamen effectus meae viris tutis manifeste apparent in vobis : dc pri. mo quantum ad praedicationem nostram ,
qua conversi estis ad fidem , Ac sum Apostolus vester & ideo dicit: Signa Apostola. res mel , id est meae praedicationis , facta
sunt super vos , a Deo , inquantum Credentes , conversi estis . I. Corinth. IX. 2.
o Signaculum Apostolatus mei vos estis. Ibid. xv. I s. ti In Christo Iesu per Evanis gelium ego vos tenui . Secundo per conversationem per quam confirmatur fides: quia quando vita concordat doctrinae, maioris auctoritatis est doctrina r Ac virtus praedicatoris magis apparet per patientiam. Proverb. xl x. xt. A Doctrina viri per pari tientiam noscitur . Et ideo dicit , In omni parientia . Tertio quantum ad opera tionem miraculorum ; dc ideo dicit : D mgnis, prodelis, or virtutibus . Marc. uir. 2ο. - Illi autem prosecti praedicaveruntis ubique, Domino cooperante , Ac sermo-- nem confirmante sequentibus signis . Et haee tria distinguuntur , quia virtus est
commune ad omnia miracula : nam virtus
est ultimum de potentia ; Zc ideo aliquid
dicitur virtuosum, quia ex magna virtute Quia ergo miracula fiunt ex magna virtute, scilicet divina, ideo dicuntur virtutes. Signum vero resertur ad minus miraculum rodigium autem ad maximum . Vel dicit gna quantum ad miracula facta de prae senti, prodigia quantum ad miracula de futuris. Uel signa , dc prodigia dicit miracula quae fiunt contra naturam, scut illuminatio caeci, suscitatio mortui dcc. virtutes vero dieit quae sunt secundum naturam , sed non eo modo quo n1tura facit . sicut quod
553쪽
63 ad impositionem manus statim sinen-istoli vivebant de sumptibus iIlorum qui inatur infirmi ; quod etiam natura facit , sedlpraedicabant i sed Apostolus non , quia n
suecessive . Vel virtutes dicit virtutes mentis , sicut est castitas . dc huiusmodi. Consequenter excludit obiecti nem, cum dicit : Ωuid enim es quod minus habuisti, pra rareris Mevis Pollent enim Corinthii respondere ad praedicta , & dicere : Verum est quod multa bona fecisti , dc magna de tamen alii secerunt plura , dc maiora quam tu & ideo apud eos, dc in eorum
comparatione nolumus te commendare. Et
hil aecepit a Corinthiis : & ideo dicit . Nisi quod ego ipso non grava υἰ vos, accipiendo vestra . quasi dicat: Nihil habu illis misnus , nisi hoc forte reputetis minus , quia nihil accepi a vobis; quod tamen plus est. Act. xx. 34. is Ad ea quae mihi opus erant, , , ct his qui mecum sunt , necessaria mi ri nistraverunt manus istae . II. Thessa Llii. g. is Nocte ac die laborantes, ne quem vestrum gravaremus . Ela. XXXm. I ideo hoe excludit, ostendens quod nihil mi-' ,, Qui excutit manus suas ab omni muneianus seeit quam illi , sed plus; & ideo di- - re . Quod si hoc ipsum reputatis litieit: Quid es enim quia misus B uistis a me iuriam , scilicet quod nolui vestra recipe-pra ceteris Ecelesiis ὸ id est quam aliae Eccle-i res quod feci quia non dilexi vos, dc visae Christi habuerunt per illos , quantuml detur vobis quod male fecerim , pareatis ad spiritualia λ quasi dicat, nihil: quia ipsis mihi, & ideo dicit ironice loquendo: Do-
praedicaverunt fidem , dc Apostolus praedi-i a te, id est parcite, mihi hane imur a-. Hoecavit ἔ illi ostenderunt ligna , dc virtutes,Lmodo accipitur donare Ephes. xv. 32.
de Apostolus similiter . Et non solum noni A Donantes invicem, sicut oc Christus vo- minus hibuistis , sed plus : quia alii Apo- is bis donavit. U
E cie tertio hoc paratus sum venire ad vos; de non ero gravis vobis . Non enim quaero quae vestra sunt, sed vos. Nec enim debent filii parentibus thesaurietare, sed parentes filiis. Ego autem libentissime impendam , ct superim penis dar ego ipis pro animabus vestris; licet plus vos diligens, minus diligar. Sed esto.
Ego vos non gravavi; sed cum eistin astutus, dolo vos cepi . Numquid per aliquem eorum quos misi ad vos, circumveni vos Rogavi Titum, & misi cum ii. Io fratrem. Numquid Titus vos circumvenit Nonne eodem spiritu ambulavimus; nonne ei idem velligiis Olim putatis quod excusemus nos apud vos. Coram Deo in Christo loquimur: omnia enim, carissimi , propter aedificationem vestram. ΗΚ ostendit se esse eommendabilem quantum ad bona sutura quae facere intendit ; dc tria facit. Primo ostendit suum propositum de futuro bono quod intendit; Leundo propositi huius rationem assignat, ibi, Non enim quaro qua vestra funν, Ied vas tertio ad rationem ii militudinem adhibet , ibi, Nee enim debene filii parentibus thesauria re, sed parentes filiis. Sciendum est circa Primum, quod aliquando contingit quod ideo aliqui non accipiunt uno tempore, ut
reservent se ad aliud tempus , in quo possint & plus recipere, & audacius . Ne ergo isti simile erederent de Apostolo, ut ideo noluisset prima vice recipere ab eis, ut postmodum reciperet plus , dicit, quod non solum hoc fecit olim, sed etiam paratus est facere in suturum: unde dieit: E
ea iam rotio, id est tertia vice, paratus sum venire ad vos, o non ero vobis gravis qua-S. Th. Oper. Tm. VI.s dicat: Nee etiam tunc grav2bo vos, accipiendo vestra. Supra xl. 9. In omnibus si ne onere me servavi, o servabo. Iob xxv tr. 6. ,, Iustificationem quam coepi tenere, nonis deseram . Dicit autem , Terris para ussum venise & non dicit , Tertio venio equia bene ter paratus fuit ire ad eos; sedia inen non ivit nisi bis. Paratus enim sui ei re prima vice, dc tune ivit , & conversi sunt . Secunda vice suit phratus , de suit impeditus propter peccatum eorum & tunc non ivit, de quo excusat se in principio huius Epistolae . Modo est paratus ire te
tio, dc ivit. Unde bis ivit , dc ter fuit
Rationem autem huius boni propositi su dit dicens: Non enim quara qua vestra Dur, sed vos. Quae talis est. Constat quod artiai ex disponit opus suum feeundum finem quem intendit: prςdicatores autem in prae-Xxx dican
554쪽
dieando, aliqui intendunt quaestum, & b na temporalia, dc ideo totam praedicationem ad hoc ordinant, & disponunt, aliqui vero intendunt salutem animarum , dc ideo hoc modo disponunt praedicationem suam, secundum quod vident expedire saluti ill rum quibus praedicant. Quia ergo Apostolus intendebat tin praedicatione sua salutem Corinthiorum, At videbat quod non expediebat quod reciperet ab eis sumptus,
tum ut confutaret pseudo, tum etiam quia avari erant; ideo noluit accipere sumptus.
Et ideo huius rationem assignat , dicens :Ideo non gravabo vos, sumptus accipiendo: finia non quare qua Hstra sun e in praedicatione mea , sed vos , dc vestram salutem
procurare intendo . Philip. 1 v. 17. Non
quaero datum, sed fructum . Et ideo Dominus dixit Apostolis Matth. xv. I9.
se Faciam vos fieri piscatores hominum . non pecuniae . Hoc etiam figuratur Genes.
xlv M. ubi legitur, quod Ioseph emit AD gyptios in servitutem Regis: quia bonus praedieator debet ad hoc studere ut in fide. les convertat ad servitium Christi. Sed huiusmodi rationi adaptat similitudinem, eum dicit: Nee enim debent filii parentaus thesaurizare . seu Dpentes Alim. At
primo ponit similitudinem ; secundo adaptat eam , ibi, Ego autem libestissima impendam , is superis Adar ego ipse pro animabus vfria. tertio arguit eorum ingratitudi. nem , ibi, Lieer plus vos villona minus diK. Dr. Dicit ergo: Quod autem non quaeram vestra . patet per simile . Videmus enim quod parentes carnales debent thesaurizare filiis carnalibus : quia filii non deboni th
Iarauritare parentibus, sed parentes filiis. Cum
ergo ego sim pater vester spiritualis , dcvos sitis filii mei, nolo quod vos thesauri-Σetis mihi, sed ego vobis. Sed hie est quaestio de patribus carnalibus: nam Exod. xx. 32. dicitur, A Hon inis ra Patrem tuum , dc matrem tuam et Min quo etiam praecipitur nobis quod ministremus eis necessaria . Ergo filii tenentur thesauri are parentibus. Respondeo: Dicendum est, quod ex praecepto tenentur filii ministrare, Ec subvenire parentibus in necessariis , non autem congregare , dc thesaurizare eis . Nam thesaurigatio , de congregatio stin posterum. Sed nos videmus quod secundum naturam siti suceedunt parentibus , dc non e converso, nisi in aliquo tristi ventu; dc ideo naturaliter amor parentum
est ad hoc ut eongregent filiis. Et hocm
do loquitur Apostolus . Exodia autem XX.
inquitur Dominus de subventione in neces sariis. Item quaestio oritur de hoe quod dieit r
sed μνentes filiis. Ergo cum praelati sint parentes nostri spirituales, videtur quod male fecerint principes, dc alii, dando divitias praelatis. Responsio. Dicendum est, quod non de. derunt praelatis propter se , sed propter
pauperes . Et ideo non dederunt eis , dedpauperibus. Et hoe Dominus monet Matth. t. ΣΟ. Thesauri te vobis thesauros iuis caelis, ubi neque aerugo, neque tinea deinis molitur, dc ubi fures non effodiunt, ne ,, que surantur. Praelatis autem dantur tamquam pauperum dispensatoribus.
Consequestier positam similitudinem adaptat. In si iiii litudine autem duo proposuit. Unum est quod filii non debent thesauri. Zare parentibus, Ac hoc ia in patet; dc a liud est quod parentes debent thesauri Ear
filiis, di dare; & quantum ad hoc dicit et
quia ergo ego sum pater vester, ideo paratus sona dare vobis, dc hoc est quod ducit: Ego tibentissime impendam vobis bon i , sb non solum bona spiritualia praedicando, Ac exempla monstrando, sed etiam temporali atquod Jc faciebat, inquantum praedicabat , of serviebat eis cum sumptibus aliarum Minelesiarum. Haec tria ministrare debet quilibet praelatus sitis iubditis: unde Dominus
dixit ter Petro, Ioan. xxx. is Pasce oves is meas id est, pasce verbo, Pasce exem-
Ilo, pasce temporali subsidio. Et non s um i sta impendam vobis, sed paratus sum
mori pro salute animarum vestrarum: unis de dicit: ει μυν-μnών pro animabus te. 'is. I n. xv. ia. Maiorem Caritatem is nemo habet . ut animam suam ponat quisis pro amicis sitis. Ioan. III. I 6. Sio Christus animam sivam pro nobis posuit, ,, dc vos debetis pro fratribus animas p
is nere. V Ioan. x. it. o Bonus pastor aniis mana suam dat pro ovibus suis.
Ingratitudinem istorum increpat cons quenter dicens: Licet pissim diligens minus dIsgar ; quasi dieat: Libenter impendar Pr vobis, licet sitis ingrati: quia liter plas vos diligens, minias dile-: dc haec comparati potest exponi dupliciter . Uno modo M. Licer plus diligam vos quam pseudo , tamen minias diastor, scilicet a vobis , quam diligantur pieudo. quos plus diligitis quam me.
555쪽
Et se patet quod ego plus vos diligo quamlli: quia ego quaero sa lutem vestram tantum, illi vero bona vestra solum. Alio m do sie . Liset pisi diligam, scilicet vos quam alias Ecclesias, tamen minus diligor a vobis quam ab aliis Ecclesiis. Phili p. I, s. Te-- stis est mihi Deus quomodo cupiam ori mnes vos in visceribus Iesu Christi . Et quod plus dilexerit Corinthienses quam alias Ecclesias , patet , quia plus pro eis laboravit. Illud autem in quo plus labora-inus, magis consuevimus diligere. Consequenter cum dicit, uio, ego a nonoa vi; sed eum essem ast ιtus , dolo vos M.
, removet suspicionem : & primo ponit sutipicionem ipsam . secundo exeludit eam,
ibi, Numquid λεν aliquem eorum quos misi ad vos, circumveni vos' tertio rationem exelu.sionis assignat, ibi, Olim putaris quod excusemus nos apud vos. Posset autem este istorum suspicio talis, quod ideo ipse ab eis per seipsum non acceperit , ut per alios dolose ab eis plus aecipiat. Et ideo dicit, hoc ponens: Eso , id est dato. dc concesso quod ego in persona mea , & eorum qui mecum sunt, aliquid accipiendo non gravavi vos sed, sicut credidistis, eum ess- astutus, dela vos e ἰοῦ id est , per alios detraxi vobis bona vestra plurima. Sed hoc est falsum , quia nihil ex dolo seci. I. Thessal. D. 9.se Exhortatio nostra non ἡe errore, neque ,, de immunditia, neque in dolo. Nam ipse erat vere Israelita, in quo dolus non fuit: Ioan r. Hanc ergo suspicionem exiscludit consequenter, cum dicit : Numquid
per aliquem eortim quos misi ad vos, circum.
veni et os dc primo in generali secundo inlbeciali. in generali se . Si pera Ilos volui Lsem surripere vestra, misissem aliquos qui
hoc procurarent apud vos . Sed numquia per at uem quem misi ad vos, eircumveni vos extorquendo per eos vestra. quasi dicat ,
non. Supra vall. a. Nemlam ciscumvenisus.
I. Thessal. Iv. 6. is Ne quis circumveniatri in negotio statrem suum . In speciali vero ex eluiuit suspicionem praedictam, cum dicit: Reaia Titum, o mist ιum siti stat rem quasi dicat: Nullus eorum in speciali quem
misi ad vos, circumvenit vos. Titum enim
cum precibus misi ad vos; di hoc est quod dicit: Rogavi Titum , ' misi eum IIIo fratrem. De isto habetur supra um. ig. ta quod misit etiam cum illo fratrem, scilicet
Bar nabam , vel Lucam . Misimus eum uis , scilicet Tito, fratrem, scilicet alterum dictarum , cuius Dur est in Evangelio . Sed numis t. das quod . tb t. as Apostolam.
guid Titus elatumveneris vos quasi dicat ,
non. Supra II. I 6. Gratias ago Deo mes,
qui dedit eamdem sellairudinem pro vobis meorde Titi. Et quia Titus non circumvenerit eos , probat per consormitatem Titi
b ad seipsis in Apostolum : & ponit duplicem conformitatem, scilicet cordis cideo dicit : Nonna eodem spiritu ambulavi mus idest, eamdem voluntatem habemus
vel eodom spiritu instigamur ad bene &
recte agendum. Supra I v. 33. Habentes an
rem eumdem spiritum sidat .... ct nos eredi. mus . Item consormitatem operis . & ideo dicit: Nonna eisdem vestistis, idest operibus,
intendimus scilicet vestigiis Christi: nam ego sequor vestigia Christi. Iob x m. I .
si vestigia eius i scilicet Christi secutus
is est pes meus: viam eius custo tui . deis non declinavi ex ea. I. Petr. II. 2 .is Christus passus est pro nobis , vobis reis linquens exemplum, ut sequamini vesti- ,, gia eius . Et Titiis sequitur vestigiν
mea. I. Corinth. XI. I. Imitatores mei
is estote, sicut di ego Christi. Et sic patet quod si consormis est mihi in voluntate, oc opere, Ac ego non circumveni vos, nec intendo circumvenire. Quod autem nec ipse circumvenerit vos , patet per illud Matth. vi I. I 6. ,, Α fructibus eorum co-M gnoscetis eos. Rationem autem exelusionis subdit dicens: Olim, V seu rursus raris quod excusemur nos apud vos: Ac primo ponit eorum opinionem; secundo excludit eam. Opin Ioautem istorum erat quod Apostolus, quasi reus, dc culpabilis, omnia verba istius Epi stolaejiceret ad excusationem suam rit quod non essent vera , sed ad excusandum tantum inventa : di ideo ponens hanc opinionem ipsorum , dicit : Vos putariι olim , idest a principio huius Epistolae , Quod excusemus nos apud vos; id est , quod naee ver ba non sint vera, seὸ sint ad excusandum conficta . Hoe. autem excludit sic . Qui enim si e excusat se, duo habet. Unum est quod non utitur verbis veris, sed confictis; aliud est quia non vult pati detrimentum simae suae, di gloriae: unde specialiter propter dispendium famae, aliqui excusent se. Sed neutrum istorum est in nobis. Non ergo vera est opinio vestra . Quod autem neutrum istorum sit in nobis, patet: non enim dicimus verba salsa , quod probo primo per testimonium Dei , quia eoram Deo loquimur', quasi dicat: Teste Deo, hoc in veritate dico. Iob xv x. 2o. ,, Ecce in
556쪽
is caelo testis meus, Zc conseius meus inia excelss . Secundo per testimonium Christi, quia iis Chννο Aqωλαν , idest per Christum , in quo nulla est falsitas . Supra
.rr. II. Ex simceritare , sicur ex Deo .... in Christo Iequimuν. Item non quaerimus gloriam nostram , nec timemus infamiam , quia
emata, quae dixi di de revelationibus , S
de tribulationibus, facto . seu dico, prepre
vestram ad carionem, ut scilicet permanea tis in virtute, & ex pel latis pseudo . Rom. x IV. I Q. Qua: aedificationis sunt invicem is custodiamus. I. Corinth. XIV. 26. D si innia ad aedificationem fiant. Ioan. x M. 3Q. Non propter me haec vox venit, stari propter vos.
TImeo enim ne sorte cum venero, non quales Volo inveniam vos, & ego inveniar a vobis, qualem non vultis: ne forte contentiones , aemulationes,
animositates, dissensiones, detractiones, susurrationes, inflationes, seditiones sint inter vos: ne iterum cum venero, humiliet me Deus apud vos; & lugeam mulistos ex his qui ante peccaverunt, di non egerunt petnitentiam luper immunditia ,& fornicatione, ct impudicitia quam gesserunt. s. Osta una causa commendationis , quae
provenit ex omissione Corinthiorum , quantum ad ea sa) bona quae sacere debuissent, in qua detestatur eorum ingrati tu inem; hic consequenter ponit aliam causam, quae provenit ex eorum commissone, quantum ad mala quae debuissent vitare, in qua exa erat eorum malitiam; Scirca hoc duo facit . Primo ponit eorum culpam in generali; secundo explanat eam
in speciali, ibi, Ne forte eontentiones, amutariones, animestraros . . . sint inter mos . Dicit
ergo: Non solum laudavi me propter hoc quod vos omisistis me laudare , sed etiam propter periculum vestrum , quod est in hoc quod vos adhaeretis pseudo: quia dum fovent vos in peccatis, exponunt vos b magno periculo: & ideo dicit: Timeo, scilicet na forae eum venero ad vos, personaliter, non inveniam vos quales vos του, scili-
licet ivllosi sed peccatores, ct incorre. citas; & displiceatis mihi , dc ego vobis :quia iusto non placent peccatores, inqua notum peccatores : & inveniar talis a vobis , lscilicet contristatus , ct puniens , qualem me non vis Iris habere. Mali enim odiunt correctionem, & veritatem . Galat. Iv. 16.
Ergo inimicus factus sum vobis , verum D dicens vobis Sic patet eorum malitia in generali, scille et quod timebat ne nondum plene pin nituerint: in speciali etiam manifestat eorum malitiam , cum dicit: Ne forte eonte
times, amulariones , animositates . . . sint inter
vos: dc circa hoc duo facit: primo enim enumerat eorum mala praesentia . secundo eommemorat praeterita mala , de quibus
nondum poenituerunt, ibi , Ne iserum eum venero, humiliet me Deus apud vos . Sciendum est autem circa primum , quod C rinthienses post conversionem inciderunt ii, Peccatum carnale, s e ut patet de illoqui uxorem patris habui C: &de hoc in hac parte correcti sunt per primam Epistolam; non tamen plene, sed adhuc aliquid in ei in
remansit; & supra hoc remanserunt in eis multa peccata liniritualia, quae proprie opponuntur caritati. Caritas vero duo facit: primo enim facit corda hominum ad in invicem consentientia secundo inducit homines ad mutuum prosectum . Et ideo peccata spiritualia re contrario primo faciunt homines ad invicem disientientes; seeundo faciunt eos invicem offendentes . Et ideo primo enumerat peccata spiritualia quae pertinent ad dissentionem; secundo ea quae faciunt ad offensionem, ibi , Detractiones , fusurrationes , cte. In dissensionibus autem procedit ordine retrogrado. Nam secundum rectum ordinem homines primo dissentiunt, inquantum unus vult unum , alius vult contrarium; secundo ex hoc procedunt ad inferendum documenta, inquantum quilibet vellet obtinere in proposito suo ἰ tertio quando n qn potest obtinere in proposito suo, sed succumbit, accenditur Zelo invidiae; quarto ex hoc prorumpit ad contentiones verborum: & ab isto ultimo incipit Apostolus dicens, Ne forte contentiones , quam
si dicat : Non solum timeo mala vestra in generali, sed in speciali , ne serte sint in
vobis contentiones de meritis praelatorum,
557쪽
S de baptistis δce. Proverb. xx. 3. M Ho- bia, quae animum inflatum contra aliquosis nox est homini qui separat se a conten-iprorumpere facit in mala verba & ideo tionibus. Ambrosius: is Contentio est dicit, Iustationes. I. Corinth. xv. II., , Tam fi impugnatio veritatis cum confidentia cla-tis quam non sim venturus ad vos , sic inisis moris. Et haec contentio venit ab ae-tis flati sunt quidam. Et hae inflationes mulatione: oc ideo dicit, Eo amina imas k veniunt ex seditionibus, quae sunt praepa. id est invidiae, in his qui minores sunt, Strationes partium ad pugnam : quia interminus habent: lacob. III. 6. Ubi Emisuperbos semper iurgia sunt: Prover. M ar. . lus,& contentio, ibi inconstantia, & o- dc ideσ dicit, Seditiones, idest tumultus ad
se m ne opus pravum . Iob V. 2. is Par-xpugnam. Proverb. xvis. D. is Semper iuria is vulum occidit invidia: Sapient. Iria iis gia quaerit malus. Sic ergo patet e se In .idia diaboli mors introivit in orbe mirum malitia quantum ad mala praesentia . M terrarum. Et aemulatio venit ab ani- quae multa sunt de in dissensionibus, & in molitate: unde dicit , Animosirates , in ul-inocumentis. Manifestat autem eorum ma tione, S illatione nocumenti. Eccli. v .llitiam quantum ad mala praeterita, de qui-13. is Cum audace ne eas In via, ne sorteibus non poenituerunt, cum dieit: tb Ti- is gravet mala sua in te . Et animosita simeo na iterum eam venam , humiliet me
venit ex dissensionibus; de ideo dicit, D simus, idest affligat apud vos ', ita quod
Desianas, idest odia, ct contrarietas ani-le' lugeam multos vestrum ex Ais qui an lamorum . ROm. ult. I7. , , observetis eos percaverunt, id est ante primam Epistolam , is qui distensiones , & offendicula praeteriis non ege M paenitentiam, plene post pri-- doctrinam quam didicistis, faciunt. I mam Epistolam. Et merito lugeam , quia Corinth. r. io. Idipium dicatis omnes ,lsicut gloria patris est gloria filiorum , ita ,, dc non sint in vobis schismata . COn-iconfusio patris est consuta filiorum . Sic sequenter enumerat eorum mala praesentiaiSamuel lugebat Saul. I. Reg. xv r. r. is Uia quantum ad offensionem . Et quia istλ spe-lia quequo luges Saul, cum ego proiecerim. cialiter sunt mala in nocumentis verborum, is eum ue regnet super Israel Et hoc di non factorum; ideo dimissis nocumenti siquia non poenituerunt, nec egerunt me in factorum, enumerat nocumenta verborum, tentiam de peccatis carnalibux praedictis , in quibus etiam procedit ordine retrogra- quorum quaedam fiunt eontra naturam ι &do, incipiens a posteriore; ct hoc est eum ideo dicit, Sia ν immunditia, idest luxuria quis expresse malum dicit de aliquo: dc silcontra naturam. Quaedam sunt quae cominquidem in manifesto, se est detractor: Nimittuntur cum mulieribus corruptis , sci- ideo dicit, Darractiones: Rom. I. 3α,, - licet viduis, seu coniugatis; de ideo dicit, is tractores, Deo odibiles. si vero in oc-ira forniearis . Quaedam sunt quae fiunt in culto, tune est i a se surro; dc ideo di- corruptione virginum . dc ideo dicit, racit, SQωνrationes. Sunt enim susurrones quid impudaritia quam refruor assidue . Galat. v. latenter seminant discordias. Eccli. xxvris. I9. o Manifesta sunt opera eλrnis, qua xv ,, Susurro , & bilinguis , maledictus is sunt fornicatio , immunditia, impudiciis erit. Et haec duo procedunt ex super . tia, luxuria, dcc.
ECce tertio hoc venio ad vos. In ore duorum, veI trium testium stabit orme
verbum. Praedixi enim, Ac praedico , ut praesens vobis, de nunc absens, his qui ante peccaverunt , & ceteris omnibus , quoniam sr venero iterum, no parcam. An experimentum quaeritis eius qui in me loquitur Christus Qui in v bis non infirmatur, sed potens est in vobis. Nam & si crucifixus est ex infirmutare, sed vivit eκ virtute Dei . Nam de nos infirmi sumus in illo; sed vivemus cum eo ex virtute Dei in vobis. Axx x in
558쪽
IN praecedentibus Apositolus multa locu
tus est ad detestationem plaudo ; hie consequenter loquitur contra illos qui apseudo sunt seducti: & eirea hoc duo tacit. Primo increpat seductos; secundo consolatur persstentes , ibi, Da enem, fratres, ravidere. Circa primum primo comminatur sententiae severitatem , seeundo ostendit suam iudiciariam potestatem, ibi, An --
ίενὶ ι λ tertio monet ad correctionem , ibi, δεμε ψώοι νεBrata si estis ει fide . Circa primum primo promittit suam praesentiam lecundo pr determinat sui iudicii formam,ibi,
Inora dum tim . veI trium raditim flabat omne veris haem tertio Comminatur leveram sententiam,
ibi, Hadisi enim , θ ρ dies. Promittit ergo primo suum adventum, dicens: Eree ego-- quasi dicat: Certum sit vobis quia venio ad vos; dc ideo cavete vobis ne inveniam vos imparatos. Et dicit tortio , non quod tertio iverit, sed quia tertio iam paraverat ire; et si non iverat nis semel, in secundo apparatu impeditus . I. Corinth. 1 v. 19. veniam ad vos cito, si Dominus,, voluerit. Veniam, inquam, Ac iudicabo malos seeundum or inem tamen, ita scilicet quod in ora duorum, vel trium totam accusantium , seu testantium contra aliquem, si omna verbum accusatorum; quod quidem dicitur Deuteron. xv . 6. is Nemo O i ,, detur uno teste dicente testimonium : di eiusdem x x. I s. si Noli stabit testis u. is nus contra aliquem. Uel aliter. In ore duorum , vel prium eastitim flabia omne verbum; quasi dicat: Hoc quod dico de adventu meo ad vos, ita est certum , seu t te. stimonium duorum vel trium. Sic ergo ordo iudicii erit; sed severita. tem sententiae comminatur, dicens: Hadixi enim, is pradiso Ge. Ubi primo insinuat ordinem iudiciarium quo est procedendum, in quo exigitur ut praecedλt trina adminnitio. & qαantum ad hoc dicit : Pradixi vobis, ut praesens, bis, quando scilicet eram vobiscum ι dc nunc absens pradiso ; ut fieter admoneat : pradico , inquam , his qui
ante mceat erunt, is omnibus aliis; quasi dicat, omnes mone . Secundo praemissam nitione, comminatur sententiam: unde di. eit: Κώaniam si venero, non aream itertim .
quasi dicat: Illis qui peccaverunt pepercilprima vice; sed s iterum peccaverint, vel f non egerint poenitentiam , non Parcam eis iterum . Et hoc iuste sit quia ille euisemel remittitur , & iterum peccat . si emitteretur sbi, cresteret in malitia. &csseeretur insolens . Et ideo dicit Sapiens Proverb. XIo. 24. Qui parcit virgae, oditis filium suum. Ex hoc ergo ordinatum est in Melesia ut praecedat trina moniti
antequam quis sententiam excommunicatamnis fulminet i quia contingit quod aliqui . licet sint in peccatis , di offendant , tamen ex selo verbo admoniaionis corriguntur. Ac satissaeiunt: & etiam a levioribus semper incipiendum est. Quod si admonitione non ducitur, ne magii insolescat, adhibenda est severitas sententiae . Eccii. LII. 1 . Ex eo quod non profertur ci- is to contra malos sententia , absque ti-
is more ullo filii hominum perpetrant ma- is la . Monsequenter, ne possent calumniari de potestate Apostoli, ostendit Apostolus suam
iudiciariam potestatem. dicens: An experiamentum quaritis eius qui In me loquitur Christus Ubi tria iacit. Primo ostendit se habere legationem. & potestatem iudicandi a Christo; seeundo ostendit virtutem Christi,
ibi, Qui in vobis non infirmatur, sed potens est in vobis', tertio ostendit quod virtus Christi etiam ad alios derivatur, ibi , Nam e nos infirmi sumus in illa . sed vivemus cum
eo ex vinωte mi in vobis . Dicit ergo:
Si venero non parcam , immo sererissime iudicabo: de hoe bene possum, quia habeo auctoritatem Christi in puniendo, dc remi
tendo . Supra Ir. Io. Nam si quid donavi -- bis , prono vos in presona Chrisei . Supra V. 2 . P re C so legariona fungimur , tamqΜ m Deo exhortante per nos . Et ideo dicit : Anexperimentum quaritis eius quἰ in me loquitur
CMφαιὸ quasi dicat: Non est dubitandum de potestate mea: quia quicquid ego loquor vel proferendo sententias, vel remittendo. vel praedicando, loquor a Christo . Exodia
V. 12, , , Perge ergo: ego ero in ore tuo.
Lucae X I. I s. o Ego dabo vobis os , dc ,, sayientiam, cui non poterunt resistere . elais contradicere omnes adversarii vestri.
Quae ergo homo facit ex instinctu Spiritus sancti, dicitur quod Spiritus sanctus iacit. Ideo Apostolus quia a Christo motus hoc loquebatur, attribuit Christo tamquam priniaci pali, dicens: Rui In me loquitων Christus. Sed ne dubitetur de potestate, dc virtute Chrisi, ideo consequenter Apostolus Ο-stendit virtutem Christi. eum dicit: Qui in vobis non Infirmatis , Ied porres est in vobis . Ubi primo ostendit virtutem Christi quantum ad ea quae in eis apparuerunt. secundo quantum ad ea quae in Christo sunt , ibi, Nam etsi eνucifixias es ex infirmitare, sed vivit ex virmio Dei . Dicit ergo : Habeo potestatem iudiciariam a Christo , qui ia
559쪽
me loquitur. qui magnae Virtutis est in r. a . ,, Fui mortuus, & ecce sum vivus N, d, ndo dona gratiarum, distributionem is in saecula saeculorum. Haec etiam vir- Spiritus, de alia multa , quae experti estis; tus Christi derivatur ad nos : nam is no re nos solum non in AEtur , δει potenι infirmi sumus in tuo ι quasi dieat : Ad nosos λ ωobis : quia potenter vos liberavit a etiam pertinet illa virtus: quia is nos in. merato , potenter vos convertit ad bo-lfirmi sumus in illo, id est saὶ aes intentionem il-num . Psalm. xxx xi. g. M Dominus sortis,llius, inquantum propter ipsum multa pa& potens. Sap. xl x. as. is Subest tibi timur , dc mortiscamur nosmetipsos , de V eum volueris , posse : & paulo ante :,humiliamus nos. I. Corinth. Iv. ro. , , Nos' virtutem enim osteadis tu, quisnon cr iis infirmi propter Christum. Supra x. t '' deris est e in virtute consummatus. EtyPrasentia corporis infirma . Supra xv. I . non solum potentia Christi apparuit in v Somper mortoearionam Dis in eorpore nostrobis, sed etiam in seipso, scilicet in quantum circumferentes. Et ideo υλι-s, idest vivi. a morte erueis, quam sustinuit ex infirmi- ficabimur, ax.-rtura Dat in vos, iudicaniatate humana, quam assiimpsit infirmatam in dis . Ghlat. i. r. is Qui suscitavit Iehim paupertate, surrexit , & vivi ex virtural se Christum a mortuis. Et est sensus. Nos D.i, quae est ipli Deus . Talis enim erati ex virtute qua Christus vivit . resuscitamur, illa sit sceptio quae Deum hominem faceret, & illa virtute habemus etiam potestatem& hominem Deum . I. Corinth. a. 2 s. iudicandi in vobis; vel vivemus simili bea-Quod infirmum est Dei , sortius est ho-ltitudine cum eo , Ac hoc eat virtute Dei ἔ, mὶnibus. vel ex virtuta mi , scilicet quae quidem virtus Dei est in viais . id est Patris, qui est etiam virtus Christi , quia i in conlatentiis vestris. eadem est virtus Patris, dc Filii . Apoca L l
Vosmetipsos tentate s estis in fide: ipsi vos probate . An non cognoscitis vosmetipsos, quia Christus Iesus in vobis est e Nisi sorte reprobi estis . Spero
autem quod cognoscetis quia nos non sumus reprobi. Oramus autem Deum ut nihil mali iaciatis: non ut nos probati appareamus, sed ut vos quod bonum est saetatis: nos autem ut reprobi fimus. Non possumus enim aliquid adversus veritatem, sed pro veritate. Gaudemus enim, quoniam nos infirmi sumus, vos autem potentes estis. Hoc Zc oramus vestram consummationem. Ideo enim haec ablens seribo, ut non praetens durius agam secundum potestatem quam Dominus dedit mihi in aedificationem, & non in destructionem.
Post eomminationem severi Dei iudieiἰ ,' quam venἰant ad rudicium, quod erit in ad.
subdit Apostolus admonitionem ad prae-xventu sito ad eos, examinent sis , dicens et parationem, ut iudicium severum non pa-l a , Vosmeri βι ν tare, id est examinate, &tiantur : Ac primo ponit ipsam admoniti iconsiderate actus vestros. I. Thessal. v. at nem secundo rationem admonitionis assi-lis omnia probate: quod bonum est tenete. gnat, ibi, Irio hae absor fers. rex non prasmasMonet autem ut de duobus se examinent: νωι αν-. Circa primum duo facit. Pri-Isti licet de fidei unde dicit: Si sis in sid. , mo ponit admonitionem . secundo excludit scilicet quam praedicavi vobis , oc a me ac- falsam suspicionem , ibi, Ornmus auram adleepissis de Domino Iesu Cnristo , an exci--m .e nihil mali faciatis . Circa primumIderitis ab ea, dc sitis prolapsi in allim. Et duo Deit. Primo monet ut se examinent thoe necessarium est , quia I. Corinth. xx. 3t. secundo innuit quid per huiusmodi exami-ldicitur: ,, Si nosmetipsos iudicaremus, non in nationem invenire possint, ibi, An non eo-iri utique iudicaremur. Hier. II. 23. ,, Ui-ν sitis vosmet sos Circa primum sciendum is de vias tuas in convalle , icito quid D- est, quod ille qui secure vult comparere iniis ceris. Item de operibus : unde dicit :iudicio, debet se primo examinare de factisi si vos probato, scilicet an sitis in operibus suis, di se poterit scire utrum tute com- bonis, dc utrum conscienti remordeat vos pareat: dc ideo Apostolus monet ut, ante- aliquid mali secisse. Et hoc utile est, quia
560쪽
I. Corinth. H. 23. dieitur: is Probet autem affectum, sie habitat Christus in nobis peris seipsum homo . Gal. v x. 4. ,. Opus fidem formatam: dc hoc modo nullus potestis suum probet unusquisque. scire quod Christus habitet in ambis . vel
Consequenter eum dicit , An non tarn 'quod habeamus caritatem, nisi per revela- Ditis vomer μιλ ostendit quid per huius m 'tionem, de specialem gratiam alieta condi examinationem invenire poterunt : dc cedatur per certitudinem Per quamdam primo quid inveniant in seipsis ; secundo imen coniecturam nihil prohibet nos seiis quid inveniant in Apostolo, ibi , Spero au- Ie posse quod in caritate fumus, quandorem gaeod e-noscaris Dia nos non sumus ren isti licet quis invenit se taliter paratum , dchi. In seipsis autem duo invenire poteruntJdispositum ut nullo modo propter aliquos per examinationem : quia aut scient se te- temporale vellet aliquid laeere contra Chri-nere fidem ; di sie invenire poterunt, &4stum. t. Io . H1. 2x. Si cor nostrum cognoscere quod Christus fit in eis; &hoci, , non reprehenderit nos , fiduciam habe- est quod dicit: An non eognoscisti vosmeti σι, ,, mus ad Deum. Patet ergo qund Ap quia Christus Dos in vobis est ides , num-litolus loquitur quantum ad primum m
quid si examinaretis vos, sciretis vos habe.'dum . Vel etiam loquitur de cognitionere fidem , Ac cognosceretis quod Christust quae est per coniecturam quamdam . ut di- est in vobis quasi dicat , se : quia ubi estistum est . Argumentum autem procedit fides Christi , ibi est Christus . Ephes. Di. 37.4quantum ad secundum modum, Zc de comis Habitare Christum per fidem in cordibus4gnitione quae est per certitudinem. ia vestris. I. Cori at h. vi. xy. A Nesci iis quia Quid autem in Apostolo possint invenire, is corpora vestra templum sunt Spiritus lan-lsiubdit dicens: Spero autem quod regnofretis A cti , qui in vobis est , quem habetis adquis nos non sumus reprobῶ . Nam quia isti,, Deo Aut scient se non tenere fidem,JCorinthii possent dicere : Nos non sumus ec sie invenient quod snt reprobi. & ideo reprobi, sed ideo non tenemus documenta dicit: Nisi fo=ro reprobi sis idest, vere in- tua, quia non lunt recta, sed reprobanda vvenietis vos h1bere Christum, nisi sorte di-4 aὶ ideo dicit: Quicquid sit de vobis, ta- misertis fidem, & reprobi sitis ab eo quod:men spero quod ex vita , de doctrina nostra
prius habuistis per fidem . Hier. xv. 6.iquam ostendi vobis, eo nosceris laeta non δε-- Reliquisti me , retrorsum abiisti . 'imus reprobi , dc non docuimus mala, nec Ibid. vi. 29. is Malitiae eorum non sunt con . exelusi sumus a potestate quam die imus noso sumptae: argentum reprobum vocate eos. fhabere. Eccli. xxx. 26. M Ex visu cognois Sed hie quaestio est litteratis de hoc quod scitur vir. Matth. vix. 16. - Α fructi- dicit : An non cognosceris vosmetipsos , quia is bus eorum cognoscetis eos. Christus Dsus in vobis sὸ Nam Christus in Consequenter cum dicit , Oramus aurem eis solum manet qui habent caritatem, utrDaum ut nihil mali faciatis, excludit suspi- dicitur I. Ioan . Iv. I 6. is Deus caritav est,icionem. Comminatus enim fuerat eis iudi- dc qui manet in caritate , in Deo ma-icium severum, cum ostenderat potestatem H net, de Deus in eo. Si ergo cognosci-ysuam in iudicando, dc indixerat examina
mus quod Christus per fidem sit in nobis, tionem, credens Christum in eis esse, nisi oportet quod hoc fit per fidem formatam .lipsi essent reprobi . Sed tamen hoe dimit- Cognoscentes ergo hoc modo Christum es tit sub dubio , utrum sit Christus in eis se in nobis, sciemus nos habere caritatemIEt quia ipsi possent credere . & suspicari qua informatur fides; duod est eontra illud quod Apostolus gauderet de hoc quod es-
Eccle. II. r. si Nemo scit utrum odio, an lent reprobi, ut ipse in comparatione a D amore dignus st. eos maior a pareat, dc ut in eis posset ex.
Respondeo: Dieendum est, quod habita- errere severius iudicium . ideo Apostolus re Christum in nobis , potest accipi du-yhane suspicionem removet hie primo perplieiter : vel quantum ad intellectum .lorationem quam pro eis ad Deum dirigit', vel quantum ad assectum . Si quantumisecundo per gaudium quod de eis concipit, ad intellectum , se ipse habitat in nobi stibi, Gaudamus enim quoniam uor infirmi super fidem informem ι dc hoc modo nihil mus, vos aurem perentes estis. Orat autem v c
prohibet nos per eertitudinem scire quodlipsi inveniantur innocentes, ιὶ ut non exami- Christus habitet in nobis, stitieet cum sci-inentur ex severitate iudicii. dc ideo dieit
mus nos tenere fidem quam Ecclesia cath Oramvis aurem , scilicet Deum, ων υεν nihillica docet, oc tenet. Si vero quantum ad mHi faciatis , quasi dicat: Non credatis quoa