장음표시 사용
521쪽
rum actione: Horificantes , scilicet fi Zeles , Deum in obedientia eonfessionis vfra , id est de confestione fidei vestrae, qua eonstemiisti, de creditis in Christum. Matth. v. I 6.., Sic luceat lux vestra coram hominibus , is ut videant opera vestra bona , dc glori. is cent Patrem vestrum, qui in caelis est. Proverb. XII. 28. is Vir obediens loqueturis victorias . Secundo propter eorum. laringitionem; & ideo dieit: Gυν eant. Θ ἐωμ ' citaro communicationis ve a , idest pro largitione vestra in illos, scilicet sanctos pauperes, ct in omnes , scilicet fideles qui indigent, simplici, &puro animo iacta. Ga lat. VI. 6- ,, Communicet is qui catechi Eari tur verbo, ei qui se catechizat in omni-- bus bonis: dc iterum ibid. xci. δε opeti remur bonum ad omnes, maxime autem , ad domesticos fidei. Tertio propter hoe
quod ipsi viri sancti habent a Deo, ut pro eis agant gratias Deo; & ideo dieit : GI
ν fantes etiam Deum in ipsorum obsereariona
με tuis; id est. glorificant Deum de hoe quod ipsi viri sanct i obsecrant pro vobis .
ipsorum, dico, desid/νatarium vos videre in aeterna beatitudine; dc hoc propere eminen rem gratiam Dei in vobis. Ex his ergo Ap stolus prorumpit in gratiarum actionem Deo, dicens : Garias ago D/o siser inem is rabili dono eius ι id est . quia tot bona inde proveniunt deministerio vesitro, ego a gratias Deo stipis inenarrabili rino eius, scilicet earitatis, quae maxime videtur vigere iovobis, qui subvenitis etiam illis qui sic a-unt gratias Deo, dc orant pro vobis . Et oe donum est inenarrabile, quia non potest diei quantum utile sit : quia is oculus, , non vidit, nec auris audivit , nec in coris hominis ascendit quae praeparavit Deusis iis qui diligunt illum: I. Corinth. II. s.
IPse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem, & modestiam Christi, qui in facie quidem humilis sum inter vos, absens autem confido in vobis. Rogo autem vos, ne praesens audeam per eam confidentiam qua eκ istimor audere in quoiadam qui arbitrantur nos tamquam secundum carnem ambulemus. In came enim ambulantes, non secundum carnem militamus. Nam arma militiae nostrae non carnaliai mi, sed potentia Deo ad destructionem munitionum, consilia destruentes, & omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei , & in captivitatem redigentes Ouinem intellectum in obsequium Christi, & in promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam, cum impleta suerit vestra obedientia.
Ρ Osi quam tractavit de bonis ministris
Christi, di fidei , consequenter Ap solus invehitur contra salsos mini stros, Ac
pleudoprophetas: Ac primo invehitur contra eos; secundo vero contra tuos qui decepti ab eis adhaerebant eis, in xt M. CAP. ibi, Eeca tanta hoe vovio ad vos. Circa primum duo saeit. Primo excusat se de eis ruat imponuntur sibi, per rationem; secumo vero per facti evidentiam, ibi, Maan-Mm seundum faciem sis ut, videte . Circa Primum duo facit . Primo recusat se oculave per experimentum, cum tamen pos et lecundo vero excusat per rationem , ibi .
nuri arbitramur nos la-quam secundum ea iam m ambulemus. Circa primum tria DCit.
Primo praemittit obsecraticnem a secundo interponit illud quod imponitur sibi a plau
do, ibi , i in facis quidem humilis D
in τεν vos, absens aurem eonfido in vobia; ter tio recusat experimentum, ibi, Roga anyemv- , Ne prHeus audeam per eam confidentiam qua ex stimer atidero . Dicit ergo : Ipse eo
aurem Paulus , qui vos, & alios ad eleem synas exhortor: ego, inquam, ipse esseeνε vos per ma uetudinem , is modestiam Christi. De mansuetudine Christi habetur Matth. x I. 29. , , Discite a me, quia mitis sum , &. humilis corde. De modestia Sap. xi. 21. , , omnia innumero, pondere, dc menis sura disposuisti . Modestia enim nihil aliud est quam modum servare in agendis. Facit autem specialiter hic mentionem de mansuetudine , dc modestia Christi , quia pseudo, 3c Corinthii specialiter , impone- hant Paulo, quod dum est et praetens apud
522쪽
eos con ver saretur humiliter, de cum essetipostolum secundum carnem ambulate. Dabsens seriberet eis valde dure . Et ideolquia unusquisque secundum retuliae operis posuit illa duo, quae Christus habuit, ut operatur; finis autem habet rationem reis
sciant quod Apostolus haec etiam ostendit,lgulae; ib ideo quilibet dirigit opus Diae
de servavit exemplo Christi. Et ideo con. ad finem quem intendit. Qui ergo ponunt sequenter interponit vitium sbi impositum, finem suu in in bonis carnalibus, dicuntur dicens: Ego ipsa Paulus, idest vere humilis:iambulare secundum carnem . Et inie est quia Paulus humilis, & quietus interpre-iquod ita regulant opera sua ut consequintatur : l. Corinth. xv. s. Ego sum minimusitur ea quae sunt carnis: quae quidem, quia is Apostolorum. Unde exo Uo, idest ve-ipossunt iubtrahi ab hominibus, ideo homi- re Paulus. Psal. cx. 2 . Tu quidem ipse ines icὶ qui in carnalia tendunt, blindeleis es. Meli. xxx. 23. M Est qui nequiter habent ad homines, dc humilitet. Eli4eari humiliat se, dc interiora eius plena sunt i quia credebant Apostolum ambulare secunia se dolo; dc est qui se nimium submittit a dum carnem, ideo credebant quia propteres multa humilitate: & Iae. iii. 16. hoc humiliter conversatus sit inter eos. ,, Ubi relus, ct contentio , ibi inconstan-iSed haec ratio nulla est , de vana; & ideo
,, tia , di omne opus pravum . Ego, in-ldestruit eam, dicens: In ea a mim ambu. quam, obsecro, qui in facie, idest exterius , tantes, non secunἡum carnam militamMι quasi ut dicitis, fiumilis fiam inter τοι, id est hu- dicat: Quod nos simus in carne, non pose militer conversatus, cum sum vobis prae4i sumus negare, quia Roman. v m. . 2. di. sens; absens aurem, idest cum sum absens a i citur: M Debitores sumus non carni, ut te vobis, quando se ilicet non timeo laedi ab is cundum carnem vivamus: M sed quod nox aliquo vestrum, constri in vobis', id est . eon- regulemur secundum carnem , ponendo infidenter ago , aspere vobis per epistola mibonis carnalibus finem, sive intentionem n scribens . Proverb. xxvrai. I, M lustus quasilstram, hoc est falsum : quia non secundumis leo confidens, abique terrore erit. rara m mili amus . id est , vitam nostram . Consequenter cum dicit, Rogo autens vos,lquae est quaedam militia , ut dicitur Iob ne prasens audeam, recusat sumere ex-ivra . non regulamus secundum carnem. Et perimentum, Isti enim credebant quod Α- quod non militemus secundum carnem ,
postolus ex timore ductus conversaretur hu-lprobat cum dicit: Nam arma nost a non eaν-
mili rer inter eos ἔ & ideo dicit : Vos ita nasia faene: dc primo ex militaribus armis, creditis, sed ego res ruos, qui Ac ipse Ob-illa ut unusquisque pugnator habet arma ae-secro, ut velitis experiri, utrum ego , slcommoda n ilitiae, α pugnae suae. Sed con- necesse si , faciam in praesentia quomodolitae quod arina eorum qui pugnant securia facio in absentia. Et ideo dicit: Ne praesens, dum carnem, seu militant , sunt divitiae , id est eum fuero apud vos , audeam sace- voluptates, honores, di potentiae mundare in vobis , si necesse se , ριν sam confinae, di temporales. Cum ergo arma ri d.ntiam, id est ita confidenter . sicut exist istra non sint huiusmodi : qu a arma militia. moν a vobis aurire . idest ait dacter . dc eon-l nostra non sunt ea νnalia , sed potent ἰαfidenter agere, In quosdam incorrectos, du. Deo, idest secundum Deum. vol ad horiore reprehende fido, per litteras etiam corin rem Dei: ergo nos non militamus securi- rigendo. Iob xxx 1. 23. Exultat auda- dum carnem. Seeundo vero cum dicit , Mais cter, in occursum pergit armatis. destructienem munitionum, ponit virtutet in ar-Deinde excusat se per rationem, dicens: morum spiritualium : quorum quidem vix-Ωm aνbitνantur nos tamquam secundum eaν- tus patet ex triplici effectu eoriam . Prinem ambAlemaes; quasi dicat: Et licet nn limimus effectus est quod per ipsa arma cori experimento me excusare propter vos; ta- sunduntur rebelles oc quam tram ad Itiocimen ratio in promptu est ad exculandum dicit , Ad destructionem munIeion ras . Ria a. me sessicienter. Circa hoc ergo tria facit.Is dicat : Bene sunt potentia D- , Qt Primo ponit causam quare imponunt ei quodldestruant rebelles . Infra aes Titiari dictum est; secundo destruit causam illam ἔix. 9. se Ut sit potens exhortari iri dotertio confirmat per rationem . Causa au- - ctrina sana, Zc eos qui contracti Corit artem, quare hoc sibi imponitur, scilicet quod ,, guere. ' Hierem. i. io. M Ut evel Iaspraesens si humilis , absens autem severusi, , dc destruas, di disperdas , cte dissi Cudc austerus, est, quia isti arbitrabantur Α-io dc aedifices, dc plantes. Miami rarat a i
523쪽
rem se a liqui eontra Deum dupliciter. Α- liqui astutis consiliis, scut sunt tyranni, qur machinantur pravis consiliis ivis destruere quae Dei sunt, ut ipsi tyranni Eent. & quantum ad hoc dicit, Consilia .estruentes , scilicet tyrannorum. lob U. I 3. Qui apprehenis dit sapientes in astutia eorum & tonsi-- lium pravorum dissipat . Aliqui vero per superbiam, vel altitudinem ingenii proprii; oc quantum ad hoc dicit . Et omnem
altitudinem, scilicet sitae superbiae . Rom. xis. 16. A Non alta sapientes, id est superba . Sive prosunditatem intellectus, tam Legis peritorum, quam Philosophorum. Rom. VIII. 39. D Neque' adtitudo , neque prolianis dum . Esa. v. 2 r. is Vae qui sapientes,, estis in oculis vestris . Altitudinam , dico, extollentem δε adversus Vontiam Dei,
id est fidem, quae est scientia Dei: quia quς de Deo dicuntur, impugnant, scilicet partum Virginis, ct alia Dei mirabilia . Eia. XI. 9. is Repleta est terra scientia Dei. Duam .icunt altitudinem satanae . Ap cal.
1 t. 24. ,, Qui non cognoverunt altitudinem . satanae . Rom. xi. 2o. Noli altumri sapere, sta timeo' Secundus effectus est. eonversio infidelium ad fidem; & quantum
ad hoc dicit: Et in cupivitatem redigentes omnem intellectum in Obsequium Ckristi: quod
quidem fit quando id quod homo scit, totum supponit ministerio Christi, di fidei .
Psalm. cxlxx. s. is Ad alligandos Regesis eorum in compedibus, & nobiles eorum in is manicis ferreis. Ecclio ut . a s. is Iuli ceri Pedem tuum in compedes illius, idest in δoeumenix fidei o Tertius effectus est correctio peccantium; & quantum ad hoc dicit Er in νromptu habentes , idest promptum, & liberum animum habentes ad puniendum omnem inobedientiam. Psal ex lx. 6. ,, Gladii ancipites in manibus eorum ad si raciendam vindictam in nationibus , inisis erepationes in populis. Et hoc erit eum impleta fuerit vostra ebedientia ; idest , cum vos perfecte obedientes eritis: quia si vos velitis obedire, non erit locus puniendi in obedientiam aliorum, &vestram, Vel tunc
ulciscemur nos de inobedientia qMando im-ylενή fuerit obed:enria vestra, id est quando de striae tur inobedientia vestra : contraria. enim contrariis curantur
, e secundum faciem, sunt videte. Si quis consilit sibi Christi se esse, hoσcogitet iterum apud se , quia sicut & ipse Christi est . ita & nos. Nam amplius aliquid gl oriatus fuero de potestate nostra, quam dedit nobis Dominus in aedificationem, & non in destructionem vestram , non erubescamo Ut autem non existimer tamquam terrere vos per epistolas quoniam quidem epistolae, inquiunt, graves sunt, dc sortes; praesentia autem corparis infirma, & 1ermo contemptibilis ) hoc cogitet qui eiusmodi est, quia quales sumus verbo per epistolas
absentes , tales & praesentes in facto. Non enim audemus inserere, aut compararenos quibusdam qui seipsos commendant; sed ipsi in nobis nosmetipsos metientes , di comparantes nosmetipsos nobis.. Supra excusavit se Apostolus per rati lnem; hic excusat se per facti evidentiam: & ei rex hoc duo facit: primo enim
eommittit auditoribus iudicium tuae excusationis . secundo prosequitur suam causam,
ibi, Si quis confit Ibi Christi δε esse , hoe
cogisee iterum apud se . Dicit ergo primo :Licet appareat per rationem , falsum esse quod imponunt mihi pseudo; tamen si aliqui sint inter vos qui ratione non vinean tur, Ac noluerint rationi acquiescere , saltem videre, idest considerate , ea qua sunt seundum Datem, id est , in manifesto appa rene ge me evidenter o Committit autem eis iudicium causae suae . ad ostendendam se curitatem cordis sui. Iob v x. I9. Reis spondete , obsecro, absque eontradictio.
Sed contra. Ioan . vir. 34. Nolite se se eundum faelem iudieare . Non ergo
bene dicitur' hie: Qua seundum Deiam sunt
Respondeo: Dieendum est, quod ibi aeeipitur secundum faciem pro his quae exterius
apparent in homine, t a J scilicet pro solaveritatis apparentia ; secundum quae nou
a Al. sc licet pro sola veritatis apparentia ; hic vero pro ipsa vetitate euangeliea & aperta veritate . secundum quae non debet homo iudicate, quia aliquando contrarium latet in corde r unde dicitutolatili. va I. veniunt ad vos die. Hic vero accipitur oetitiatim saeu- pro facti evidentia
524쪽
debet homo iudicare, quia aliquando eo trarium latet in corὸu: unde dicitur Mat. rh. v M. I. , , Veniunt ad vos in velli men-ri tis ovium, intrinsecus autem sunt Iupira-o paces. Hic vero accipitur δειundum sa-s em pro ipsa veritate evangeliea, & facti evidentia, secundum quam potest fieri i dieium . G olla aliter exponit; scilicet δε- eundum faciem, id est pseudo , videre , laesi
attendite; quasi dicat: Considerate iacta eorum, quia impollibile est quin inter multa bona quae praetendunt, nora faciant aliqua ex quibus poteritis cognoscere intentionem ipsorum pravam. Malch. FH. 16. Ex tria is ctibus eorum cognoscetis eos Consequenter cum dicit , si fias aurem eo luit Isit C ripi se esse , hae cogitet iterum apud se, prolequitur caulam suam . Contingit autem quod aliquis movetur contra aliquem, deceptus auctoritate alicuius qui se magnum taciti; ct sc Corinthii commoti eissant contra Apostolum , decepti a pleudo, qui se dicebant maioris auctoritatis quam Paulus 2 quia venerant a Iudaea , & quia erant primo conversi . Et ideo Apostolus duo facit - Primo evacuat auctoritatem illorum pseudorum secundo prosequitur causam suam , ibi , in autem nam
existimer tamquam ramera τοι per epist
Ias . Circa primum duo facit . Primo
ostendit quod pseudo non sint sibi praeferendi ; secundo quod ipse est praeserendus eis, ibi, Nam is si amplias aliquid
alariatus fuero do potestate no a . . . non -
ν tilescam. Dicit ergo: Hoc , inquam , secundum faciem videte, quod si is de pseudo es dis se Chrisi esse , propter aliquod magnum quod fecerit, vel propter aliquod donum spirituale quod a Christo receperit εω eotiere apud/. idest, consideret dii genter in cordo mo . quia sicut ipse Christi .st, ira re nate, quasi dicat: Quidquid invenitur in eis, totum invenitur in nobis , unde deinbeamus dici, dc esse Christi . I. Corinth. II. 4Ο. ,, Puto quod & ego spuitum Chri-- sti habeam. Rom. v DL. 9. is Si quisis spiritum Christi non habet , hic non estri eius . v Non solum autem nos sumus
Christi, sicut oc ipsi; sed multo plus possumus gloriari quod sumus Christi quam im : de hoc est quod dicit: Nam se amplius aliquid gloνι arus Dora a. potestare nostrin, quam , scilicet potestatem, dedit tisis Dominias. Ach. LX. I s. is vas electionis estis milii iste. Galat. xi. g. is Qui opetratusti est Petro in Apostolatum circumcisio m ,
operatus est de mihi inter Gentes o ' Dedit, inquam, mihi potestatem hane specialem ad convertendum Gentes in adseserionem, scilicet Ecclesiae, o non in dejiructionem ; sicut faciunt pseudo , abutentes potestate eis data in contrarium ad quod. data est . Nam licet potestas detur tu a disicationem Ecclesiae in fide, & caritate; isti tamen quaerunt gloriam suam , dc non: Christi, de ideo destruunt . Et hoc faciebant praedicando debere observari legalia , ociaciendo quaestum . Si ergo amplius glorios de hae potestate quam habeo , dc iii qua gloriam Christi quaero, & non meam , non erubescam, scilicet de huiusmodi comine datione mea: quia non facio ta ad ostendendum me, sed caula necessitatis, scilicet ut ostendens auctoritatem meam elle magnam , de pseudo nullam , non decipiamini ab eis de cetero. Ubi nota, quod, secundum Gregorium . duabus de causis potest se aliquis commen. dare absque peccato : scilicet quando ali quis provocatur opprobriis , de conculcatur , & hoc ut non desperet videns se eo niseulcari. dc ut confutet adversarios . Sic Iob commendavit se multum , scut patet
xxv D.cap. veri 6. ubi dicit: , , Neque enim reis prehendit me cor meum in omni vita mea.
item quando aliquis praedicans veritatem dc alius adversarius veritatis contradicit sibi, de impedit manifestat ionem veritatis. tune huiusmodi praedicator debet se commendare , dc os adere auctoritatem suam, ut consulet illum, dc ut trahat LuditoreRad veritatem. Et hoc facit Apostolus iamultis locis, de hic etiam.
Consequenter cum dicit , Ut autem nomexistimer ramquam terrere vos per et otas , prolequitur causam suam ex facti evide
tia: ec circa hoe tria faeit . Primo ostenis die falsum esse quod sibi imponitur. secvndoe rationem dicti assignat , ibi , Non eni-
audemus inserera, aut eomparare nos quibus
dam . tertio exponit rationem ipsam, ibi .
Nos autem non in immen m gloriabimur . Cir-
ea primum sciendum est , quod , scut dictum est imponebatur Apostolo quod in praesentia esset humilis propter timorem . vel propter gratiam, & favorem captandum, Ox in absentia dure seriberet eis ἀEt ideo dicit Apostolus, quod non est ita; sed si bene volunt considerare quae apparent, ita invenient eum facto qualem habuerunt scripto; & hoc post uni experiri iaii Ulant. Et hoc est quod dicit: in avi te
525쪽
am ex inmer a pseudo , seu a vobis tam-ddam , ostendit rationem dicti sui, dicens, rquam terrere vos, vel timorem vobis incum Dico , quod non sumus similes pleudo; nectere, yer epipolas nostras, quas vobis mitti- etiam est verum quod imponitur nobis :mus quem quidem timorem non incutie.4quia ego non dico alia quam facere est
bam vobis in praesentia. Et hoc ideo est, necesse. Et ideo dicit: Non enim audemus quoniam ipsi, scilicet pseudo , inquiunt: G nes inserera, idest dicere , nos esse linum pistola , scilicet Pauli, grav/stant , idest du. ex eis; aut eomparare , id est similem facere, & graviter punientes, Θ μνtes , id estire, quibusdam, scilicet pleudo, qui si os, absque timore sed prasentia non talis, im- vobis tantum, commendant; & tamen ab amo infirma, id est debilis oc humilis: quod liis, S a factis suis non commendantur e respondet ei quod dicit , fortas. Θ sermo ,4contra illud Proverb. xxv H. a. , , Laudet scilicet praedicatio sua , ct collocutio, dc is te alienus, Ec non os tuum. extraneus, exhortatio, i AE eon remptibilia , quod re- - & non labia tua. Sed 'si in uobis ne me spondet ei quod dicitur , raves . Sed qui Uili os merientes , id est, secundum ea quae luntha, ..i, id est qui talia dicit de nobis , in nobis, commensuramus facta nostra, Meogitat, id est sciat certe, quia quales sumus dicta nostra; quasi dicat : Illa die imus de morbo per epipolas absentes, tales θ ρνHenres nobis quae lunt proportionata nobis , id est In facto; idest . tales erimus praesentes cum commenturata factis nostris. Galat. ult. 4. veniemus ad vos . quales sumus per epistolas is unusquisque opus suum probet , dc sic absentes , si necesse fuerit. Causam autem is in temetipso tantum gloriam habebit , dc quare Apostolus se habuit humiliter ad si non in altero.
eos, manifestat Apostolus i. Corinth. Ir.' Sed contra. Supra xv. a. dieitur: Com 3. ,, Et ego, fratres , cum timore multo mendantes nosmetipsos ad omnem tensianriamis Ac trenrore sui apud vos: quod facie- hominum eoνam mo. Ergo non bene dixit.bat, quia non erant firmi in fide . Ac v l Respondeo: Dicendum est , quod aliud est Iuit eos per dulcedinem suae convertiti'- . commendare seipsum ad conscientiam , &nis firmare . Quare autem locutus fuerit i aliud ad aures. Nam ad conscientias ho- sibi plana, dc praedicaverit eis non subti- l minum commendamus nos ipsos cum benelia, insinuat I. Corinth. Dr. I. dicens '. agimus dc hoc est bonum : ad aures au- Tamquam parvulis in Christo Iae potum tem commendamus nosmetipsos verbis tam is dedi vobis, non escam . Nondum enim tum & hoc est bὶ malum. Primo modo erant capaces altioris doctrinae. commendant se iusti, & Apostolus; secum Consequenter cum dicit , Non enim au ido modo Pseudo, dc hypocritae.
Nos autem non in linmensum gloriabimur, sed secundum mensuram regulae ,
qua mensus est nobis Deus, mensuram pertingendi utque ad vos. Non enim quasi non pertingentes ad vos, luperextendimus nos. Usque ad vos enim pervenimus in Evangelio Christi: non in immensum gloriantes in alienis laboribus a spem autem habentes cieicentis fidei vestrae , in Vosis magnificari , secundum regulam nostram in abundantia, etiam in illa, quae ultra vos sunt evangelizare , non in
aliena regula in his quae praeparata sunt gloriari . Qui autem gloriatur , in Do . mino glorietur . Non enim qui seipsum commendat , ille probatus est, sed quem
Upra Apossolus ostendit rationem eo-i dere dupliciter . primo quantum ad id de rum quae dixerat. hic consequenter i- quo gloriatur; puta , si qdis gloriatur de piam rationem manifestat. Dixrrat enim ' eo quod non habet : secundo quantum ad quod commensurabat se sibi, & non exce-l id in quo gloriatur. puta , si quis habens debat mensuram suam . Potest autem ali. t aliquid ex alio, gloriatur in ipso tamquam quis gloriando, de commendandole exce- a se haberet. Et ideo Apostolus ostendit quod
526쪽
quod neutro istorum modorum excedit men suraem, gloriando, vel laudando te: dc primo quantum ad primum , secundo quantum ad secundum, ibi, Rui autem gloriarur, in Domino gloriatiar . Circa primum duo facit. Primo probat quod non. excedit mensuramiuam, quantum ad gloriam de praeteritis secundo quantum ad gloriam de suturis , ibi, Spem autem kabentes crescantis fidei vestra in vobis munificari. Circa primum tria facit. Primo proponit intentum ; secundo propos tum probat, ibi, Non enim qua non
pertingentes ad vos , superextendimus nos. tertio concludit, ibi, Nae in immensum glorian. νει in alianis laborvus. Dicit ergo primo: Dico , quod metimur, Ac comparamuL nol. meti pios nobis, facientes scilicet secundum quod cilicium nc strum exigit. Hoc autem nos agentes, non in immensum gloriamur idest, non excedimus mensuram nostram , exercendo potestatem nostram , & commendando nos. Levit. x Ixia 33. Noliteri sacere iniquum aliquid in iudicio , in is regula, in pondere, in mensura . S. druriamur jecundum mensuram s a ὶ regula , ua mensus est nob7s Deus. Glossa sic exponit de mensura praelat iccis Apostoli , &dicit: Setiandωm m nIuνam , id est lecqnἡumniens uratum mihi a Deo populum , cuius ego sum praelatus, & regula ad dirigendum. Sed hoc idem potest universalius accipi, ut mensura regulae dicat ut quantitas gratiae & tunc est sensus: S.d gloriamur fecundum mensuram , qua mensus' es nolis Deus, idest lecundum quantitatem gratiae quam dedit nobis Deus. Ephes. xv. 7. Unicuique data est gratiae secundum menis suram donationis Christi. Quae quidem gratiae est nobis regula , ne extollamur, ela deviemus a Deo . aeua mensus est nobis Deus . quia quidquid boni facimux in evangelizando , s ιγ & in convertatione vestra, ct aliorum, totum est ex Deo mihi in vobis, & aliis concessum I. Corinth. 1 I. 6. , , Ego plantavi, Apollo rigavit sed Deus incrementum dedit. MIuram , dico , pertingendi usque ad vos: quia vos estis sub mensura gratiae mihi datae , Per quam conversi estis ad Christum , ct obeditis Evangelio. Hoeest ergo quod proponit , scilicet quod non excedit mensuram suam gloriando. se & laudando se , quod sit eorum praelatus, & quod per eum conversi sunt. Et quod ita sit , scilicet quod
pertingat usque ad eos, probat consequenter, cum dicat: Non enim quasi non μνιinta J A onui itur regula . b Forte & in cunx eis:
sentes ad vos, operextendimus nos ; quas dicat: Uere glorianui: non enim superextendimus nos in gratia, vel gloria,. vel in Potestate nostra , quasi non smus pertingentes utque ad vos potestate nostra , & mi. nisterio: nam usque ad vos peνetenimus in m
uello GHisti, id est in praedica tione Eva gelii Christi. I. Corinthis tu. as. isti Chri- ,, sto Iesu per Evangelium ego vos genui3c ibid. ix. x- - Nonne opus meum vosis estis in Domino 'G lat. D. 8. is Quiis operatus est Petro in Apostolatum cir- is cumcisionis operatus est et mihi inter Genis tes. Et ideo concludit dicens: Igitur cum glorior de vobis, non glorior in immen-lum: unde dicit : Non in immensum gloriantes is alienis laboribus iubi alius fundamentum fidei posuissed . . Consequenter cum dicit, Spem autem habentes crescentis fidei vestra , in vobis magnificari, ostendit quod non excedit mensuram suam quantum ad gloriam de futuro. Sciendum est autem ,. quod praedicuor potest habere duplex, argumentum gloriae de praedicatione sua. Unum est ut conversi ad praedicationem suam proficiant in me lius; aliud ,- ud per ipsos conversos alii. convertantur: quia, ut dicitur Exod. xxxv I. cortina cortinam trahit: & Apocia ult. I7. -- Qui audit, dica , Veni . ' Nam quando quis videt alios converti, facilius convertitur. Et quantum ad ista duo Apostolus sperar augeri gloriam suam de Corinthiis: primo scilicet de prosectu eorum in m lius ; & ideo dicit: Dico, quod nec in immmentum gloriamur de conversone vestra per nos causata olim , sed adhuc habentes, scilicet semus, θιm magnificari in suturo, id est augeri gloriam nos iram , erectentis Ddei vestra in vobis, idest de fide vestra crescente, & proficiente in melius per bona
opera. L Petri r t. a. is Lac concupiscite, is ut in eo crescatis in salutem. Et iterum secundo si eram is magnificari in conversione aliorum per vos . Et ideo dicit :In abundantia, id est in abundantia praedicationis, non solum in vobis , sed etiam in illa loca quae v I tra vos sunt; & hoe se cundum regulam nostram , id est secundum quod iniunctum est nobis a Christo , non solum evangeliza re vobis, sed omnibus gentibus. Marc. ult. 33. Euntes in mundumis univerium, praedicate Evangelium omni, , creaturae. V Nee tamen sumus habentesipem in aliena regula . id est, non speramus gloriari , nec gloriamur in aliqua alienR
527쪽
Tegula ; quasi dicat : Non in illis quae praeparata sunt ab aliis, idest quos alii duxerunt ad fidem, sed Heiam fructum in il lis in quibus ab aliis non est praedicatum.
Rom. IV. ΣΟ. ri, Praedicavi Evangelium hocis non ubi nominatus est Christus. Contra est quod Petrus pradicavit Romae antequam praedicaret ibi Paulus. Respondeo : Dicendum est , quod non dicit hoc , recusans praedicare ubi alius praedi-vasset ; sed dieit, quod intendit praedicare etiam ubi non praedicas ct aliquis. Consequenter cum dicit, aeui autem xl viatur , in Demino glorietur , ostendit quod non excedit: mensuram suam , quantum ad id
in quo gloriatur, dicens: Quia si ego glorior in eo in quo gloriandum est, non excedo. Cum autem gloriandum iit in Deo, qui gloriatur, is Domino glorietur . Hierem. IX. 24. ,, In hoc glorietur qui gloriatur ,
se scire, di nolle me. Potest autem hoe
exponi tripliciter . Uno modo, In Domino glorieruν, 'ut ly in Demino denotet obiectum
gloriandi ι quasi dicat: Ex hoc glorietur quod habet Dominum amando , & cognoscendo . Hierem. I x. 24. In hoc glorietur qui gloriatur, scire, di nosse me. Alio modo, Ghristuν in Damias , id est smcundum Deum; & hoc modo gloriatur qui gloriatur de his quae Dei sunt, dc non de malis, scut ille de quo dIcitur in Psalm. l . 3. ,, Quid gloriaris in malitia Alio
modo, D Domino glorieriar ; idest , ut gloriam tuam reputet se habere a Deo , t tum quod cedit ad gloriam suam referens in Deum. I. Corinth. xv. 7. Quid ha- ,, bes quod non accepisti Si autem ace ,, pisti, quid gloriaris, quas non aecep se ris Et sic accipitur hie cum dieitur: mi glariatur, in Domino glorie νων; quasi diis cat: Glorior de praedictis , sed non quasi hoc a me habeam, sed a Deo. Et hoc et
iam est mensura vestra: quia totum bonum vestrum habet ortum a nobis. Et vere in Domino debemus gloriari , non nobis im-l putantes gloriam nostram , sed Deo . Nam
non est probatus , id est comprobatus a Deo, vel hominibus, ille qui se sum eommendat: Pro v. xx i t. Laudet te alienus, ct nonis os tuum; extraneus, & non labia tua: sed ille quem Detis commendat. id est , commendabilem facit bonis operibus , & miraculis. Nam Deus est causa totius boni operis per homines facti.
U Tinam su stineretis modicum quid insipientiae meae; sed & & supportate me.
AE mulor enim vos Dei aemulatione . Despondi enim vos uni viro virginem callam exhibere Christo . Timeo autem ne licui serpens sed urit Evam aliu-tia tua , ita corrumpantur sensus vel tri , ct cxcidant a simplicitate quae eit in Christo Iesu. f. D stquam Apostolus excusavit se de hisi tare debent, ibi , Iterum d eo , ne quis ma' quae falso imponebantur sibi a pleudo, putet insipientem esse. Circa primum duo fa- hic consequenter , ut consulet eos, scili-i cit . Primo praemittit suum desiderium , cet pseudo, di reddat auctoritatem suam ut petitio tua facilius exaudiatur; secun honorabilem , commendat se Corinthiis .ido ponit suam petitionem, ibi, Sed ors iaCirca hoc autem duo facit . Primo ratio- portare me. Desiderium autem Apolloti estne in suae commendationis assignat secun-l ut Corinthii sustineant Apostolum commendo ponit suam commendationem ., ibi, Ini dantem se. Et ideo rer adverbium optan. otio quis audax s in insipienιια dico audeo, di incipit, dicens : Ut nam sustinereth m to ego. Circa primum tria facit. Primo dicum quid insipioria mea. Circa quod se ten- petit ut eius insipientia supportetur ie-ldum est, quod praecepta moralia. sunt decundo subdit necessitatem suae commenda. l agendis, quae cum sint particularia, Ac va. tionis, ut non insipiens videatur, ilii, AE- riabilia, non post uni determinari una com. mulor enim vos Dei amulariems . tertio inis muni ratione , & regula indefinite ; lednuit quod dato quod sit insipiens , suppo i oportet quandoque praeter regulam comi munem
528쪽
munem aliquid facere in aliquo casu mmergente . Quando autem hoc modo fit aliquid praeter communem regulam , sapientes, qui causam huius considerant , non turbantur, nec reputant inspienter factumesie . Indi screti vero, dc minus sapientes , non considerantes ex qua causa hoe ita fiat, turbantur, & reputant stulte factum fore: sicut patet quia praeceptum morale est, Non occides: aliquando tamen necesse est malos occidere. Et quando hoc fit, sapientes commendant, vel non reputant male sactum; stulti autem , de haeretici damnant , dicentes hoc esse male factum . Quia ergo communis lex moralis est quod homo non commendet seipium , secundum quod dicitur Proverb. xxv D. 2. M Lau det te alienus, & non os tuum potest fieri in aliquo casu praeter hanc communem re uiam, ut homo commendet se,
de laudabiliter hoc facit ; Ac tamen indiscreti hoc reputant inspientiam. Unde cum immineret casus quo Apostolus deberet se commendare, hortatur eos ad hoe quod i. stud non reputent ei ad insipientiam , di-eens: Utinam sustineretis, scilicet patienter, modicum insipieuria mea , supportando me . Et dicit modicum, quia si commendaret sesne causa, esset maxima insipientia. Et iterum, si commendaret se ex causa omnino urgente, tunc nihil esset ibi insipientiae . Sed quia commendat so , licet ex causa ,
non tamen omnino urbente, cum alio mo.
do posset consulare pseudo . Ac quia commendat se multum. videtur ibi esse aliquid insipientiae , dc hoc est quod dicit, Modicum injipientia. mea . Infra XLI. II. Faeius
sum in biens, etsi me registis . Et licet se sim in lapiens, tarnen opportate me . Et hoc debent facere, quia lubditi debent supportare praelatos , di e converis. Calat. v x. 2. ,, Alter alterius onera portate . Ephes. Iv. 2. Q Supportantes invicem in carita- te. Necessitatem autem commendationis ostenὸit, dicens: AE tor enim vos Dei amularione: Zc circa hoc tria facit. Primo ostendit huissimodi commendationem provenire ex zelo, ut excludat inspientiam ;si eundo dicit hunc Eelum non elle inordinatum, ut vitet indiseretionem , ibi, IV-nno avi rem na, Dux serpens se xit Evam usu ria Da, Ira corrum p ntur sensus testri, Iertio excludit eorum excusationem, ibi, Nam si is qui venit, alium CLDstum predicat .... νε Ae pareremini. Circa Prirrum duo iacit. Primo ponit aelum quem habet ad eos sanc a l. in fututum proximi. b I. emlat ν
ctum, quia Dei ἱ secundo ostendit caulam huius Eeli, quia incumbebat sibi ex officio,
ibi , Despondι υσι sini viro virgisem eastam exhibera CHOD . Est ergo zelus sanctus , quia amulor vos, id est diligo vos ferventer Dri amulationa, idest ad honorem Dei, nou
Circa quod nota, quod aemulatio , Pro ut est idem quod Eelus, non aliud est quam quidam motus animi bonus , vel malus , tendentis a in statum proximi , dc im. portat servorem amoris. & ideo consuevit se definiri: Zelus est amor incensus, non patiens consortium in amato . Et si quidem non patiatur consortium in aliquo bono, puta vitii, vel alicuius imperfecitonis.
sed singulariter illud solus vult habere .
tunc aelus est bonus, & aemulatio bona . de qua dicitur I. Coi in th. x M. 3I.,, AE- is mulamini charismata meliora . Galat. V. I S. se AEntulamini bonum in hono semis per . III Regum x x. Io. AZelo zelais tus sum pro Domino . Psalm. lxvrat.1.. M Zelus domus tus comedit me . Si vero non patiatur consortium in aliqua ex cellentia , vel in aliqua prosperitate mundi, i b quia aliquis singulariter vult eam
sibi ι tune zelus est malus , dc aemulatio mala . Hoc autem bono zelo , seu gemulatione, aliquando quis aemulatur alios pro se, sicut vir Zelatur pro uxore sua, quamsbi soli vult servari: aliquando vero Zelatur aliquis pro alio; sicut eunuchus relatur uxorem domini sui . ut custodiat eam
sibi. Sic Apostolus populum suum , quem videbat paratum ad praecipitium , dc cum sponto Christo velle piostitui diabolo , aemul λbatur . ne Chrastus sponsus verus iueis aliquod diaboli consortium pateretur edc ideo dicit, D ἰ amulatione; quas dicat: Non pro me, sed pro Christo, qui est sponius. IOAn. I. 29. , , Qui habet sponsam ,ri sponsi is est. III. Reg. xxx. Ο. H Te- lo zelatus sum pro Domino Deo exerci. ri tuum . UUnde autem Apostolo incumbebat huiusmodi aemulatio, ostendit dicens : Des o
di enim et os runt viro et i gInem eastam exhibera Chrbio; quasi diceret : Merito vos aemulor Dei aemulatione , quia ego sum Parany
phus huius matrimonii quod est inter vos Zc Christum : quia ego distenti et os , idest seci sponsalia , quae fiunt per sdem, & caritatem . Oseae II. 2o. ri Sponsabo te mi.
o hi in sde . Et ideo pertiti et ad me
529쪽
populum ad fidem , & ad iustitiam, despondet eos Christo . respondi inquam , non multis, quia quae multis adhaeret, Polluitur: Hierem. m. a. Tu autem Polluta . . es cum amatoribus multis . 1ea morso , scilicet viro persecto virtutis ple.
nitudine. Zachar. v I. 12. is Oriens nomenis eius. Hierem. xxx I. 21. s, Novum fa-- ciet Dominus super terram : femina cir
' eumdabit virum . Et dieitur Christus
vir unus , quia singularis di quantum admodum conceptionis , ct quantum ad modum nas tendi , & quantum ad gratiae Ple, nitudinem . Eccle. va I. 29. ,, Unum de mil. ., te reperi . Illi, inquam , viro delpondi νον exhibere virginem.. Nota, quod a pluisoli ad singulare descendit, dicens: Desponis favi vos in plurali , ex,ibere viuinem In singulari: volens ostendere quod ex omnibus fidelibus fit unum corpus, & una Ec. clesia , quae debet esse virgo in omnibus membris suis & ideo dicit , Hrginem c stam. In omnibus a enim accipitur virginitas pro integritate corporis, Callicas pro Integritate mentis : mam aliquando aliqua est Virgo corpore quae non est casta mente. Sic Ecclesia exhibet se Christo virginem, quando perseverat in fide, & infra sacramenta, absque corruptione alicuius idolatriae , cci delitatis. Mech. xvi. 23. o Ad omne ca-- put viae aedificasti signum prostitutionis ri tuae. Castam exhibet se, quando exi- stens infra saeramenta, & in fide Christi, exhibet puritatem corporis , & operas . Ephes. v. 27. A Ut exhiberet sibi gloriosamis Ecclesiam, non habentem maculam , ne-M que ruIam, aut aliquid huiusmodi , sedis ut sit sancta , ct immaculata. Sed quia Corinthii possent dicere: Non necesse est quod custodias nos, dc Zelus tuus non est rationabilis , quia mos bene servabi. mus nosmetipsos : ideo consequenter cauissam huius zeli ostendit, dicens: Timas ameam na sicur serpens seduxit Evam asuriasua, ita eo Fum nrων sensus vestri. Ubi sciendum est, quod in paradiso fuit coniugium Adam& Evae .. Sed Eva corrupta sula per sempentem, non violenter , sed astute, inquantum promisit fallum , dc suasit iniquum :falsum quidem, cum dixit Genes. xii. ,, Eritis scut dii. & Nequaquam mo-- riemini ἔ cum tamen ex hoc ipsi incurrerint necessitatem mortis: iniquum ve ro, ut transgrederetur, re praeteriret man
datum Dei . Et secanὸum hane similitudinem Apostolus loquens , dicit , Ecclesiam esse sicut Evam , quam diabolus aliquando
periecutus est, manifeste per tyrannos, i cpotestates . & tunc sicut leo rugiens , circuit quaerens quem devoret . ut dicitur I. Petr. v. aliquando molestat Ecclesiam latenter per haereticos , oui promittunt veritatem, di simulant se bonos; & tune se- ut serpens seducit astutia sua promitte do falsa. Et ideo dicit: Timas ne sicursese pens Evam seduxit, a paradiso eam eiiciens, astutia sua , promittendo falsa r I. Timoth. 11. 14. D Adam non est seductus, sed -- lier r ira, idest per similes deceptiones
baereticorum, eorrumpantur μsus vestri. Et dicit, Sosus ostri, quia sicut in matrimo nio carnali cavet sponsius ne coniux cor rumpatur carnaliter , ita Apostolus in hoc matrimonio spirituali timet ne corrumpantur spiritualiter sensus cordis . I. Corinth. xv. 33. is Corrumpunt bonos mores coli
is quia mala . V Vel sensus spirituales , de quibus Sap. I. I. A Sentite ὸe Domino in ,, bonitate. I. Corinth. XIV. a.. is Noli , , te pueri inci sensibus . Et excidant a plieitare eua es in Chνiso Dra . Simplex enim est illud quod compositione caret. Pseudo ergo componebant.unam sectam ex ludaismo ct Evanselio , mandantes simul eum Evan elio servari legalia. Illi ergo excidunt a simplicitate Christi qui seducit a pseudo . simul cum Evangelio servant legalia : & hoc timebat Apostolus de C rinthiis . Eccli. tr. 14. is Uae peccatori in is gredienti terram duaΚus viis di & ec tra PTov. xx. 3. is Simplicitas iustorumis diriget eos. μ
530쪽
NAm si is qui venit. alium Christum praedicat , quem non praedicavimus ; aut
alium spiritum accipitis, quem non accepistis ; aut aliud Evanslium , quod non recepistis : recte pateremini . Existimo enim nihil me minus secisse a magnis Apostolis . Nam & si imperitus sermone, sed non scientia; in omnibus autem ina ni testatus sum vobis. Aut numquid peccatum laci, me ipsum humilians, ut vos exaltemini Quoniam gratis Evangelium Dei evangelizavi vobis i filias Ecclesias expoli vi , accipiens stipendia ad ministerium vestrum. Posto zelo quem ad Corinthios habebat
Apostolus , de ostenso zelum esse rati nibilem; hie consequenter removet eorum excusationem: de ei rea hoe duo facit. Primo proponit eorum excusationem . secundo vero removet eam , ibi , Existimo enim sibit ma mistis fecissa a magnis Apostolis .
Cirea primum sciendum est , quod Cori mihil possent suspicari quod ideo Eelum haberet de eis , quia timet ne dimittant doctrinam suam propter doctrinam pseudo :unde possent dicere : Constat quod minus bona sunt dimittenda propter magis bona :ergo si pseudo meliora doceant, non debes turbari, si acquiescimus eis. Et ideo hanc meusationem ponit ostendendo quod nihil maius quam Apostolus docent , & praedicant . Nam Apostolus tria praedicavit eis , ct docuit eos . Primo quod essent Christi:
supra I v. s. Non en- pra ditavimus no me
ipsos , od Chrsum I sum . Secundo quoὸ ha. berent spiritum Christi: Rom. v m. s. is Si is quis spiritum Christi non habet, hic nonis eius . Tertio ut reciperent Evangelium Christi . Rom. I. 36. o Non enimis erubesco Evangelium . Virtus enim Dei se est in salutem omni credenti, Iudaeo pri- , , mum, & Graeco. Si ergo pseudo meliora vobis praedicarent , de vos docerent,
recte facerctis, dc excusabiles essetis sed hoc non faciunt ro& hoe est quod dicit :Nam si is qui vinis , alitim Christum Hadi-cay . . . recte pareremini; quasi dicat: Timeo ne pseudo veniat ad vos non missus , sed ex se, si tu i fur , di latro. Io . . s. is Quot se quot venerunt, fures sunt, & latrones. Hier. XXII . 2I. Non mittebam eos , &is ipsi currebant. Rom. X. I . se Quom
, , do praedicabunt, nisi mittantur Si , inquam , talis praedicator praedicat vobis alium Chrsum , scilicet excellentiorem quam a. tum quem nos praedicavimus , quod non sa) Aι actuἰ r. potest esse, quia, ut dieitur I.Corinth.vII 46. A Unus Dominus noster Iesus Christus. is Per quem omnia . oc nos per ipsum. Et hoc quantum ad primum . Auν Mium spiritum , scilicet meliorem , a seeipitis, scilicet per talem , quam accepistis , scili cet per nos, id est ministerio nostro : quod non potest esse , quia , ut dicitur I. C
rinth. XII. Q. ,, haec omnia operatur unusis atque idem spiritus , dividens singulisis prout vult . Et Me quantnm ad se cundum . Aut praedicat vobis aliud Eva relium , id est aliam praedicationem, vel doctrinam , quam per nos non recepsis. Galat. I. 6. is Miror quod sic tam cito transseriis mini ab eo qui vos voeavit in gratiam
is Christi, in aliud Evangelium . Si, ininquam , alia & meliora facerent vobis . re cte pareremini, idest faceretis excusando vos.
Et quia non potest eis aliud Evangelium , id est melius , tradi; ideo Apostolus excommunicat Calatas, si aliud Evangelium recipiant . Galat. i. 29. A si quis aliud vobis is evangelizaverit praeter id quod accepiis stis, anathema st. Consequenter cum dicit , Existimo en nihil me mi s fecise a magnis Apostolis , removet hanc excusationem ἱ di circa hociduo facit . Primo ostendit quod ipse noraminus secit eis quam alii 3 secundo quo pius , ibi , Avir numquid Hecarum Λιι ὸ Circa primum tria facit . Primo ostendit
quod nihil minus secit facto quam alii Α-postoli; secundo innuit quod non defuit ei facultas ad hoc iaciendum, ibi, Nam Ur si
imperitus sermone , sed n n scientis tertio ostendit evidentiam utriusque , ibi, In omniabus a tirem manifestatus sum vula . Dicit ergo et Recte pateremini vos seduci ab eis , si melius praedicarent vobis . sed hoc nota est verum: enim, idest quia, existimo men λι minui secisse in his a magnis Apostolis ,