장음표시 사용
541쪽
ii Rege , eonfugerunt , ut Paulum cape tent , & occiderent . Et ideo ille saei bat custodiri nocte de die portas civitatis, ut dicitur Ach. ix. Christiam autem qui
erant ibi, volentes servare Paulum , eum submiserunt in sporta per murum ι Ac sic Hunc ergo modum evadendi, tan-
set tentare Deum ; sed debet IlIo uti a xilio , quantum potest . Apollolo aut
nondum deerat humanum auxilium. Secundo obiicitur, quia Ioan. x. D. dicitur e ,, Mercenarius autem, de qui nonis est patior, videt lupum venientem , dcis fugit . Unde videtur quod non f erit bonus pastor. Respondeo: Dicendum est, quod aliquando quaeritur persona prae-
git Apostolus dicens: Vere non mentior delhoe quod diuo etiam modo: nam Dam si pransitus I/ntis Areta Regis, id est Praepostus, lati tantum, aliquando cum praelato to- qui sub Areta Rege , Oenti Damasceno itus populus. Quando ergo quaeritur prae-rum praeerat, eustodiri iaciebat , inductust latus solus , tunc debet committere curam a Iudaeis, eiυitatam Damasconorum , ad hoc alteri, de absentare se: de se fecit ta) hie scilicet ut me est rehendereν , dc compre- Paulus. Et ideo dicit Glossa quod licet su- gerit, tamen fuit ei cura de ovibus, bono pastori in caelo ledenti eas commendando , de utilitati eorum se per fugam praeterinuando. Quando vero quaeritur totus grex, tunc debet praeponere utilitatem , oc salutem gregis saluti eorporis sui. Nota autem, quod est quaedam fuga hue militatis, quando quis sugit honores, sicut Christus fugit Ioan. vi. eum vidisset quod vellent eum eligere in Regem b .
reo quia videtur quod non fuerit sufficien-i scondit se domi, l. Reg. x. Quaedam vero ter confisus in Domino, sed fugit. Respon- , fuga est cautelae, quando sei licet quis fugit deo: Dicendum est , quod quamdiu ades 'pericula, ut praeservetur ad maiora . Sic Elias humanum auxilium, homo non debet con- sugit propter Imabel , III. Reg. xxx. dc sugere ad auxilium divinum, quia hoc es- se Apostolus hic sugit manus praeposui . hensam assignaret Iudaeis, ne amplius praedicarem sed ego ρεν senestram submissus sum per murum , is sic effugi manus eius , hi licet p positi . Et hoc fuit de mandato Domini dicentis, Matth. x. 23. is Si vosis persecuti suerint in civitate ista, fugiis te in aliam. Sie Michol David depo. suit per uenestram, ne caperetur a Saule, I. Reg. xix. Sic Rahab exploratores dimisit eum fune per fenestram, Iosue a r. Sed hie obite itur contra Apostolum, priis l
CAPITIS DUODECIMILECTIO I. SI gloriari oportet non expedit quidem J Veniam autem ad visiones , dc re
velationes Domini. Scio hominem in Christo ante annos quatuordecim sive in corpore , sive extra corpus, nescio, Deus scit raptum huiusmodi usque ad
solita sua eommengatione quantum ad lmala perpessa , hic consequenter Apo. lsolus commendans se, ostendit praeeminentiam suae dignitatis quantum ad bona divinitus recepta. Ptima autem gloriatio fuit de infirmitatibus , ista vero de bonis eius: unde ei rea hoc duo facit. Primo commendat se de bonis susceptis divinitus; se- eundo excusit se de hae cnmmendatione , quod hoc fecerit quasi coactus, ibi, Fasus sum insipisus, vos mo coegistis. Circa primum duo saeIt. Primo extollit magnitudinem eo rum quae sunt sibi collata a Deo ; seeundo manifestat remedium infirmitatis sibi ad hiabitum contra periculum superbiae, ibi, Er
ne magnitudo revelationum extollat me, si
rus es mihi stimultis υνnia mea. Circa primum duo facit. Primo ponit bonum sibi divinitus collatum 1 seeundo ostendit quomodo se habuit in gloriando de huiusmodi bono, ibi , Pro Mismedi gloriabis . Circaptimum duo facit. Primo ostendit quod hoc
542쪽
fit sibi eollatum divinitus, in teneraliὲ secundo vero in speciali, ibi, Scis heminem in
Ckνflo ante annes quatuordεcim . . . raptum
que ad raratum calum. Bonum autem Ap nolo collatum divinitus, sunt revelationes
sibi di, initus iactae , & de issis vult hic
gloriari: unde dicit: Si gloriari vorter, id- est quia gloriari oportet propter vos, ta-ixen secundum se non expedit: quia qui gloriatur de bono recepto, incidit in periculum amittendi quod Dabet . tacti. xl DI. 11., , Aperti sunt thesauri scilicet virtutum is per gloriationem inanem , dc evanueruntis nebulae sicut aves. Et hoc significatur in Exechia, Eu. xx xxx. quando ostendit thesauros domus Domini nuntiis Regis Babylonis . Et licet simpliciter nota expediat floriari, tamen aliquando propter aliquam pecialem causam potest homo gloriari, fie- ut ex praemissis manifestum eu . Et ideo
dicit:.Quia gloriari oportet , idest dimissis
commendationibus de infirmitatibus , v uiam , commendando me , ad in Fimes , θνευeta tones Domini . Ubi notandum est , quod differentia est inten visionem & revelationem . Nam revelatio ineludit visionem , &non e converse. Nam aliquando videntur
aliqua quorum intellectus, dc significatio est occulta videnti; de tunc est vitio solum , scut fuit visio Pharaonis i & Nabucho4
nosor: Dan. D. Ec Genes. xl r. Sed quando cum visione habetur significatio intellectus eorum quae videntur , tunc est rex Iatio. Unde quantum ad Pharaonem , &Nabuchodonosor, visio de spicis, di de statua, suit solum visio; sed quantum ad Ioseph, de Danielem, qui senificationem visorum habuerunt, fuit revelatio , dc prorphetia . Utrumque tamen , scilicet visio , dc revelatio, quandoque quidem fit a Deo. Dan. II. 28. is Est Deus in caelo revelans ri mysteria . v Oleast x M. IO. is Ego vitiOti nes multiplicavi eis. V Psal. cxv I. g. H Revela oculos meos, Ac considerabo misi rabilia de lege tua . Quandoque vero a malo spiritu. Hierem. xx m. I 3. is Pro
is phetae prophetabant in Baal. Apostolo autem facta est Ac vi sol, de revelatio, quia secreta quae vidit, plene intellexit, a Domino, non a malo spiritu: sa unde di.
Cit: Veniam aurem au visienes , re revelario ner Domisi. Est autem revelatio , amotio
velamenti. potest autem esse duplex velamen. Unum ex parte videntis; es hoc est infidelitas, vel peccatum, vel ὸ uritia cordis; oc de hoc lupra iii. a s. inur in ho.
diernum diom metamen positiam es super eoν eorum: aliud ex parte rei visae , quando scilicet res spiritualis proponitur alicui
sub figuris rerum sensbii iuva ; & de hoe
dicitur Num. xv. quod sacerὸOtes tradebant levitis vasa sanctuari velata, quia sci licet debiliores. non possunt spiritualia capere , secundum quod in seipsis sunt. Et ideo Dominus loquebatur turbis in parabolis, Matth. XLII. Conlequenter haliones , Ac revelationes huiusmodi ma ni testat Apostolus in speciali, loquens de se tamquam de alio: unde
'matuordecim . . . . raptum Qque ad tertium
earum: & ponit duas visioneς. Prima incipit hic; secunda vero incipit ibi , Et frio
huiusm odi sominem in Chrso .... quoniam raptus est in paradisum . Circa primam autem visionem utitur Apostolus quadam di-stinctione. Dieit enim se circa huiusmodi revelationem ιcire quaedim , & quaedamnetcirc. Dicit autem se scire b tria
scilicet. videntis conditionem , unde, Seio heminam in Chrso, visionis tempus , quia ante annos gnatuordecim. dc vi bonis fastigium, quia raptus usque ad tertino eatam.
Dicit autem se nescire videntis dispositi
nem, quia simo in corpore, seis extra eoum ,πιβιο . Videamus ergo ea quae scivit , ut per nota ad ignota facilius pervenire pos timus. Et primo videntis conὸ itionem, qua est laudabilis, quia in. Chrso, idest contor-mem Christo. Sed contra. In Christo nullus est nisi qui habet cari vatem , quia I. Ioan. xv. I 6. ὸicitur: is Qui maner in caritate , in Deois manet. Ergo e . scivir se habere ea-ritatem , quod est contra illud Eccle. I x.
I. . , Nescit homo utrum odio . . vel amor
is dignus sit. Respondeo; quod esse in Christo , potest intelligi duplieiter . Uno modo per fidem , & fidei laetamentum , secundum it lud Apostoli Galat. rat. 27. Quotquotis baptizati estis, Christum induistis, M scilicet per fidem , ct fidei sacramentum: &hoe modo scivit se Apostolus in Christo esse. filio moda dieitur aliquis esse in Chri-sso per caritatem. dc hoe modo nullus scit se esse in Christo certitudin liter, nisi per quaedam experimenta, & ligna, inquantumientit se dispositum , Ae coniunctum d Christo, itti quod nullo modo etiam pro pter mortem permitteret se separari ab eo: di hoc de se expertus erat Apostolus,
cum I. unde dic i, Dominἰ έb l. certe, Iiem certa . te l. iciunt d) Cliusto ,
543쪽
aeum dἰeebat Rom. v m. 33. 3, Certus diis nim sum quod neque mors, neque vita , , , neque Angeli , neque Principatus , ne is que Uirtutes, neque instantia, neque furi tura, neque torii tudo, neque altitudo , is neque protundum , neque creatura aliari separabit nos a caritate Dei . Undo. potuit habere huiusmodi ligna , quod esset in caritate Christi. Secundo visionis tempus, quod fuit con
veniens, quia, ante minos'uaf-rdecim: quia
quatuordecim anni transacti erant ab eo tempore quo viderat milionem usque ad
tempus quo scripsit hanc Epistolam: qua do enim hanc Epistolam scripsit , nondum. Apostolus erat positus ιn carcerem: re sic 'videtur quod fuit cima principium imp xii Neronis , a quo post multum tempus oecisus suit. Unde si computemus annos descendentes a principio imperii Neronis, usque ad quatuordeeim annos , manifeste
apparet quod Apostolus halluit has visiones in principio tuae conversionis . Ipse enim conversus fuit ad Christum anno quo Christus pass.s est. Christus autem passus est circa finem Tiberii Caesaris , quo mortuo successit Caius Imperator , qui vixit quatuor annis; post quem ta Nero factus est Imperator. Et sic inter Tiberium de Neronem suxerunt quatuor anni. Et sic ad ditis duobus annis de tempore Tiberii, quia nondum mortuus erat quando Paulus fuit eonversus , dc octo de tempore Neronis, quod fluxerat usque ad tempus 'uando scripsit hane Epistolam. relinquitur quod a te pore suae conversionis usque ad tempus quo hane 'Epistolam scripsit, fuerunt anni quatuordecim. Et ideo quidam dicunt satis robabiliter, quod Apostolus has visiones abuit in illo triduo, quo post prostrationem suam Domino stetit neque videns neque manducans, neque bibens: Ast. ax.
Commemorat autem tempus suae conversionis Apostolus, ut ostendat quod si a tem pore tuae conversionis tantum erat gratus Christo, ut talia sibi ostenderet; quanto
magis post quatuordecim ann a. Cum P rn-
secerit de in auctoritate Uud Deum , &in virtutibus, & gratia. Tertio videamus fastigium visionis, quod
quidem est excellens, quia raptus Maest adrmium ealum. Sed sciendum , quod aliud
est sinari & aliud rapi . Furari quidem
proprie est, cum res alleui latenter aufer. tur: unde Genes. xl. I 3. dicebat Ioseph :ia Furtim sublatus sum. Sed rapi pro.
prie dieitur quod subito , dc per violemtiam aufertur. Iob vi. I. ri Sicut torrens,, qui raptim idest subito , de rapide
transit in convallibus . inde est quod praedones, qui Niolenter expoliant, dicum tur raptores . Sed attende , quod aliquis homo dicitur rapi ab hominibus , sicut GnOch: Sa P. I v. Iro is Raptus est ne maliis tia mutaret intellectum eius. ΡΛliquan do rapitur anima a corpore: Luc. TD. 2 . , , Stulte, hae nocte animam tuam repetentia a te. Aliquando aliquis dicitur rapi a te ipso, quando propter aliquid homo esse itur extra seipsum, & hoc est idem quod extasis . Sed extra seipsum emitur homo & per appetitivam virtutem , ιὶ de
per cognitivam . Per appetitivam enim virtutem homo est solum in seipso quando curat quae sit ni sua tantum; emcitur vero extra ieipsum quando non curat quae sunt sua. sed quae perveniunt ad bona aliorum; dc noe iacit caritas . I Corinth. Im. F., , Caritas non quaerit quae sua sunt. Et de hae ex tali dicit Dionysius Iv. cap. de divin. Nomin.AEst autem extasim faciens divi.
nus amor, non sinens amatorem sui ipsius esse, is sed amatorum , scilicet rerum amat rum . Secundum eognitivam vero aliquis efficitur extra se quando aliquis extra naturalem modum hominis elevatur ad aliquid videndum c de isto raptu loquitur te hic Apostolus . Sed sciendum .
quod modus naturalis humanae cognitionis est ut cognoscat simul per vim mentalem, quae est intellectus , & corporalem a quae
est sensus. Et inde est quod homo non habet in cognoseendo liberum iudicium intellectus, nisi quando senius suerint in suo vigore bene dii posti , absque aliquo ligationis impedimento ; alias cum impediuntur, etiam iudicium intellectus impeditur. sieut in dormientibus patet . Tunc ergo
homo essieitur extra se secundum cognitivam , quando remouetur ab hac naturali
dispositione cognitionis , quae est ut intel- Iecius ab usu tensuum , di sensibilium rerum abstractus ad aliqua videnda moveatur . Quod quidem contingit dupliciter . Uno modo per desectum virtutis , und eumque talis desectus eontingat. scut aecidit in freneticis . θ' aliis mente captis dc haec auidem ab tractio a sensibus non est elevatio nominis. sed potius depressio, quia virtus eorum debilitatur . Alio vero modo per virtutem divinam, & tune proprie dicitur elevλtio: quia cum agens assimilet si
544쪽
raptus est videns manum seribentis In pa riete , ut dicitur Dan. v. Si vero eleveris per imaginationem . vel per spiritum ad aliquid supernaturaliter cognoscendum, sices rλptus ad secundum caelum . Sic raptus fuit Petrus, quando vidit linteum immissiimi de caelo , ut dicitur Act. x. Sed si aliquis, videret ipsa intelligibilia, & naturas ipsol rum non per sensibilia , nec per phantasmata, sic esset raptus usque ad tertium
bi patiens, abstractio quae fit virtute divina, dc est supra hominem , est aliquid altius quam si hominis natura . Et ideo raptus sic acceptus , definitur se: Raptus est ab eo quod est secundum naturam in id quod est supra naturam . in vi superioris naturae, elevatio. In qua quidem definitione tangitur eius genus , dum dieitur et vatio; eausa eruiens, quia vi superioris naisturae ; & duo termini motus , scilicet a quo , di in quem , cum dicitur ab eo iquod est seeundum naturam in id quod est f Sed sciendum est , quod rapi ad primum supra naturam. l caelum est alienari a sensibus corporalibus. Sic ergo patet de raptu; sequitur de ter- l Unde cum nullus possit abstrahi totalitermino raptus, scilicet ad quem , eum diei. la sensibus corporeis , manifestum est quod
tur, Usqua in tertium eatum. Notandum est'nullus potest dici simpliciter raptus in pri. autem, quod tertium caelum tripliciter ac- mum Caelum , sed secundum quid, inquan .cipitur. Uno modo secundum ea quae sunt tum contingit aliquando aliquem sie esse in- infra animam. alio modo secundum ea quae t tentum ad unum senium quod abstrahitur sunt in anima tertio modo secundum ea i ab actu aliorum . Rapi ad secundum eae in quae sunt supra animam. insta animam sunt i tum ess quando aliquis alienatur a sensu ad omnia corpora. ut dicit Augustinus in Lib. s videndum quaedam imaginabilia : unde ta- de vera Religione . Et se possumus acci, pere triplex caelum corporeum , scilicet aereum, sidereum, di empyreum . Et hoc nodo dieitur , quod Apostolus erat raptus uidue ad tertium caelum , id est utque ad videndum ea quae sunt in caelo empyre , Non ut existeret ibi, quia se scitet si suisset sve in corpore , sive extra corpus. Uel secundum Damasce na , qui non ponit caelum empyreum , possumus dicere , quod tertium caelum , ad quod raptus est Apostolus, est supra octavam sphaeram, ut scilicet evidenter videret ea quae sunt supra
totam naturam corporalem. Si autem acci
piamus caelum secundum ea quae sunt inles semper consueverunt fieri in extasi: &ideo Ati. x. quando Petrus vidit linteum , dicitur , quod iactus fuit in extasi . Paulus vero dicitur raptus ad tertium caelum,
quia sic fuit alienatus a sensibus, & sublimatus ab omnibus corporalibus , ut videret intelligibilia nuda & pura eo modo quo vident Angeli, & anima separata . &, quod plus est, etiam ipsum Deum peres emiam, ut Augustinus expresse dicit xis. super Gen. ad litteram, & in Glossa , & ad Paulinum in Lib. de videndo Deum . Nec etiam est probabile ut Moyses minister veteris tectamenti ad Iudaeos viderit Deum , & minister novi testamenti ad Gentes , & doctor ipsa anima , sc eaelum debemus dicere ali-i Gentium , hoe dono fuerit privatus . Un- quam altitudinem cognitionis quae excedit de dicit ipse supra m. s. Si ministratis
naturalem cognitionem humanam . Est au-l damnatisis fuit in gloria, multo M vir abuntem triplex visio : scilicet corporalis peri dat ministerarum iustit a 1n glaria . De Moysequam videmus , ct cognoscimus ain cor- i autem. quod viderit Deum per essentiam. pora ι spiritualis , sue imaginaria , qua vi. patet i nam ipse a Domino petivit Exodis demus smilitudines corporum . di i intelle- xxx m. a 3. ostende mihi faciem tuam. U. Qualis, qua cognoscimus naturas rerum in. Et licet tunc negatum fuerit sibi. non ta
seipsis . Nam proprie obiectum intellectus men dicitur , quod Dominus finaliter ne est quod quid est . Huiusmodi autem visones, si εant secundum naturalem modum sputa si video aliquid sensibile, si imaginor aliquid prius visum , si intelligo per phantasmata) non pollunt dici caelum. Sed tunc quaelibet istorum dicitur caelum quando est
supra naturalem facultatem humanae eo.
gnitionis: puta, si aliquid vides oculis eor. poralibus supra iacultatem naturae , sic es Taptus ad primum caelum. Sit ut Balthastargaverit et . Unde dieit Augustinus , quod concessian fuit et , per hoc quod dacitur Num. x M. 6. M Si quis suerit inter vos,, Propheta Domini , in visione apparebori et , vel per somnium loquar ad illum .is At veto non talis tervus meus Moyses , , , qui in omni domo mea εdelissimus est: 'Palam enim . & non per aenigmata vidit
Sed numquid seri potuisset Paulo , ut
sa corporalia, sive imaginat lar ἐε- eorrora spiritualia. sve Imagitaria.
545쪽
at,n raptus vigeret Deum Dieendum, quod non . Nam impossibile est quod Deus uideatur in vita ista ab homine non alienato a sensibus: quia nulla imago, nullum pha ta sima est lassiciens medium ad Dei essentiam ostendendam . ideo oportet quod ab Drrahatur, dc alienetur a sensibus. Tertio modo accipiendo caelum secundum
ea quae sunt supra animam ἔ dc sic triplex caelum est triplex hierarchia Angelorum , de secundum hoc Apostolus raptus fuit usque ad tertium eaelum , id est ad hoc ut videret essentiam Dei ita clare sevi vi. dent eum Angeli superioris, & primae hierarchiae, qui sic vident Deum quod immediate in ipso Deo recipiunt illuminationes, ct cognoscunt divina mysteria: dc se vidit
Si ergo se vidit Dei essentiam, scut Angeli superioris hierarchiae . ergo bene videtur quod Apostolus fuerit beatus, &per consequens fuerit immortalis. Respondeo, quod licet viderit Deum per essentiam , non tamen fuit beatus simpliciter , scd so. Ium secundum quid. Sciendum est autem, quod visio Dei peressentiam fit per lumen aliquod . scilicet Per lumen gloriae , de quo dieitur in Psal.
xxv. I . - In lumine tuo videbimus lu- ,, men . Sed aliouod lumen communicatur alicui ver modum passionis, alicui v ro per modum formae inhaerentis; sicut lumen istis invenitur in carbunculo , ct in sellis, ut forma inhaerens , id est connatum ratis effecta; sed iti aere invenitur ut forma transiens , dc non permanens , quia ltra sit abeunte sole . Similiter & lumen ἰgloriae dupliciter menti infunditur . Uno modo per modum sormae eonnaturalis saetae , dc permanentis, & sic facit mentem simpliciter Mitam . oc hoe modo insunditur beatis in patria, dc ideo dicuntur comprehensores , dc , ut ita dicam , visores . Alio modo contingit lumen gloriae a mentem humanam , sicut quaedam passio transiens ; dc sie mens Pauli fuit in raptu, lumine gloriae illust rata: unde etiam ipsum
nomen raptus ostendit , transeundo hoc
esse factum : & ideo non fuit simpliciter
glorifica tus, nec habuit dotem gloriae, cum illa claritas non fuerit effecta proprietas . Et propter hoe non fuit derivata ab antisma in corpus , nec in hoc statu perpetuo
permansit. Unde solum actum beati habuit an ipso raptu, sed non suit beatus.
Sic per hoe patet qnid Apostolus sei Vitin suo raptu, scilicet videntis conditionem, unionis tempus, cla visionis fastigium . Sequitur quid nescivit , scilicet utrum esset in corpore , vel extra corpus quod tamen dicit Deum scire: unde dicit: Sivo in
quod quidam intelligere voluerunt, ut T plus reseratur ad corpus , dicentes , Apo. stolum dixisse se nescire , non quidem an anima esset coniuncta eorpori in illo raptu , an non . sed an esset raptus secundum animam , dc corpus simul, ut se nulcorporaliter portaretur in caelum, sicut Habacuc portatus fuit , Dan. ult. an secundum animam tantum esset in visionibus Dei , ut dicitur Ezech. vi. 3. , , in viri sione adduxit me bὶ in terram Israel. Et iste fuit intellectus euiusdam Iuda, i . quem exprimit Hieronymus in prologo super Danielem , ubi dicit : A Denique ocis Apostolum nostrum dicit non satiue xuis sum affirmare se raptum in corpore, sessi dixisse: λυε in eorpore, stat e tra corpus , is ne eis: Deus scis. Sed hunc intellectum Augustinus maxime improbat XII. super Genes ad litteram , quia non convenit cum
aliis verbis Apostoli . Apostolus enim dicit
se raptum usque in tertium caelum : undescivit pro certo illud fuisse verum caelum. Scivit ergo an illud caelum esset corporeum . an incorporeum, idest res incorporea. Sed si fuit incorporeum, scivit quod corporaliter ibi rapi non potuit: quia in re incor porea non potest esse corpus. Si vero cor
poreum fuerat , scivit quod non fuit ibi
anima sine corpore : quia anima coniuncta
corpori non potest esse in loco ubi non est corpus; nisi caelum te corporeum dieatur similitudo caeli corporei. Sed siue, Apost ius non dixisset se scire quod es et raptus in tertium caelum , idest in s ni ilitudinem caeli , quia pari ratione dicere potuisset , quod fuisset raptus in eorpore , idest in
umilitudine corporis. Dicendum est erso, secundum Augustinum, quod divinam essentiam nullus in hac vita positus d &hac mortali vita vivens , videre potest :unde dicit Dominus Exod. xxx . 2O.
,, Non videbit me homo , de vivet idest, non videbit me homo nis totaliter
separetur a corpore , ita scilicet quod anima eius non insit corpori ut forma, vel f inest ut forma , tamen mens eius omniano in huius nodi uisione totaliter alienetur Uuu a sen-
546쪽
set a IN E P I S T. II. AD COR.
a sensibus. Et ideo dieendum est, quod hoc a est quod Apostolus dicit se nescire, utrum
se ilicet in illa visione anima eius fuerit totaliter separata a corpore , unde dicit , Sito exfra corpus vel utrum anima eius extiterit in corpore ut forma, tamen meneius fuerit a sensibus corporeis alienata . unde dicit , Sive in corpora . Et hoc etiam alii concedunt
II. ET scio huiusmodi hominem sive in corpore, sive extra corpus, nescio: Deus
scit quoniam raptus eth in paradisum , dc audivit arcana verba , quae non licet homini loqui . Pro huiusmodi gloriabor , pro me autem nihil, nisi in infirmitatibus meis . Nam dc si voluero gloriari , non ero insipiens e veritatem enim dicam . Parco autem , ne quis me exillimet supra id quod idet in me , aut aliquid audit ex me sosito primo raptu ponitur consequenter secundus raptus; & duo facit. Primo ponitur raptus . secundo raptus excellentia, ibi , Audivit areana voia. Sed notandum, quod Glossa dieit istum raptum cile alium a primo . Et si bene consideretur ,
bis legitur aliquid de Apostolo , ad quod
possunt isti duo raptus referri. Nam Ach. ix. legitur de eo , quod stetit tribus diebus non videns, dc nihil manducans, neque bibens; ct ad hoc potest reserri primus raptus , ut scilicet tunc suerit raptus usque ad tertium caelum. Sed Ac . xxi t. legitur, quod factus est in templo in stupore mentis . di ad hoc refertur iste secundus raptus. Sed hoc non videtur verisimile: quia quando in stupore mentis factus suit, missus iam fuerat in earcerem Apostolus; sed hanc Epistolam seripsit Apostolus diu ante e unde prius scripta suit haec Epistola quam Apostolus suisset in stupore . Et ideo dicendum est, quod differt iste raptus a primo quantum ad id quod raptus est . Nam in primo raptus est in tertium caelum , in seeundo vero in paradisum Dei . Si vero liquis tertium caelum acciperet corporaliter , secundum primam acceptionem cae lorum superius positam , vel si fuerit visio imaginaria ; postet similiter dicere paradisum corporalem , ut dioeretur, quod fuerit raptus in paradisum terrestrem . Sed hoc est contra intentionem Augustini, si eundum quem dicimus , quod fuit raptus in tertium caelum, id est in visionem intelli.
gibilium, secundum quod in seipsis , & in
propriis naturis videntur, ut supra dictum
est. Unde secundum hoc oportet ώ non aliud intelligere per caelum , dc aliud per paradisum, sed unum dc idem per utrumque , scilicet gloriam sanctorum , sed s eundum aliud di aliud . Caelum enim dicit altitudinem quamdam cum claritate , Paradisius vero quamdam iucundam suaviatatem . In sanctis autem beatis , dc An-elis Deum videntibus sunt excellenteraee duo et quia est in eis excellentissimλclaritas, qua Deum vident, Zc summa sua vitas, qua Deo fruuntur. Et ideo dicuntur esse in caelo quantum ad claritatem, dc in paradiso quantum ad suavitatem. Esa. lxv 34. , , Videbitis , dc gaudebitis . Fuit ergo utrumque collatum Apostolo, ut scilicet sublimaretur ad illam altissimam claritatem cognitionis , & hoe significat cum dicit, Ad ristium earum ; dc ut sentiret suavitatem divinae dulcedinis, unde diri
ri gna multitudo dulcedinis tuae , Domi- ne . Ap . I. I . , , Uincenti dabo is manna absconditum . Et ista dulcedo est gaudium de divina fruitione , de qua Matth. xxv. 23. dicitur : ,, Intra in gauis dium domini tui. Sic ergo patet terminus raptus, quia in paradisse , idest in eam dulcedinem qua indeficienter refieiuntur illi qui sunt in caelesti Hierusalem . Sequitur consequenter ipsius raptus excellentia , quia audivit ἀν- eana verba , qua non licet homini loqui . Ethoe potest dupliciter exponi . Uno modo ut ly homini construatur cum licet , dc I qui ι dc sensus est : Audivit areana verba . id est, pereepit intimam cognitionem de secre ta Dei essentia , quas per verba, quae scilicet verba non est licitum ut homini diearitur . Alio modo ut ly Mmini construatur solum
547쪽
so sum eum non liret ἰ & tunc est sensus :Audivit verba , quae verba non licet hominilequi , homini scilicet impersecto . Sciendum autem, quod, secundum Augustinum, Paulus est raptus sa ad videndum divi-siam essentiam quae quidem non potest vi. deri per aliquam similitudinem creatam :unde manifestum est quod illud quod Paulus vidit de essentia divina , nulla lingua humana potest dici : alias Deus non ellet incomprehensibilis . Et ideo secundum primam expositionem dicendum est : Audι vis, idest consideravit, areana verba , idest ma. gnificentiam Divinitatis , quam nullus homo potest loqui . Dicit autem , Audivit , pro vidit, quia illa consideratio suit lecundum interiorem actum animae , in quo idem est auditus, & visius, secundum quod dicitur Num. xis. g. is ore ad os loquitur et , re palam , di non per aenigmata, &,, figuras Dominum videt . Dicitur autem illa consideratio vilio, inquantum Deus videtur in hoc; & locutio, inquantum ho.
mo in ipsa instruitur de divinis . Et quia huiusmiai spiritualia non sunt pandenda simplicibus , & impersectis, sed persectis ,
secundum quod dicitur I. Corinth. Ir. 6. Q Sapientiam loquimur inter perfectos : ideo secundo modo exponitur, quod secreta quae ibi audivit ,, non licet mihi loqui
homini , id est imperfectis , sed spirituali.
bus, inter quos loquitur sapientiam . Pr vers. xxv. a. ,, Gloria Dei est celare ver .. bum . - idest . hoe ipsum quod necesse
est celare magnalia Dei , pertinet ad gloriam Dei. Psalm. lxiv. a. secundum translationem Hieronymi: c. is Tibi stet laus , is Deus, idest quod incomprehensibilis est
verbis nostris. Deinde eum dicit , Pro huiusmodi gloria-ιor , ostendit quomodo se haset ad gloriam: & circa noc tria facit. Primo ostendit se non gloriari de huiusmodi revelationibus . secundo insinuat se habere aliquid praeter illud , unde gloriari possit ,
ibi, Nam i, si voluero gloriari , non ero inmpiens. tertio assignat causam quare non glo riatur de omnibus , ibi , Pareo autem , πνρυιν me existimet Iupra id quod vider in me , aut aliquid audit ex me . Circa primum
sciendum est , quod hoc quod dicit , Pro
έuiusmedi autem gloriabor , pro mi autem nim
hii , potest duplicitet legi . Uno modo ut Apostolus ostendat se elle ipsum pro quosloriatur , ut scilicet ipse sit qui vidit has
a' ad divinam essentiam. b Ubἰ vuuata I .eron. Tibi silentium laus.
visiones . alio modo ut ostendat quod' alius: sit qui vidit has visiones. Sciendum est enim , quoὸ in homine duo polliant considerari , scilicet donum Dei, & humana conditio . Si ergo aliquis gloriatur in aliouo dono Dei ut a Deo accepto , illa est bona glo4ria : quia sic in Domino gloriatur , ut dictum est supra x. Sed si gloriatur de illo dono sicut a se habito, tune mala est gloriatio huiusmodi. I. Corinth. Iv. 7. is Quidis habes quod non accepisti λ Si autem ac- , , cepisti, quid gloriaris quasi non accep ris Dicit ergo Apostolus secundum hoe: Pra hut moui , scilicet visionibus, &donis Dei mihi collatis , gloriabor pro maeautem non idest, non gloriabor inde quasi a me acceperim, quia a Deo habui . Sed si pro me oportet gloriari , nihil gloriabor , nisi ii, inflemitaribus meis . idest, non habeo unde possim gloriari nis de infirma conditione mea . Si autem exponatur ut osten
dat alium esse qui vidit , eis ipse sit .
tunc est sensus , ut quasi loquatur de quodam alio , dicens e Pro huiusmodi gloriaόον ἔid est , pro illo homine qui hoc vidit , dc qui haec dona recepit', gloriabor ; sed proma , quasi velim manifestare me esse talem, nihil turiabor , nisi in infirmitatibus meis , id est de tribulationibus quas patior . Sed quia isti possent sib, dicere : o Apostole , non est mirum si non gloriaris , quia non habes unde glorieris: ideo Apostolus ostendit quod etiam praeter illas visiones habet aliquid unde possit gloriari se dicens : Licet pro huiusmodi homine glorier, & non prome. tamen etiam bene pro me possum gloriari r nam si voluero gloriari , vel pro huiusmodi tribulationibus , vel pro aliis mi bi a Deo collatis , vel etiam pro infirmi. tati tax , non ero insipiens id est , non insipienter agam . Et quare Heritarem enim dieam de aliis de quibus praeter dictas visiones gloriari possum . Dicit autem : Non ero insipiens : quia gloriabatur de his quae habebat: quando enim gloriatur quis de his quae non habet , stulte gloriatur : Apoc. I . IT'. D Dicis, quia dives sum, & nulis lius egeo , & nescis quia tu es miser , se dc miserabilis : V dc quia gloriabatur ex causi. sufficienti , ut ex praedictis est manifestum.
Consequenter autem cum dicit , Pareo axiem cte. ostendit rationem quare non
gloriatur de omnibus , si potest gloriari Gquae quidem ratio est , ut eis parcat : un Uuu 2 de
ego: in Te decet hymnus , Deas , in Sion. uz
548쪽
de dieit e Pareo autem ne quis ma existimet i quod videt , de conversatione mea exterio-
Iura id quod videt in me ; quali dicat et i ri , aut audit aliquid ex ma , idest ex d Possem de pluribus aliis gloriari , sed νaν- l ctrina praedicationis , dc exhortationis, fleri , idest parce glorior; vel pares vobis i instructionis meae: quia sorte crederent eum
commendando me , nolens esse onerosias esse vel immortalem , vel Angelum . Pro- vobis . Nam talia mihi Deus concessit ,sverb. xi. 12. is Vir prudens tacebit . quae si sci r et is , reputaretis me multo ma-slbid. xxix. m. is Totum spiritum suumiorem. dc haec sunt dona gratuita multa , is profert stultus. sayiens differt, & reler quae habebat Apostolua, ex quibus hominestis vat in posterum. Vel dicit, Pareo a. huius mundi consueverunt plus commenda- rem oec. pro detractoribus, scilicet pseudo, re homines, dc maiores eos reputare, quam cui dicebant eum gloriari ex elatione , ocex gratum facientibus. Et ideo dicit: N non ex causa , neque de his quae in ipsolo ex gratuitis commendari ἰ & ideo par terant . Et ideo dicit : Pareo aaerem , id est eo, idest non glorior. Et quare λ Ne quis ex iparee glorior , ne quis pseudo existimer m si et ma commendaro , vel gloriari , Iupνa excedere elationis spiritu sena id , id est id saod videt in mo , aut alistita anuit oxiin aliquid , quod videt in me, vaι audit exmo. Vel aliter. Homo dupliciter cognosci- ma , idest supra polle meritorum . Psalm. tur e per conversationem , dc doctrinam e xxx. r. A Domine , non est exaltatum luam . Apostolus autem nolebat aliqua de se cor meum, neque elati sunt oculi mei. se dicere, licet posset , quae excedebant i citi est. m. 2o. is Quanto magnus es , hu- vitam , dc doctrinam luam . Et ideo pareotis milia te in omnibus. . aurem, , .a vis existimee ma esse μνα id l
ET ne magnitudo revelationum extollam me, datus est mihi stimulas eam is . meae , angelus satanae qui me colaphizet . Propter quod ter Dominum rogavi , ut discederet a me : Ec aixit mihi : Sufficit tibi gratia mea : nam virtus in infirmitate persciter . Libenter igitur gloriabor in infirmitatibus meis , ut inhabitet in me virtus Christi . Propter quod placeo mihi in infirmitatibus meis , in contumeliis , in necessitatibus , in persecutionibus , in angustiis pro Christo
Cum enim infirmor , tunc potem sum Hla agit de temedio adhibitu eontra su- magnos in morbis corporum graviter assii perbiam . Ac circa hoc tria facit :agii&, quod plus est, ad curandum maio-
primo enim ponit remedium adhibitum ira crimina, permittit incidere in minora j secundo manifestat suam orationem de re- etiam mortaua . Inter omnia vero peccata medio removendo , ibi , Propter quod rorigravius peccatum est superbia : nam sicut Dominum 'Tavi, ut diycederet a mo . tertioicaritas est radix, de initium virtutum; salaunuat Domini responuonem assignanti, ra-lsuperbia est radix , dc luitium omnium vitionem de adhibito remedio, ibi , Es diripitiorum. Eccli. x. I . ,, Initium omnis yeC- mihi Dominus: Sm e tibi gratia mon. Cir- - eati superbia. Quod sic patet. Caritas ea primum sciendum est , quod plerumque enim ideo dicitur radix omnium virtutum , sapiens medicus procurat , dc permittit su- quia coniungit Deo , qui est ultimus finis diservenire infirmo minorem morbum , ut unde sicut finis est principium omnium ope. maiorem curet, vel vitet; taut ut curetirabit i um, ita caritas est principium omnium
spasmum, procurat febrem. Hoc evidenter virtutum. Superbia autem avertit a Deo:
in se beatus Apostolus a medico animarumssuperbia enim est appetitus inordinatus say Domino nostro Iesu Christo iactum ostendit .ippopriae excellentiae. Si enim aliquis appe- Ch istus enim , velut medicus animaru mitte aliquam excellentiam s. b Deo , si mo- summus, ad curandum graves animae mor- derate quidem appetit, dc propter bonum ,
bos, permittit plurimos electos suos , dcitullinςD Potest i ii vero non debito ordi
549쪽
ne , potest quidem alia vitia incurrere , scilicet ambitionis , ta avaritiae, seu inanis gloriae, & huiusmodi tamen non est proprie superbia, nisi quando quis appetit excellentiam non ordinando illam ad Deum. Et ideo superbia proprie dicta separat a Deo , dc eu radix omnium vitiorum , Ac pessimum omnium: propter quod Deus res stit superbis , ut dicitur Iacob. Iv. Quia ergo in bonis est maxime materia huius vitii, scilicet superbiae, quia eius materia est bonum; permittit aliquando electos suos impediri ex aliqua sui parte, ut per infirmitatem, vel per aliquem defectum , & ali quando etiam per peccatum mortale , ab hu. ivlmodi bono, ut sic ex hac parte humilientur, quod ex illa non superbiant ἱ & homo sic humiliatus recognoscat se suis viribus stare non posse . Unde dicitur Rom. vi I. 23. Diligentibus Deum omnia cooperan- , , tur in bonum : non quidem ex eorum peccato , sed ex ordinatione Dei . Quia igitur Apostolus magnam habebat su- Perbiendi materiam de quantum ad spi-Titualem electionem , qua a Domino elestis est : Actor. ax. 13. Uas electio se nis est mihi iste : V dc quantum ad secretorum Dei cognitionem , quia hic dicit se raptum in tertium caelum , & in paradisum, ubi audivit arcana verba, quae non licet homini loqui : Ec quantum ad
malorum perpessionem , quia supra X1. 23. b D eareeribus plωνimis , is infirmi utibus ...ur vir tis easus fum σe. de quantum ad vir ginalem integritatem r quia , , volo omnesse esse simi de ego : I. Corinth. VII. 7. Ec quantum ad bonorum operationem, quia
supra l. Corinth. xv. 1 n. ὶ - Plus omnibus se laboravi : de speei aliter quantum ad maximam scientiam qua emicuit, quae specialiter inflat : ideo Dominus adhibuit ei remedium, ne in superbiam extolleretur :de hoe est quod dicit : Et ne magnitudo
et elati is mihi factae extollar me in supe biam . Eccli. v I. E. A Non te extollas in is cogitatione animae tuae , velut taurus ,ri ne sorte elidatur virtus tua per stultiis tiam. Psalm. I xxxv a. t 6. - Exaltatus, , autem humiliatus sum , de conturbatus.
Et dieit, ut ostendat sibi factas soru revelationes praedictas: Datia, s mibi, lust ad meam utilitatem , de humiliationem . Iob X T. 22. is Elevasti me, dc quasi super venis
is tum ponens eIisisti me valide. Darαι ,
inquam, mihi stimulus, crucians cor pus meum per infirmitatem corporis , ut an inis sanetur : quia ad litteram dicitur , quod fuit vehementer auIicius dolore yliaco . Uelst
mulus carnis mea, idest concuplicentiae sum gentis ex carne mea , a qua multum inte-itabatur. Rom. v . rs. Non enim quod
is volo bonum , hoc iacio ; sed quod nolo
is malum , hoc ago . igitur ego iple men--. te fervio legi Dei , carne autem legi,, peccati. Unde Augustinus dicit, quod inerant ei motus concupiscentiae quos tamen divina gratia refrenabat. Ille, inquam, stimulus est angelus satana , id est angelus malignus. Est autem angelus a Deo missus, seu permissus, sed latanael quia satanae intentio est ut subvertat. Dei vero, ut humiliet, & probitum reddat . Timeat peccator, si Apostolus, & vas electionis sem-
De se, ratione autem huius stimuli reis movendi , solicitus erat Apostolus : unde propter hoc orabat ; de hoe est quod subdit: PrWυν quod υν Dominam rogata ut dia se ederer a me . Ubi sciendum est, quod infirmus nesciens processum medici apponentis mordax emplastrum, rogat medicum ut removeat quia tamen sciens medicus causam quare faciat , scilicet propter sanitatem, non exaudit eum , quantum ad voluntatem petentis , magis curans de eius
utilitate . Sic Apostolus sentiens stimulum sibi gravem esse, ad singularis medici confugit auxilium , ut eum removeat . Te enim expresse , dc devote rogavit ut Deus tolleret ab eo , scilicet stimulum . II. Paralip. IX. I 2. is Cum ignoremus quod age- is re debeamus , hoc solum habemus resi- , dui, ut oculos nostros dirigamus ad te. Forte pluries hoc petiit; sed expresse , de instanter ter eum petiit i ves ter , idest multoties: ternarius enim est numerus persectus . Et vere ipse rogandus est , quiari ipse vulnerat , Ac medetur: Iob v. rῖ.
dc Luc. xx . 46. is Orate ne intretis in ,, tentationem.
Sequitur responso Domini : Et dixis αἰ- εἰ Dominus: Sufeis tibi traria mea . Ubi duo facit Primo ponit Domini responsionem ;secundo responsionis rationem a signat , ibi,
Nam virtus in infirmitate permittir . Dicit er
550쪽
Stis is tui traria m/a ἰ quas dicat: Non est tibi necessarium quod infirmitas corporis recedat a te , quia non est periculosa ,
quia non duceris ad impatientiam , cum gratia mea consortet te nec infirmitas concupiscentiae , quia non protrahet te ad Peccatum , quia gratia mea proteget te . Rom. ID. 24. - Iustificati gratis per gra-- tiam ipsus. Et vere lassicit gratia Dei ad mala vitanda, ad bona facienda , dc ad
vitam consequendam aeter iram . I. Corinth. v. Gratia Dei sum id quod sum. Roman. v I. 23. is Gratia Dei vita aeter-M na. Sed contra loan. xv. I 6. ,. Quidquid γ- tieritis Patrem in nomine meo , dabitis vobis . Aut ergo Paulus discrete petiit , dc tune debuit exaudiri , aut indisecrete, dc tunc peccavit. 'Respondeo: Dicendum est, quod de una de eadem re potest homo dupliciter loqui: uno modo secundum se, dg naturam illius rei; alio modo secundum ordinem ad aliud. fit hc contingit quod illud quod est malum secundum se , dc vitandum, secundum ordinem ad aliud est appetendum; sicut potio
inquantum secundum se est amara, est vitanda tamen qui considerat eam secundum ordinem ad sanitatem , appetit eam . Erpo dclii mulus earnis secundum se est vitandus ut affligens inquantum vero est via ad virtutem , dc exercitium virtutis , est appetendus . Apostolus autem quia nondum revelatum ei erat illud secretum divinae providentiae , ut ad utilitatem suam a) es deret, considerabat sibi malum quantum in se est; oc ideo petierat suam amotionem
nec in eo peccavit. Sed Deus, qui ordina verat hoc ad bonum humilitatis suae , non exaudivit eum quantum ad eius voluntatem quod tamen sciens postmodum Apostolus gloriabatur cum diceret infra : Lia senior igituν gloriabον in infirmitaribus meis , ut in abitet in ma virtus Christi . Et licet non exaudierit eum quantum ad voluntatem , exaudivit tamen eum , dc exaudit sanctos suos quantum ad eius utilitatem .
Vnde dicit Hieronymus in epistola ad Paulinum : ,, Bonus Dominus , qui saepe nonis tribuit quod volumus , ut tribuat quod D mallemus. μRationem autem suae responsonis subdit
consequenter cum dicit , Nam v νtur in in. firmitate pestitur . Mirus modus loquendi. Hrtus in infirmitare perdicitur. Ignis in aqua aὶ crcderet b l. .mittitum est. sc ni
crescit. Intelligi vero potest hoe quod di
citur , Virrus perficituν in infirmitata , dupliciter , scilicet materialiter , & occasiona ἀliter . Si accipiatur materialiter , tunc est sensus : Vistus in infirmitate nocitur ; id- est , infirmitas est materia exercendae vir tutis: dc primo humilitatis , ut supra dirictum est : secundo patientiae : Iac. I. 3. Tribulatio patientiam operaturr tertio temperantiar: quia ex infirmitate debilitatur fomes , dc temperatus essicitur quis . . Si vero accipiatur occasionaliter , tunc virtus in infirmitate tremitu idest, occasios b est perveniendi ad perfeciam virtutem ἔquia homo sciens se infirmum , magis solicitatur ad resistendum de ex hoc quod
magis resistit, Ac pugnat , essicitur exerci. tatior, dc per consequens sortior :.dc ideo in Levit. legitur, α Iudic. iii. ouod D minus noluit destruere omnes, habitatores terrae . sed aliquos reservavit, ut scilicet filii Israel exercitarentur pugnando cum eis. Sic etiam Scipio nolebat destructionem civitatis Carthaginensis, ut scilicet dum Romani haberent hostes exterius, non sentirent hostes interiores ἰ contra quos durius bel lum est , quam contra exteriores , ut ipse dicebat.' Consequenter ponit Apostolus effectium 'huius responsionis dominicae , dicens :
bento gloriaboν in infirmitatibus meis, ut i Labiret in me vistus Christi . Ponit autem
duplicem ei sectum . Unus est gloriationis: unde dicit : Quia virtus mea perficitur in infirmitatibus, igitur libenter gloriabo in ἐπ- semitatilus meis , idest mihi ad utilitatem meam datis: dc hoc quia magis coniungitur Christo . o Mihi autem abst gloriari , , nisi in cruce Domi rei nostri Iesu Christi: Galat. ult. r4: Eccli T. 34. is Qui in pauis pertate gloriatur , quanto magis in sub M itantia Et ratio quod libenter gloria bor, est, aer habitet is me visos Christi, ut scilicet per infirmitates inhabitet, de consit inmetur in me gratia Christi. Esa. xl. 29
A Qui dat se lapso virtutem, dc his qui
ri non sunt, sortitudinem, dc robur multi-- plicat. Alius effectus est gaudii : unde dicit: Propter quod complaeeo mihi in in firmitatibus meis dc circa hoc duo iacit . Primo ponit huiusmodi effectum ; seeundo huius effectus rationem assignae, ibi , Cum
tem effectum gaudii, Ac materiam gaudii. Dicit ergo : Propter quod , quia virtus Chri