장음표시 사용
381쪽
m Donationi f. 570T. 9. L. D. V. de judic. Vocatur hoc Gnos-eium eo etentiae , de quo diximus infra g. ii 99. seq. Denique & res alienae utilitatem praestare possunt; ergo & hae donarL queunt. Posset id iniquum alicu, videri ; nam quid nisi suri una est , alienam rem donare, vel de alieno ludere corio Sed id probe observandum, hic non quaeri ad ejusmodi rei alienae donatio dominium valide trani-serat ρ id enim negatur,. quia quod donator non habet, in donatarium transferre nequit.. Nec qua
ritur jam , an ejusmodi rei alienae donatio praejudicet vero domino λ nam & id negandum, quia nemini rerum suarum dominium auferri invito potest, nisi in pini iam. Itaque haec donatio non obstat vero rei domino, quo minus rem illam possit vindicare lea donatario & quocumque possessore . Sed id tantum volunt jura, si quis rem alienam donavit, & donatarius illana b. f. Accepit, ignorania illam: alienam esse, quod tunc dO- natarius. pet usucapionem adquirere dominium possit, si verus domi nus rem suam iusto tempore non vindicavit, i. e. si rem mobilem a donatario per ἰtriennium ,. rem immobilem inter praesentet per decennium, inter absentes per vicennium possideri passus sit, quia tunc dominus vere rem Suam
pro derelictae habuisse censetur , 3. 4S9.
Quae adhuc de personae donatoris & donatarii,
nec non de rebus, quae donari possunt, diximus , ea utrique donationi inter vivos. & mortis caussa
Communiae Suntia Sequitur, ut ostendamus
d orantia Disserunt x mori, donand/.. Donati inter vivos, quia tantummodo Paetum est, nonat equirit quicquam aliud praeteT consensum, adeoque nullis. Sollemnitatibus opuu est. At donatio mortis caussa , quia simul de natura ultimarum voluntatum participat, quttvludi testibus praesenti
382쪽
Dillerunt ratione libertatis donandi. Quia enim
periculum est, ut ne qui inter vivos donant, ad mendicitatem redigantur . si nec finem, nec modum donandi facerent, provide cautum est ut, si quis ultra quingentos solidos i. e. ultra 2ODO. flor. Carol. donare velit, eam donationem actis
insinuet, & si ea insinuatio judicialis omissa fuerit, tunc id, quod ultra uooo. Carolinos donatur , non valeat. L. 56. g. tili. C. h. t. At donatio mortis caussa quum demum post mortem
valeat, donatorem non reddit pauperiorem, &hinc quantacumque sit, non indiget insinuatione. L. Mit. C. de mori. eatiss. donat. 5) Disserunt esse-fiu. Nam donatio inter vivos in continenti valet,& semel facta altero invito revocari non poteSI. Quae enim mutuo consensu in idem placitum contrahuntur, ea non nisi mutuo dissensu, non autem alterius patientia , rescindi possunt. At mortis caussa donatio, quia de ultimarum voluntatum natura participat, g. 456. semper est revocabilis, quia voluntas hominis ambulatoria censetur usque ad mortem, g. I. InSr. h. t. L. I 6.L. 5Ο. ff. de mori. eaura. Eon. 4 Disserunt translationis dominii. Donatio inter vivos est quidem titulus ad transferendum dominium habilis , g. 559. Sed titulus non nisi jus ad rem tribuit. Jus vero in re demum nascitur ex subsequente traditione, g. 550' . &- donatae dominus non prius fio , quam ubi traditio accessit, g. 4o. Inst. de rer. diυis. Contra quia donatio mortis caussa similis est ultimae voluntati, g. 456.
per ultimas autem voluntates dominium ad nos transit sine traditione, simulae mors testatoris vel donatoris subsequuta est, g. 559. , hinc &mortis caussa donata statim nogtra fiunt simul ac donator decesserit, modo donationem vivus non revocarit. L. i5. L. 5O. Fide mori. e. don.
Diste tulit 5) ratione soliationis. Qui ex donatione
inter vivos convenitur, gaudet beneficio competentiae, nec in solidum condemnatur, sed quantum facere potest, uti diximusiad 459. 5 Contra ν
383쪽
De Donationibus. . 38 itra , si heres solvere jubetur donationem mortis caussa , & ipse non habet salvam quartam bono. rum partem, potest detrahere quartam falaidiam, de qua ex instituto disseremus infra g.i6 b. seq. Disterunt denique si aditonibus. Si enim quaeramuS, qua actione persequamur donationem inter vivos λ jam paullo ante dictum est, eam esse pactum. Pacta aure Romano non producebat actionem, praeterquana si vel legitima essent, vel praetoria, vel adjecta contraei ut bonae fidei, g. 777. Tale pactuna legitimum est donatio inter vivos: quia ei lex adsistit, jubetque ut donatio promissa tradatur, 3. 55. C. h. t. Quum ergo ex omnibus pactis legitimis nascatur condictio ex lege g. ra57.; consequens est, ut & donatio inter vivos petenda sit condictione AEx lege, nempe ex L. 55. g. 4. 5. C. de don. , nisi donationi accesserit stipulatio. Eo enim casu ex stipulatu agi potest, pr. Inst. de veta. obi. Contra donatio mortis caussa similis est ultimis voluntatibus, g. 456. , di hinc eaedem inde actiones nascuntur ac ex legatis, nempe personalis ex testamento, hypothecaria , & rei vindicatio. Has enim amoves ex
legatis nasci diximus infra g. 659.
Paullo ante monuimus, donationem inter vivos non esse revocabilem, 46o. 5 & ita se habet re gula. Sed quemadmodum vix regula quaedam est sine exeeptione , maxime in iurisprudentia, L. Ioa. ff. de reg.,ν. , ita idem hic contingit. Reum, catur enim donatio, I si sit inineiosa L. 5. L. . C. de in . do. Quid inofficiosum sit, paullo post dicemus ad tit. de inofficioso testamento, nempe omne illud inofficiosum vocamus in jure, quo liberi, parentes, vel fratres & SOrores laedum tur in portione legitima. Sic dicimus restamem ttim in piosum , quo his personis portio legitima non relicta di dotem ino Veiosam, quae tanta est, ut liberis reliquis salva non sit legitima:
384쪽
onorionem inomiosam, per quatri liberi donatoris in legitima portione laeduntur. Et haec, ut dixi, potest revocari. 2 Bevocatur etiam quicquadultra D. solidos donatum sine insinuatione judiciali. Homines quidem natura non sunt ad do. nationes. ita modicas proclives, sed tamen aliquando ita donant, ut sibi ipsis Non parcania Ouum itaque reipublicae intersit & expediat, nequis Te sua male utatur, g. 2. Inst. de iis qui sui
me I adian. jur: , & profusio sit potius quam liberalitas quidquid, cui ratio non constat; hinc cautum, ut qui ultra D. solidos quos hodie aureos Hungaricos interpretamur donare velit., eam donationem judicialiter ad acta insinuare teneatur , L. II. U. L. 5 . pr. L. 56. sn. C. dedo n. Quod si itaque. haec insinuatio ad acta omissa sit, donatio quidem ualet ad D. solidos, sed
quae ultra hanc summam donata sunt, jure possunt revocari. Quid vero, si plures donationes diversis temporibus factae sint, e . g. ante ariennium 2Go. Solidi, ante biennium Soo. , superiore
anno Ooo.; an ita quoque invalidum est quod ultra boo. solidosi sine insinuatione . donatum λ Id negandum, modo illa summa non in fraudem legis divisa sit. L. 54. g. 2. C. h. t. Quid si quotannis certa summa donata λ Resp. Si ad vitae tempus donata, insinuatione non opus esse, quia incertum est quamdiu victurus sit donatarius: ubi autem & heredum fit mentio, insinuationem Omnino accedere oportet, quia satis certum est illam summam annuam D. solidorum quantitatem
excedere posse. L. 54. g. 4. C. h. i. Sunt etiam quaedam donationes , quae plane insinuationem
nullam requirunt, quantumvis magnae sint; Veluti si quid donatum α ad redemptionem captivorum L. 56. pr. C. h. t. , s) ad refciendas aedes incendio ruinave collapsas, L. 56. g. 2. C. Od.; γ si donario militibus facta a tribuno militum, L. 56. g. a. C. eod. ; si donario sit reciproca vel relmineratoria. Sane enim si ego sponsae dono annulum M. solidorum, & illa mihi itidem
385쪽
De Donationibus. 583dem donat annulum e. g. DC. Solidorum , neutra pars laesa est, it g ut insinuatione sit opus. 5 Revocatur etiam donatio propter donatarii ingratitudinem. Ingratitudo autem quum vel simplex
sit, si quis bene laetori non benefacit, vel praegnans , si quis benefactori aegre facit: hie prior non sufficit ad revocandum donationem, sed speciatim requiruntur vel a atroces injuriae, vel b) insidiae donatoris vitae structae, vel sc ut impiae manus donatori illatae sint, vel d) ut magnae bonorum donatoris parti insigne damnum, intulerit donatarius. Sedes hujus doctrinae est in
L. ult. C. de revoc. don. Ex qua & id notandum donatorem quidem donationem ab ingrato revOcare posse ,,non autem ipsius heredes. Si enim ipse donator non revocavit, injuriam hanc censetur remisisse; & generalis esῖ illa regula, actiones, quae ad meram υindictam tendunt, seredibus non dantur. Immo nec contra heredes ingrati donatarii actio ad revocandam donationem competit, quia ad vindictam comparata est, & vindicta locum non habet nisi adversus eum, qui nos adiecit injuria , nec autem heres donatorem nullatenus laesit, L. 7.C. de reυocat. don. ) Revocationi donationis locus est ob supervenientiam libero-yum ; idque probant ex L. 8. C. de reυ. don. ad quam legena prolixum commentarium conscripsit JCtus eruditus Andr. Tiraque lius. Sed sane lex illa tantum loquitur de casu speciali, si mronus libertis bona omnia vel eorum partem donavit, &postea susceperit liberos. Jura autem Patronorum non Statim sunt ad alios porrigenda. Ast doctores tam late interpretantur hanc legem, ut Omnibus donatoribus hoc jus indulgeant, immo & ipsis
liberis dolatorum Supervenientibus. MeriII. Obs. L. II. e. 54. Et quamvis non alia Pratione utantur , quam quod nemo videatur alienas successiones propriis anteponere, L. 5O C. de fideicomm. nihilominus tamen, ut fit , haec erronea interpretum sententia in foro triumphat.
386쪽
Lis r II. Tit. m. g. CCCCLXIII.
Superest species quaedam donationis singularis, puta donario pro pter nuptias. Illa olim vocabatur - φέ ρνη, yel donatio ante nuptias, quia 'constante matrimonio conjuges sibi invicem donare non poterant. Postquam autem id mutavit Justinianus , & marito indulsit ut & uxori jam sibi nuptae donationem ejusmodi constituere posset: non ampliuS quadrabat. rei vocabulum, & hinc Justinianus voluit, ut in posterum vocaretur donatio propter nuptias g. 5. Inst. f. t. Est vero donario propter nuptias, quam maritus uxori vel sponsus Sponsae facit in securitatem dotis. Dico in seciaritatem dotis ς & hinc si sponsus sponsae e. g. annulum vel aliud quid donat sine respectu ad dotem, ea vocatur Iargitas sponsalitia, de quae volvenda L. I 6. C. de don. ant. nupt. Quum ergo in servitutem dotis detur , consequens est I ut doti ratione quantitatis & conditionum sit similis. Ita enim expresse sanxit Justinianus N . XCVII, quod olim se aliter habebat. Hinc e. g. si uxor marito infert dotem Ioooo , tantumdem maritus uxori donat propter nuptias. 2 Ut in
uxorem constante matrimonio non tran eat dominium , sed tantum jus pignori, in bonis mariti ,
L. 29. C. de jur. do t. Νου. LXI. e. i. prine. 5 Ut nec fructus rei hunc in modum donatae uxor percipiat constanie matrimonio. Nam si perciperet uxor fructus , tunc dos inutilis fieret marito
L. 29. C. de jur. Pot. L. IO. C. eois. Dos enim datur ad serenda matrimonii onera. Fingamus vero, uxorem mihi constituisse dotem Ioooo: mei te propter nuptias donasse IoOOo; sane si tunc
ego perciperem fructum dotis 5oo. forenorum,&uxor fructus donationis propter nuptias itidem 5oo. forenorum, tunc sane ab ea nihil accepissem , & illa dos mihi non prodesset ad serenda
387쪽
3M, TIT. VIII. QUIBUS ALIENARE LICET, VEL NON
6. CCCCLXIV. Sequitur titulus de iure alienandi, in quo & regula notanda & duae exceptiones. Reeuia est: dominus potest rem suam alienare. Fluit enim id ex
natura & definitione dominii. Nani supra g. 555. diximus, dominium esse jus in re corporali, ex quo iacultas de ea disponendi eamque vindicandi
nascitur. Si ergo conjuncta cum dominio est iacultas libere de re sua disponendi, facile sane adparet, licere etiam ei alienare rem suam. Deinde &ex definitione alienationis haec regula prono alveo fuit. Alienare enim est abdicare se dominio suo,& illud transferre in alium. Atqui id nemo potest praeter dominum, quum dominium quod quis non habet, in alterum transferre omnino non possit. Haec itaque est regula: at illa patitur duas exceptiones, de quibus h. t. agitur, quasque Theophilus in paraporari Inst. h. t. non ineleganter V at -ρἀδοξα positiones paradoxa. Nempe I aliquando contingit, ut aliquis sit dominus & tamen alienare nequeat; Fod demonstratur g. 465. seqq. I. . Aliquando qui non est dominus, hahetius alienandi; de quo g. 467. seq. f. CCCCLXTI. Aliquando dominus non potest alienare. Idque imperator probat exemplo mariti, qui est dominus dotis, nec ramen semper habet jus alienandi. Dominium dotis consequi maritum acriter negat A. A. Pagenstecher in Aphoris. Inst. g. 74. p. unde id ante omnia probandum, & argumenta viri
388쪽
Justinianus euin diserte dominum vocat. b) Iri L. 7. g. 5. de fur. Eo t. Vice plus si inplici repetit Ulpianus, dotem esse in bonis mariti eam fieri mariti , ejus inci circ. c) Id probatur ex effectu. Dominium consistit in facultate de re sua disponendi. Jam vero facultatem habet dominus, adeo ut & servis dotalibus testamento libertatem dare possit, L. S. C. deis r. Eot. Dominus quoque habet
facultatem vindicandi. Jam uxor constante matrimonio dotem vindicare non potest, L. I. h. t. L. P. C. de rei vind. Contra, eam jure vindicat maritus, L. 24. J. rer. amot. Cum ergo solus dominus gaudeat iure vindicandi, L. 25. γL. 24. C. de rei vind. , manifestum est, maritum esse dotis dominum. Contra hanc veritatem ab omnibus JCtis accuratioribus defensam aliquot argumenta obvertit Cl. Parens techerus. Nam sa) in L. 5o. C. de jur. Eor. dicitur, Quod Iegum stibiia ditate transitus rerum dotalium in matrimonium mariti videatur feri, ideo rei υeritatem non δε- Ieri vel consendi. Inde colligit Pagens t. maritum
quidem dominum dotis videri subtilitate iuris, non
autem eum revera esse dominum. Sed respondemus, imperatorem ibi loqui de jure uxoris indorem, dissoluto matrimonio, adeoque horum Ver-bbrum sensus est: quamvis maritus subtilitate legum sit dominus dotis constante matrimonio, revera tamen uxoris dominium tantum quiescere, &reviviscere simul ac dissolutum sit matrimonium.
Id vero nemo negat bὶ dotem nonnumquam consistere in re incorporali, veluti in usu fructu, jure coquendi cere visiam & similibus; jura autem non posse esse in dominio, g. 555. Sed respondeo, α si dicimus maritum esse dominum rei dotalis, supponendam es Se rem corporalem, in qua locum habere possit dominium, e . g. agrum, fundum, pecuniam. β) Si vel . maxime jura tamquam res incorporales non sint in dominio, tamen eas esse
in bonis, L. 49' ff. de V. S. Haec autem distinguunt quidem jura verbis, quum effectu revera
sint eadem. Itaque satis animadvertimus, mari tum
389쪽
Quibus Ilienare Licet Vel Non. 58
tum esse dotis dominum. At quamvis id expediti iuris sit, tamen ei adempta est ex parte libera alienandi facultas, & quidem per legem Iuliam de adulteriis. Pauli. Rec. Sent. I. II. Tir. 24. Quum enim frequentissima Romae essent divortia, & ma, ritus fere pro lubitu uxorem domo expellere posset, adeo ut Seneca eleVnter dicat, uxorem sua aetate non consuIibus, seae maritis numerasse annosISaepe contingebat, ut uxor repudiata , cujus dotem omnem iam absumpserat maritus, ad mendicitatem redigeretur. Hinc earum misertus Augustus sanxit, ut marito non liceret alienare landum do talem Italicum invita uxore, nec eumdem Oppignorare quamvis volente uxore. At Iustinianus in hac re duas res emendavit L. tin. g. I 5. G. de rei
ux .act. Nam caὶ sustulit discrimen inter fundum dotalem Italicuna & provincialem , b inter oppignorationem & alienationem, adeoque prohibuit, ut randus dotalis qualiscumque sive Italic s, sive
proυincialis , a marito nec alienari nee oppignorari possit, sive consentiat avxor, Siυe refragetur.
Quam facile enim solet marito blanditiis expugnare animum uxoris, ut in alienationem consentiati Quare observandum, a non omnis dotis prohibi- Iam esse alienationem, sed fundi tantum dotalis. Si enim dos consistit in re mobili, nullum est dubium, quin maritus eam possit alienare. b) Nel undi quidem, sic. rei immobilis alienationem
semper esse prohibitam. Nam exceptus est iundus dotalis aestimato datus. Si enim aestimatio venditionis caussa facta est, dominium planum transit in maritum , & contentam esse oportet mulierem, si soluto matrimonio aestimationem recipiat, L. Ioe
g. 4. L. 5. C. de jure dor. 5ὶ Ne quidem dotis
inaestimatae alienationem semper prohiberi. Admit ritur enim necessaria, qualis est quae fit ob aes alienum uxoris, L. a. m. de fundo rit., vel in ejusdem manifestam utilitatem, L. 26. L. Alt. st.
390쪽
Libor II. Tit. VIII. g. CCCCLXVI.
Vidimus primum exemplum domini, cui tamen alienare non licet. Alterum αδ nobis exhibet μι-piι s. Is enim & paterfamilias est & rerum suarum dominus, atque ac minor, & tamen neuter alienare potest, quia sua tutela vel curate la sunt constituti, adeoque non habent liberam res suas alienandi facultatem. In eo tamen discrimen est,
quod alienatio a pupillo facta ipso jure nulla est, lacta a minore valet, si accesserit jusjurandum, quod ex minore majorem facit per famosissimam ques. Sacram. pubertim. C. si a . vendit. Cum ergo pupillo alienare non liceat, sequitur i ut nec mutuam dare possit pecuniam. Mutuum enim esse alienationem, contra Claudium Salmasium virum doctissimum argumentis tam luculentis deis monstrarunt JCti, in primis Io. M issembachius , ut hodie ea quidem de re nemo dubitet. Ex quo sequitur, a ut si nummi, quos pupillus numeravit , exstent, locum habeat rei vindicatio. Quia enim pupillus alienans nihil agit, sane dominium non transfert: si dominium non transfert, manet d. minus : si dominus manet, rem suam ubicumque exstet, vindicare potest, g. 555. Inde porro sequitur b ut si nummi ab eo, qui illos accepit, bona fide consumpti sunt, locum non habeat rei vindicatio; quomodo enim vindicari posset quod non exstat λ Attamen tunc pupillo datur actio personalis sic. e ditio certi ad tantundem in eodem genere restituendum. , c Inde colligimus, si qui pecuniam a pupillo mutuam accepit eam mala me consumpsit, . dari adversus eum actionem adi exhibendum. Quamvis enim haec actio tantum adversus possessorem detur, L. 5. g. DIt. L. 4. L. S. pr. g. ulr. L. I. g. 54. ff. ad exhib., & qui nummos mala fide consumpsit, nihil possideat: regula tamen recepta est a JCtis, qui dolo possidere de stir, pro possessore habetώr. L. 5. g. 2. L. I 2.