장음표시 사용
691쪽
bellicis tormentis muniatur ad pcrdendoS homines, illisca. vitam in acre ad in cndam,ut terrae sepultura caream Ned illud ma iis,niatu malo ma ponere,vela velis; nec id adhuc fatis, misi quartum etiam accedat. O cori fidentem ambitionem l videtis vestram vitam furore Quodam ferri a re tam rxigua Origmem duccnte, adeo sinquam exigua, ut formica sis cxercendo vias iupra tergus gestare dici queat i quandoquidem cam Originem gestare pintuit ex qua multae navcs Doricatae sunt. Si igitur Codrus adeo excelsa de recta, Larix, Abi cs, Ac Piccatam exiguo scini ne nasicuntur, ancius vecturam contemnitis' Frustra cultor ista contemnes ob originis vilitatem: nam licet quilibet rusticus iis uti queat, proposita
nihilominus fiunt uni cx potenti Isimis hujus seculi Regibuti Contemnite porro, vel probate , t ac tam n charta excipiet. Vidctis ergo cas arbores quae exiguo semine praeditae sunt, in lummam altitudinem adole Lerc. Aliae vcrocmaioribus seminibus originem ducunt. Nam iuglans, intercus, Castanea, Fagus, Cerasus multo maiore semine constant. At in arboribus nucleis praeditis, nulla fuit dinacultas: nostri enim malores posteris abundercliquerunt. Inde originem lumpsit mutua ill .l rcgionum inter sic communicatio: nam Perse Persica nobis distribuerunt, Armcim Atmeniaca, Medi Limones, Aurantia,&Cittia quae Latine Mala Medica nuncupantur. Qui lac re auctores ut ea primum nancisceremur,quam ii quibus id tum in mentem venite Sed δc nunc, ne tam procul abscedamus, Indiaque de Africa praetermissis, dissicile non esset multas fructiferas arbores obtinere, quibus barbari tribus vix passibus a nobis dissiti fruuntur: nondum tamcn mare trajec runt, nostrorum mercatorum qui eas r giones adeunt, negligcntia & incuria. Animadvertite quorsum haec dico, statuite an praeter rem id faciam. Intelligite igitur quod vobis dicitur; nempe sit hoc feceritis, illud vobis accidet. Eam ob causam noller maxime magnanimus& Aligustissimus Rex, cum jam antea animum ad eam rem applicuisset, nobist tradidit schedam nranii propria ob signatam, tamquam arrabonem suae voluntatis, & ce titudinem, aliquando nobis bene consulturum: eamque schedam a Domino de Gubea spine Secretari a contra signari iussit: cusus schedae aesti Inatio nobis spem fecit, aliquando fruituros iis commodis, quae in ea descripta erant: ncque enim ita interpretari voluimus ut exteri quidam, qui PriiK ipum pensiones vere passiones esse dicunt, quoniam multas animi mole ibas devorare tolerantem et se oporteat, illas diutius sblicitando. Eadem igitur spes quae eos qui nihil obtinere possunt castigat, facit ut, tametsi jam diu illam coservarim, adhuc servare oporteat. hcet illius nullus cosequatur essectus. Animo tamen recolens signa quadam auctoritate pollere, praetcrtim a maximo Rege prosccta, boni consulenda sunt,
exemplo eius quod Suetonius de Augusto refert, eum videlicet Alexandri effigie obsignaresblitum: sic dimitatum id lignum cum comperisset, postea Sphyngis impressione obstognasse: sic d&Caloacri montis Sinai adservant manus pictae imprest onem papyro adghitinatam, quam Mahometis esse praedicant, cujus auctoritas illorum adhuc antiqua privilegia conservat, qtiae Turcarum Imperatoris milites inviolata praestant. Deinde etiam meis
minisse iuvabat ipsius Maiestatem ex similium disceptationum iis quae in nostris scriptis
continemur, praelectione voluptatem accepisse, proinde nostras illi haud ingratas fuisse con)ecturam inde facientes, nostram exsipeciationem firmiorcni credebamus. At postea
huius deliberationis dissicultate in novae protectionis defectu consistcnte, facilὰ illam ex plicare licuit, ipsa illustrissimo atque Reverendistimo Domino Cardinali Lotharingo pi posita. Nam cum ipse sit acerrimi S subtilis ingenii, paucis intellexit quid illi proponeremus. Tum pecunias milii distribui jussis ab ipsis tanquam maxima quaeque ad Reipublicae
augmetitum moliente, atque etiam a Conctabili, diligenter observavimus ea quorum fiet mentio, praesertim in postrema nostra pcr Italiam peregrinatione, ad quam nos Rex abi garat. Non abs re haec, SI quae in hanc deliberationem inciderunt, statim ab initio com
memoravimus i ne ingratitudinis notam nobis adsciscere Inus , supprellis eorum nomini, bus qui auxilium contulerunt: tum cliam ut rationcm redder mus eorum paucorum
nummorum qin nobis donati fuere. Parum suit praecedente anno montium Arvernix. Sabaudiae& Delpbiuatus summa juga denuo dedita opera conscendere ad observandas arbores: nisi ex professo Italiam bis cmensi fua ssemus,ut disceremus qua ratione omnis generis illarum magnam senuinis quantitatem nancisci possemus. Sed ut alios quos forsitant, eccula tanget, doceamus, audite: nam in hoc totius nostrae doctrinae cardo versatur. Neque Principes viri, neque rustici, nequc oppidani quidquam rari praeter vulgaria hab
re queum; cum ad suorum hortorum, ViVariorum, S agrorum Ornatum, tum ad utilit
tem ex eis percipiendam . nili primum aliunde lemma accipiam: neque hortulani suis d minis educare possent alias stirpes quam olera & brassicas, aliaque similia vulgaria, nisi abalus semina praebeantur. Attamen Mud difficile soret, brevi efficere, ut singuli rariores
692쪽
xxx PETRI BELLONII LIBEL. alias & varii generis adipiscerentur, si illis semina aliunde subministrarentur teujus rei exemplum esto, quod nullus adeo exiguus hortus nunc sit . qui cupressos, lauros,& plerasque
alias non colat) atque ista ratione singuli quibus ad hanc rem animum applicare licet, suam diligentiam, ut appareat, praestare poterunt. Si igitur dissicilius non cit silvcstres urbaniores reddere. quam domesticas conservare: in quam calumniam, ollulus seculi Principes, non incurritis, tam ingenti bono indigni, qui vestra socordia vestros census immimii sinitis Sed cuinam tribuetur insignis hic error, cordiae ne & indignitati personarum .aseipsi tempori vos igitur qui doctrinae nomine tumetis,&singula in commentarios reserinre vos profitemini, Cur ejus rei non meministis Quanam est hari: negligentia, quod arbustorum per universum orbem celebratorum stirpes prorsus exstingui permiseritis Sed alias id demonstrandum est inam nunc de silvestrium c curandi ratione nobis institutus est sermo. Oboni senes & parentes, an desides homines, quibus vestras haereditates virentes, bene cultas & opulentas reliquistis, calumnia digni non sunt, quod egentes facti sunt 3 De te nunc agit ut Balsamum, cujus cultura, non Iugera, sed integra arva occupare solebat. Nostris ma)oribus gloriae cedebat, quod illud in necessarios usus obtinerent, vobis autem vitio vertendum, quod id perire permiseritis. Vestrae opesio homines nihili, culturae negligentia pereunt. Sed cuius culpa, o Principes, ejus cultura non restauratur, nisi quoniam vobis in mentem non venit Iam Iericho deserta est, Balsamum istic amplius non nascitur. Magniscentia igitur a veteribus vos superari, fateri non pigeat. Semiramis, Attalus, Philometor, Harpalus ,& multi alii Principes exstincti, viri, & seminae, nomen sibi adqui fi vere, quia cultura delectarentur. Si quis nunc id in ii sum revocaturum polliceatur, invenire me qui illi fidem adhiberet Dubito,nam esse desiit. Sed secundunt ea quae vobis hic proponuntur,agite,d adolescentes,& ante quam canicies vobis obrepat, stirpes jam alueritis, quae vobiscum insigni utilitate delectationem etiam adserent: nam quemadmodum canicies temporis successu, vobis insciis, sensim obrepit i sic natura vobis inserviens educabit quod telluri vestrae concredetis,modo prima initia illi dederitis. QuiL. piam jam prove aetatis accersitus ad opulenti cmusdam liberos instituendos, immori litatem illis pollicebatur: parens illorum, vadem postulans , responsum tulit, quantum ad se attinet, certum se esse,minime calumniam incursiarum nisi mortales ferent: clim videlicet non ignoraret se inventum non iri, cum illi morerentur, ut fidem suam praestaret. Attamen ille non corporis immortalitatem promit ictat, sed nominis illorum gloria
2 causas, cur neqiu in civium, neque Trincipirin hortis,
exotica planta vulgo con Piciantur.
PROBLEMA MAD studium e seminibus generationem quod attinet, dissicultas nulla erit, modo
quis diligentiam adhibeat: sed illud primarium, ut eas iam enatas & adhuc teneras conservare sciamus. Nam per summos aestatis ardores sine aqua vivere nequeunt; Guemadmodum nec hiemis insurias serunt, nisi adversus frigora muniantur, 3c recondantur. Sed & ipsos Romanos in hortis suis Myrtos adversus uigora munire oportuit: ait enim Poeta:
Dum inreras issemis Ust re Quod si id Romano agro fieri debuit, loco illis commodo, quid non facere debebunt
nostro agro Nonnullorum diligentia punicae mali, aureae, & limonum, semine natae su creverunt de s uinis tulerunt etiam in frigidis Rhetiae & Helvetiorum regionibus: ut ex iis constat quae Tiguri conspiciuntur. Atque hoc loco id di bim sit in quorundam Principum virorum gratiam, quibus, licet exoticarum plantarum semina dentur, eorum tamen hortulani vix tantum ocii sibi semunt ut ea terrae committant; tantum abest, ut enata, hieme conservent& recondant. Hinc fit ut nihil singulare conspici possit, nisi apud eos qui suos hortulanos ad diligentiam compellunt. Nam nisi ipsimet domini voluptate ex iis ametantur, & diligentiam adhibeant, multo minus ipserum hortulani vel ceconomi ea eura. bunt. Cum igitur hoe scripto duntaxat instituta sit exhortatio ad silvestrium arborum cicurationem: nam seminaria parandi ratio in tractatu de Agricultura, ubi etiam de simi& cinerum generibus, & areis, expresse docebiturin non de Canella, Garyophyllis, Mo schata nuce, Pipere, de aliis similibus Ammatibus, in silvestribus arboribus peregrinis tin- stentibus, neque de Melegueta disserente 1 Cardamomo agere constituimus: alio etenim loco, ut jam dictum est, id fici. Itaque ad tam varia demonstranda, nullos alios sumtus faciandos
693쪽
DR NEGLECTA CUL TvRA I TIRP. 213 faciendos Regi proposivimus, nisi ut, litandoquidem ipsius Majestas mandatum dederat
ut aliquod beneficium in me conferretur, tam cisi nihil adhuc me effecturum pollicitus essem: ipsius nunc voluntas esset, praecipere ut beneficio illo tum donato frui post ni me rationem demonstraturum educandi singulis annis multa arborum genera, quae neque in Franciae agro, neque in cuiusquam Principis hortis in hoc regno unquam conspecta fuere iatque ite perseverando, nullam dissicultatem obstaculo fore, quo mimis ubique vulgaria
fiant, non ad duodenarium aut centenarium millenariumve mi merum sed ad decies cenis
tena milliae An quisquam sine admiratione audire poterit, hanc disquisitionem nunquam ab iis fuisse aestimatam a quibus omnem favorem obtinere promerebatur Quid hoc Nempe, non modo seripta commentaria vobis adferre, edocentia quaenam suu stir aquarum Theopli rastus meminit , sed ut illis frui possitis cmcere, vobis eas quas recenset exhibendo. Si igitur Traupalum, Lacaram, Apharcam, OEleagnum,Celastrum, Adrachnen, Cercin, Thulam, Phyliram, Halyphleon, Crategum, AEquum , Oetum,& similes
alias arbores ipsius scriptis celebratas haberetis, an eas contemneretis Cum igitur earum
descriptio de Gallicae appellationis expressio aestimanda siti an non praestantius censebitur communes illas facete his qui expetunt Quod si suspicamini id fieri non posse, minus dociles estis quam eruditissimus Theophrastus, qui non modo credidit, sed etiam scriptis tradidit, nonnullas arbores jam caesas, de dolatas, postea reviruisse & revixisse.
Exempla diligentum Agricolarum probatur , quod virem supra testam conspuitur, quodi novo vere tran*Gtatur,id
omne vel locu incisis vel domesticus me natum esse .
Set o unde quidquid nunc supra terram viger, ortum habere credendum est, qu3m eri
semine i quasi vero Titiae, Corni, Mali, Pyri, & si in ilium arborum genera, item seu ticum, herbarum, S cetera quae novo vere in urbibus publico foro vcnduntur, e nu .cleis, granis, de seminibus, vel ramis terrae infixis non succrevissent. At quis cogitet, ista duntaxat locum habere, clim homines ocio abundant, paceque fruuntur non autem belli tempore: quasi nonnullae res pacis deliciis congruerent, aliae rebus bollicis necessariae ecsenta attamen qualiscunque tandem sit cultura, utroque tempore necessaria est: nam ipsi
mei bellatores, sive hibernent, sive in expeditionem proficiscantur, aut inde redeant, ad culturam concedere solenti quemadmodum etiam Machiavellus suas de bello discept tiones hinc auspicatus est. Neque Caesar, neque eius maiores, neque ejus posteri, unquam commeatus copia abundarunt, aut eius penuria laborarunt, quam ex ipsa. Nam quis unquam de pecuniarum inopia conquirentes audivit, quemadmodum nunc fit Res se mentaria, hoc est, annona, illorum consilia aut promovebat aut remorabatur pro ipsius abundantiae ratione. Cum igitur tellus vestro auxilio foecundior reddi possit.& vobis utilitatis decimas referret illius causa nulli rei parcere debetis, ut illa vestri commodi causa non defatigetur. Rus rei comprobationem audite. Clim Rex p. n . bonarum littera. rum alumnus Rupela reverteretur, contigit ut prudens quidam Antistes ipsius aulicus apud rusticum in itinere diverteret, quem per univcrsam viciniam fama erat Mandragoram alere, cuius beneficio praedives evasisset. Hic Antistes vir aequus εc gravis id intellia - Fns, an id verum esset exquirere voluit. Itaque evocato in secretiorem locum suo hospi
te,illum oravit, ut nisi molestum esset, de si fieri posset, Mandragoram quae ipsum opulem
tum reddidisset, illi ostenderet: tum illei Falsa sunt, mi domine,quae de me memorantur: nam nullam aliam Mandragoram habeo, praeteream quam nunc audies. Viginti sunt anni quod in hanc provinciam concesserim: cum vero m uitae opera ad agrorum culturam essent necessariae, nunquam servus vel ancilla, filius vel filia, post me cubitum iit, atque primus sempet cubitu surrexi: eaque ratione mea jumenta, atque ipsa cultura pro nieadbligentia uberiora sunt reddita. Idem Romae acciὸ it misero cuidam mancipio libertatem Iam adepto, quod brevi tempore dives essectum est, sed non sine vicinorum invidia i qui cum ipsius segetes uberiores luis conspicerent, eas in suos agros veneficiis pellicere arbitrahantur,eaque de causa Romam eoram Senatu convocatus est. At illi de hac re perturbato Et admodum selicito, tandem in mentem venit, ut aratrum, plaustraque de boves, bipalia. bidentesque,dc reliqua rustis a instrumenta in forum Romanum veheret, atque se istieiudicio sisteret. Cui Iudexi Adesdum quid ad haec respondes quae tibi obiiciuntur, nempe
vicinorum segetes in tuum agrum veneficiis pellexisset Domine , inquit, en mea veneficia.
694쪽
Iudices vero aratra, vomeres, & plaustra majora ponderosioraque vulgaribus conspicientes: deinde ipsius boves pingues, &firrpo corpore; bipalia, sarcula, utra, palas, loras, falces, sccures, rastra, ventilabra, &relicua rustica instrumenta adeo solida de asta rὰ facta: tum etiam nervo s filiorum filiarumque ips,us, atque uxoris lacertos, omnesque vegeto esse corpore, M integris vcstibus, non modo cum absolverunt, sed obsurgatis ipsius accusatoribus dixerunt, si singuli eandem diligentiam in colendis suis agris adhibitiisent quam ille,futurum ut perinde divites essent. Sed haec forsitan praeter institutum: demonstrare tamen voluimus, diligentiam nunquam frustraneam esse, diligentemque virum nunquam ad egestatem redigi. Si igitur hoc institutum,a quo luc libellus appellationem desumsit. haud difficile factu est: quid oberit quominus Regiae magnificcntiae favore M patrocinio dignum sit Z Nam a nemine adhuc propositum est hoc negotium, neque quicquam id suscipere posset. etiamsi millies maiores si,mtus faceret quam quos expetimus. Considerate ergo quanti aestimemus beneficium nondum impetratum, dum id tanti redi mere voluimus. Et tamen si vili comparant alii, qui nunquam rationes habucrunt, neque habebunt minus videlicet exstincti quam viviὶ Rei p. consulendi, non admodum seliciti sumus, & constantes in nostro iustituto perseveramus. Plurimi audientes nostram pollicitationem, impossibilem eam aestina abunt: nos autem , si de ea sinistre loquuntur, non flocci facimus. Nam hujus operis institutio, in unius anni spacium non est, sed in temporis longitudinem: non in privati alicujus viri, sed in totius orbis gratiam. Animadvertendum est praeterea, id quod a nobis nunc non praestabitur, alias praestari posse , aut ab alio sucee re. Necessario tamen initium semel faciendum est, si rem consectam videre volumus. Et ut demonstremus nos in medium nihil prolaturos, quod iam non sit experimentis comprobatum, nonnulla hujus Rcgni loca atque alia externa indicabimus, quae possibilitaterra dc monstrabunt. Nam quantum ad eam quae accusari possetne gligerntiam, hac ratione facile elui poterit: bellum scilicet impedire quo minus mandatum fiat, ut opcrae ad cain rem designentur; & licet nunc etiam hanc r m proponamus, inquirendum tamen an aliquo futura sit in pretio. Nos sane ficile excusabi. mur, qui nihil acceperimus, ut in ea sumtus faceremus: propterea nulla obligatione obstringimur. Et tamen facito nunc & dcinceps probari poterit, non ma)orem esse disticultatem promissa praestandi, quam hortulano, s pinacia Se brassicas colendi. Etenini lias discept itiones facili methodo describere constituimus, ut etiam cxlcri commodum inde
S virium m urbanarum arborum secundum earumo
L. c ετ ex professo arborum magnitudo annotanda esset , id tamen sine exceptione non fieret. Exempli gratia Theophrasto Celtis,quam Latini Lotum, Galli Deg tiea vocant, Pn i cst magnitudine. Sed qui Pyros in arvis sponte siccntcs, cum iis quae
recens in hortis insita stat comparabit, praealtas eas inveniet. Subsequentes tamen in ingentem altitudincm exciescunt: Larices Gallis N inses nuncupatae, Abietes Sapses dictae, Sapini fes, Platanus Asiatica arbor, A res Gallicae Pinnes, Boumeliae Fresnes chamy-μradiar, Cerrus, Dro , Quercus, ilices, Aria, Alni, iure era, Tiliae, mares A seminae, qxquarnm cortice funes fiunt, Cedri malores, AsiaticaeSabinae, &Tauri montis imagnae Iunitari, quae fructu nucibus non minore praeditae int, Salices, Tadii, Castancae, Fagi, BQ-rulae, Palae, sive Indicae ncus, Milaccs, Cerri, Cerro uvari, Sorbus aucuparia, Sorbus Iorminalis, Sorbus, Ialma Auglans, Ulmus, Populus nigra, alba, Se Alpina, Piceae, Pice astri, Pia cistri, quos RhetiGcmbro oppellam, Oxni. Cassiae,&Cuplessi. Aliarum vero arserum nun nullae minores sunt, tametii etiam in itistam magnitudinem adolescant,quales sun hcer crispa materia, & vulgaris Accr, Ziryphae, Sycomorus AEgyptiaca & Sycomo-xus Italica, alias Per aro appellata. Comarus suapte natura pusilla est, sed ramis expurgara in magnam altitudinem assurgit, quemadmodum etiam Malus punica. Idem faciunt Sangxini eae virgae albae,& nigrae, quas alibi Ligustra vocant. Alaterni, S: Sanguineae virgae rubrae, mediocres semper inveniuntur. Morus alba S uigra vetustate magnae fiunt arbores. Sic etiam Pyri, Prunt, Persicae, Armeniacae & Praecoquae mali, Napeca, oleae, Mespi-lus,4 Cotoneae, Siliquae, nonnullis locis mediocres sunt, sed aliis magnae sunt arbores.
ed de tantana, a tantagine differens, & Zizypha, oleaster, Picus, Laurocerasus, Spina
695쪽
DE NEGLECTA CUL TvRA STIRP. nigra, Spina cervina, Spina police, Berberis vulgaris, Spina alba, Grossularia,&Spina stat-χina, S: Fraxini montani Orni nuncupati, A clades, Aqui foliae, Laburnum, Stapnylocen-dri, Tamarindi, Myrobalani,& quas Galenus Cliri balanos vocat, Glans unguentaria& Acacia Arabica mediocres sunt. Rhododendri nonnullis Cretae insillae locis, ad aedicularum trabes consciendas aptae, quae alibi parvae sunt: illic etiam Ricini adeo ingentes nascuntur ut scalis admotis conscendi debeant. Cocchis baphica non alte excrescit, neque
acidus ille frutex, qui vulgo Ribes appollatur. Balsami arbor etiam patra est. Seseli AEthici picum frutex, quod Narbonensis Provincia Cacheia de appellat, sempcr viret, sponte nascens quibusda in locis apud Orgon & Salonem petraeam. Pyrris cervina, Rosmarinus, Mespilus atonea, N uci prunus, Le Se Imbriagois Auwnensis agro Genuensi parvae sunt arbores. Se bellen, Punicae, Corrii, Buxi . Sivraces: Sambuci, Coryli, Lauri, Persicae tam duracinae quam aliae, Praecoces, Tinus, Cedri Phoeniciae, Oxycedri, Sabinae, Phylicae. Adrachnes,& vitices; vetustate attolluntur: Anaguris non assurgit, quemadmodum ne Paliurus, nec Rhamnus, nec Halimus, de Iovis barbae species, quam Georgius Agricola Diospyron esse censebat, quamque Helvetii Mole aura nominant. Elaeagnus lamis Orco menti a Theopli rasto descii ptiis, ex quo defectu Lupuli fit acrior Ccrevisia, nomen apti l Gallos invenit Pimeate. Cusus notitiam acceptam referre dcbemus Valerio Condo p. m.
Germano Erfordiensi, in lioc studio exercitatissimo, perhumano & modesto, qui pis sua singulati benevolentia quae omnibus Germanis vulgariter innata est) clim in Pometaniatum in Saxonia nobis eum ostendit, quod manifestum indicium est,saepe invenlti iii exite-mo Septentrione nascentes plantas, quae su b ipsa meridie observatae fuere. Rosae Moselia tae cum silvestres tum domesticae, rubrae, albae dc virides, Myrti, Coluteae, Aureae mali, Poma Adami, Limones, Citriae, Tamarices, Genistae Varii generis, Tamar indi, Lentisci Aspalathus, Cervi prunus, Machalep, Tithymalus dendroides, Arbor ludae, nuncupata Fabam aut Siliqua strum, Ssotarolus, Erica & Phana. Salices, Alni, & Populi inter cellas
sunt recensitae: nam quae pumilae conspiciuntur , praeter naturam tales sunt. Considerate ulmos Viccntino agro, quae scalas quodammodo reserunt in magnam usque altitudinem: nam ita a rusticis ductae iunt, ut vites illis maritatae ad summum usque consccndant, de itisingulis ea tum gradibus ramos earum caedentes, messem S vindemiam in aere faciant.
Nonnullae ad agros claudendos & sepiendos aptae sunt, quarum aliquae spinosae, aliae mi ni me. Halimus agro Hiero Elymitano,& in Creta insula, Tamarices in AEgypto, Squenadano agro Patavino ad sepes faciendas idoneae, tam eis spinose non sint. Nam quod hie sepes ex Spina insectoria, Oxyacantha vulgari, Pruno silvestri sive spino, & Bet ri conficiunt i in Provincia vero Rhamno, in Tliuscia vina GuatZina,& alibi Rubo: id fit quddsingulae regiones iis utantur quae peculiares illis sunt. In earum albo recenseri possent, inotet frutices legitimum Thymum, quod utraq. Lavendula non mimis alte assurgit,Thymabia a Satureia differens. Arbuscula est Chamaepeuce, quam Lolmo incolae agro Bergo- mensi de Chiavennenses cis montem Malam Sisissemuri appellant. Thymelaeae & Cha metaeae frutices semper virent. Hallucinati sunt qui ScmperviVum agnostere arbitrati sunt rnam arbuscula est,uti de Polemonia. Quaedani une adminiculo subsistere nequeut,quem admodum Anatafis, Cardamomum, Hedeta, Rubus, Smilaxaspera de laevis, Lupus salictatius, Amomum, Viburnum Ruellii, & Vitis. Pleraeque aliae suum ctiam loeum hic ob tinere possent: sed ἡe iis in Agricultura dicemus,quemadmodum fle de Leguminibus quia bus Galli nullum adhuc nomen imponere norunt,sed sub oleribus comprehendunt 3 5e dotritici generibus: pro quibus variae colendi terram rationes inventae, εἰ civcrsa aratra cum suis vomeribus excogitata sunt. Vos Galli, qui in hoc scriptum incidetis, quique superatis Alpibus in Italiam pervenistis, si mi is vos pcrcontetur qua re apud Helvetios & Rhetos vixeritis, respondebitis pane &vino. Sed quo panet ex flumento opti ino consecto die tis, quandoquidem illum bonum, candidum, sapidum &bcncelaboratum deprehenderitis: S: tamcn fallemini. An igitur non pudet ignorare quo vestiarini nam is te frumen. taceum nunquam edistis, imo ne frumentum quidem istic seritur. Deinde si illorum moalas ingressi ejietis. lapides conspexissetis deglumandae speltae idoneos anicquam molatur. Sed molares lapides molae& earum rotae suum locum post arbores obtinebunt tum etiam farinae, inter quas illud magis mirum est, bonum panem e castanearum farina, nostri vula, guis in modum, parari, quo Genuensis littoris uico melioris desectu vescimtur.
696쪽
Si Brium arborum quas asi oe cicurari posse
N a vero cesemus ea quae nos experti proposuimus;en vobis exemplum,quale a Re Verendissimo & Illustrissimo Praesule Cardinale Lothacingiae, pro sua clementia& insigni humanitate, coram Regee scheda quadam pronunciatum fuit. Domine, licet ab eo tempore quo v. Majestati concedere placuit, ut qui insignia aliquot beneficia ab ipsa acciperent, etiam curarent, Petrus Bellonius Cenomanus iexcentas libras in pentionem annuam obtineret, plurimi tamen in quos postea beneficia collata fue re, ejus decreti nullam rationem habuere. At ille non ignorans iam scia non conserti in viros inutilus, rationes perquisivit quibus V. Majestati servitium aliquod praestare posset ex autem sunt, quod varii generis arborum semina congerere queat, quae neque in vestris, neque in cujuspiam alterius horris,aut totius Galliae silvis unquam conspectae sunt. Et cum ille confidat, se ea recentia& magna quantitate nancisci posse, quali numero, qualique loco v. Majestati placebit, illa serere&colere spondet. Itaque v. Majestas non, velut praecipere Secretariis vestri fisci, ut sine ulla exceptione vestrum mandatum exequantur, secundum eas schedas quas pro singulari vestra benignitate propria manu subsignatas illi dare placuit: ut cum occasio sese offeret, eo beneficio frui possit quod in illum collatum fuit, Aede ea re litteras ubi necesse erit, illi expediant :&spondet rationes se 2bministra tutum, ut nascantur V. Majestati arbores quarum nomina subsequuntur: Siliquae, Gallis Combios dictae. Suberes, Gallis Dege nuncupatae. Cocciferae ilices, quae insectorium e cum serunt, Gallis Ambres de Hermi ct qai nnis
Ilices, Gallis Chesius veris es Dusis.
Cerroibu vari, arbores glandiferae in Tuscia. An bi eum, Cerasi silvestris genus. Loti, Gallis 'evberi vel Misac tires. Arbuti,
Ziaypha phoenicea de alba. Αceres crispar, quas Theophrastus Sphendamnos appellat. rpini ab ostryis disserentes. Arbores Iudae, quas Graeci vulgo Gucouebias nuncupant, unde Fab.nes de Siliquinta dictae. Gimber Rhaetorum, Gallorum. Larices, Gallis Alatemi, Gallis Datidera, alias san-ι -- Tni sive tauri inodorae, Italis
Rhododendii, sive Rhododaphnes. Pictae & Piceastri, Pini silvestris genera inter se disseremia, & a Pinastro diversi Periari in Italia vulg res, quas fviis nomine sycomoros nuncupant. Eae sint quas heo
moros Italicas appellamus. Nam ci matura otisnulla legitima sycomor nascitur. Anagyrides. Oxyaedri, Gallis Cader. Phoeniciae cedri, serm1.
vitices. Terebinthi. Rhus veterum.
Milaci aut A lacae, Ilicis species Phylicae, arbores perpetuo virentes, Iisis Saverrin. Omiussi, fraxini montanae species. Suisset, arbores Abietibus similes. Ad cujus rei experientiam deponstrandam, sui Majinu expensis in binos viros ad negotium
697쪽
DE NEGLECΥA. CVLTvRA sTIRR hidi negotium illud perficiendum aptos nobis concessit, quos conquirendorum seminum gra.
tiam varias regiones, quas illis nominabimus, ableg. v cmus, quorum sanguli in annuam
pensionem centum-viginti libras acciperent. Videtis igitur quod in sumptus rerum propolitarum nihil aliud expctamus quam quod jamdudum nobis concessum fuerat. Quod si diffficultas suborta, in dubium vocaret, an quae propolitae sunt, nostrum caelum &solum ferre possint dam nonnullas quibusdam locis adolevisse, eorum diligentia qui illas semine conseverunt, ordine recensebimus. Saliquam enim certum est, apiid Cenomanorum urbem horto Toutvole crescere, ejusque magnas istic etiamnum conspici arbores. Ea est quam Dii quam AEgyptiam nominare oportet, non autem Tamar indos: quas AEgyptii paucas, nec eas nisi in hortis ut quidpiam lingulare alunt, quemadmodum nos Aureas malos. Hujus Siliquae, quae inter eas quae propositae sunt primum obtinet locum. Ductus a Graecis κιώτιον appellatur,crius semen sex grana pendens nomen dedit ponderi illi auri quod Κarat dicitur. Non minorem censiim adfert Genuentis, Savonensis atque Villaestancae agri incolis, quam Iuglandes per plana Galliae. In montium declivibus atque radicibus petrosio loco nasci gaudent, marisque littoribus, atque etiam ita mediterrancis, tanta abim dantia magnas siliquas, quae ejus fructus sunt, proferentes, ut in hordei, sceni, Savenae penuinria, asimos, mulos,&equos illis alant. Sed dum cas mandunt, semina in praesepiis rem nent, quae nisi a nobis admoniti, colligere non consueverant. Inde fit ut dissicile non sit futurum, Siliquae semina nancisci; quandoquidem certi simus non ullos eius regionis inc
las plus quam viginti eorum libras in singulos coroiratos daturos. Suberis, Milacis, & Ilicum glandes sola vecturae expensa quae levis est conflabunt i ut testimonio esse possunt quas Bayona adserti jussimus. Sed nunc sine in silvis traudquaquam consipicerentur mulistis hujus Regni locis, quemadmodum in Sabie Andegaventi agro apud Cenomanos,nili nostri majores aliunde glandes quas istic contererem. ad serri jussissent. Eadem rati
ne adoleverunt quae in Moulins horto, Eorbonensi ducatu conspiciuntur. Cerroso ari pru-xini e nos i ulerunt ut Tusciam peragraremus,earum conspiciendarum causa: istic enim frequentes sunt , effeceruntque ut araente bello, per media hostium praesidia transit mus, dum ejus glandes quaereremus: nam Ducis Florentini favore secti, cum animaduer.
tissemus in ipsius hortis cum aliis alboribus non inveniri, Senensibus, & Capraye incolis pet suasimus ab ipsius Illustrillima Excellentia missos, ut tenellos eius frutices erueremus, eosque desertemus in Portum Herculis, ut inde mari Pisas transveherentur in simplicium hortum. Sperabamus tamen si sorte capti fuissemusὶ levius nostractandos a Principis ad literas promovendas adeo studiosi ministris, quam a Theonis Villae militibus, qui proficiscentes in Metensem urbem nos ceperiinti quibus nos oportuit majorem redemtionem persolvere quam plerique opulenti: cujus rei testimonium praebere posset vannensis Episcopus, oui diu Regis in Belgica legatus fuit ; is enim me praesente suo fratri Domino de L Aube spine dixit, Episcopum Atrebatensem illi retulisse, me sine redemptione dimittendum titisse, si tam longo tempore captum rescivisset. Hoc igitur loco illi gratias ago.& nobili cuidam Viro Dii. de Flammes nuncupato, qui in doctrinae mei Ronsardi gratiam liberaliter persolvit reliquam quae pro mea redemptione numeranda supererat pecuniam Conspecto igitur sine magna dissicultate Cerro Euvaro in Senensium maritimis,&ejus glandibus collectis, divertentes ab itinere quod ad Portum Herculis ducebat, deversius Glosset o & Casanovola redeuntes, Romam usque illas pertulimus, atque Reverendissimo Illii strissimoque Cardinati Bellato obtulimus. Videte igitur quam nullo negotio nullisque sumptibus Cerroseuuari glandes haberi possint, vel Montallini, vel Grosseto itinere, cum certum sit, singulis sere hebdomadis naves ex portu qui ad ostia fluminis Ambronae est, solvere, quae in Provinciam usque transseetcnt. Nonne conspicimus crassiores illas east neas Gallis dirus, in Belgicam, Hrberniam, Angliam, Scotiam& Dan iam usque transvehi, Mistic nasci si sierant uti Non minus facile ergo comparari possent supradi&rum omnium glandium genera, si quis hanc provinciam in se susciperet, imo &Platsephylli glandes, cujus circa Troiae ruinas&in Lemno tanta est copia. At boris Macalep appellatio confirmatur ex ejus sena inibus quae in Aromatariorum onficinis venalia habentur, quibus n6nulli ad abluendas chirothccas quas odoribus imbuere volunt,utuntur. Nomen est ex Avicenna desumtum,quod etiam Musdem arboris semini Galli tribuunti horum seminum suis nucleis exemptorum selectorumque pondo vili admodum emi deprehendet, qui ea in Aromatariorum ossicinis perquiret. Si igitur ipsbrum
seminum suis putaminibus exemtorum vile est precium,viliores adhuc erunt nuclei. Multae regiones inveniuntur ubi sepes ex ea conficiuntur, quemadmodum Uibinate ducatu Sabaudia, ubi nuncupatur.
Loti sexto loco propositae, quam Galli appellant , fructus adeo facile adquiri potest,
698쪽
118 PETRI BELLONII LIBEL. potest, ut eo jumenta onusta habere possimus cx vicinis Turnone locis,ubi frequentissima
nascitur, pro solo vecturae precio. Huius vastae consipiciuntur albores ad Zucha Ucncto rum, quas Bagolaro nominant. Binae etiam hujus magnae orbores ad fontem Salonis pe-trcae, extra portam nascuntur, memorabiles ob vetustatem & celsitudinem, iis fortasse similes quas Plinius tantoperet commendat, de Romanorum divitiis η agens.
Praecipi etiam posset, ut unedones exsiccarentur in Vivarensium ducatu & ad SSpiritus urbem, variisque aliis locis ad Rhodanum sitis. Si quis vero arbusiculas cum suis radicibus erutas deserendas curaret, sine magna difficultate id efficere posset. Experimento autem comprobatum est, facile nostrum clima serre posse. Elegans enim & praealta in Dn. de la Bourdaisiere horto inter Lauros alitur in praedio quod apud Turones est, adeo taurissimilis nam perpetu detiam viret ut pauci, nisii diligenter observent, dignoscere norint. Si igitur is cui curae suit ut eo transferretur, contemsisset, nullam nunc voluptatem adferret earum aedium incolis.
Ad Zizypha quod attinet, non deerunt qui quinque & viginti ejus fructus, nucleorum
selectorum libras pro singulis coronatis dent, qui Romanorum more conseri possint: nam ω illi eos terrae mandare consueverunt: nostrum autem acrem ferre posse, satis indicant qua in m ultis horris conspiciuntur. Aceres crisipae in montium superciliis inveniri poterunt diligentia supradiciorum hortu- Ianorum suae Majestatis, quemadmodum &alia varia arborum genera, quarum nulla hic fit mentio, ut nec Abietum, quarum semina diurno duorum lusticorum labore, tanta quantitate adquiri poterunt, ut arborum centena milia si quis totidem desidetaretὶ inde
nasci possent. Altius Pini sunt genus, minus duro sapidioreque nucleo quam vulgaris. Rustici in
Rhetia eo vesicuntur, & quatuor duntaxat alsibus Gallicis quadrantal vendunt ritaque parvae, praeter vecturam, in ejus fructibus adquirendis faciendae erunt expensae: nos vero dum istaciter faceremus,unico coronato tantam illius quantitatena emimus, ut ei serendae vix equus sufficeret. Sed rem admodum vilem esse oportet, quae sua vectura digna non censetur. Posset etiam viciniore loco inveniri: nam quinque aut sex dispositorum equorum a Lugduno stationibus nullus est rusticus, praesertim apud S. Andream, qui eo non vescatur, atque in idibus adservet. Memoria autem re tens suavitatem gustus huius seminis, quo etiam multi pauperes rustici saturari possent, si nostrae Galliae opulentiores nonnulli id rescirent, mulioties optavi, atque etiam nunc opto, ut illius plantae per Cretae montes
adeo vulgaris, Polytrica nuncupatae Asparagos, iis qui nullis sumtibus parcunt, quo palato serviant, degustandos praebere possem, ad ipsos instigandos, ut eam in suis hortis nasci curarent : nam sat scio, & silvcstres & domesticos Asparagos prae illa contemnerent. Sed en
videtis ut multarum rerum census pereat, quoniam eas in usum perducere non novunus.
Larices Ambrunensi territorio & circa Moriennam adeo frequentes, nullo sumtu Comparari poterunt. Rus fructus Cupressi nominor est, tum ipsa nuce tum semine, attamen
mus integrum plaustrum si quis id negotium susciperet vix asse Gallico constaret. In ea colligitur Manna, &crassior Terebinthina, atque Agaricum: tanta nunc in Rheticis alpibbus Mus est frequentia,quam unquam antea fuerit: atque adeo iisdem locis, unde Tiberius sat Romam aduehi jussit, ad Naumachiarium pontem concrematum restituendum. Qui ligna unde ignis apud S. Spiritum urbem struitur, observare volet ex proximis sibvis delata, nihil frequentius Alaterno inveniet, qui & ad Thermas Romanas & sepibus eas cingentibus frequens est. Lucenses sua lingua nuro, Marchionatus Mam&Genucusis agri atque Venciae incolae, quemadmodum & qui in Valle Ariola habitam, attro. Dueis Florentini in Castello silvulae Tino virent, is caeruleis baccis onusto i imo Reverendissimi Cardinalis Bellai hortus co cinctus est. Vinetum quoddam Romae adhuc exstat quod a Platano nomen desumsit: nam ex ea reliquae Platani quae Romae sunt, si verum perhibent, originem sumsere, quandoquidem ramis facile propagatur. Si igitur tantam authoritatem, qualis memorata est, apua Ar res invenimus, eam ipsa re nunc demonstrare hic debemus. Igitur 6 Platane, quae in Asiae vallibus sponte nasci voluisti, frigidiore sane acre quam noster est i quid oberit quo minus te habere possimus t speramus tamen te adeo agrestem non fore, quin te frui queamus, tametsi ne millesimam quidem sumtuum partem faciamus, quos unicus Romanus civis
praestitit, quando cis mare advecta es: nam cum te nunc semine natam habeamus ad quintum usque solium, te hieme conservari posse confidimus. Quhd si duodenas, eadem facilitate & millenas habere poterimus. Vix frutices apud Antipolim & Forolivium,totaque sere Narbonensi provincia, Rhamno frequenuores inveniuntur.
699쪽
Laburnum, quod Galli Aus res vocant, adedabundὸ nascitur omnibus onti satisque alpibus D. Claudio, Chambery, & Lausannae vicinis, ut rustici palis ex eo consectis suos agros sepiant; m materies est durabilis. Iam in nonnullis hortis vulgare est, sed non sine errore Cytisiis nuncupatur saliunde enim Cytisi semen nobis comparavimus:) florem habet cubitalem, flavum, quem apes nunquam attingunt. Ex ejus materia fiunt arcus nigri, tergore albi. Rhododendri nune vulgares sunt multis Galliae locis: cujus rei exemplum pitabere potest Abbas Valentinus, vir magnae eruditionis & doctrinae, qui apud Pictones in suo horto, plurimis raris rebus instructissimo, plurimas alit. Piceae in montibus frequentes iant, & etiam Tararae monte, omnium qui Lutetia Lugdunum proficiscuntur oculis subjectae. Pierastrisiunt ii qui strobilos Pinis domesticis minores serant, quorum integrae silvae apud Ramatanetam Provinciae Narbonensis, ubi ChameIaea a Provincialibus Garave num cupatur. Est Zc alterum Piceastri genus admodum frequens apud Massiliam, & Aquas Sextias, & apud Gulami imo integrae sunt ejus silvae in Domini Praesidis Demetsdominio. Paburi circa vemnam adeo frequentes sunt, ut vineta & arva iis claudant ut mepiantur. Tusci mra mes nominant.
O cedri apud Ourgonem nascuntur,ex quibus oleum fit quod de Cadi cognominant. Primum istic albos carbones consipexi, ex Oxycedrorum stipitibus conflatos. Qui Sarsanam Genuensi agro pervenerit,& inde ultra vencam arcem in Marchionatu Maetano transierit, Oxycedrorum silvulam ingredietur, apud Montignosam castrum Lucensium, non procul amari, quorum fructus avellanis craisitudine non cedunt. Cardanus Cedr tum disteremiam non intelligens, libro De rerum varietate, considerare debebat Cedrelatem ab Abiete Se Cedro denominationem habere snam haec parva Cedrus baccas fert, eam ob causam Baccisera cognominatur, at altera conisera ut nomen ipsum testatur isi-
quidem Elate Abietem significati itaque Cedrelate Gallice reddi posset Cedri sapis. Sed ipsius verba impugnabimus in nostra stirpium historia. Ingredienti hortum simplicium Pontificis Romae, Magyris si obvia, quam D. Scipio Pontificis simplici sta in Belvedere, semine natam aluit, de ex illa integram sepem construxit. Sed venetiis si quis ejus semen nancisci cupit, Ammatariorum ossicinas accedat, de Fabam inversis petati quo nomine istic vocatur. de e Creta desertur. Cedrus Phoenicea, Oxycedru, aut Iunipero tubis similis est. Set bin Aventonensibus vocatur: sed Raauisi non sine errore Sabinam esse censent. Staphylodendii fructus, M pee. Gallis dicuntur, ex quibus sphaerulurecibus ad n merum recitandis idoneae fiunt, loco ubi sponte nascuntur, vix uno asse singulae librae
Vitiees ad Rhodani ripas de ostium ubi in mare influit, inveniuntur, cujus etiam semina in officinis venduntur. Rhus in Iblitudinibus Montelimat &Αvraicae vicinis ad Rhodanum crescit, cujus se- a M. mina in Pharmatopolatum officinis venalia sunt. Terebinthi semina facile ea quantitate adquiri poterunt, qua cameli onerari queant rnam Halep, Damasci, Antiochiae, atque totius Syriae incolae iis cum pane vescuntur: viciniore tamen imo montes sub Tumone ad Rhodanum ea obsiti sunt. Phylicae ad portum D etie ui et vel Sonise nomen obtinent, & agro Romano su-- -- his cujus tanta est abunilantia, ut cum proxime urbs adversus Hisipanos muniretur , a. scisculi quibus propugnacula firmiora redderentur eonfesti, magna ex parte constarent Salvestrille ligno. Nonnulli in Provincia appellant Pimersi, de in Rochabrum apud Laesipe. νήπιε
Ornitelli Italorum Ornus Latinis, pumila fraxinus est, in montibus nascens, quae 3eseis se dicitur, ad vulgaris fraxini, ex qua hastae de venabula fiunt, differentiam, quae βου-
Periara Italicae sunt arbores, a Loto, quae Bagatim dieitur, diversae. Alii false nomine sycomoros nominanti vix ullus est agro Ferrariensi qui in suis hortis non alat:Sed M vene tiis, Bergomi, veronae,&Romae nonnullis locis inveniuntur. Sustes Abietis species est, strobilos proserens deorsum propendentes, contra quam in Abiete,quae erectos de sursum spectantes habet: fiequentissima circa Tigurum de Bernam. Ea est quae pro Abiete semina intelligi debet ι Montis Aigue lette pars qua Chambe spectat, illaetiam onusta est.
700쪽
Trumst iu qui hae cicuratione in campestribus'planu uti volent ιμι easHei in infusis Dein mediterraneis, accommoda.
Vi P ετ is ergo toto eo scripto quod Regi oblatum fuit,nullum arboris vulgaris nomen contineri, quae in campestribus nostris silvis nascatur, neque etiam plurima rum aliarum nomina, quas tamen sicile nancisci possemus, si necessarium esset: sed neque inserta fuEre nomina multarum esiarum quae nimis dissiculter educari possunt, licet magna quantitate variis locis reperiantur, ut Limones, Citriae Poma Adami, Punicae, Pistacia, oleae, Lentisci. Cassiae, Palmae, Palae: non ignorans ista cicurari non posse, nisi majore labore. Neque istic sit mentio aliarum multis jam locis vulgarium, ut sunt Cupressi, Lauti, Aceres lati solii, Sabinae. Ut ergo intelligi queat quaenam arbores stini nominatae,5 qua ratione facile erit cuivis exiguo sum tu earum originem habere, docebitur, ut qui de-nderet, non modo libras, sed modios, & culeos plenos, atque, si Opus cst, integra plaustra habete possit. Si igitur sine dissicultate, parvoque adeo sum tu singulorum gencrum magnam quantitatem nancisci posse certum est,&omnia in seminariis ali, quae vel in ligneis capsis, vel fictilibus, vel areolis plana terra fiant, quemadmodum sponte in silvestribus nascunturi quid oberit quo minus promissa praestari queant, si necessarii homines adhibeantur Sed quis tacere queat, nec obiiciat Magnatibus qui possestiones suas in planis & campestribus obtinent, quod ma)ore industria arbores alere non norint quam Populi & Salicis perticis terrae infixis quasi vetorigi, Ostriae, Vimi, Fraxini, Aceres. Corni, & similes in
proximis silvis nascentes, fructus de semina non praebercnt, quae facile ali possint Siverum est tantam esse ligni penuriam & caritatem in insulis, in Scotia,&aliis pleri 'tiere-gnis, ut foetido carbone fossili ignem strucre cogantur, cum tamen agris inutilibus incultis abundent; hinc disicere poterunt qua ratione eos utiles reddant, modo sibi comparare non pigeat quae illis ostenduntur. Sic etiam usui erunt ista praecepta I 'armor incolis, ut vicinorum suorum UAarguet facultatibus iuvari queant. Docebuntur etiam non modo per flumina Elaverem, Rhenum, Rhodanum, Ligerim; sed N per alios amnes, carum
arborum, sive Abietum, Fraxinotum, Picearum, live aliarum sen ine naves onustas, a rusticis montium accolis comparari posse: ubi rustici Faginam glandem aestate colligunt, ex qua oleum in quotidianum usum exprimunt, qua glande integrae naves onerari vili precto emi possent. Nec vero ignoramus, quin soli natura caeli naturae respondere debeat, pro stirpis natura& ingenio, Ze eandem esse de plantis & animalibus rationem: nam exempli gratia, nulli cameli, nulli bubali, in his regionibus vivere conspiciuntur, qui tamen in aliis admoduni
sunt vulgares. At hic non reperiuntur,quoniam harum regionum incolis non sunt in usis. Aristoteles scripsit asinos in Gallia propter frigora non vivere, eos tam n Gallicum aer mprobe ferre constat. Sic etiam planta quae colenda venit, utriusque particeps esse deber, videlicet locis ubi sponte nascitur. At hic cum de earum cultura sermonem instituimus, docemus qua ratione cogendae, ut nostrae voluntati obsequentes sint, atque illas conservando, & molliter fovendo, voluptatem Sc utilitatem ab ipsis accipiam us: ut alias in Agr cultura pluribus demonstrabimus, secernentes eas quae ramis pansi potant, hiememque serunt, ab his quae frigoris injuriam fugiunt, earum inserendi & adultcrandi rationes ed centes. Itaque hoc loco minime constituimus disceptare de soli natura, plantarum ve causis, aut ipse rum & caeli temperamento, quemadmo)um nec de earum abundantia dc defectii,sterilitate & Pecunditate, neque ad quem usum sint aptae. Hic addi posset, diligentem hortulanum eniti, ut singularia quaedam opera ex plantis conficiat, ut res parvi mo
menti valde insignis appareat. Conspiciuntur in Anglia pergulae ex ligustro tam affabrefactae, ut ex ligno ab insigni attifice consectae videantur, sub quibus areae ad globorum ludos sunt. Romae sunt horti, ubi ex eadem planta, de animalia & triremes tam in dii strie enfictae sunt spraesertim in horto nobilis Equitis Romani Domini Stephani Boii phaloὶ ut de remi Sc malus, & gubernaculum de vela dignosci queant: similia etiam ex Myrto: cujus
rami ita ducuntur, ut ejus rei similitudinem quam exprimc re volunt, reserant; vcluti hominis equo insidentis,oc hastam manu tenentis. Quisnam, obsecro, in his rogionibus adhuc conspexit parietes hedera, lauris, punica malo, ligustro, & sinu libus quae nunc non succurrunt,ita tectos, ut aulaeis ornati videantur aut caveam hedera tectam in medio horto, qualis est Patavii Cardinalis Muibi e Quis igitur nostros homines prohibeat, quando
in suis hortis deambulacra instituunt, quo minus ea integant hedera, ut Itali eas autem sepell