Caroli Clusii Atrebatis ... Exoticorum libri decem quibus animalium, plantarum, aromatum, aliorumque peregrinorum fructuum historiæ describuntur item Petri Bellonii observationes, eodem Carolo Clusio interprete ..

발행: 1605년

분량: 712페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

671쪽

enim istic onerarii equi constituti, qui nivem e monte deserant qua bidui sipacio liburnica impleri potes . Quotquot umimque Helic sponti Propontidis littus accolunt, fere piscatores sunt, Graeco lurnione utentes. Istic observavi rusticum herbas domum reserentem, inter quas erat a vet cribus Caucalis nuncupata, ille Cascalitra nuncupabat: cujus cum iconem in recentiorum Helbariis non conspexerim , illamque ad vivum expressam ha heam: hoc loco propc itere volui: ea cruda vescuntur in acciariis, uti Lampsana. Tandem Constantinopolim regressi, per Domini d'Ara montiqui Turcarum Imperatorem in expeditione Persica sequutus erat, absentiam,ab ipsius vicario viro nobili Biturige cui nomen lacobus de Cambray,non mimis humaniter excepti fuimus quam antea a prindicto Domino d'Ara monti istic multos qui cum Domino de Fumet adveneram,sed Constantinopoli restiterant, invenimus: nam praeter nobiles viros quos recensuimus egregie litteratum virum Iustum Tenctium adduxerat, quem Rex Franciscus litteraria Restauratot expresse eo ablegaverat, veterum codicum Graecorum coquirendorum, ut diximus, gratia.

Flores quibus Tinca delectantur; eorum horti: O' variarum

rerum apud eos experimenta.

iam inodoros. Nos oblectamur florum & herbarum odoratarum commixtarum fasciculis: Turcae earum quidem obtutu gaudent, sed unicum florem, non plures simul mixtos, habere gestiunt. Ac licet eorum varia genera simul habeant, singulos tamen separatim in cydaris suae voluminibus gestant. Opifices plerumque variorum colorum flores in vasculo aliquo aqua pleno, ut eorum elegantia diutius conservari queat, ante se ponere solent. Non minorem etiam quam nos in Colendis hortis adhibent Turcae curam,

nee mimis diligentes sunt in conquirendis arboribus exoticis, s praesertim elegantibus floribus sint praeditae, nullis in eo studio sumptibus parcentes. Arbores in suis hortis alunt Amygdalae magnitudine. quas Graeci vulgari lingua Κromada appellant Iurcae Croma-dia, quas dactylos: edulis enim earum est fructus, solium Adrachnes. Alunt etiam fruti. m hederae foliis,perpetuo virentem e floribus violaceis, pediculum oblongum ambientihus, 3ccaudae vulpinae crassitudinem aequantibus, qua de causa Turcae cum sua lingua vulpinam caudam appellant. Lilia' rubra istic in omnibus hortis vulgaria sunt, a nostratibus autem disserentia, quo riim flores albis liliis smiles sunt i illorum solia arundinacea sunt, radices graminis, sed longe crassiores. Plerique exteri navibus Constantinopolim appellentes. radices advehunt stirpium elegantes flores proferentium, non ignari se ex illis quaestum facturos. Clim alias diximus Graecos herbas negligere non edules, Turcas non comprehendimus, qui nunc Graecos superant in nominibus tribuendis nulla enim est herbula, modo eleganti flore sit praedita . cui vulgari sua lingua nomen non imponant. Intet reliquas magni faciunt Carthamum, non modo odoris causa, sed oculorum recreandorum gratia, quodque capite sit veluti arte compacto. Mira habent Turcae variarum rerum experimenta. An non lingulare quidpiam, medicamentum inveniri somnum statim concilians quiescere non valenti Sumpta ergo apud aromatarios pharmacopoeis enim, ut diximus,caten d pro dimidii aspri precio Taroula, illi qui vigiliis torquetur, exhibent. Tatou Iaautem nihil aliud est quam Nux ' Methel Arabibus ditia, Graecis Solanum somniselum, quam sponte nascentem in planis Hiericuntis apud Helisei sontem repetimus. Iovius de Selimo imperatore agens, scribit illum vesci semine quodam solitum , quod animo voluptatem adferret, & rerum quae molestia animum assiciunt, memorsiam tolleret: ignorare tamen quale id semen, nisi forte sit Nepenthes. Nos autem observavimus Turcas palam

vesci semine istic in omnibus foris venali, stirpis Harmala, quae Rutae silvestris genus est de qua libro secundo egimus) passim in agris & inter sepes istic nasices, apud nos vero minimὰ. Dum eorum stirpes observare cupimus, saepius ipsbrum hostos ingressi sumus : sed nutulum vidimus magis singularem & elegantiorem eo qui a Venetis Patavii colitur, cujus auctor fuit Daniel Barbarus,Patriarcha Aquileiensis magni vir iudicii At insignis eruditionis ab eo deinde secundum in nostra Gallia apud D. Maurum non procul Lutetia Parisiorum. Mespilus Aronia,& Pruneola serens arbor frequentes sunt per Constantinopolitanos hortos: reliquas etiam arbores fructiferas, ut Amygdalas, Persicas, Malos, ab ipsis diligentereoli jam diximus.

672쪽

L E PETRI BELLONI i

manicum.

Stelli animalibus per Thraciam mxu. tum qucrundam animamium atque plantarum in Ponti littore colle Detram, o inforo Conflantinopolitano con*ectarum, nomina.

CERτο quodam anni tempote, ovium greges in agris pascentes, noctu sub dio relinquere non audent Turcae: quia, ut ipsi asserunt, binae sunt stellae quas proprio nomine appellare norunt G Iulio Augusto noetu apparentes, illis plane veri Gales, quarum spleno orem si oves, caput attollentes, conspiciant, intereunt: sin eo tempore sub tecto adservent ut noctu, nullam noxam patiuntur. Rem ita sese habere, expcrimento indubitato se didicisse aflirmant. Haec autem per universum Turcae dominium non accidunt, verum nonnullis duntaxat Thraciae locis. Eam ob causam, nunquam nisi eo tem pore ovium greges noctu sub tectum agunt,ne hieme quidem. Pleraeque aliae provinciae, harum observationum imperitae,maximo interdum damno atactae ex gregis interitu, pisque causam ignorantes, veneficarum praestigiis se id damnum accipere arbitiantur: quod virgilius in suis Eclogis innuere videtur. Nos vero id primum C llantinopoli intellex mus ab his qui certo quodam pretio lanionibus oves praebere soliti, cadere conquerebanis tur. Quod postea verum ellic deprehendimus. Etenim cum viperario Turca secundum Ponti littus iter faciens, ovium greges sub tectis delitescere conspexit causam scistitatus, ta- metii pastores ignorarent, responderunt tamen ,reliquo tempore sub dio versari solere ;venim si tum temporis noctu foris relinquerentur, eas morituras. Sequentes porro stirpes in itinere observavimus i cistum cum hypocisti de ejus radicibus adnascente frequentem , sparthii tria genera, periclymenum, a phacen, andro mon se quentissimum,quod Itali Cecilianam nominant,omnis generis plantagines, linariam, lam-

planam, millesolium odoratum, lagochiment, chondrillam, malvam silvestrem & pleno flore. prasium, marrubium, ch santhemum edule, chamaemetum, cedri pumilae duo genera, iuniperos pumiliones, arbutum, platanum, corylum, hederam, sambucum , delphini etiam sceleton suis adhuc ligamentis connexum in littore, smilacem asperam. corruisdam, trifolium moenianthes, caucalidem, foeniculum agreste, terebinthum, ne rion, pruinnum silvestrem,eupatorium Graecorum, teucrium, androsacen, armoraciam, urticas, aspa

lathum, ago u rupes, aron, bellidis duo genera , consiolidae genus radice orbiculari, incolis Sic muli dictum, pini pinellam, gallopsim, calamintham, origanum heracleoticum, hippu-rim, bis phthalmum, hippo lapathum, helleborum nigrum, filicis duo genera, papaversiilvcstre, hyacinthi tria genera, conγZas duas, majorem M tertiam, Orchides. violas, ericam, ferulam, sua ova edulia ferentem hytapum silvestrem, meum, stymphytum flavo Aealbo flore, lupulum, asclepiadem, cynoglossum, calendulam agrestem, ulmum. chaniaedrvn,

colchicum, carduum benedictum, sideritin, Oxalida, quercum , laurum, hel xinen, cichOrium, rosam silvestrem,convolvulum,stachyn, as erutam, Oxyacantham vulgo creditam, styracem, chamaedaphnen, anchusam, lycopsin , alatcrnum, thalietrum , chamaeuidem, tria tithymali genera, marem videlicet, myrsinitem. & heliose pium, ornithogatum, populum nigram. dclybicam, castaneana, alnum, rhus coriariorum, pulegium,siorbum tomminalcm , quam Galli appellant, evonymum, anabata, verbenatu peristereon, aceris duo gentra.

Viperarius porro quem comitem habui, licet Turca, quos invenimus serpentes vulgari Graeca appellatione exprimere potuit, uti inter reliquos dryinum veterum, quem denilrogallia nunc vulgo appellant, dictione ad veterem nonnihil accedente: nullum alium sesepentem in masorem molem excrescentcm dc sibilum maiorem emittentem,cognovimus.

num tam magnum aliquando invenire memini, ut sacco impositum rusticus per duo milliaria serre nequiverit, quin quiescendum illi fuerit: illius exuvium foeno repletum, crassi alicujus viri crus magnitudine aequabat. Hujusmodi atque aliorum serpentum , avium, animaliumque terrestrium exuviis, stirpibus item integris Ac rariorum plantarum seminibus, atque marinis multis rebus ingentem capsam plenam, in navem onerariam Genuensem, cui nomen ta Dei fina, intuleramus, ad Dominum vivaldi pertinentem, cui praeerat

quidam Franciscus Brusquet, eam in Anglia exoneraturus, sed ilia a piratis intercepta, de

673쪽

Arge iam perducta, nobis omnia perierunt. Tanta por est inter serpentes vἰvos asnitas, ut vix discerni queant: nihil igitur mirum,si eorum icones atro duntaxat & albo colore expressae, aded similes sint. Haec tamen genuina est dryini pictum Serpentem etiam inveni DonMumus callum instat tuberculi rain fronte habentem, qui nostra opinione veterum Aspis est, mihi admodum rarus visus, tametsi jam antea apud Brutios in Italia eum conspexissemus. Ut autem Cerastes

binos callos '

supra oculos

elatiores habet ; sic unicum

raste in secundo libro egimus nunc illius tamen iconem hic exhibere libuit, elus pleniorem historiam, tum reliquotum serpentum, cum letanibus, duobus libris quos illis dicavimus, daturi. Salamandras praeterea ubi- Cerasses. que fere vulgares, quas nostri Sours, Pluvines, & Mittiis appellant, Zc Phalangia invenimus. Redeuntes autem se. cundum maritimam oram, nde ad Bospori fauces perve- Hnientes, ubi Propontidis ca- put est, altiore vicino montetes capientem, eo quo resο-

remus modo. Mirum autem nobis videbatur mensis Maii mitio, quo tempore omnes aves suos nidos obsidere Blent tot milvios & accipitres ex Ponti Euxini dextro latere subis sequenter advolantes, e longinquo quantum oculorum acies penetrare poterat, conspic re. Magna industria auceps eos capiebat,nunquam aberrans. Aream binos aut tres passus a dumo distantem complanaverat, quadrangulam, binos pallas in diametro habentem, in eimus singulis latctibus ternas virgas pollicaris crassitudinis, de humanae altitudinis terrae infixerat, quarum singulae qua arcam spectabant, crenam habebant, cui alligatum erat rete ex tenui filo viridi contextum, de humana altitudine extensum: in media area fixerat b, cillum cubiti longitudine, cujus summo laniculus alligatus ad aucupem usque pone d mum latentem perducebatur; cui etiam funiculo, multae albigatae aviculae grana in area depascebant: has attracto funiculo volitare compellebat , simulatque e longinquo accipitrem advolantem a Ponto Euxino animadvertebat: accipiter acutissima oculorum acie praeditus aviculas depascentes conspiciens, S magno impetu in eas irruens, reti se intric hat: hunc auceps illico capiens, ejus alas in lineum pannum ad eam rem paratum usque ad commissuram inunergebat: deinde colligatis extremis alis cum coxis& cauda accipitris, obductisque illius oculis, humi sacere sinebat, comm*vere enim se non poterat. Imagianari nescimus unde tot advenirent accipitres: nam duaru horarum spacio quo istic substitimus,plures triginta cepit: sic ut existimem centenos ab unico homine capi posse uno die. tertim qui herbas Constantinopoli venales in foro proponunt,plerasque habent,pra sertim novo vere, nobis ignotas,3c nullius apud nos usus, qualis est lampsana, vulgo Lapsana ipsis appellata: quam in caulem abeuntem,& florere incipientem, Vrouves nuncupant: haee cruda degustata, raphanum capit; cocta vero, amara redditur. Eleoselinon diligenti cultura dulce reddunt, eoque crudo in omni sere pastu vescuntur, Selino appellant: nostrum vero Selinon hortense, Macedonico. Venales etiam proponunt simi iacis asiperae, quam Smilachia vocant, asiparagos, boni saporis in acetariis: quemadmodum de Sigilli B. Mariae asiparagi, quod ipsi Em gli melena, corrupta voce ab-- πα, id est, vitis ni ta nominanti A nponi tabi Tamarou nuncupant. In Turcici imperii urbibus sera celebrantur singulis diebast nam ,ut Constantinopoli observavi, tali loco sorum celebratur die

lunae, alio loco die Mariis in Galata die Iovis;&sic de aliis,&, si quid in urbo sit rari, iis diebus

674쪽

xo PETRI BELLONII o BsERVAT. LIB. Pal. diebus demonstratur. Itaque dum Constantinopoli haesimus, lapitis eorum fora adeuntes, pleraque sngularia ab exteris provinciis advecta conspexi inus, praesertina inret medic menta quorundam circlim soraneorum medicorum, summam diligentiam adhibentium iit aliquid rari nanciscantur, quo publice proposto, multi spcctatum advenientes, aliquid suorum medicamentorum emant. Alii serpentes proponunt: alii unguenta & radices solummodo vendunt, S semen contra vermes t saepius ex aegypto Constantinopolim commeantes. Nam quosdam Constantinopoli agnovimus, anica Cairi conspectos, a quibus piscium in Nilo vel santium nonnullas icones nacti sumus,quas libro de Piscibus exhibebimus. Quoniam porro animal 'Tatou, jus jam ante meminimus, apud illos interdum conspicitur,delatum tamen ex Guinea dc novo orbe, cujus veteres non meminerunt, illiusiconem hic subiicere voluimus.

In multorum museis jam consipicitur hoc animal licet ex tam longinquis regioniblis petitum, a natura duro cortice latisque squamis armatum, thoracit scyrei in modum, culus caro facile eximi potest, nullo vitio ipsius formae illato. Iam illud erinacei Bratiliani genus diximus: nam erinacei modo intra suum corticem sese contrahit: mediocrem porcellum

magnitudine non excedit; cai crura cum pedibus& rostro similia liabet,&conspectum est in Gallia stumento de fructibus vcsci. Norum est Gallis aliud animal nomine Tartaret aut Tartam, cujus hoc loco meminita non abs revissium fuit, ne dictionum assiastas quem saltat, Tatou cum Tartaret confundendo. Nostro autem indicio Tartaret est Aristotelis Simia porcaria ', cujus anes mentionem fecimus, clim de Cairi cireulatoribus 1yremus. Nisnnulli eam Maimon vocant, alii Magot in Gallia. Neque ejus icinacria, neque descriptiohem hic exhibemus, quoniam alias de ea latius disputare volumus: pnesicrtim cum adhuc controversia sit de appellatione Gallica,& aliqui eontendant Magot sive Marion aliud animal esse quam Tartaret. Finem porrb nomis observationibus imposituri, Lectorem admonere volui is, ne aegre serat, si interdum animalis alicuius aut stirpis iconem exhibuimus, cujus obiter dumtaxat meminimus: nam si omnia quorum in hoc libro mentionem fecimus, describenda fuissent sublata foret omnis occasio de iis alias peculiariter agendi: ubi tamen ea sese obtulit, pro rei opportunitate sermonem de quibusdam agentes, vel produximus, vel contraximus. Ceterum ut exterae nationes harum nostrarum Observationii etiam participes fiant,

eas alia lingua describere habemus in animo, sed alia methodo &. dispositione. Interea si Lector ex harum lectione utilitatem aliquam perceperit, gratias agat illustrissimo Cardinali Turnonio, nostro liberalissimo Maecenati de Domino, qui in peregrinationes nostrassumptus contulit: deinde liberali nostio, magnanimo. sapientissimoque Regi, qui pro Bahumanitate se benevolentia nobis concedit, ut iii alumnorum ipsius numerum referremur: postremd Domino Franciscis olivetio Galli h Cancellatio.

plura δε . in diratos Acire νalet. D. Nicolas ste Meduament ex Ocrident s I a d latiscamuri. is γα nuriam Maerit, aris ad Did aut cito, ; AErarium ιώmybriasue tuis raram xv. cap. Lib. v. sua Exat rum naenia. iN E M o unquam de variis rebus agens tam commode omnia explicare potui quin severi. invida,malevolique Lectores invenerint, quod ca Terent x calumniarentur. At eos qui hunc nothrum laborem boni coiissilent, oramul, ut ii alicubi lapsi erimus, nobis condonent.

675쪽

IN PETRI BELLONII Observationum Libros.

v v M Telmi Obstem bonum Latine loquentium potiss-ma pars a Typographo iam expressa esset, tradidit Anihi

dem Notas, quarum quum pleraque me fugissemL,

Bebrauca, Arabis ue vocabula contineautia , operae pretium mefacturum existimavi, ut eas ad Observationum iam expressarum calcem adiicerem, ut benevolus Lector illis etiam uti post.

Prior numerus, paginam; alter, versum indicat.

Pag vers. 2α ἀγίαι Sanctae monast rium. pet intelligunt virginem Dei param. Pag. eassiveis 38. Cubile mari .propter

angustias.

Pag. ead. vetc s. megalivigia mΠλη ρ a magna vigilia, Gallis

Pag. iuvet. 3. Protonem Πρωανέρε .Prima aqua. Pag.4 t. v. 3. E moniti. Corruptum ex Italico Castro munito. PMead. v. 21. nemine per universam Graeeiam aliqua eruditi ne praeditu. imo prorsus contra,Semper

Graecia habuit viros longe doctissimos usque ad captam Cotistantinopolim: a quo tempore omnes d ei lini taliam conrugerant. Contra in oecidente, omnes elatu imperiti proptet impetitiam linguae Graecae, quam Latini ab extilibus Graecis didicere. Pag. 2. v. l . alterum Damasci esse. Nihil falsius. Isti sunt tantum Patriarchae toto orbe ter.

rarum e Coi stantinopolitaniari P'ωμαιων meteαρ ει :Antiochenus, των Συρων B AEI--αιάργει Alexandrinus, i Κονθινων Armenius, Carolicas. de Papa Romanus. --λωας Pag. ad. v. l. statuasque. Nulla ecclesia Christi liotu habet statuas Sanctorum, praeter Lati m. Reliquae Ecclesiae habent imagines pictas.

Pagaead. v eod.&campanis utuntur. Falsissimum.

sub toto impetio Turei eo nullus est usus Campan rum: imo districte interdicitur. Ploptetra habent tantum laminas serri ad concrepandum. Pag. sa. v. 17. Nam licet otiens Occidente ea-lidior de siceiot sit. Est ineptissima sentetitia. Nam differentia ea lotis & stiginis non pendet ab otiente i& occidente , id est, a longitudine, sed a latit. dtile. hoc est, quo quaque regio plus distat ab aequinoctiali, eo stigidiori, quo propius abest, eo calidior. Ideo in oecidente sum regiones, quae ea lidiores

sunt , quam multae quae in Oriente. Denique non est Oriens, neque Oeeidons, nisi respectu locorum. Pag. 4. V. 36. metu tamen cur minus ingred rentur haudquaqua.n impediebamur. Est ἀοιλὰγ ridicula . quam non intelligo. Pag. 1 F. v. L. Asilest. viis in. inextinguibilis. Pag 36, vers. si. Zax vel Dorx. Legendum vel Dora.

Pag. 19,versis. Ceres.veteribus Cranon nunc palam. Hallucinatio, vel potius error. Nam Ct non est in Thessalia, non in Maeedonia. Pag. 6o,vers 1 i. ubi de sepulchro medici Alexandii agit. inscriptum charaeiete G taeeo, sed ex parte corruptum Servianico. Voeat literas Servianas, quae aliten dicunt ut Hieronymianae r quia Illyriis, Set viis, & Macedonibus persuasum est eas literas, quae hodie sunt in usu apud illas series, non solum excogitatas esse ab Hieronymo. sed etiam saeta Biblia di novum Testamentum, re Liturgiam ab Hi ronymo in linguam Illyricam illis Eliaracteribus conversa fuisse. Ex hae fabula potamus eoiligere quam recentes sint illae literae,& quantum dereptus suetit Bellonius . qui vulgo ciedidit ea de medico Alexandri telatenti. Nam si quis medieus Alexandit ibi eonditus seisiet, Grecis litteris proculdubio, non recentibus barbaris Illyrioriun inscriptus suis. set ejus tumulus. Qise non videt esse fist,ulamanuum de vulgi rPag 6r ,verc l. Bucephalae olim Chalastrea. Falsissimum. lneolatum fibula homini pamm litetis instructo imposuit, quemadmodum de sepulcro mediet Alexandri. Illi urbi, quae hodie a Maced

nibus & Thracibus vocatur Bucephala, nemo h ctenus vetus nomen reddere potuit. Alia hallucinatio. putat eandem urbem esse Buce

phalon Plinii & Melae cum hae Bucephala. Buceis phalon Plinii & Melae sunt prope Anthedona o bem Boeotiae. Auxit hallucinationem,quod non itatum Anthedon est urbs Boeotiae, sed etiam potius Peloponnesi: item Bucephalos est potius Pel n-nesi. Itaque haec omnia imet se permis in Pag. 62. verss. Carbachara . sive Cassiasthita. Nos peregrini male pronunciamus hoc nomen. Non enim Carbaschara, seMΚat an Sarai dice

dum erat, cest. Κaravanae domus. Κarovana n

tum quid sit . est commeatus, O Laperegrinan. tiam . purum purum Arabicum. Sarai est Turesia eum. & significat domum. Pag. 63. verss. Injuralicis. legendum Ilii L

Pag. 69,ris. Perinthus est Herulea. non Rod D. Q ninetiam ipse Bellonius ab amicis monituri mutat sententiam libro ta . insulis Demonesis nugatur.

676쪽

Nam As semν unam agnoscit veritanus. Pag 1. vers. Ιχ. Verba Pliati, tit ipse cita ae inisterpretatur, contra eius mentem sunt. Itaque non dicatam sacris Iadorum, sed abescarum legendum est. Iudaei enim non auderent garum edere, quia ex piscibus non squamatis consectum est. Ideo abdica. tum est eorum ceremoniis. Pag. 77, vers. 7. Casl bou set ite hoc est calamus aromaticus. Inda legendum eli derire, non se. ν ire, vel Derire, per D hal. . Pag ead. ver. 8. Hama me. Paead. v. s. Saccharum .deest vox Atabica Estichat Atundo Sacchati. P. ead. v. io Beu album. l Rentu-

Pag.83, veti. Io. Multum decipitur, quod et a- dat ruinas Troiae.quae extant hodie.e e illius Troiae, quae bello decenati oppugnata est a Graecis. illa enim Troia est Troia Alexandrina .colonia Romanorum. Testis inscriptio, quae ibi extat.

scriptio vetus quidem, sed supposititia, cuius elau. sula ineptissima.

Ex eade incude, ex qua superior,sed longe ineptior. Pag 8s, vers. ao. Ea veto Magnesia non est quae in Thessalia Maeandio xmne alluitur. Tam Thel Ialiae potest esse Maeonia, quam Europa Asiae. Est error calami. Pag.88, vers. II. Paxo, olim Elicusa dicta. Fallam. Ericusa alia est, aliae duae paxae insulae. Pag. 89. vers l8. Smyrtui dicta sitit. Smyrna urbs lunge post Samum est. Pag.9O, vers. I 6. stalpturarum diruunt. Falsium. Si quae vetera monimenta suprasiunt, ea effugerunt eorum oculos: aut aliquando parcunt literis, quas

propter altitudinem loci, attingere non possunt. Pag. 9a, Veis. r. Italia minime notae. Imperite dicit onocrotalum elIeigii Rum Italiae. Martialem in eum testem pro lueo: Turpe Raν natisIm- onocrotali. Et nos scimus Martialem verum dicere.

Pag.9 Hyaena, Civetta. ineptum. Nihil prodigiosius. Pharaonis murem. Phes Phirauni. P yyT. Pharus. Verum quidem est ὀ Cxcire intulam vocari : sed adlicit inpetioribus Ptolan is,molibus in mare jactis, ex insula peninluum Acham. pag o , V. I 3. deinde in Tureicum idioma con- ver sus. Falsum. Si quis in aliam lingvam converteret, sine ulla spe venue vivus combureretur. Paἶ d. v. ss. Lucium vetoibus Oxyrynchum appellatum asserimus. Ridicul u & insignis inscitiae. Pan Iop. verss. Graeci volgari lingua Semiamithos. Cette ita vocatur Heblateἡ-Prouetb. xxx. 28. Laeetiam interpretantur doctissimi lud , & septuaginta senioribus redditur hoc est Lacertus. Itaque hoe satis est ad oblituendum os tam aliis Iudaeis, quam Christianis, qui aliter interoretantur. Quare Bellonius magnam lucem illi loeo Proverbiotum attulit,& omne dubium sustulit . quum dixit a Graeis ei e ἀμεγ v cali quod satis mirari non possumus.

Pag. Ic'. ver II. Bellonius, qiii Cair uni. Alexandriam vidit , patum amplitudinis illatum urbium consideravit. Nam Cait uiri duplo majus est Couitantinopoli. Conllantinopoleos autem ambitus major Lutetia . O. P. g. ea d. vers. 7. Ex nostro comitatu quispiam quastionem movit. Nulla est urbs. quae pio ratione tuae a implitudinis paucioia habeat templ. i. tua in Lutetia praesertim ina Oturbs. Aio in icta Lutetia tam intra nacen torum ambiiu,quam ea ua. non esse cenis tum templa sive magna sive parva : N Londinum ures Lutetia longe minor centum viginti parochialia templa habet,pia ier mona fletia de alia templa. laque comparatio templorum Patisiensium cum

Moiqueis Caut digna est homine patum in similibus rebus vet salo. Aiunt Eguptii repei miti Cairo vicena ct bina millia Mosquearum : non credo lamen, sed ex mendacii magni iudine aestimari potest valde ingentem esse numerum : atque non dubito. quin plures lint Mosque ae in urbe Cairo, quam sint templa magna di exigua in omnibus Lutetianis de Melodunentibus diatesibus, quibus si adiicerem tertiae alicujus u ibis dioecesim, non mentiter. In haere septodit Bellonius noniecte obtervasse magniti dinem omnium urbium, quas vidit . ut etiam ex his apparet, quae de Damalco de Chalep tradit. laCaiti praetidiis erant anno i 6o 3 decem ει octo millia equitum; ex quo aestimati Irotest, an parva sit

Pag. e . versis Bagdat. Fallitur cum aliis. qui Bagdad putant eandem cum vetere Babylone bomitanara: quum tamen certo erit ius si Bagdia esse Seleuciam, cuius vicinitate Plinius suo tempore B bγlonem quotidie exhauriri scribebat. l ag. Ilαν. 14. Cinglii. alibi leti bit per S,Sinphi, quod rectius est. Est putum purum nomen AEthi picum ti m literis ludat eis ' PN Sinhi. cujus organi inventrix est AEthiopia, & eo maxime delectatur. a quo etiam quam harpam vocamus, ipsi M anho aicitur. Pag. t Ir. vers 13. nullii m Bilcimi mulcem tu Hieri cultum tu ille. lianc confidentem temeritatem satis convincunt veteres scriptores tolerhur, citrabo, Pliniu . Pag. ead. veis 8. Falsum a Solitanis Balsamum consimini fuisse. Nam adhue si a me impetro Romano balsameta erant in AEgyp:α Claudianus in epithalamio Palladii e. Ceserina:

Gemmatu ali per balsam rectum qua fatit desultat valuere ν te T. Vetum qii idem est, postquam exaruit balsametum Cairente, tunc Soldanis en tam filii Ie ex Arabia novelletum stliseeret quod & annis superiori luis cori igit. quiam Bascha praesectus AEg pii emavit alias plantas ex Arabia peti. Po ead. vers. 33. Ficus Pharaonis. Tin Phita uni 'Pag. F. vers 1o. Veterra Croc dileam appellarunt. Est hallucinatio. Nam alibi fatetur scincos, non stelliones esse . ex quibus Crocodilea colligitur. Pag. 116. veri. 1 o. Magnus erior est existimare Sphingem elisit gens illud caput .cujus Plinius meminit. Adeo puerilis error est, ut tolerari neqraeat.

Nam Plinii Sphinx integra es , alii iodo a pector dis vo

677쪽

live ventre ad summum apicem in rapite pedum sexaginta duorum. at hoc de quo Bellonitis agit,dumtaxat caput est. Pag. IT. vers. 32. quem Nero Imperator segmduni eligi curavit Rodet Gallis insta adhuc nomen odeZ repetit urbis, quae est Segodunum Ruthen tum provinciae Arverniae vicinae. Et quia menti

nem fecit Arverniae, putat Rhodon esse Roder.

uandoquidem magniis ille Neronis Colostiis Soli

iratus illi in memoriam revocavit Solis Colossum Rhodi electuin. hleta insania est. Nam confundit Colossum Neronis cum Rhodio, & Rhodoneum Rodea Gallis nuneupata sive Segoduno ut

Aquitaniae, ratione Arverniae ubi ranodotus magnum alium Colossum erexerat. P g. I. ver. Is neque ulla illarum ubera vel alas

habet. Valde errat in eo, quod dicit AEgyptiotum Sphinges vario modo pingi: quod protuis falsum ell. quandoquidem omnes sunt similes. Sed AEgyptiacae Sphinges valde a Graecorum sphingibus dic

fetant nainta alatae pingunt ut de repentes. AEgyntiacae alis eatent, de quatuor suis pedibus ineum. bunt: praeterea velatum caput haiant, Graecae n

PH. I l9.vets41. ingenue fatemut veterem Pusia fui appellationem nos ignorare. Hoc non elat dicendum. Nam vius vetus Buisalus est vetetum. Atque Plinius iam sua aetate conquerebatur, quod Vtus vocabatur Bubalus. qui error etiamnunc d

tata Martialis vocabulo vii de Bubali idem animal expressit. Namque grare gemino carm=ς fatalis arum.

- ham timuit bubalis asque tisin. Pag. 13. verss . Armenii, alitet Matonitae num pati. Ualde differunt cum religione tum characte

re& s mone Armenii te Maronitae. Nulli est Armeniorum Gelesia in AEgypto: sed Koptitarum, qui peculiari utuntur sermone prouus ab Atabico di L

fetente.

Pag. 1 I. vel 9.Dhab ' Lacetius, cum puncta in prima litera. Pag. I, 1. vers. q. Serpens alatus multis de ea sis est commentitius. Agyrtarum est figmentum. Pag. I 3 vers. 41. Cireatas. Phreneticum est Cereatas appellari, a loco in AEgypto cujus Her dotus mentionem faeiat. Natri Ceteat tum recens est appellatio.qui veteribus Zygitae. Septentrionalis populus, e quo educebantur dc adhue hodie ed cunt ut multa mancipia, quae in AEgypto venundata, abnegata per vim fide in Clitimam, S cireunct-

sa, appellita sunt Mamlue i hoe est

manet pia, 8c distributa sum ad eustodiam sultanorum eadem ratione qua Iamsi

apud Turcarum Imperatorem: atque evaserunt in magnum imperium. Nam ex eorum numer erra

bant ut Sullani AEgypti: hine Sullanorum imperium Citrasserum imperium appellatam est, quod ad mobesum usque ultimum Cireasserem Sullanum datavit. Non igitur a loco AEgypti. qui ignoratur, appellati sunt Circissi, sed a Cereassis Zygii is septentrionalibus. Nimis crassa est stupiditas. Pag. 3s. Micy. AEgyptus Nilo inundata xxiv. octobris. videtur inundationis finis esse circa aequiis noctium medio Sepaembri Iuliano.

Pag. t 36. vers. I9. Suam quadragesimam tum eelebrabant. Erat postiemus dies octobris anni M. o. xxvii. Primus dies mensis Muharam nuncupati incidit in xxi. Februarii, qui fiat dies me: Primus dies Ramictan mensis Quadragesimae incidit mxv. octobris, die sabbaibl. itaque xxxi. Octobias

erat decimus septimus cies Quadragesimae Mahu-

metanorum.

Pag. ead. vel LI s. Alcanna 1 eum sotii si ratione , unde ita pani t suum At

liena mutuati sunt. Certum est Κυαυν Dio Icoridis esse. quod Avicenna l Alcbanna vetiit Alibi invenio sine sotti in aspiratione. PU. 37, vers. s. Palmyrae regione. Somniat eam regionem, quae est inter AEg3 ptum, & Sytiam, Paumj tam debere appellari piopter Palmatum silvasi quas in itinere observabat. Palmyra tamen inde a, est plus quam duodecim die tum itinere. Pag. i ,3. vers 1. Phinis. Phene legendum.

Pag. ', vers. I . veteres venaucam avem appetitasse arbitramuti Nihil minus. Pag. ead. vers 1. Mytthae arborem. Hariolatur. Pag. 41, vers. 19. Iacobi taedicti non sunt a Divo

Iacobo Apostola. sed a Patitarcha quodam Iacob,

quem haereticum suisse aiunt. PQ ead vers. 3o. Georgianorum,quorum limites extenduntut in Indiam usque. Magnum est inter utrosque intervallum.

Pag. ead. vers. 32. Costique. AEgyptii cim. quos Arabes Elhupii nominant. Nam Kopti. Rosis. Guti. Gupti, postremae syllabae sunt vocabuli aeg pti. Et imperitia est, dicet e quod a Disto Thoma

conversi si equum a Divo Marco longestieteda tui. Historia testat ut Dimm Thomam Indis Eva

gylium annanctasse i qui procul ab AEgypto stardissiti. Pag. 146. vers 31. In Iudaea rivus sabbatis omnibus secatur. Eadem fabula in losepho reperitur. iPag. 7. MisIS. Esculas. vetetibus Graecis x ἀ--- dicta, nunc Belagnida habebat Bellonius. Sed omnia vocabulaGraeca quibus utitur. de pleraque alia singularia imo maxima eorum Pa F,

desiimpta ex obtrivationibus Petri Gillii. eujus Bellonius fuit amanuensis. Itaquς non est mirandum, si saepius etin in Glaecorum vocabulatum transcriptione. P. 4 v. 9. Rotulo, eptem libras pendens. Hoe

falsum est . Rotui id est quod Graecis' M dc Arabes num quam aliter vertunt.

Si quis mercatorem Alexandrinum. Tripolitanumve, aut e Halep interroget,ν id fit Rocul, dicet

Libram esse. Idque nos selinus. qui a Massiliensibus mercatoribus Arabi eum idionia eallantibus, at que Arabico sermone negotiantibus percomati sui. mus: de si etiam aliter disissent, fidem eis non adhibuissem. Sed nee minus Bestonici hallucinariurilla montius. qui ea p. xii. Lib. xij sui Itineta itferibat Romi quinque libras Gallieaseseere, 'Pag. ea. . vers. I. Damascena plum, patva illis nostraria dulcia. Ignoto unde hauserit fiostratiam

mia maturitate sere corrupta maniciam retineant austeritatem.

Pag. I sa, vers 18. Asa mi amittit. Sciliandum Aiamia. pronunciando i, ut litetam G. ante I, dc E. Ajamia est propite Balbatia : sed ita proprie a Tarcis Petsi a vocatur, Ac Ajami Petis. Sed molit orientales pronuntiant Ze pro Ge. quod imp ivit Bellonin. Pag. s s. vers 16. Nonnulli existimarunt poleam idem esse eum Oxuerato. de Oxycrato de Posca strenue nugatur. temper a Plinio Ae Celsis

verim Pota. sed ea potio. qua hodie remiges in S I a italia

678쪽

Italia utuntur, ignota fuit Veteribu . Quate errat puerilitet tum quia Oxycratum negat esse poscam, tum quia oueratum facit idem cum potione remigum di post emo, quia poscam insigni imperitia dieit esse Zythum: denique ut errorem erro re eum utet, Zythum negat esse Ceivisam e adversu quam confidentiam testem appellate possum Plinium fine Libit xxii. Diodorum Siculum, Vlpianum, alios. Est praestacta confidentia eum insigni imperitia conjuncta. Pag. ea d. v I . 37. amnem quem plerique oroum existimant.Imperitia est, ne dicam stultitiam. tontem Oroum appellare , major adhuc ignorantia Marciam nuncupare, quam penitus ignoro. Quod ad itin attinet. quem dicit eundem eum Oronte esse , Cappadoeiae fluvius eae Sed perinde pinest

Orontem in Cappadocia teponere, ac Tarsum inter Halepum 8c Antiochiam. Tota illa, quam deferabit elegans planities in qua Tarsum ponit, est ΚινηΣυεια, Cava Syria. Pag. ead. vers. o. Sabaeus eampus. Videndum unde acceperit. Ego non memini. Admonendus Lectoi Bellonium hoc cap. x i x & sequenti valde desipere, quum dieat se in Ciliciam pervenire, &tamen adhue apud Libanum haereat,ubiTallum reis ponit intret Damascum & Halepum. Pag. ead. vers. I. Hamia, olim Tarsus dictam. Ham in non est Tarsus. Nam Tarsius vetustum suum nomen retinet, tametsi Arabes Tos appellent semper nihilominus est uetus appellatio. & fallitui Beniamin Tutelens , Malostras eam vocans. Nullus Graecus hodie ignorat Gilo. Hamis autem est Emisi. Pag. sy, vers. 6. nunc vero ne unicam quidem

plantam adit. Errat, nam Calabria,& aliae Regni Neapolitani provinciae, illum mendacij arguete

possent. Pag.ea d. vers 3 s. quemadmodum Aleph ptima Alphabeti litera est. sic Hales' primaria ejus. Ridiis eulum est. Nam prima litera Arabismi, nihil commune habet in orthographia est Haleph.

Eliph ptima est lueta Arabica , in

Pag. 116. vers. 26 Aiuelianae ii ibi Galliae comparari potest. Praeter mendacium,est etiam haliticina. iio: nam sequenti capite moeniorum Halepambitum majorem facit, quam Damasci. Aiqni Damaseus bis tam ampla est . quam Aurelia. nam Mediolano minor non est. Ex quo colligi potest, an vetum dixerit. sed desipit Nam Halep minor est Damasco, attamen ncin minus ampla,quam Rotomagus. Pag. i 1 3, veri. s. Stagnum , quod olim Maea dropolis. Meta vanitas de despientia. Maeandro.'polis uibs fuit ad Maeandrum, quae tempore Plinii non extabat. Non longe ab ea etat Antiochia Maeo niae. Ipse putat Antiochiam ad orientem esse hanc Moeoniae.

Pag. iso. vel I. sub portis Ciliciae. Iam diu est. quod quum esset apud Libani montem in Citieia dormiebat. Nunc, quum eo pervenit, evigilare i cipit. Pag. i56. versa. An Futi. Ang ti sive Aneyra est multotum dierum itinere piocul hine distita,nimirum in Galatia. Est limin a imperitia. Pag. i 84 vel l. 22. Scheriat potio,

Disso gallice. Ibidem. Vinum Serab appellitum

Ex Viri Clarissimi εί amplissimi D n. Iacobi Augusti Thuani

Historiarum sui temporis libro XI. pag. 4 O.

DE PETRO C ILLI O.

Post alia: Scripta etin ne perirent, eiusdem e maniaci Cardinalis in clientem amor, em propensum ad rem iterariam iuvandam studium prohibuit, qui partem maiorem eorum in Galgiam adsereri iussi, publicanda curavit. mars tamen eorum a P. Pelono Cenomano amanuensi σperegrinationum per aliquot annos comite surrepta creditur: qui licet ea D non 'ta nomine pinea evulgaverit, tamen vel plagiarius non me

ae rem a lueratis grasiam inimis, quum quod multi faciunci illa publi

679쪽

ticis

CENOMANI

MEDICI De ne eela Ρlantarum Cultura,

atque earum cognitione

Libellus:

Edums qua ratione S Haresarsem cisurmi, missere queant.

CAROLUS CLUSIVS

Atrebas

ante aliquot annos de Galgico Latinum secubat,s, nunc demo recensebat.

680쪽

PETRUS BELLONIVS

LECTORI.

R o i A N I bestitisistriat inter res memorabiles retenset, Ut siemsummorum Graeci exercitus iucum baudpo Demum maxime strenuum, ὸ besto reducem, pererino omatu, ne a suis agnosceretur, Wopria/aris ingressum, ut commorius omnia quae eo absente a Uerecta egent, intel- hercle ignorabat enim an Laertes pater , Telemacbus ejus, cy Tenelope uxor etiamnum viverent. Illi i Iurgregarij mibis ornasus em Menem ad os, ipsium issuburbanici Udam My borto deambulantem Ofenest. Eosalutato, senex cum illo tamquam cum extero quopiamsermones conferre carpis snam nonumscebat, ut uem jam muro tempore non mi erat,eextinctus-ne esset an superstis, prorsius ign.ira .

Gὶ Uiden, inquit, Agantes bra arbores omnes plantavi, gy ex selectissimo si Lumgenere inferi, ut edulis bructus ferre queant cum meus stas Udisses e bello reribit. Ain, fumhae, nisi ut probi hujus senis pro b 1,-benoolus erga suos haeredes animus sin statur ' meum ipse se visa eas arbores ruraseras futuras minimes erare sui memoriam in arboribus instrigye arburdum: atque quam mero amore filium prosequeretur demoniabar, eum illi absenti Lboraret. Hα porro exempto excitari debeba rigenerosi di inflat sangu ne nati sines, ad colendu in exornanda sua praedia . remque dominicam cinamiam, dum juniores bestigerunt,es' sevi Principis nomine sese pericula Muciant. Sed ut culturae ignoran-ria purumque in ca-- ectui nulla utilitas ex fundo ad dominum redeas: sic non unum eu tam maria Mure Mus id restrensibusὶ Gactus Equando suam regionem ob flemitasem ferugst, aliumque uberiorem quos se, c ilia minearum ei iura ignota esset: hin -ctum, ut deginato vino ex Ddάdelato, eos tanta ejus admiratio, atque siuenta cupidura ceperit, ut armissumtis cum uxoririu in Meris iace Brenno eorum T re, regionem, adeo suavem liquorem proferentem, κcupandam censerent: qua porro κcupata, mini potus scise ipsis imposuit, utpote illius usu non assuetis: quod sene manifestissimum indicium est, nullas tum apud ipsos minitores,nulla mineta fuisse: postea tamen adeo dientem in iu excuendis operam narasse, ut sola Galgia Mus nunc mini praebeat,quam universa stasia, Graecia, di tota forsitanosia. Verisimi se tem est, Gallas ρο Iadeptam victorium multos initores reduxisse, adeoque inductrios fulse in 'Eandis minetis, ut cre bio sit, tellurem, si cultu ra accedat, cum faenore reddituram quiquidiis concretatum fuerit. Sis besiorum praesemi, partu mictoria, in quiete liventes terram interse disserunt, nomenque ex sua Henitare in-d derunt uispossemanibus: quod in quibusdam Tropinciis magis e realiare. P0m Let nonnullirumpos o pauca iugera occupet, a domini tamen nomine vestitionem adquisivit:

imo etiam arbores mulgares huic rei fulsemierunt. Atque, si gna cum parris comparare licet, it Imperator ab imperando, Rex a retendo, Dux a ducendo, omes a comitatas, e

Princeps a principasu nomen babent 'μ qui obet ex pos senis sua ampluudine ululum estrigessatem adeptus est.

SEARCH

MENU NAVIGATION