장음표시 사용
151쪽
146 Moreiciis B. iii ponim nomen illuminil mini mi aequum, principes cives rem habere, ad Satrim nihil praeter nomen pervenire Et sim si is qui non defendit iniuriam, neque propulsat, cum potest, iniuste facit, ut tu primo libro disserui qualis habendus est is, qui non modo non repellit, sed etiam adiuvat
iniuriam Mihi quidem etiam verae hereditates non honestae videmur, si sunt malitiosis blanditiis, niciorum non veritate sed simulatione, quaesitae. Atqui in talibus rebus aliud illo
binterdum, aliud honestum videri solet. Falso. Nam eadem utilitatis, quae honestatis est regula. Qui hoc non perviderit. ab hoc nulla fraus aberit, nullum facinus. Sic enina cogitans: Est istuc quidem honestum, verum hoc expedit res a natura copulatas audebit errore ili vellere; qui sons est laudium,
maleficiorum, scelerum nil tuu . Itaque si vir bonus habeat hanc vim, ut, si digitis con- aerepuerit, possit in locupletium lestantenta nomen eius irrepere, hac vi non utatur, ne si exploratum quidem habeat, id
omnino Dentillen unquam Su Spi Muri in At dares lianc vim
M. Crasso, ut digitorum persu8Sione here S OSSet Scriptus esse, qui re vera non esset heres in foro, crede nil hi, saItaret. Homo autem tu iustus, isque quem sentimiis virum honum nihil cuiquam, quod in se transferat, detrahet. Hoc 76 qui admiratur is se quid sit vir honus, nescire lateatur. At vero si quis volue iit animi sui complicatam notionem evolvere, iam se ipse doceat eum virum honum Sse, qui prosit,
quibus possit, noceat nemini, nisi lacessitus iniuria. Quid
v. 2. bis vitae philosophia duas
152쪽
ergo hie in Meah vi qumiani quasi veneno perseiat, ui veros heredes moveat, in omini locum ipse succedat . Non igitur aciai dixerit quis, quod utile sit, quod expediat Immo intelligat nihil nec M'dire, nec utile esse, quod sit inium sium uoc qui non didicerit, bonus vir esse non poterit. Fimbriam consularem audiebam de patre nostro puer iudicem ΠΝ. Lutatio Pinthiae suisse, equiti Romano sane honesis eum
a sponsionem fecisset, ni soreus Essετ, itaque ei dixissem uiam se illam rem nunquam iudicaturum; ne aut spoliare fama probatum hominem , si contra iudicavisset aut aiatuisse videretur, virum bonum esse aliquem, eum ea res innumerabilibus Isiciis et laudibus contineretur. Huic igitur viro bono, quem Fimbria etiam, non modo Merate noverat, nullo modo videri potest quisquam esse utile, quod non honestum sit. Itaqii talis vir non modo lacere, sed ne cogitare quidem quicquam audebit, quod non audeat praedicare. Haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustici quidem ubi leui a quibus natum est id quod iam conirltum est elus late proverbium cum enim liden alicuius bonitatemque laudant, dignum esse dicunt, illi ictim in tenebris mices. Hoc quam habet vim, nisi illam mi illi sexti Edire quod non deceat, Zliamsi id possis nullo te fellente obtineris Vi-78
deme, hoc proverbio neque Gygi illi posse veniam dari, -
II. Umbriam C. Flavius Fim-hria, Consul 104. Lam in umultdes Cinna ivn. Briit. 34, 129 melnstra toto paulo invidior atqus commotior, dialem tia tamen sivi ιuis ammi atque vita bonus auetor
Ehren mann rhenn urd B. esse aliquem, emana e qui non esset vir bonus.
vo malefletum . 75 retegenis, falsi redar ente de r. li 2 in
153쪽
148 DE OFFILIIS LIB. ut e .a0 que huic, quem paulo ante fingebam digitorum percussione hereditates Omnium posse converrere L enim, quod turpe est, id quamvis occultetur, tamen honesium fieri nullo modo potest sic, quod honesium non est, id utile ui sit, effici non
potest, adversante et repugnante natura. . . 20 At enim cum permagna praemia sunt , est causa pec scandi. c. Marius cum a spe consulatus longe abesset, etiam septimum annum post praeturam iaceret, neque petiturus unquam consulatum videretur Q. Metellum, cuius legatus erat, summum irii et ixem, cum ab eo imperatore suo, Romam missus esset, apud populum Romanum criminatus est, bellum illum ducere si se consulem fecissisi brevi tempore, aut vivum, aut mortuum Iugurtham se iii potestatem populi Romani daturum. Itaque actus est ille quidem consul, sed a de iustitiaque discessit, qui optimum et gravissimum civem, cuius legatus, et a quo missus esset, in invidiam algo 80 crimine adduxerit. e noster quidem Gratidianus officio honi
viri sunctus est tum, cum praetor esset, collegiumque Praetorum tribuni plebi adhibuissent, ii res nummaria de communi sententia constitueretur. Iacta hatur enim temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haheret. Conscripsemini pommuniter edictum cum poena ali ille iudicio; consiliue litque, ut omnes simul in rostra post iii eridiem
escenderent. Et ceteri quidem alius ali, Marius a subselliis in rostra recta, idque, quod communiter compositum uerat
velim, nullitu memoria iam re-
154쪽
solus edixit. Et ea res, si quaeris, ei magno honori fuit. Omnibus vicis statuae ad eas i , cerei. Quid multa mo unquam multitudini sui rarior. Haec simi, quae conturbant in deliberatione nonnunquant eum id, in qu violatur aequitas. non ita magnum, illud autem, quod ex e paritur, permagnum videtur ut Mario, praeripere collegis et inbiuiispi popularem gratiam, non ita turpe consulem si mini rem seri, quod sibi ium proposuerat, valde utile videbatur. Sed omnium una regula est, quam tibi cupio esse notissinom: aut illud, quod utile videtur, turpe ne sit aut si turpe est, ne videatur esse utile. Quid igitur possumusne aut illum Marium virum bonum iudicare aut hunc Explica atque excule intelligentiam tuam, ut videas, quae sit in ea species, torina et nouo viri boni cadit ergo in virum bonum memitri emolumenii sui ausa criminari, praeripere, sallere Nihil profecto minus. Est ergo illa res tanti, aut commodium 82 ullum tam expetendum, ut viij boni et splendorem ei nomen amittas Quid si, quod assere tantum utilitas ista, quae dicitur, possit quantum auferre si boni viri nomen eripuerit,sdem iustitiamque detraxerit Quid enim interest, utram ex homine se convertat quis in beluam, an hominis sigura immanitatem gera beluae Quid qui omnia recta et honesta negligunt, dummodori potentiam consequantur, nonne idem sariunt, quod is, qui
omnibus vicis etc. Sen de ira IlI, 18 M. Mario, cui oleatim opum stantas postictrat cui turget in supplieabat Romanus populio, L. Sulla per stino rura,
πινυμ is tamen et non ι- -- merito quam nimis manes. Explica atque excut intelligentiam d. i. O licatam evolus n--ligentium S gus 76 was dori on de einetetnen noti gestis: ist..ita hier aus die intelligentia an-gewendet; die finZelne notiones hilde de inhali de intelligentia ais helle de GanEen, alter sie auehisiit deni metonymischen lura intelligensiae benann werden, ut de leg. l. 9. 26 natura rerum
neste viisti, nisi honesto vivaturr o, nisi populari fama vis tur xvoEu ais Gogensat sin ea igitur iucundo negat posse vivirlasgi. 21. - Pomptius de iiii I. sicli iiii Iulia, de Heliter Casam
155쪽
150 DE OFFICIIS LIB. III. CAP. 2i.
.etiam soceriun hahere voluit eum, citius ipse audina potens esset Uui ei videbatur plurimunt posse alterius in is :id quam iniustum in s atriam et quam iurpe, ei q-n inutilo esset, non videbat Ipse autem socer in ore semper Graecos versus de Phoenissis halisbat, pios dicam ut mero incondite intasse, sed tamen vi res possi inielim: Num si motiindum est nis, regnandi gratis nidum est aliis rebus pietatem οἰσαε capitalis Meheles, vel potius ipse, qui id umim, quod ora nium sceleratissimum tuerii, exceperit. Quid igitur minuis
uigimus, hereditates, mercaturas, venditiones fraudulentas Mee tibi, qui rex populi I inani dominusque omnium gen- inini esse concupierit idque persecerit. Hanc cupiditatem si nestam quis eos dicit, amens esti Probat enim legum et libertatis interitum earumque oppressionem taetram ei de instabilem gloriosam putat. Qui auteni latetur, honestum noli esse in ea civitate, quae libera fuerit, quaeque esse debeat. regnare, sed ei, qui id facere possit, esse utile qua hunc
obiurgatione aut quo potius convicio a tanto errore conera vellere Potest enim dii immortalps citi quam esse utile foedissimum et taeterrimitin parriciditim patriae quamvis is, qui se eo obstrinxerit ah oppressis civibus arens nominetur Honestate igilii dirigonda utilitas est, et quidem Sic, ut haec duo verbo inter se discrepare, re nun Sonare Vi 84deantur. Non labeo, ad vulgi opinionem, quae maior utilitas, quam regnandi, esse possit nihil contra inutiliiv, ei,
156쪽
PE OFFICIIS LIB. III. CAP. 22 5l qui iniuste consecutus sit, invenio, cum ad veri laten coepi revocare rationem Possunt enim cuiquam esse utiles angores, sollicitudines, diurni et nocturii metus, vita insidiar utri
Milui tui atque insidegra resno, Dauci boni sun anquit istis. At cui res ' Quod a Tantalo et Pelope
proditinii iure obtineruitur. Nam planio plures ei regi putas, qui exercitu populi Romani populum ipsum Romanum Oppressisset, civitatemque non modo lil eram, sed etiam gentibus imperantem, sem ire sibi eo ossei Hunc tu quas conscien-85tiae labes in animo censes habuisse quae vulnerat cuius autem vita ipsi potest utilis esse, eum eius vitae ea condicio sit, ut, qui illam eripuerit, in maxima ei gratia laturus si et istoria Quodsi haec utilia non sunt, quae maxime videntur, quia levia sunt dedec is a Wrpitudinis satis persuasum esse de hei, nihil esse utile, M. n. honesitim sit. Quamquam id quidem, eum saepe alias, im Pyrrhi bello 22
C. Fabricio, consule iterum, et a senatu nostro iudicatum sesi. Cum enim rex Pyrrhus populo Romano bellum ultro intulisset, cumque de imperi certamen esset cum rege gene roso ac potente perfuga ab eo venit in castra Fabricii eique est pollicitus, si pratemium sibi proposuisset, se ui clam, nisset, sic clam in Pyrriti castra rediturum, et eum veneno necaturum. Hunc Fabricius reducendum curavit ad Pyrrhum: idque eius factum laudatum a senatu est Atqui si speciem . utilitatis opinionemque quaerimus, magnum illiti bellum per-
iuga unus et gravem adversarium imperii sus lillis sel sed magnum dedecus et agilium, qui cum laudis certante lillsset, eum non virtute, sed scelere superatum . Utrum igitur utilius 87
vel Fabricio, qui talis in hac irbe qualis Aristides Athenis suit, vel senatui nostro, qui nunquam uillitatem a dignitate
fretuder an una reicii e nichthi sunt boni Eu corrigiren Der
nauer Val. Max.VI, 5, i Timochares Ambraeiensis Fabricio consuli pol
licitus est, se Pyrrhum eneri Per
157쪽
DE OFFICIIS LIB. III. CAP. 23 seiunxit, armis cum lios te certare, an venenis Si gloriae
causa imperium expetendum est, scelus absit, in quo non potest esse gloria: in ipsae pes expetuntur quoquo modo, noli poterit ut utiles esse cum insaniis. Non igitur utilis L. Philippi Q. F. sententia quas civitates L. Sulla, pecunia accepta, ex senatus consulis liberavisset, ut eae rursus vectigales essent, neque iis pecuitiam, quam pro libertate deii erant, redderemus. si ei senatus assensus Turpe imperis. Piratarum enim melior fides, quam senatus. At aucta vectigalia utile igitur. Quousque audebunt dicere quicquam utile, quod non honestum Potest autem ulli imperio, quρd gloria sultum esse debet et benivolentia sociorum, utile esse odium ei intimia Ego etiam cum Catone meo saepe dissensi. Nimis mihi praefracte videbatur aerarium vectigaliaque defendere, omnia publieanis negare, multa sociis cum in hos nefici esse deberemus cum his sic agere, ut cum colonis nostris soleremus eoque magis, quod illa olidinum coniunctio ad salutem rei publicae pertinebat Male etiam Curio, cum
causana ranspadanorum aequam esse dicebat semper autem addebat, inest utilitas. Potius dicerei, non esse aequam, quia non esset utilis rei publicae, quam, cum non utilem diceret, aequam lateretur. 23 Plenus est sextus liber de ossicitet Hecatonis talium qum o G stionum, Sitne boni viri, in maxima caritate aia nonae sa- miliam non alere. In - utramque partem disputat; sed tamen
ad extremum utilitate, ut putat, melim dirigit magis quam
i linen pater Casar in seine Dicta
158쪽
humanitate. Quaerit, si in mari iactura facienda singteliosi solius iaeturam faciat, an M,mili silis mi alio ressamiliaris alio ducit humanitas. si tabulam de naufragio
stultus, arripuerit, extorquebitne eam sapiens, si potuerit Nwgat, quia sit iniurium. Quid dominus navis, eripietne suum' . Minime, non plus quam navigantem in alio elicere 6 navi velit, quia sua sit. Uuoad enim perventum sit eo, quo sumpta navis est, non domini est navis, sed navigantium. Quid sos una tabula sit, duo naufragi, iique sapientes sibi neuter rapiat, an alter cedat alteri cedat vero sed ei, cuius magis intersit vel sua vel rei publicae causa, vivere. Quid si haec
paria in utroque Nullum erit certamen, sed, quasi sorte aut micando victus, alteri cedet alter. Quid si pater sana expilet cuniculos agat ad aerarium indicetne id magistra li-- bus lituis Νesas id quidem psi. Quin etiam defendat latrent, si arguatur. Non igitur patria praestat omnibus ossiciis Miamio vero sed ipsi patriae conducit, pios hahere eives in parentes. Quid si tyrannidem occupare, si patriam prodere sonabitur pater silebitiis lilius Immo vero ohsecrabit patrem, ne id sa-ciat; si illi proficiet aecus alni nainabitur etiam ad extre-nium si ad pernici sem patriae res spectabit, patriae salutem anteponet saluti patris. Uuaerit etiana, si sapiens adulterinos si nummos acceperit imprudens pro honis, cum id rescierit, soluturusne sit eos si cui debeat, pro bonis. Diogenes ait: Antipater negat, cui potius assentior. Nui vinum sugiens vendat sciens, debeatne dicere. Non necesse pulat Diogenes: Antipater viri boni existimat. maec sunt quasi controversa Iura Stoicorum clii mancipio vendendo dicendane vilia: tot ea, quae tibi dixeris rediit beaul mancipium iure civili sed
controversa iura initia entlichen Sin heisse so Eum Gesensat des
deria), etiam eontrovissum susnoras et araetasse videare.
159쪽
1M DE OFFICIIS LIB. Iu CAP. 24. 25.
linem nimiametem esse, viatorein suraemi, ---. Annisa dicenti videntur, alteri non viilentur. Si quis aurum en dens, Michalcum se putei vendere, indimine ei vir bomis, mirum illud esse an ema denario, inae sit mille denarium' Perspicuum est iam, ei quid mihi videatur ei qua si inter eos philosoplios, quos nominavi, controverata. 24 Pacla et promissa semperne servanda sint, quae nec nec dolo malo ut praetores solani saeta sint si ii iis, 'dicamentum cuipiam dederi ad aquam intermitem pepigerii que, si eo medicamenio sanus eius esset ne illo medim menio unquam potum ineretur; si e medicamento amis facius sit et annis aliquo pos inciderii in eundem morbum, . nec ab eo, quicum pepigerat, impetret ut item eo licui usi:
quid laetendium sit. Cum sit is inhumanus, qui non one dat, nec ei quicquam ita iniuri e vitae et saluti consulet sadum. Quid si qui sapiens rogatus sit ab eo qui eum h redem faciat, cum ei testamento sestertium millies relinquatur, ui anis, quam ereditatem adeat, hic palani in foro saliet, idque se facturum promiserit, quod aliter lieredem elim scriptu rus ille non esset faciat, quod promiserit, necne Promisisse nollem, et id arbitror suisse gravitatis Quoniam promisit,
si fallare in sor turpe ducet, honestius mentieti iri si exhereditate nihil ceperii quam si ceperit nisi orte stam pecuniam in rei publieae magnunt aliquod tempus contulerit, 25 ut vel saltare illi a patriae consuliurus sit turpe non sit. Ac sane illa qui deni limi inissa servanda sunt quae non sunt iis
ipsis utilia, quilus rug, promiseris. Sol 'liae ilioliti silio, ut redeamus ad tabulas, facturum se esse dixit, quicquid optas-
160쪽
DE OFFICIIS LIB. IL AP. 2 bb- Optavit, ut in umim Miris tolleretur. Sublatus est. Atque is antequam eonfinit, in sulininis agravit. Quantonielius fuerat, in line promissum patris non esse semium Quid, quod Theseus exegit promissimi a Neptuno cui Matres viationes Neptunus dedisset, opimi inieritini Hippolyti siti, eum a patri suspeeius esset de noverea quo optat. impetrais, Theseus in maximis iii luctibus. Quid Ag meamaon eum devovisset Dianae, pio in suo uno pulcher, rimum natum esset iiii, anno, immolavii sphigeniam, qua nihil erat eo quidem anno natum pulati ius. Promissumis itus non laciendiun, quam tam taetrum laciniis admittendum fuit. Ergo ei promissa non faciendae Onmuiquam, neque emper deposita reddenda. Si gladiunt quis apud te sanamqnte deposuerit repetat insaniens reddere peccatum sit, ossicium non reddere. Nuid si is, qui apud te pecuniam deposuerit bellum inserat patriae, reddasne depositum ' Non, credo. Facias enim contra rem publicam, quae debet esse
carissinia. Sic multa, quae honesia natura videntur esse, temporibus iunt non honesta. Facere promissa, stare conventis, reddere deposita, commutata utilitate, fiunt non honesta. Ac de iis quidem, quae videntii esse utilitates conira
iustitiam simulatione prudentiae satis arbitrn in uIm. Sed iioniam a quattuor sontihus honestalis primo librosso nitia lux tinus, in eisdem versemur, cum docebimus, ea, qnae videantur esse utilia, neque sint, quam in virtutis inimi Ao de prudentia quidem, quam vult mutari malitia;