장음표시 사용
121쪽
D 0FFlol LIB. L CAP. 25. autem lamiliaris quaei debet iis rebus a Iuibus abes turpitudo conservari autem diligentia et parsimonia eisdem etiam rebus augeri. Ias res commodissime Xenopii seu Socraticus persecutus est in eo libro, qui Oeconomicus inscribitur:
quem nos ista sere aetate cum essemus, tua es tu nu*c, e Graeco in Latinum converiimus. Sed loto lio de genere de quaerenda, de collocanda pecunia vellen ellant de te Ida, commodius a quibusdam Optunis His ad Iani in medium sedentibus, quam ab ullis philosJpliis ulla in schola disputatur. Sunt tamen ea cognoscenda pertinent enim ad utilitatem, de qua hoc libro disputatum est.25 Sed utilitatum comparatio, quoniam hic locus erat
8Squartus a 'di Nietio praetermissus saepe est necessaria. Nam et Corporis OlIin Dda cum externi S. et externa cum Bri Bris. Jet ipsa inter se corporis et externa ei in externis Olnpἔl rari solent. Cui I externi corporis hoc ni Od colnillil alitur: Blere ut malis, quam dives esse. Cum corporis exterii hoc modo dives esse potius, quam maximis corporis viribus. Ipsa inter se corporis sic ut bona valetudo voluptati anteponatur, vires eleritati. Externorum autem, ut gloria divitiis, vectis galla ui sana rusticis Ex quo genere comparationi illud
122쪽
egi Catonis Sellis', a quo cum quaereretur, quid Inaxime in
te a miliari expediret, respondit, bene pascere. Quid Secundum Satis bene pascere. Quid tertium Male pascere. uuid quartum orare. Et, cum ille, qui quaesierat, dixisset. Quid senerari tum Cato, Quid hominem iiiiluit, occidere Ex quo et multis aliis intelligi debet utilitat si illam parationes fieri solere, recteque hoc adiunctum S Se ilarium exquirendorum officiorum genus. Reliqua deinceps persequamur.
tisi Medes crassus, Plui. Crass. 2-τε j ῬιYης το παλιστον μο ιος turis γενέσθαι, ii des Atticiis, ep. Att. 14 nullos habuit hortos, nulla suburbanam aut maritimam villa- -- in Italia,
prasist Ardeat D et Nomentarium, rusticum praedium Omnique eius pecuniae reditus omstrebat in Epiroties et inbu nis
iiii Ausu die Stella sed tot -- disputatim est, die mi in s. 87 versetet haben. Dissiliae by Cooste
123쪽
Li BL TERTIUS. Publium seipionem, Marce sit, eum, qui primus Asric
nus appellatus sit, dicere solitum scripsi cito, qui sui sere
eius aequalis, Nunquan se mimis otiosior esse, νω cum otiosus, ne inlisus obrum, quam eum solio esset Magnificavero vox ei magno viro ac sapiente digna quae declarat, illum ei in ii de negotiis cogitare ei in solitudine sectim loqui solitum ut neque cessaret unquam, et infectum colloqui alterius non egeret. Itaqii duae res, quae languorem asserunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo. Vellem nobis hoc idem dicere liceret: sed si minus imitatione taniam ingenii praestantiam consequi possumus, voluntate cens proxime accedimus. Nam ei a re publica forensibusque negotiis armis impiis vique prohibiti, otium persequimur et
ob eam causam urbe relicta, rura peragrantes, saepe soli Su-2miis. Sed nec hoc olitim cima Africani otio, nec laec solitudo cum illa comparanda est. Ille enim requiescens a rei publicae pulcherrimis muneribus otium si hi sui rebat alis luando, et e coelu hominum frequentiaque interdum, tant quam in por- . tum se in solitudinem recipiebat. Nostrum autem otium negotii inopia, non requiescendi ludio, constitutum est. Extinci enim senatu cle leti situ iudiciis, quid est, quod dignum
3 nobis aut in curia ut in loro agere possimus Ita, qui in
1. l. Armiit ira, des Antonius.
mis ignominiis sunt notanda, quod unus M. Aritonim in hac Nrbe post Onditam urbem secum rura perinantes Cicero testsie da inals ahwecli spin Maiis spin En
124쪽
DE FFIGIS LIB. Ill CAP. 2. 119 maxima celebritate atque ui oculis civium quondam vixerinius, nunc fugientes conspectum sceleratorum, quibus nania reddi undant, abdimus nos, quantum licet, et Saepe Soli Sumus. Sed quia sic ab hominibus doctis accel ilIms, non solun ea malis eligere nainima oportere; sed etiam excerpere ex his ipsis, Si quid Ili esset boni propterea et otio Duor lion illo quidem, quo debebat is qui uomuni peperisset Otiun civitati nec an soli ludiit en languere patior, quam mihi assertnecessitas, non voluntas. Nuamquam Africanus maiorem lau- 4dem meo iudici assequebatur. Nulla enim eius ingenii mο- numenta mandata litteris, nullum opus otii, nullum solitudinis munus extat. Ex quo intelligi debet, illum mentis agitatione investigationeque earum rerum, quas cogitando, seqIiebatur, neque otiosum nec solum unquam fuisse. Nos autem qui non tantum roboris habemus, ut rugitatione iacita a solitudine abstrahamur, ad hanc scribendi operam omne studium curamque convertimus. Itaque plura brevi tempore eversa, quam multis annis stante re publica scripsimus. Sed cum iota philosoplita, mi Cicero, frugifera et Du-2ctuosa, ne ulla pars eius inculta ac deseria sit tum nullus blaraetor in ea locus est nec uberior, quam de ossiciis, a quo
constanter honesteque visendi praecepta ducuntur. Quare quamquam a Cratippo nostro, principe huius memoriae phi- bisophorum, haec te assidue audire atque accipere consido: tamen conducere arbitror, talibus aures tuas vocibus undique circumsonare nec eas, si sieri possit, quicquam aliud audire. Quod cum omnibus est laciendum, qui vitam bonestam in 6
ciuitato valitudinia tua rise nielu Ion eue praece Ria venda stenta et tuere, ut sueta ad ne abgelettet, leti die praecepta vov
cero, in inem Iah nn in lirere 6 vitam honestaminς edi, tu si
125쪽
120 DE OFFICIIS LIB. IlI CAP. 2. .gredi cogitant tum haud scio an nemini potius quam ibi. Sustines enim lio parvam expectationem imitandae industriae
noStrae, magnam illulorum, O IH ulli an Ortasse nominis. Suscepisti onus pla aeterea grave et Allieitar tun et i ratippi ad quos cum tam quat ad mercalula in honarun allit in sis prosectus, inanem redire turpissimum est, dedecoranten et urbis auctorita leni et magistri. Qua ii quantum connili animo potes, quantum labore conte Iadere si diScendi labor est potius, quam voluptas tantum fac ut efficias neve committas, ut, cum omnia suppeditata sint a nobis, tute libi defuisse videare.
Sed liae hactenus. Multa enim saepe ad te cohortandi gratia scripsimus. Nunc ad reliquam partem propositae div
Panaetius igitur, qui sine controversia de officiis accuratissime disputavit, quemque nos, correctione Madam a hibita, potissimum seculi sumus, tribus generibus propositis, in quibus deliberare homines et consultare desossicio solerent; uno, cum dubitarent, honestumne id sint, de quo ageretur, an turpe altero, utilene esset, an inutile: tertio, si id, quod speciem haberet honesti, pugnare cum eo, quod utile videretur, quo modo ea discerni oporteret de duobus generibus primis tribus libris e plicavit de tertio autem genero dei ceps se scripsit dicturum, nec exsolvit, quod promiserat. 80uod eo magis miror, quia scriptum a discipulo eius os . donio est, triginta annis vixisse anaetium posteaquam illos libros edidisset uem locum miror a Posidonio breviter esse
tactum in quibusdam commentariis, praesertim cum scribat,s nullum esse locum in tota philosophia tam necessariunt. Mi - .m me vero assentior iis, qui negant eum locum a Panaetio PraetermiSSum consultu relictum, nec omnino Scrihendi in luisse quia nunquam posset utilitas cum hone State Pugnare. De quo allem uia potest habere dubitationem, adhibendumnes uerit lio uenus quod in divisione Panaetii tertium est, an plane omitti tui sint alterum dubitari non potegi, tuin a Panaetio suscepit illi sit, sed relictum. Nam qui e divisio notripertita duas partes absolverit, tui necesse est reStare ter-
126쪽
D 0FFICIIS LIB. III CAP. a. 12 luam. Praeterea in exirem libro tertio de hac parte pollicetur se deinceps esse dicturum. Accedit eodem testis lo-l0 cuples, Posidonius qui etiam scriliit in quadam epistola, P. Bui ilium usum dicere solere, qui Panaetium audierat, tilem pictor esset inventus, qui in Coa Venero eam partem, quam Apelles inelao a tam reliquisset, absolveret oris enim pulcliri ludo reliqui corporis imitandi spem auferebat sic ea, quae anaetius praetermisisset et non perfecisset, propter i 0rlim, quae perfecisset, praestantiam neminem esse persecutum.
Quam ob rem de iudicio Panaetii dubitari non iotest: a rectene autem hanc tertiana partem ad exquirendum ossicium Hadiunxerit an secus, de eo ortasse disputari potest. Nam sive honestum solum honum est, ut Stoicis placet; sive quod honestum est, id Ita sumnium bonum est, ueni admodum Peripateticis vestris videtur ut omnia ex altera parte collocata vix minimi montenti instar habeant dubitandum non est, quin tuli Plam possit utilitas cum honestate contendere. Itaque accepimus Socratem exestrari solitum eos, qui primum haec, natura cohaerentia, opinione distraxissent. Cui quidem
leui die aus deni ad steigende Ventis; pater olli e Iur di selben in noch voirasigliclieres Bild
opinione duret, einei aliti, deraueh in den uandiungen sicli busseri. decies. I, 12 Recte Socrates secter i eum solebat, qui primus ut
10. Accedit eodem Eine Synchy-- sis aus accedit eo unxi - αν LLael l S. 65 Addsendum eo m est, ut ne criminib/ι aut inferendis delectetur aut credat Malis ad Ait i l Meed eodem etia- i stor fortensiuS. P. Rutilium Rufum Vest. II 13 2 vir non seculi sui, sed Omnis aevi optimus. Er War ii 5 consul undising 99 niit dem Pol ti se Scaevola seinem Lelirer inrsimischen Recht, is Legat nach Meinasten, o e sicli dureli die nescituriun de Prs, nineiale denΗas de publicani vetog threm
127쪽
ita sunt Stoici assen i, ut et quicquit honesium esset, id utile esse censereni nec utile quicquam, quod non honesiuni ix0uρdsi is esset Panaetius, qui virtutem propterea colendam diceret, quod ea essiciens utilitatis esset ut ii, qui res e petendas vel voluptate et indolentia metiuntur licere ei dicere, utilitatem aliquando cum honestate pugnare. Sed cum sit is, qui id solum bonum iudicet, quod honesium sit quae autem huic repugnent specie quadam utilii iis eorum neque
accessione meliorem vitam seri, nec decessione peiorem non videtii eius modi debuisse deliberationem introducere, inqua, quod uitis videretur, cum eo, quod honesium est, minia pararetur. Etenim quod sumnuam bonum a Stoicis dicitur, convenienter naturae vivere, id habet hanc, ut opinor, sententiam, cum virtute conmiere semper cetera autem, quae secundum naturam essent, ita legere, si ea virtuti non re pugnarent. Quod eum ita sit puiani quidam, an comparationem non recte introductam, nec omnino de eo generequiequam praecipiendum fuisse. Atque illud quidem honestum, quod proprie vereque dicitur, id in sapientibus est solis, teque a virtute divelli unquam potest. In iis utem, in quibus sapientia persecta non est, ipsum illud quidem persectum honestum nullo modo, si-i4 militudines honesti esse possunt. Hae enim omnia officia, de qui biis his libris disputamus, raedia Stoici appellant ea coninnini siint, et a te patent quae et ingenii bonitate multiaSSequuntur et progressione discenili illud autem officium, quod reclum ii dein ali pelianti ierfectum at siue absolutum est, et ut iidem dicunt, Iiines it interos habet nec Praeter Ribyienti:m, cadere in quemquam potest Cum autem aliquid
die bona aeterna und corporis propris vereque, uanil honesti
128쪽
detur esse perseetum, propterea quod vulgus, quid absit aperiecto, non sere intelligii, quatenus autem intelligit, nihil puta praetermissum. Quod idem in poematis, in laturis usu venit, in aliisque compluribus, ut delectentur imperiti claudent ea, quae laudatida non sint, ob eam, credo, causam, quod insit in his aliquid probi, quod copia ignaros, qui quidem, quid in quaque re vitii sit, nequeant iudicare.
Itaque cum sunt docti a peritis, desistunt facile sententia. Haec igitur ossicia, de quibus his libris disserimus, quasi se-4cunda quaedam honesia esse dicunt, non sapientium modo is propria, sed cum omni hominum genere communia. Itaque . his omnes, in quibus est virtutis indoles, commoventur. Nec vero cum duo Decii aut duo Scipiones sortes viri commemorantur, aut cum Fabricius aut Aristides iustus nominatur, aut ab illis sortitudinis, aut ab hoc iustitiae, tamquam a sapiente, petitur exemplum. Nemo enim horum sic sapiens, ut sapientem volumus intelligi nec ii, qui sapientes habiti et nominati, M. Cato et C. Laelius, sapiontes ueriint ne illi
quidem se litem sed ex mediorum olliciorum reipti talia similitudinem quandam gerebant spectentque Sapientium. Duo - Π circa ne id, quod vere honestum est, fas est uni utilitatis repugnantia comparari nec id quod communiter appellamus
bonesium, quod colitur ab iis, qui bono se viros haberi vo-
utinam digna esset opinione v stra nostroque OUMne.
nauer aus indem er ent eder, , de se heiubare ut et en ε
129쪽
124 FFIGIS LIB. Iv. 'lunt, cum emolumentis inquam est comparandum. amque id honestum, quod in nostram intelligentiam cadit tuendi imconservandumque nobis est quam illud, quod proprie dicetur vereque est honestum, sapientibus. Aliter enim teneri non potest si qua ad virtutem est sacta, progressio. Sed haec quid ei de his, qui conservatione ossiciorum existimantur honi. 18 Uui autem omnia nietiuntur emolim entis et commodis, neque ea volunt praeponderari honestate, ii solent in deliberando honestum cum eo. lio utile putant, comparare boni viri non solent. Itaque existimo, Panaetium, cum dixerit homines solere in hac conli aratione dubitare, hoc ipsum sensisse, quod dixerit, solere modo, non etiam oportere. tenim non modo pluris putare quod utile videatur quam quod honestum, Sed haec etiam inter se comparare et In his addubitare, turpissi
Quid ergo est, quod nonnunquam dubitationem asserre soleat considerandumque videatur Credo, si quamlo dubi- istati accidit, quale sit id, de quo considereuir. Saepe enim tempore sit, ut, quod turpe plerumque haberi soleat, inveniatur non esse turpe. Exempli causa phnatur aliquid, quod patea latilis. Quod potest maius esse scelus, quam non modo hominem, sed etiam familiarem hominem occidere' Num igitur se astrinxit scelere, si qui tyrannum Occidit, quamvis lamiliarem Populo quidem Romanis. non videtur, qui ex omnibus praeclaris actis illud puleinerrimum existimat vicit ergo utilitas honestatem Immo vero honesias utilitatesii: et utilitas honestatem secula est.
130쪽
Iiaque, ut sine ullo errore diiudicare possimus, si quando cum illo, Fod honesium intelligimus, pugilare id videbitur, quod appellamus utile, sormula quaedam constituenda est, quam si sequemur in comparatione rerum, ab ossicio nun- qua in recedemus. Erit autem haec formula Stoicorum ratiotu 20 disciplinaeque maxime consentanea quam quidem bis libris pristere sequimur, quod, quamquam et a veteribus Academicis et a Peripateticis vestris, qui quondam iidem erant qui
Academici, quae honesta sunt anteponuntur iis, quae videntur utilia tamen splendidius haec ab eis disseruntur, quibus, qvi χ' uri da o me sam n e set ii ema et id e videtur, n ei et id equisquam, quod non iones tum quam ab iis, quibus aut honestum aliquid non utile mi utile non honestum. Nobis ille nostra Academia magnam licentiam dat, ut quodcunque maxime probabile occurrat, id nostro ime liceat delendere. Sed redeo ad formulam. Detrahere igitur alteri aliquid, et hominem horninis in-5
commodo suum tigere comiti Billi in magis est contra natu-2 iram, quam Ol S, quam Pauperta S. tu an dolor, quam cetera, quae possunt aut corpori accideli aut rebus externis. Nam principio tollit convictu In iuni anuin et societatena. Si enim sic erimus assecti ut propter suum quisque emolume utum spoliet aut violet alterum, dirumpi nece Sse est eam, quae maxime est secti l dunt i Blu IBIII, lun 3n gelu Iis societatem. Ut si unumquodque membrum Sen Sum hunc haberet, ut i Osse 22
putaret se valere, si proximi membri valetudinem ad se traduxisset, debilitari ei interire iolum corpus necesse esset; sic, si unus quisque nostrum ad se rapiat commoda aliorum,
secuta est, oder est consecuta , wornaeli die Neuere honoris m
schriel, Cicero Immo ustro ergunZevicit honestas utilitatem et liliata honestatem secuta est, Vergi. Ambrosius de ir uter liI. 9 60 Itaque et honestas et Glitati praefata est Wie liter utilit ni isti let titilitas secuta honestat fim est. Dillitat m d. i. speciem utilitatis,
20. qui quis moidem rant qui Academici de leg. l. 3, 3SAristotelem et Theophrastum, cum Speusippo sens crate Polemon iden alten Ladein ikerii cong ruentes re, onere Geondi pa-llum dimerentes s bellauplete enisla