Fragmenta

431쪽

388 EXPLICATIO IN ENNII FRAG.

Στέρνων τὼ Aέτην σωτηριον. Aut vero Elimenides didiae sunt i spi)μισμου ενεκα, quod bona ominetur Hae praeterea siue ab indignatione, & commotione vehementi, siue a m cntis lite , Erinnyes quoq. dictae sunt. Latini eas Furias, vel quia stimulis mentem feriant, vel quia facinorosi scelerum conscientia, furori q. vexentur. Iidemq. Diras quasi Deorum iras appellarunt. Infernorum iudicum ministrae esse dicuntur, quae sontes pcrpetu δdeuexent. Phornutus ait, igne,& flagello eas impios insequi: earu q. comitcs csse terrorem, pauorem, &insaniam. Ouidius, Eumenides tenuerefaces --

V irgilius, Continuὸ fontes ultrix accincta flagello Tisiphone quatit insultans

Quid vero earum nomine Poetae intelligere voluerint,declarat Cicero ii Orat. pro RoIc. Amor. lite, inquit, putare, quemadmodum in fabulis sa penumero videtis, eos, qui aliquid impid ,sceleratcq. eomm ferint, agitari, Operterreri Furiarum taedis ardentibus. Sua quemq. fraus, Osuus terror maxim8 vexat. Idem non longe post,Hae hunt impiyragmduae, domistica q Furiae, quae dies noctesq. parentum poenaa a confices ratissimissilirs r petant. Rursus I. de Leg. .'itant, ct insectantur impios Furiae no ardentibas taedis, sicut in fabulis: sed angore conscientiae. 2 μlus enim Hdetur ε' lsis inferior, nullus tortor Demor, aut carnifx truculentior, quam mens ipsa mali conscia. Caeterum La π pridius ait, Or stem se purificasse apud tria sumina circa Hebrum , de Orestam urbe condidisse, quam saepe cruentari hominum sanguine necesse esset. V rro Satyram e Menippeis hoc eodem nomine inscripsit. N ISI

PATREM J Apud Aeschylum legitur, quod Orestes, ubi exponit

factum Minc ruae, ait,Loxiam etiam maternae caedis caussam sustinere, qui resp. ndcs ipsius animum affecerat doloribus, quorum itimuli nunquam cessassent: nisi auctores paternae caedis esset ultus.Sic igitur Graecus PCeta,

Non negauit, se occid:sse matrem, sed numine auctore fecisse: nee iniuria quando illa ipsius patrem dolo necauerat.Quod Electra apud Euripidem his verbis expressit,

432쪽

EX EVMENIDIBUS. I 38

Ex eo loco vicietur Demosthenes in Oratione cotra Aristocratem ea sumpsisse, quae de hominis nece ab Atheniesium legum latoribus si

stem , se matrem Occidisse confiteri, ac Diis immortalibus iudicibus erimine absolutum, statuerunt non omnem caedem esse iniustam .no enim Deos iniuste aliquid esse pronunciaturos. - EX AN CLAN-

D OJ Effundendo, ut exponit Marcellus. I D EGO AE UOMI

'Coniunxi hunc versum cum antecedente, Graecorum continuati me monitus. Nam Orestes Apollinis persuasione Palladis amplexa simulachrum, pollicetur , sese, quaecunq. tandem ab ea lata esset se tentia, rem ubi q. non sine summis eius laudibus praedicaturum .La

dandi enim fit nisi catio, & vis in verbis, Expedibo, & , Eloquar , incile videtur. Aest nylus fusius extulit sententiam : Ennius vero vilsimpli- cius, sic etiam obscurius. A PTIV S FECISS E Jlta lego, quam

is mihi aliquantulum suspeetum sit, hunc versum non esse Enni; integrum: nam in vetusto Nonijlibro habetur hic locus. Enn. Eum LId ego aequo. Actiusfecisse, in alio Accius,ut sit Acc. Fidicinis. -- TACERE OPINO J Sunt haec Mineruae verba ad praecone, a quo iubet exercitum conuocari, fieri q. silentium, ut eius exaudiantur loses. En nius, Σιγαναρηγει, & vltimum vel sum ea eteris omissis, expres sit.Vbi fuerit operacpretium animaduertere, quod Graecd dicebatur, τωνδ baudiendo. istici ματι, vel quid eiusmodi, Latinὰ redditum , tute. ευ καταγνωίθη διυε, pro viribus sapere, ac fabulari. Obscure sane:

sed haud quidem abre. Nim qui recte sepit, ac fabulatur, ut ius est, agit, loquiturq. AREOPAGITICAM J Satis quidem feliciste Scabscr hoc modo Varronis locum correxi , qui odigiosis prius mendis erat conspersus. Sed Hieronymus Aqui uiuus Hadrianorum Regulus nostri seculi decus ex eiusdem Varronis scriptiuac vindijs hoc senario Aeschrii sententiam dilucide explicauit, UAreopagum inde eam dixere petram. V bi recte quidem p ro, eopagitae quid, Areopagum inde, secit explicans Graecam Aeschyli voce- ενθεν, S pro dedὸre, disgre reposuit. Est igitur Areopagus , ut ipse inquit Varro, Athenis locus, ubi Marti sacrificabatur: a quo petra tua nomen sortitaeit Confirmatur id verbis Chori huius ipsius fabulae. Martem vero A ην ab ακαιριῶ ,hoc est a de struendo dictum esse, exponit Chrysippus. Sed referenda sunt verba Pausaniae, quae rei, qua de agimus, aliquid ast erant luminis. Ita igi

433쪽

cierea

3 o EXPLICATIO IN Q ENNII FRAG.

de nomen accepit , quod eo in loco ab initio Mars capitis caussam dixerit. Nam o Halirrhothium ab eo occisum, qua de caussa, antὸ exposuimus. Eodem ver) in loco Oresti de matris caede iudicium est constitutum. Exstae aibue Mineruae Areae sedes, deprecatricis ara: quam Orestes iam absolutus dicitur dedicasse. Ferunt aliqui, post patratum facinus Oresti diem indictam esse apud Areopagitas ab Erinnybus scelerum ultricibus, ut tradit Nymphodorus Syracusius. Dionysiocli vero placet, a Tyndaro Clytemnestrae parente in iudicium vocatum. Ab utroq. autem dissen- ait Amorgius Simonides, qui vult ab Eriεone Aegisthi, & Clytemn strae filio id factum esse. In quo iudicio cum ex utraq. parte aequa Iata essent suffragia, absolutus est. Hoc vero iudicium in duobus scyphis HS XII. aestimatis Zopyrus caelavit. DICO EGO VICIS SE ORESTE MJMinetuae verba sunt,Oreste absoluentis,eumq; victorem pronunciantis: cuius factum, ut inquit Paterculus, a Dijs comprobatum apparuit spatio vitae, imperiiq. selicitate: quippe vixit annos XC. regnauit LXX. Noster autem Graeco breuius, & significantius. Hic enim non tantiim vicisse Orestem decernit Dea, sed addit,ut quod decreuerat, exsequatur.V OS AB HOC FACE SIT EJHis verbis imperiose abigit Furias, quae illum exagitabanti Pacuvius Teucro, Facessite hinc omnes, parumper tu mane.

Q. ENNII FRAGMENTUM

EX DULOR EST E. EXTEMPLO' Aegisthi fidem nuncupantes

conciebant populum.

EXPLICATIO.

TA M multa ab utriu'. linguae scriptoribus de Oreste dicta sui,

ut superuacaneum sit ea referre. Dicam tamen, quae ad unius huius fragmenti explicationem attinent, ex Hygino , qui ait, Orestes

Agamemnonis, o Clytemnestrae lius postquam in puberem aetatem venit. studebat patris sui mortem exsequi. Ilai. consilium capit cum 'lade, o σιω-

434쪽

EX DULOR EST E.

est 3wcenias venit ad matrem Clytemnestram, dicitq.sse Aeolium bolpitem esse, nunciatq. Orestem esse mortuum , qtum Aegisthus populo necandum Lemandauerat. Ac id fortasse verba illa, conciebant populum, signisc bant. coae vero ad reliquam fabulam spectant, ex eodem peti possent. - FIDEM NUNCUPANT E Sa Hic nuncupare positum pro,inclamare.Miror Scaligerum huc versum afferre ex Pacuvii Dulo restet qui tametsi huius nominis fabulam scripserit, clare tamen ex Nonio liquet, hune versum Ennii esse. Naevius hanc etiam scripsit fabulam, ut ex VI. Uarta lib. de Ling. Lat. apparet.

Q. ENNII FRAGMENTA

EX ERECHTHEO

OVIB V' nunc aerumna mea libertatem paroὸ Quibu' seruitutem mea miseria deprecor Noh D.

Arma rigent, horrescunt tela -- lapideo Sunt corde multei, quos non miseret neminIs a

Fest. Ne

EXPLICATIO.

DVO maximi Tragicaepceseos coryphaei fabula Erechthein mine inscriptam ediderunt,Sophoclis quidem, cuius hic&lus, iquod nactenus sciam, superest versus, qui a Stobaeo refertur, Seris ..

& Euripides, cuius apud eundem,&alios pleriq- adducuntur loci, ex quibus quam illa fuerit sublimis, grauis l. sententiarum pondere, licet coniicere. Ennium autem ab Euripide potius veriisse arbitror, a quo plurimas comperimus itastulisse. Fabulae vero quod fueritam gumentum, ex sequentibus poterit cognosci. Demosthenes in Epitaphio - ' .

435쪽

3s: EXPLICATIO IN ENNII FRAG.

Lycurgus in oratione contra Leocratem ,

sinpoliodestus lib. J II. Biblioth. .

Plutat chus in Parallelis,

Suidas in dictione, Παρθένοι,

Cicero I. Tusc. clarae veia mortes pro patria oppetitae no Iolὐm gloriosae Rhetoribus,sed etiam beatae videri solant. Rutiunt ab Erecbibeo, cuius etiara filiae cupi-dὸ mortem expetiuerunt pro vita ciuium. Idem II I. De Nat. Deor.

Sed sisunt hi Drses cerad Erecbtrius, cuius Athenis O delubram vidimus, C Iacerdotem. Quem si Deum facimus, quid aut de Codro dubitare possumus, aut caeteris, qui pugnates pro patriae libertate ceciderunt λ Quod si probabile non est, ne ista quidem superiora, unde haec manant, probanda sunt. Atq. in pleri'. esulta tibus intestigi potes, augendae virtutis gratia, qu3 libentius reipub. causapericulum adiret optimω qui . virorum for-

- VI tium,

436쪽

rium, memoriam honore moram hnmortalium esse constreatam. Ob eam

enim ipsam cossam Erechtheus Athenis, eius . Hae in numero Deorum sistata Idem pro Sotio. Mortem, quam etiam vimines Athenis , regis, ophisti Erechtheisitispra patria contempsisse dicuntur.

Hyginus in Fabulis ιErechtheus Thressionis filius habuit filias luatuor pure later sie eoniurarare,s una earum mortem obtuset, eaeterae se interficerent. In eo tempore Eumolpus Neptuni filius Athenas venit oppugnaturus, ὀdpatrissim terra .atticamfuisse diceret. Is victuae cum exercita, tam est ab Atheniensibushiterfectus, Neptunus noli ui morte Erechtheus laetaretur , expostumuit, ut eius filia Neptuno immolaretur. Itaq. tionia filia eism esset hum Lua, eteraeside cast i qe intefereui. se Erechtheus ab Ioue, stu- ni rogatu,fulmine est ictus. Idem Auctor sui oblitus, ubi memorat, qui filias suas occiderunt, ait, Erechtheus Panssionis filiis Colophoniam ex fortibus pro Atheniensibus: reliquae ipsius forores it aest praecipitauerunQVl Bu' NUNCI In vulgatis Nonij codicibus ita hie locus d P ra uate habetur, Ennius , Eripite ὁ cui nune aerumnam, a libertatera quibus struitutem meam miseram deprecor. Λliqui ex coniectura pro, Eripite ὁ ωι reposierunt, Eripite δ cives. Sed in vetusto Fulvii codice

legitur, Ennius Erechtheo, cui nune aerumnam. Integri autem versus sunt apud Agellium: , quorum collatione cum verbis,quae ex Nonio retulimus, videre licet, o uam tetris tenebris reliqua huius Poetae o

sta sinti Sunt autem verba haee, ut videntur, siue ab Erechtheo prolata, siue a Praxithea eius uxore. Quod magis probamus propter Eurissideorum versuum similitudinem,quos infra adscribemus. Cuius fi-ia cum pro patriae salute esset immolanda, ad ciues illa conuersa est, se sua ipsius aerumna, nempe filiae victima, patriae libertatem para re, suaq. miseria ab Atheniensibus seruitutem depellere. DEPRECOR. J Amolior, depello, propulio, interpretatur Nonius. De cuius verbi significatione plura Agellius loco praedicto. Cicero de Anaxarchi constantia loquens, ait, Qui tam in manus Cypri, Nicocre eis regis incidisset, nullage Uuntio deprecatus s. Turnus apud Vir Lib. ra. filium, - equidem merui, nee deprecos, inquit. O uidius, Saepe preeor mortem: mortem quoq. deprecor idem i. de P6

mento nullum est Auctoris nomen, sed tantum scriptu est in Erechtheo. Quam fabulam clim Latinorum nemo alius scripserit, non dubium est esse Ennii. Ait autem, eos prorsis stupidos esse,omni q. exu mi A DDD tos

437쪽

Lib. 7. Meta Lib. s. Husdem. Lib. I ..

tos Hamanitate vi nulla mouentur commiseratione. Quod bo minum genus ferreos, ad amniinos, & fioris .corneis dicimus. In sacris.literis saepe cor lapideum dicitur, cum hominum durities exprobratur. H.uc referri potest illud Nasonis, Hoc ego si patiar, tum me de tigride natam di Tum ferrum, copulas gesare in corde fatebor.

. Vec rigid, si es, stadannue in pectore ferrum

int adamam gerit Tibullus, non tua sunt duro praecordia ferro Vincta, nee intenero nat tibi cordesiden Sed Enniana illa non sunt prorsus remotaeabhi&Aeschrit,apud quemlua Chorus.cum Promptheo. loquitur,

Vos NON. MISERET NEMINIS J Plautusin Capti.

. Misereri certum est, quiarnei miseret niminem . Videtur Ennius Graecorum excplo duabus usus negationibus , apud quos vehementius negant. Atq. haec in reliquias Latinae Erechthei. oniam.vero Graeca etiam aliquot fragmentainueniuntur, quae si minus respondent Latini sunt tamen ex eadem fabula, fueruntq. certe Latina in Enniana, placet hic ponere, quasi membra eiusdem cor poris. Lycurgus igitur in oratione ante commemorata, Atheniensibus ait, dignum esse Euripideo versus audire, in quibus Poeta Pra' aitheam.matrem de puella immolanda loquentε induxit O in qua quisdem Oratione videre licet animi magnita dinem Athenarum ciuitate. dignam. α generosa Cephisi patri origine, TM ramo 2 - vo

m ac rc tra παρ' Bo. ει συβσα αγιμ-.. I ha multu noli τις δ' ἀπ' ιλης πόδε ς πόλιν a. . u . . L L O . i

438쪽

Ex ERECHTHEO.

urat a

439쪽

Stob. Ser.

Idem sera ε' . Idem Seris s

EXPLICATIO IN QL ENNII FRAG

440쪽

Q. ENN. II FRAGMENTA

EX CRESPHONTE.

IN IV RIA abs te afficior indigna, pater .

Auctorast

Cur me huic locabas nuptijsξ sin est probusti Cur talem inuitum inuitam cogis linquere Nulla te indigna,natainificio iniuriar Si probus est, bene te se caui: sin est improbus, Diuortio te liberabo incommodis .

- duxi probum, Drausi post cognoui, fugio cognitum. Duxit uxorem mei liberam quaesendum mussa .

Didem a

- Audis, atq. auditis, hosementum adiungito

An inter se seruunt urbemiatis agro et

idem Re. 4hostare.