장음표시 사용
401쪽
enim in I. de Diuinati apud Ciceronem Cassandra hoc est
Mater optuma, tum mult) mulier nullar, Missa Ium si perstitiosis hariolationibus, . P eq. me Apino satisfinis dementem inuItam ciet. Virgines meis aequales patris mei,meumfactismpudet tumet vises: mea materiai me miseeret, meipimit, tum Mogense Priamo reperissι extra me:boc detles
Me obesse: illosprodisse: me obstare, illos Obsequi
Qupi nec patriae arae domi Mnt: stagaei di diu
402쪽
Fana flamma defiagrata, tosti alti stant parietes Deformati, atq. abiete crispa -- O pater, o patria, o Priami domus, Septum altisono cardine templum: Vidi ego te, adstante ope barbarica, Τeeteis caelatis, laqueatis, iaA uro, ebore, instruetum regifice. Haec omnia vidi inflammari, Priamo vel vitam euitari, Iouis aram sanguine turpari. Heu relliquias semiassi regis, denudatis ossibus Per terram sanie delibutam foede diuexarier. Vidi, videreq. passa sum aegerrime, Curru Hectorem quadrijugo raptarier.
Hectoris natum de moero iactarier. ide ibide.
Acherusia templa alta Orci salvete in sera. Andromachae nomen qui indidit, recth indidit.
Malo torquetis cum aerumnis illum exanclari die. Haec ' malos annos, multosq. longinque ab domo Bellum gerentes summum, summa industria.
Quid fit seditioὸtabes ne an numeros augificat suos
Nam ubet introducta est, puerumq. vllauerunt,collocant in clupeo. Rapit ex alto naueis velivolas.
Ferrum, aut lapis dura, rarenter semitum Conatur trahae --
403쪽
enim in I. de Diuinati apud Ciceronem Cassandra hoc est diuino concitata furore vaticinatu r , Mater optuma, tum multis mulis melior, t . Missalum forestitiosisbariotitionibυ, . P eq. me Apollo satisfinis dementem inuitam ciet. Virgines Neta aequales patris mei,meώmfavim pudet tumet vireri mea marer ιui me moret, mei piget, Optuma ρ gense Priamo.reperistι extra me:hoc deleo
DeCassandrae vaticinio ni ulta scripsit A nticlides:paulld verὀ diuertfus refert historiam Isacius Taet2es.
, quo applicomt , i dupi nec patriae arae domi a Meiacenta
404쪽
Fana flamma defiagrata, tosti alti stant parietes Deformati, atq. abiete crassipa O pater, o patria, o Priami domus, Septum altisono cardine templum: Vidi ego te, adstante ope barbarica, i Tecteis caelatis, laqueatis , IA uro, ebore, instructum regifich. Haec omnia vidi inflammari, Priamo vel vitam euitari, Iouis aram sanguine turpari. Heu relliquias semiassi regis, denudatIs ossibus Per terram sanie delibutam foede diuexarier. Vidi, videre i. passa sum aegerrime, Curru Hectorem quadrijugo raptarier. Hectoris natum de moero iactarier.
Acherusia templa alta Orci salvete infera. Andromachae nomen qui indidit, recth indidit.
Malo torquetis cum aerumnis illum exanclari die. Haec l malos annos, multos l. longinque ab domo Bellum gerentes summum, summa industria.
Quid fit seditioὸ tabes ne an numeros augificat suos Nam neq. iratei, neq. blandei quicquam syncerE s
Nam ubet introducta est, puerumq. vllauerunt,cob locant in clupeo. Rapit ex alto naueis velivolas. -- sed quasi Ferrum, aut lapis dura, rarenter gemitum Conatur trahae ZZ Alde ibide.
405쪽
rest. sumis --- III nam mussare si
Sus rostro si humi A literam impresserit, num propterea
suspicari poteris, Andromacha En nil ab ea posse describi EXPLICATIO.
HA EC sane Tragoedia, quantum ex fragmentis apparet, ex Eu
ripidea Andromacha minime conuersa videtur .. Uandoquidem Euripideae argumentum, quod in promptu quidem est, ab En-- niana lotad diuertum fuisse indicant reliquiae. Quod tale suisse existimo: Troia eversa, Ilioq. funditus diruto, cum Graeci rerum potiti captiuas mulieres sorte inter se diuiderent, Andromacha Neopto Iemo obtigit. Qitae dum ad naves cum alijs captiuis ducitur, Asty nax, qui unicus ex Hectoris prole supererat, de complexu eius vi abi tus, oraculorum monitis de sublimi turri praecεps datur. Cuius im- , . mane fatum non modo in hac fabula deflet Andromacha: sed tanta rei atrocitate rursus suos ante oculos versari coeperunt,at q. animum' memoria refricare charissimi coniugis caedes erud cliter quadriiugo curru raptati, Priami nix, regia incensa ,supremusq storentissimae v bis casus . Sed animaduertere licet, in hanc Tragoediam nonnulla caEuripidis Hecuba,&Troadibus, prout ei como dum visum est , Pi e tam transtulisse, ut mox enarrando demonstrabimus EXTEMPLO
ACCEPTUM ME N EC ATO, Hunc versum quamuis abso
Auctoris nomine proferat Varro, quoniam cum argumento conue nit. Ennii profecto esse suspicamur. Varronis aut elocus sic se habet, Etiam inde idem ιlludenιm, extemplo acceptum me negato, o silmm. V b quam male negato,pro, necato scriptum sit, liquido patebit ex Euripidis loco, quem conuertit Poeta. Sin autem vera sit Scaligeri opinio, Ennium planc verum, &certum huius versus auct6tem an uerabimus. Legit enim hoe modo Varronis verba Etiam indidem tilud Ennti Ea templo, Sc cact. Ait enim etiam tum aetate varronis, duplices non multum in via fuisse. Itaq. quod ille scripserat, Eni,pro, Enni j puxa . it Tun tenιm esse.Fieri praeterea potest, ut his verbis Andro inacha, lyssem, vel Ta'l'lybium alloquatur, qui cum ab ea Astyanacta puerum auferre vellet, ut de turri dcijceret, eum rogat, ut secum puero ii xi interficiat. Idque ed magis verum esse confirmamus, quod Enni u
Euripidis Hccuba c inde enim transtulu hunc locum ad , orbui serv
406쪽
fere imitatus videtur. Vbi cum Polyxena in Achillis tumulo immolada esset, ut illius manes eo sacrificio placarentur, Hecuba ubi obtulisset sese, rogat Vl Issem, se ad aram mactent pro filia: ncq. impetrat quidem, ut cum ea una interficeretur, quo terra,&exposcens Heros mortuus duplicem sanguinis sumeret haustum, sec sa ἀλλά θυγατρι ,
Quemadmodum Euripides ibi Hecubam induxit omnia tentantem. Omnibus q. viribus conantem, ne Polyxena immoletur: ita Ennius hie Andromachen fecit omnia rogantem, ne Astyanax praecipitetur.Videturq. tota hac fabula Ennio placuisse, pleraq., quae Euripides Hecubae tribuit, tam in eius nominis fabula, quam in Troadibus, Andromachae adscribere.EX OPIBUS S UM MEI S J Ciceroneq. a. Tusci
huius versus, neq. sequentium nominat Auctorem, nec fabulae indicem. Nos tamen ex Ennii Andromache esse suspicamur:& haec verba ab ipsa Andromache pronunciari quasi cum mortuo colloquete,et q. suam infelicitatem,& aerumnas narrante: quomodo scilicet ex summis opibus ad summam miseriam, captiuitatemq. redacta sit, ex quiabus Hzctoris tantummodo ope si viveret, eripi posset. - OPIS . EGENS HECTOR TU AEbE,φατικως quas sortissimum virum innuit: aliqua vero exemplaria Hecuba, pro, Hector bulbent . Sal- Lib. iustius, egens alienae opis plura mala exspectarem. Eandem Andro- His .machae in Hectoris robore confidentiam expressit in Troadibus Euripides, cum illa ploranti filio, qui in eius sinum confugerat, inquit, Non venit Hcctor e pugna victor hastam quatiens victricem tibi s lutem asserens,
Horatius, -- nec Priami domus . . Li3. Car. Periura pugnaces Acbiuos Od. 3.
Ibi eis opibus r fringit. Qv ID PETAM PRAESIDII J PathelIca oratio: breues
enim continet sententias, & crcbras interrogationes . Hunc vero Io- cum a superiore vel paruo fere interuallo distare,vel mox eum cons qui, inde patet, quod Cicero postquam eum retulit, addit, arenire debemus, quaerit enim auxilium. Vnde nemo ibit inficias ab e dcm persona haec, dc illa esse prolata. Idem Cicero ultimo de Oratieundem versum non expresso Auctore huiusmodi refert,
quid petam prasi λ QDe quidem oratio vere passictica est, perplexam animi, consitast./ ZZ a rationem
407쪽
364 EXPLICATIO IN QL ENNIIS RAG.
rationem indicans. Huic similis illa Medeae, Q ιδ nunc me vortam e quod iter incipiam ingredi - , h. Plautus Casina, - nescio unde auxili', praesὸis 'Perfugj mibi, aut opum copiam comparem, aut expetam. Idem Cistellaria, - neq. unde auxilium expetam, baluo. Et illa Hecubae apud Euripidem,
Visi sunt Scaligero hi versus, tam aperte Ennyanἰs respondere, ut cresdiderit verba haec, Quid petam, &e. ab Hecuba dicta, & ex iis Euripideis Ennium conuertisse: quod miror ex ore tam docti viri excidisse. iandoquidem, ut infra clarius demonstrabimus, haec ab Andromache proculdubio dicta sunt. Nam c ut ante monuimus placuit Ennio in hac fabula inducere Andromachen plura dicentem , quae sub Hecubae persona ab Euripide scripta sunt. - ARCE, ET VRBE SUM ORB A,2 Pro sonomasia, quam maxime iane, baut verteres. Plautus Sticho, Tantum a portu apporto bonum --Εx hoe autem loco dubitatio sublata est, Ennium germanum horum' quinque versuum auctore suisse. Cicero enim in Oratore,ubi de mutatis verbis loquitur, Micata, inquit, in quibus pro verbo proprio subύ-citur alius, quod idem siquis et sumptum ex re aliqua consequenti. inoa quanquam transferendae sti, tamen alio modo transtulit. ι am dixit Ennius, erce, γνrbe orba sum. Q OI NEC PATRIAE ARA Ebrim stium amplificat immanitatem, qui nec aris. nec siccis Deorum locis pepercerint. - ARAE DOMI STAN T.bH uic voci iacent,o posuit. TOST EI ALTEI STANT P A RI ETES,)Tosto, cremati a torreo. DE FO R M A T E iuuberius Euripidis chorus in
ABIETE CRISPAJLi a uearia, quorum infra mentIo sit, des molistrat abiegnis trabibus suisse contexta. Est enim eius arboris mae eries trabibus praecipua, ut tradit Plinius. o PATER , o P TRIA, JAb eadem persona haec, &quae superius recensuimus, dicta cffecertum est, non modo ex III. Tusc. ubi sequitur Cicero sta, quae
408쪽
quies quantio, di illudis imi ,3 pater, δ patria, o eaet. Sed etiam exini emo ddinata ubi eum Cicero superiora memorasset, Quid perum p iesidis, cte. addit, Qum uniter, quam remiss8, quam non actuos8 Ἀ-
sat ensen,ppater, Andromachen autem haec loquente satis reor vocem illam Tarre indicarer quam omnino indecentem, ac incongruam esse in ore Hecubae, quis non videt ἰ Recte tamen Andromache Priamum patrem vocat: quia, ut Pomponius ait lib. XV Lad Sabinum, parentis locum socer obtinet. Hecuba autem in conquestione apud Euripidem in Troadibus praetcrmissa ut absurda Patris voce, tantum inquit, o patria, o miserate desertam lugeo, sunt autem Enriti versus anapaestici dimetri acatalemcl. Ad hune vero locum videtur fespicere illud Cornelii Taciti lib. XIII. Annal. Ille conssanter exorsius eri earmen, quo euolutum eum fide, patria, rebusq.
summis si is abitur. S E P T V M A LTISONO CARDINET E M P L V M: Templum hie intelligitur vel pro loco in arce consecrato,in quo erat ara de qua mox dicemus:vel pro ipsa Priami regia undique conspicua, Septum autem est additum, quia, ut Varro docet, omne templiti debet essi circumseptui, nec plus quam unum introitum habere. Ea voce Altisovo in Iphigenia est usus. VIDI EGO TE, JPathola visu, acerbius enim quae intuemur, animum afficiunt, quam quae facta audimus Hinc Virgilianus Aeneas, Aea ac ι -- quaeq.φst misererima vidi. Et Priamus apud eundem Poly te in conspectu occi , i Ihi m. - qui nati coram me cernere lethum ,
optat Turnus, ut Pallantis morti, qirem mox suis man bux occubitu. Lib. Io. rum animo praeceperat, pater Euander spectator adesset. Moselius in Megara,Tουσιών ἐμ:ῖς ιδονοφθαλμοῖσι
Cicero, Oculi augent dolorem qui ea quae taeteri audiunt intueri colun με pist. tur, nec avertere a miser s cogitation m sinunt. Et eod. lib. Equidem nos quod Romae fumus,miserrimi esse duco: ncis Alum quod tuom uibus ma- ros acerbius est videre, quam audire: sed etiam, e c. Ei lib. IV. Nee audio LP 'st solum quod ipsium esset miserum, sed Etiam , ideo, quo nibiles acerbius,e rum fortunas dispari. Lib.etiam OL Quanquam enim haec etiam audi--i tu acerba sunt, taxup audire tolcrabilius est, quum νιdere. - AD STANTE OPE BARBARlCA. a Virgilius, Lib. Hinc ope Barbarica, valijsq. Amoniκs aretia
409쪽
Lib. I. Reu Lib. 2. Car. Od. a 3. Lib. 2. Lib. I. Reua. t ii
. Est autem apud Ennium collatio i summ* ἡ . . u . seriam, quasi dicat, Vidi te incolumi rcgno, regiis, sum nais q. diuitias assuentem, nunc autem vastatam aspicio. Auget enim vehementer ase fectum rei, quae non est, repraesentatio, di summ baricas opes intelligit maximas,nimium q. prolixas; suerulemmum bari opulentissimi. Sulpitius Lupercus, .i Barbaricae ingeniis anteferantur opes.
Virditius haee omnia videtur adumbrasse, cum Rixv l v Vidi Hecubam, centumq. nurus, Priamimq.per amas
Sanguiηe foedantem, quos inesacrauerat, ignes . vii ' Quinquaginta Arithes , es astu vepotu a i i Barbarico postes auro, stolijsq.superbi, Vbi seruius aurum Barbaricum interpretatur, aut multum, utre Barbaricum, quia τῶν βαρρήρων. B rbari praeter Graecos omnes dicebantur: & praecipue Phryges,tate comprobatur, qui ait l, ' pellari. Vnde de se ipso Hector apud Euripidem sic ad Rhesum sero ierentem suppetias, . Σὰδ ἐγγενοῦ G, βαρβαρός τε, βαρβαρπς .
TECTE IS CAELATIS, LR JEATIS AURO, Evo
RE, Hoc est laouearibus auro, eboreq. ornatis. Horatius a. IVon ebur, neq. aureum Mea renidet in domo lacunar . . Lucretius, Nec domus argento fulget, auroq renidet , Nec citharis reboant laqueata, aurataq. templa. , Viruilius, - dependent lychni laquearibus aurers.
Sedula Hecubae exclamatio apud Euripidem is ' dcora tecta, o quonda felices domus, o opibus, liberisq. florentissi pie
HAEC OMNIA v I DI INFLAMMARI, JFlaec etiam cu
superioribus coniungenda esse dubiu non est. Ait enim Cicero po a mea retulit, aggregatis igitur Mais opibus, quae videbpiternae fore, quid adiungitρ Haec omnia vidi c. c.od patet e minII l de Orat. ubi commemorato eo versiaio pater,s patrιa, ait, 'quae
sequuntur, Haec Omaia oc. Quod si pauci xcisus ex
410쪽
eontinuatione taesen orationis eandem perlonam Iocutam apparet. Andromachen autem locuta, unus Cicero idoneus esse testis potest,
sui sic inquit poteratu omnes eadeva ista de Anctomacha deplorare, imis mittit i cte. Damobrem ab Andromacha haec dicta sun Scaligeri pace, qui partem horum Hecubae esse existimauit. Nec de Auctore est dubitandum: si enim in parte eum cognouimus, in toto iam cognitus idem est. VEI VITAM EVITARI J Vetuste, ac quidem venuste dictum est pro , interfici, vitaq. privari. I
VIS ARAM SANGUINE TURPARI. Priami nimiru
sanguine, qui cum sunditus dirutam, prostratam q. iacere patriam videret, nec humana ope, victoribus omnia diripientibus, vastantibusq. obsisti amplius posse, ad aram extremum victorum perfugium Contagit: ubi eum tamen Pyrrhus interemit. Eiusdem arae, quae sust lio erat in impluvio meminit Virgilius exponens de ipse Priami satu, Lib. Aedibus in med s, nudoq.sub aeιheris axe Ingens ara fuit: iuxta q. veterrima laurus a
ossidius, Exiguum .senis Priami Iouis ara cruorem DCombiberae - Ad haec totum hunc locum Ennius ab Euripide mutuatus est, apud quem in Troadibus flens Hecuba insolabiliter dolet, non ex aliorum sermone Priami caedem cognouisse, sed suis ipsius oculis vidisse traicidatum ad Hercei Iouis aram, & urbem incendio pereuntem,
Harpocration explicans locum quendam Dinarchi oratoris ex ora. tione aduersus Moschionem, in qua Iouis Hercei arae fit mentio,ait, Eγκιοῦος-dictus, quod arae eius intus in septo aedium praesertim . loptimatum erigeretitur . ἐρκος enim septum , elaustrum q. fgnificat. Eustathius autem putat aram hanc fuisse extra sub dio . Ruod verum esse Maronis loco supra citato cosit matur. Ducitq. εξα-ς elymon ab ἐρκεῖος synaeresi facta. Meminit & huius arae Hyginus in Fab. α Pausanias in Messenicis. Ouidius in Ibin de Priamo, Vec tibisubsidio praesenssit numen , utilia cui nihil Hercei profuit ara Iouis. τradit Amanus, qui Alexandri magni res gestas accuratὰ prosceutys Lib. 1. est, magnum illum Ducem,ut Priami manes placaret,ei ad Iouis Hccei aram parentasse. Cuius etiam meminit Lucanua , ubi Caesarem Lib. α