장음표시 사용
121쪽
ricti odine stadii l is sis, praei in siliciis ine invigiat. Vide Lib. IV. Epist. LXXVI.
MCLXIII. quarum utraque ad Mauritium scripta. Isidoro Hispalentis, - 686. Lib. III. Mntciu. Q l . s I. μ noscant Principes siccio, Dreinberese Olionem cidere, Propιer Ecelisiam, quam a Chrsa tuentiam sustipuint. Nam sive augeatur pax, s iasi lina scosia, per siriles Principes,si solvatur ; Esse ab tis rasonem ex git, quι eorum potes a Dam Eremiam crediadit. Bernardus, Serm. XLVI supcr cantica. ' Euomodo namque pM m Orines
quid mi illas opus cum Cliri. stiani Episcopi etiam ad c cimilem Casarcinprovocare iit. Nam, uti Eusebius scribit, Lib. VII. 2 .d Niceph. Lib.VL l . F seqq, Cum Pauliis Samosveniis, a Sunodo Alitio. chcna damnatus, Episcopi a des relinquere successeri nollet, non dubitarunt Christiani Episcopi provocare ad Imperatorem Au-rclianum, qui decrevit, ut illis Ecclesiae domus tribue tar, quibus cam urbis x cateri Italiae Epitcopi aludi sient. Nec recentiores E csae Reforma Doctorcs,hac parte a Vctoribus dissentiuitia Ollendunt hoc ea loca Musculi, Martyris, Buceri, Ioelli, miraesicri, Bil seni Sc Epii copi 'Cicestriensis. Item Consessiones Bel gicae Helvetitae, Basilccnsis, quae citantur ad Illust. Ordinum Edicta. Addam locum M. Buccri,ex defensione Chriistianae Reforma tionis Hermanni Archiepiscopi Colonien sis. unumque Ve Magistratum Arries 3 pertinent, ante omnia Vo.' pag. 32. videre, diligenti que, ssiacae erant,uere, ut ripuis christi, quoad curam aravi matrum, recte comm
publicam pacem, Mnestatem is iustitio. Se
centa hujusmodi sunt, in Germanorum, MHelvctiorum i is communibus, uti Pinni, de aliorum cap. de Magistratu. Nec cum aliquot, sed libros integros descri re oportet, si adferre vellem, 'i': hac de re, Buruillus, Tookerus, aliique Angli Th logi scribunt adversus Iesultas. Unipsta turn ex multis paucula ponam L. Ciccstriensis ad M. Torti librum responsione, pag. 36 . D spuistis ainem, non
dum os reperi tam durum, quod negare et is auderet,yracipuas in Religionepartes,penes Regem exsilior velumόocm gumeino, quodper ocra hi rii stertim totam, musasono, Regis
animo, mutata si re est facies Lingionis. que in Rebgione mutinio Rui semper ad cribitur, quasi factum ejus. Nec Mutfices unquam, vel Arinare poterant, ut fieret mutatio in melius, vel ne μυι in pejus, impedire. Penes eos autems Retigionis tum summa Dist, alia quis aliquando Pontusex, etiara Rege secus assis , prasisisset hoc tamen, ut culium Dei illibatum, pars aliqua popul saltem, retineret. Et pag. seq. Regi id semper, Ecclis nunquam iatio datum let vi, quod Excasa terim. Regi ergo, sire declaret hoc, sive non declaret, etiam
anu Ecelsed clarationem, id ex oscio munus incumbit, deque eo neglecto, Deo rasionem reae
dissem est. Et pag. 3 7 3. Convenismi Era Rogi, dare Iudices in causis Ecclesia: dare pia
eum Prasidentes; abusius in Religione, s corruptias rodere ι Arcam reportare, S praeire repo tanda . Templa dedicare, is ad eam rem cominicere: ιbro legis recisaιo, Racipere rim ode repurgando Dei cultvi ; DdM renovare demisione re manda; Templum ingredi, saneum serpentem confringere ι Missiones sa cerdotum facere; Pontocem imum sacere, atque exauthorare, ne si Ponti seis: Husi Rr omnia sic conve mi, convenit Es regimen si Hesi suum. Et pag. 38o. R segionis cut ires Regia est, non Modo Pontisia, s in B Vis prima, quamque uis non Muis, foris ab ex r-na vi, sed F domi ab inιoria MVinum a mrare t matur. Vos quivim ipsi, si vis ins ς φ, rem Regiam clamatur uti verὸ sic. Hasii di ptina, non minus R*iam. Quod si etiam τὸ ι audire lubet, hi quoque Religionis curam, potissimam faciunt hi perii curam. Ita Plato Il. de Rep. ait, Praecipue eum, qui publico praesidet, I clitam is curam sulcipeta deberea α eamdem
122쪽
iv. de Rep. propugnaeulum vorat Magistratus r&Lib. VII de LL. nominat vincuti legum,&honestie disciplinae. Cicer. II. de Natura Deorum appellat eam, humana societatis fundamentum. Quae omnia, ut de Religione salia falso, ita de vera veristi inedicuntur. Quemadmo lam de Oraculis
sacris, una Deorum voce ex em,plane consentaneum est illud Venusini Poet Lib. III. 6. d. Dit, Hes erram datum M a. Quia si quis exempla desiderat, quibus Principesmiuiles praecipuam Religionis chram habuisis demons tur, adeat Greg. Tholoranum, Li II. de Rep. cap. q. Dameiam, Lib. I. Politi Scalios. Atque hae satis ostendunt, Principem prae aliis, tam personis, quam rebus, de stellagione de Ecclesia, quae publica utraque cst, sollicitum este debere. Estque eius dominae cognitio neressaria plane his temporibu partim ob Magistratin
ipsos, ne se putent οὐλλο ειπε Πασπειν, si Ecclesiastica curent i quin vero gravissimam sibi neglecti muneris rationem Deo reddendam sciant, si non curente panim obae clesialtas, ne husus rei inroraticia, se Magistratus imperio, in Ecclesiameis eximentes, Mansiliant mandatum Oitisti jubentis ut Caesari denus, quae ilint C satis, Muta. X clI Li. Et Apostoli Paeri, monentis, ut sibjecti simus quivis humanae ordinationi, Propter Dominum, I. U. II. I 3. hemilludPauli dictum, ceruixonu em animam potestatibus supereminentibus este sub .ctam, Ro-. XIlI. r. quem locum interpretans Chrysestomus disertim stribit: tibvi ex debito obedire jubet : Omnaeus, quod isti
ginquis tandem fueris. Nepu enim his rem silventu ista hujs . verba etiam bonam partem exscripsit Theophyla E. Idem ibidem: Deus isa exigit, ut oreMω a Princeps γ-rsari habeat. 'Neque exteriano Moesi, Mod Principi εο ν Γι-- medius, sed magirex re, quodeum negliginis comminis. Eodem: respiciens Bonardus, Epist. XIII. quae ad Archiepiscopum Senorsen L,;--, inquit, amma potestatibus sublimi ribus subicctast: Si omnis, de vestra; qui vos excepis ab universitate 3 Reddite Caesi-ri, quae sunt Caesaris. Scio ad secularia tantumnio reserre hoc Pontificios: sed plane iis refciliantur, quae antra de jure Magistratus in Ecclesiasticis diximus : Dolendum vero, liodie isthoc Papale κ φυγεραν, etiam ab aliquibus stildiose arripi, quos alioqui amore sincerae Religionis, ac picratis erga Deum scito duci iudicamus. Sed sic Dia omnes suimus i ut quasi vcritas Lesbia quaedam regula est et,plu rimum seramus sententiam, prout quisque putamus rebus nostris maxime expedire. Itaque qui alias judicium in Ecclesiastaeis utraque manu Magistratui defctimus, de ipsam severitatem principalein Crga adversarios nostrin, Zolum seleia miri appellaret hi si nobis delinquentibus,
non omnia Magistratus ex animi nostri agat sentcntia, judicium retractamus: cla quod non minusquana antea Zelus dici debuerat nec conscientia bona, ac citra magnum E cIesiae dispendiu in poterat omitti; hoc, quia nunc sic nobis asicctis videtur, partim αψ τριοεπισκοπ&J, partim elim saevitiam appellemus. Quam bene aptari nobis possit, quod G or. Nazianzunus seribit orat. XVII. quae ad cives Naaianzonos: ' Alas fratres , dum inerum is risiarentes, Met arm potestatem xviquo Miamo frimis, yerindeam tu facinum, ae si quis et mmis Praesidem, ut improbumare et, cum ipse in palis a ves
erat; aut medicam, ut indoctum, S audacem, quedsectum s cauteriss utatur, eum
123쪽
magis, quando faciliori illis, ae kmgni L
Atque haec sc ratim de jure sumi Magi tratus in Ecclesiasticis praemiit e visum
fuit. Porro nec abhorreat animus aspecta.
li ciusdem ii uis nuderatione: nempe qua illud, circa Synodos, vel Pallorum vocati ncm vel legum lationcm, vel iurisdicti
nem occupatur: sed cum accurate adeo hoc omne pericq raris gentino scripto tuo, in
pso instituto id nostro, sufficere riuile teidporis pollini: speciali illa consitu au ne vel omisia, vel in aliud ipmpus micoa,a
e dam ianceps ad ipsum scriptum Ualae
ac si qR1 ejus mercri nobis videbuntur, Mrecensebo, tacens o paucis. Inisboperir' iii Iesia multus cst in probando, reipiadii tingui Magistrauis munus 1 munere Ecclesiastico i idque ut ostendat quemiam duin pallim indicat Ministros verbi, non
esse sui Magistratus, sed Dei Legatos, 6
μίτως a Deo vocari, non ut Magistratuum obeant vicem, sed ut tam Magistratus,quam Caeteros, imo Magistratus prae Maeris Dei verbo pascant. Atqui hac vera falsa ne dicam incertus haerco, an potius inruuique horum. Quam in sententiam magis animus
uiuinat, quia pro discriminc potvitatis, ac judicii diversimode haec se ha m. Potestasoni ' coxum qui publica sunt vocatione imstiuat vel Civilis est, vel Ecclesiastica. C
vilis p icinat humaniun bonun uti J θιαγνι - Atque hoc respectu si cietas hominutu, non Ecclusia, sed Respub. vocatur. Potestas vero Ecclesiastica procurat spirituale bonum , uti beatitudinem coelestem. Atque co respectu iure ipse i cietas non iam Rei p. sed Ecclesiae nomen obtincti Potestas vero Eces fiastica est duplex : una intcrior, altera ext ior. Interior
veriatur in his quatuor, verbi ptaedica me, Sacramentorum administratione, ordim tioiae Pastorio per impositioiam mani iuri,S usui clavium. Exterior potestas in exicrna gubernatione conisistit, qua Religio publico sancitur , onimiaque procu itur
quae ad bonum Religionis, qua publica est, pertincnt. Prior illa potcstas propria est Ecclesiastarum: posterior primo M per se competit Magistω- optime iu-tellexit Constaurtinus Magnus. Is enim in sermonibus super mensam, cui accumbebam
plurimi Epist 3 in his Eusebius Pan hia
τα εἴσω sive res tuteriores ab Constantino vocantiir, verbi divini annunciatio, Baptismi S: Eucharistiae exhibitio, hi postio nuum, sive Ministrorum ordinatio, S usus
Havium; uti antradu ain. Tα v rosive res exuriores, vocat Constantinus, vi optime e tu verba interpretanat vir e .sarei iuris ii uelligentissimus Melchior Goliada si defensionem Ecclesiae, custodiam Disciplis E les asticae, re atque ordinire gerendae, Gnciliorum, seu Synodorum
indictione iri, Legum Melesiasticarum san ..ctionem, emendationein cultus divini, a rogationem superstitionum, Midololatriae, observat Lmem Ceremoniarum tacitatast:- carum, notationem vitae δc honestatis Cloricorum, piuisitionem in1 edc flagitiose vi ventium, Ministrorum bonorum procur
tionem, de malorum depositi mem: de si qua id petius alia. Hanc Gnstantiniani dicti interpretationem c firmat illud, quod ipse
o clare indicat, se utis ius etiam in elesiasticis praeeste, nempe non interioris directe quidem sed exic
rioris jurisdictionis ratione. Cujus etiam rati uiri non tamina ratione Civilium L
gum seminis im Dei esse dicebat, seque
habere potestatem Episcopos improbos c etcendi, ut est apud Theodoretum etiam , Lib. I cap. iv. Q modo etiam capiendum calcaturn illud, Ilax est Per va mina cum μουνά-. Neque aliud volunt illi, qui diam Magistratum,ctsi primo cura ei competat rerum Ecclesiasticarum, non simipertamen per se exercere, sed sere hanc aliis committere. Quod de sela exteriori in ris uom intelligunt. Ut omnino imm risi, is, s segillet alaus..' Hoc ut ita esse pateat, adseram aliquot recentimum loca, superius a nobis omissi: quibus interiorem jurisdictionem Christo, eius Ministerium ac functioncm Pastoribus, cxteriorem vero in Ecclesiasticis iurisdicti neni de principalem Ministerii curam, s p mo Magistratui comitatiunt. Hieron
124쪽
Tinchius, Tom. 1. Miscellan. Ibis, quo regnum bu Christi instauratur, eo ematur, propagaturi est sacrum, seu, ut vocant,Ecclesia
sicum Minisimum, eum Ministerii quidem totius, non uenctis, sidcura penes Principes es
debet, ut in exemplis piorum Regumse , i ante sos in ipse Mosi, videres. Dut Princeps F Dux totius populi, curam i rimis, ex
mamiata Deis cepis Religionis, s totius sacriministerii: ipsam Nia ministerii sacri f. n-ctionem a positica siparavit, es unam Aia r
tinuit, alteram Aaroni Pontifi, ejus liberis Levisis, injunxit. Muscul. locor. Comm. de
rum, Oscopis, ac Presbyteris relinquitur, inquiunt, si Magistratui competit,ut curam gerat GHesiarum, Ministrarum, Doctrina, Sacra
mentorum, rituum, ac caeremoniarum, consisto
rii,stbolarum, ac bonorum EM Uicorum 'Regi deo, relinquuntur His ministeria, ad qua obeunda eliguntur, atque constituuntur. Neque docet Magistratus, neque administrat Sarem
menta,sed faciunt hae Ministri. In schola non docet Magistratus, sed docet Lud Magister. Inonsistoris non judicat Magi ratus, sed qui ad id incis ab Hasuvi constuli. Et tamen superior horum omnium amburitas, es potestas ad Patre ambas, uiares veia es mini mad Oeconomum effamiliam pertinent. Hac ius ione satis mustum relinquitur Eme rum adinseris. Utinam incia sua fideliter, utiliter, S prudenter oleant. L. Ciceitriensis responsione ad Matthaeum Torium, pag. 3 7 o. In gubernando priamatum ovimus, non docendo, cs Regem non doctoremsummum ed gubematorem dicimsu;
ut jam dirimi post lis, in docendi munere, quod propria pertinu ad primatum suum ; in gubemandi Rex, quod iri sibi solum vendicat
ut Rex: nec itam Merum pontificatum docendi in det unquam. Idem eopse libro quem locum de Issalaeus ci-
bia letis explicandi, Rex non a sumit, vel conciones habendi, vel rei sacra praeundi, vel Sacramenti administrandF, non vel Personas sacrandi, vel res, non vel clavium jus, et censura; qua adscerdotale munus doctant,seu potestatem ordinis consequuntur. At in iis qua exteriorissunt politiae, ut ρraci at, suo sibi jure vendicas, visique adeo isti tibenter meriιὸ deferimus. Milionis enim euram rem
regiam esse, non modo pontificiam, sin regiis Vimam, quamque iri non stam fris, ab ex- temavi,sed F domi ab incuria hominum assere teneatur: Nam cum Me ipsa Dei, custos sis, ac vindex, non secunda modo taliae, sed F primae, prima quoque curam ad se pertinere putat, sprimam primae. Clare etiam Guillelmus Theolog. Pros & Decanus I eichi l- densis,duello contra Becanum Jesultam pro primatu Regis. t Tota tantroisversias lis nostra, versatur de s pag. y9. ea potestate, qua Ari exterioris est. Quod idem sic explicatit: Rex non est supra Sacramem l 1 pag. 2 3. ta, F verbum; nec super Ecclesia spirituitia charismata, F tamen est supremus Eul a gubernator: quia primaria Regis cura, agenda est pro rebus, ae causis Ecclesiastico,pria
matusque Regis in eo munere perfungenda ρο-
-lias consituenda es stiper omnes Personas, licet sint Apostoli, sint fropheta, mi Doctores, Evangelisiae,Ant denique Pastores, non quidem supra Res, utpote verbum Dei, sacramenta, mdem, poenitenιiam, quae sunt spiritualia: per his enim θιritvale regimen animarum Christi syroprium, etsi exerceatur per Lacerdotale miniasterium. Itaque Ministrorum Auctio, es diastensatio, qua raucredua est His, Regum ac Principum minori antecestu perseectione es s latior non tamen potestatu eminentia, qua
omnia bona, es salmaria jubet pro Chrso es
Ecclesia, s ρrohibet coutraria. Atque ex his testimoniis constare arbitror, quid iudicii ferri debeat de iis, quae de discrimine Civilis, & Ecclesiasticae potestatis, disputat Ib alaeus usque ad pag. i 2. Imo cx iisdem faciae etiam diluuntur, quae deinceps usque ad pag. is. disterit, ut ostendat iudicium de rebus Ecclesiasticis competere Ecclesiasticiis Nam confundit judicium quod sinplex sententiae dictio est, Λ illud quod cum imperio est coniunctum. Optim8 idem Guillelmus Tooher adversi Becanum Jesuiram, pag. so,&st. Esquiddam qώasi perpetu. Regu Corona adnexum, quod directia Pam cum adiis, coacti am selus habeat potestatem. Atque addit, hoc essc quod dicit; eum primasum Chrisianum Christiani Principis in
Eccosia re isti risio habere. amquod objicit Walaeus, sacerdotum fuisse judicare de lepra tam interna, quam externa,
de priori illo iudicio, quod directivum seu
suasivum optime vocatur, verissimum est:
sed hoc non prohibet, quominus solis Magistratibus, primo dia per se compc Myadici-I Metri
125쪽
um imperativum, seu coactivum ; quandoquidem eorum est sacerdotes, si vel munus situm lion intelligant, vel negligant, ossicii
commonefaccro, in locum immoriger rum, vel non idoneorum alios surrogare, lcges pro Rcligione serre. Quae omnia cum csse,quod apud Evangelistam dicuntur, non
minus sacerdotes , quam populi seniores, convenisse adaudicandumChristum; consecuturuin cliam sacerdoto, ac Levitas habu- iste jus necis. Verum duplici ratione id abia studum non est. Uno nomine; quia, erant non caeco impctu ad nutum alienum, sed j quaedam verbis utar Burhilli c c. 28 .p. 294. post disquisitionem certam fieri debeant, omnino praevium judicium requirunt.
Respondent aliqui, judicium quidem
Magistratibus competcre, cium quaevis actio proiit a sacerdotum nueris Testamenti, quo rum crates in rebiti Gildm de jure restondere :etiam Deum consulebam in dubiti am ei*rtiti quam Eessiasisti. Altero vero nomine,quia
consequatur judicium intellectus: nec quod i dici potest, non habuiste jus necis,qua sace judicium privatis conceditur, magistratibus eripi possit: verum Magis ratus hoc iudicium, recte sentientium Pastorii in iudicio conforme esse debere. Sed non cogitanthi, illud ipsum csse, de quo judicare oportet Magiltiatum, qui illi sint recte sentiem Pastores. Neo enim ideo οζ Θιyοξοι sunt, quia tales se cilc profitentur, clim idem faciant Nec ideo tales habcndi,
quia numero vincunt: cum .saepe haereticorum numerus sit major: ut olim cum ingemisceret mundus, seque Arrianum factum esse miraretur, ut Hicronymus scripsit. Initio item Resormationis, Momni eo tempore, quo Waldenses se, totis ncmpc trecentis annis de quinquaginta, ante Lutherum Synagogae Pontificiae opposuerunt. Nilail igitur manifestius, quam Magistratum ponderare, non numerare sententias debere .
Linde colligere est, quoties Pallorum suorum potius quam aliorum , aut plurium, quam pauciorum judicium sequitur Magis iratus, non ideo sequi, quia Pastores illud dicinat,sed quia persuadent,quod dicunt. Pag. 22. Quadrifariam probare occipit duo distincta collegia ordinari, Deuter. X VILunum Ecclesiasticum alterum Civile. Verum ut duo distincta collegia fuiste concedamus, sane utramque in partem, non adspernanda Video argumenta non tamen rite evincat, quod vult. Noe enim hoc impediret, quominus&prius judices, & post hos Reges, utrique praefuerunt collegio, nec res duntaxat Civiles, sed etiam Ecclesiasticas gubernarim, cultum divinum fovendo, eollapsum instaurandα iam piorum fius se Principum curam, argumcntum illud validii sinum est, quod pro Iudicum ac Regum, vel pictare,vel impietate, semper Religio, aut floruit,aut jacuit, ut& ante dictu est. Inter alia vero ait, nisi sateamur,fatendum dotes nec enim omnes jus hoc habucreὶ sed qua pars crant summi synedrii, cujus solitis
erat,judicare ribum,sceptrum 'studo-prophetam, cssacerdotem magnum: ut ex Talmiud:-stis refert Petrus Galatinus. Iosephus Ctiam adversus Appionem, Lib. 2. disertim scribit, sacerdotes inspectores omnium,judices controversiarum,punitores damnatorum fuisse a Mose constitutos. Pag. 2 s. Argumentum inde pro sententia
sua dicit, quod Ecclesiastis solis jus clavium committatur. Sed distinctione hic opus, ad
quam nobis praeit Marsilius Patavinus, secundae partis, cap. 6. uno tamen hoc labens, quod satisfactionem clesiasticam,crrorem sui seculi secutus,convertit in satisfactionem pro poenis purgatorii. Ipsum audiamus. In peccatore, inquit, veri paenitente aliqua solis
Deus operatur etiam asque sacerdotis aliquo provenieme Ministerio, mentis Nid licet itam natisne, culpa seu maeuia peccati purgationem,s aeterea damnationis remos nem. Alia vetafunt quae Deus, in eodem peceatore non secundum
sesuum operaturistia per miniseriumsacerdotis: sicut ostendere in Ere si facie, quis soluim, vel ligatus, apereatis habeatur inhoeseculo, luandus aut so vendis in am, id es cujus peccata Dem retinuerit, aut Anserit. Amplim sis liud quia Deus operatur circa peccatorem per ministerium facerasitis, sci'Alterum, hoc es hsatisfactio, seu quorumdam pictatis operum a sacerdone impositorum praestatio, auiae se poenitentia peccatoruni vere duci declararint. Tertiti ut ibidemMarsilius ait,est, quod
a Sacramentorum communione per sacerdotem excludantur contumaces,s resipissentes admi tantur. De ui quae amo GaDτως praestantur,nulla est controversia: sed tantum de illis tries posterioribus. Quod ad primum, qua sacerdos non quidem peccata remittit, aut retinet, sed ut optime Marsilius dicit, remissa
126쪽
aut retenta esse ostendit, sive an nunciat . De hoc litem non movemus. Nam jam antea hoc respectit fassi sumus, administrationem clavium cile jurisdictionis interioris non exterioris, quam solam Pastoribus tribuimus. Quid mirum i cum praedicatio Evangelii his totis conveniat: administratio vero clavium, respectit hujus primae partis,
nihil aliud sit, quam singularis Evangelicarptaedicationis applicatio, qua alii intromitatuntur poenitentes&fideles: ejiciuntur im- poenitentes, Sc Apostatae. Unde idem
Marsilius Patavinus, secundae partis, cap. 6. lianc Havium authorioic in v at, judiciariam potestatem: eamque esse cx Hieronymo, Augustino definit, ducernendi silentiam, spum m qua sacerdos P dumis reeipere, s redignas exeluae re dem a regno. Nempe ex pronunciato generali scripturis contcnto, quod in syllogismo in us est pro
tate, qua vel fidelis, vcl infidelis est, haec res minus constituit pronunciatum co ludit, qua quisque conditione sit apud Deum, num Regni parti ps an exista; sive num
damnatione peccato solutus, an constrictiis.
Unde ministerii ustis, sive ius hoc singularis applieationis, non modo clavibus, quibus claudimus & aperimus, sed etiam vinculo comparMur, quod vel sttingitur, vel stavitur. Ad priorem tralationem pertinet,quod Christus ait, Tibi data vives Regni caelorum . Ad alteram referendum quod dicit; χοὐ eumque ligariritu super terram, erit ligatum meae . Utriamque igitur singulari Evangelicae praedicationis applicatione fit, ut tum
aperiamus,uci claudamus: tum ligemus, vel Divamus: sed aperimus &claudimus rati ne personarum: ligamus, Je ualuimus ratione rerum, hoc est peccatorum. Quomodo
optime, iudicio meo, Christi verba explicat Iunius, in analysi ad hunc locum: ubi siei inibit: a serio fervorum Des, tum prasima in Eccosiam intromituntur, aut hic mur:
tum rei luantur, solvunturque, id es peccata
sentntur, aut condonantur. Secundum erat
satisfictio, qua poenitentiae quaedam signa, in deliciis gravioribus perscribebantur: de cujusnodi sitisfactione agit Cyprianus. Ep. XII. de LIV. de alibi. Haec signa suadere sacerdos potest, κυώως vero loquendo imperare non potest: cum penes cum s
lum, qui imperim habet, sit vis coactiva
Tettium est abstentio a ciuna, sive non exhibitio signi Sacramentalis : qua ministet non de aliena actione judicar, sed de sua , peccet enim contra charitatem,si ei pra leat signa, ad quem scit non pertinere ' Eoque nec ullum hic imperium, sed tantummodo Ministerium est. Atque hinc liquet, quatenus clavium usus solis conveniat Pastoribus: le tamen horum quoque ratione, ad
Magistratus indirect ς pertinet, hoc est non quoad usum ipsum, sta quoad curam circa eum qua publicus est. Nam verae Religionis curae primu pertinet ad curam, & ρο-
testatem Magistratus, ut Musculus ait. κQuomodo de idem antea dixerat, ' Cura Re ionis pubi ea, ad Magi atum non sim citer, F utcumque, sed eumpria γ' mis pertinet. Quo loco non haec Mus limens cst, magis Magistratum Religionem. qu.im res civiles curare debere; sed vetb curam Religionis, qua publica, ad Magistratum magis. quam Ministros pertincte. Undo
idem ait, ' ' penes Magistratum csse, severiorem Relirmnu li Pag. r3 7I.
potestatem, S curam. Atque ex his quoque liquet, nihil emccre V alxum, seu vulgarem, seu illam Bilsono,& aliis aliquot eruditis viris probatam seqi murinterpretationem loci istius, Mati. XVIII. de qua V alaeus agit, p. 21. usq; ad p. 29.
Illud vero invidiose, & prope dixeram malignd quod pag. 28. ait, eos qui disciplinae Ee Aeliasti eae exercitium, Magistratui primo dicunt convenire, novi in cudere Christianismum, novam plane Ecclesae faciem induceret qualis nec apud ipsos obtineat haereticos. Nam Disciplina Ecclesiastica, de qualis in primitiva obtinuit Ecclesia, de qualis nunc nonnullis locis est, partim divinae est institutionis, partim humanae. Divinae est, quod Pastor impoenitenti, & incredulo regnum coelorum claudit, hoc est, quod tanqiram Legatus Christi,regnum coelorum ei clausuli, osse denuntiat. Item quod palam haeretico aut facinoroso, non exhibec signa Sacramentalia. At humanae institu tionis est, quod qui peccarit, licet poenitentia ficti ducatur, praefinito tempore seorsima caeteris inter poenitentes jubeatur consistere: atque alia id genus omnia habentia poenam positivam. Posteriora haec non conveniunt Ecclesiastis, qua tales sed ubi
127쪽
Magistratus est Christianus, jus omne circa ea habent a Magiluatibus, quibus selis convenit iurisdicti O proprie dictα At priora lcumpiatunt quidem Ecclcsiasti ut tales sunt: sed hoc noli impedit, quominus Magistratus sit procurare, ne Pastores in munere silio sint negligentes, vel etiam seu odio, seu alio affectu, ii solatione debita, vel Sacramentalis signi exhibitione fraudent, qxi non oportἄat. Nam cui verbis utar Gregorii Magni in Phan. cap. XX. Homit. XXVI. Saepe agitur ut iniugora Epistopvi, apri damnet immeritios, et alvi ipsi Matm Io M. Sinin solet endis ae luanius subditu sua volumatis
mollia, non autem causarum merita siquitur.
Unde sis ut ipsa hac Mandi, ac buvem ι ρου- sate,se miret, qui hanc pro suis vestimatasus,
non pro subjectorum moribus exercet.
Peccat igitur X alaeus cum disciplinam Ecclesiasticam posteriori tantum modo considerat: cesn jus cjus Magi liranti pri
rum ratione imprimis tribuatur: nempe
quia haec proprie imperii sitiit, solus autem Magistratus vim habet cogendi. Interim illud bene cst,quamquam satis non est,quod paulo post, pag. nempe o. agnoscit ipse, satis parcrc c vcrbo Dei, Magistratus esse officiuin curam gerere, ut recte exerceatur, universiim milii sterium Ecclcsiasticum, ac proinde etiam Disciplina Ecclesialtica . Quamquam fallitur, cum exillimat,sic Magistratus csse curare,ine quid hic peccent Presbyteri, quomodo Prcsbyterorum videre est,nequid delinquant Magistratus. Nam, istratus cura est principalis, quia imp rii est, directi quidem circa priora illa, quae
humani sunt initituti: indirecti vero circa posteriora, quatenu&procurat, ut fiant, quae instituti sunt divini. Quod ait, non consequi ex iis quae confessus erat,si jure suo a utantur Pressi eri, posse ad Magistraturnis αυξιως loquendo appellari: in eo illi minime adstipulamur. Nam omnino Magistratus cura superior est, ut bene Musculum
dicentem videmus. Quid verb appellare aliud est, quam ab inferiori judice, ad sup riorem provocare, seu voce illud fieret, seu libellor ut est L. XIV. de Appellationibuς Quomodo S in Veteri glossario legere est: pnsiatio est procumam ab inferiori, adsperius tribunal, vel gravaminis res vasis, perelamationem ex minori ad major judicem factam,praetextu iniqui gravaminii, - injustasimentia. Et quid infirmius isthac argumentatione cum sic colligit: Ad Magistratum summum non appellari nisi in iis,qirae per se subire postit Magiltratus: non posta
auten Magiitratum praedicare Evangelium, aut Sacramcnta administrare: eoque in his ad eum appellari minime posse. Nam M. multa sunt ministeria civilia, quae per scobire Magistratus summiis minimc debeat iin quibus tamen ad eum licet appellare: cujusmodi sunt ea, quae sui uilitate offusca rent, vel etiam ludibrio prostituerent sum mi hi perii Masstatem. Verum esto sanc, ut appellationis vox apta saetis non sit; saliatem concedat, si Presbyteri disciplinam iniuste exerceant, polle unumquemque de iniuria conqueri apud Magistratum: ac quamquam himus non sit facile querimoniisl istis habere fidem, tamen nec ficile debere illis aurem obstruere; imo nec magis pc peti debete inju stum clavium usum inConsistorio, quam haereticam institutionem in
Templo...iae dissileri ncm potest: ut qui ipse, p. 3 o. scribat, si tempora incidant, qui-l bus Disciplina comi i tabeat, Magistratus
esse facti rationem exigere a Presbuterio,excommunicationem innocentium sui auth
ritate imperii impedire: quomodo Athanasio a Synodo condemnato, Constantinus ut Socrates testatur, Lib. II. in alios instituit
conventus, quorum opera, uti de virorum
aliquot doctorum, res denud cognosteretur: quomodo item Magistratus pii, nostro seculo Ecclesias Resormatas, adversus CX-l communicationem Potui scis, S: Concilii
Tridentini defenderunt ι hodieque per Dei
gratiam tuentur. Atque hoc etiam spag. 3 3. Th. Beram cognovisse est,ubi haec ejuscitat verba adversus Erastum: Cum etiam a recte confisuto cemsi ris, possis reis delatis imjurias i, in angustioribus terrisoriis, citra uia iam ordinis mel a i volationem, rima
um Magistratus, ut tabula utrimque,-GH
samea ευ-bas custos es vindo, prostitere νο test conquerentibus. Mox etiam spag. eapse de se l. 3 4 ait, Magistrariim tantumdem juri in Synodos,ac Concilia qua imque obtinere, cum usu non raro venerit, malis quoquσdecernerentur, quae verbo Dei repugnarenti Eoque id si sat, talibus constitutionibus obviam ire, M posse, de debere. Quae omnia praeclare ab eo di euntur, misti usi nodi sunt, ut principalest Ecclesiae
128쪽
curam, penes Magistratum seminum esse
evincant. Praeseruincum c vers Io,M II.
pag. himus 34. dicat se semper loqui de iis
quae ad ουσι, Religionis pertinent, q uaeque verbo Dei discnim praecipiuntur. Nam si circa haec Magistratui tribuit imperium in- directium, quo Jubeat, quat Deus lubet, eo quod Deus iubet: non dubitandum videtur, quin dire hum etiam imperium, Magistratui concesssurus sit in iis, quae ad aedifieationem quidem Ecclesiis pertinent , sed speciatim verbo Dei non praecipiuntur. Et sane propter haec, M alia istiusmodi factum credo, ut vir quidam praestans, quemadmodum prae sente D. Heinlita mihi retulit Colonius in t dicium hoc tulerit de scripto Uahri; iniri
navita eum adversariis largiri, ut propc non videat, quid in controversia relinquatur
Ac etiam claris limus P. Bertius praesente Collega meo dixit mihi, se ex iis quae hactenus, eo in scripto legisset, ludicate aliud non polle, quam cum uten gartio, in re ipsa consentire. Quod pag. capse ait Musculum, S aliquot alios eius populares, ab unanimi Christiani orto sentcntia pauxillum dei lex ille . idque odio Atiabaptisticae Disciplinae factum videri: milii quidem verisimile non fit, sed potius censeo, impugna tam ab iis eam disciplinae rationcm,quae Ge- Dcvae obtinet, quam de alii alibi inductum ire voluerunt. Ac sic ut sentiam,magis fisciunt verba, cap. I 8. Consessionis Hesueu- , quae ipse citat, pag. 3 s. sunt vero istius
schismate inconsutilis Christi toga apud nos scinderetur. Sed quis, nisi partium studio
penitus occaecatus, non videt, quid rerum
agatur Nec enim mussant, sed apertὰ di cunt; non dicunt tantum , sed palam sic mnia sua componunt, ut quamquam dicis gratia, nonnihil Magistratibus, in rebus E clesiasticis tribuere vidcantur; tamen summum sibi in Ecclesiasticis imperium arrogant. Nempe unicuique in arte sua ας-dendum aiunt ; Theologorum vero artcmesse Theologiam: eoque Magistratiis, quos rerum Theologicarum nescietues fingunt, adversiis Gam adversari sententiam nefas putant. Illum demum Magistratum, omne
punctum tultile videri volunt, qui sudicio suo dii Mens, omnia de Pastorum judicio exequatit r. Quod quid aliud est, quam Magistratus in Ecclesiasticis subjicere E e- si stis, Ze quod se facere negant, duo non
subordinata, sed collateralia silmma imperia inducere in Rempublicam Interea placet quod alaeus ibidem, & pag. 43. agnoscit, collaterale imperium Civilis, & Ecclesiasticae potestatis noxium esse Reip. plancque docti uiuiorum virorum judicio repugnare. Recte item quod ex Esdra VII. 2 s. probat, Magistratiim tabulae utriusque Use cust dem, de vindicem: ac quamquam circa spiritualia, spiritualem non habeat potest item, circa tamen ea, ut Ecclesiastica sint, potest 'tem Ecelesiasticam obtinere. Quia de B Exauthoritate ipse pag. 43. confirmat, ut modi: Gmque o rivi vomat in Eccl l qui in fine libri, adversus Erasium agnoscat, discipli is, Suud Hiero quondam U- l Magistiatus officium esse, Pastores neglitatafiuris exeo unicasio, GemGqM juae Ecclesiasti in populo Dei, in qui&uper vir prudentes, S pios exercebaσαν hae iusiptina, Isinistrarum quoque furit, M ad casmuto,
gentes siti muneris admonere, pertinacibus poenam infligere, ac ut meliores surrogentutin pejorrum locum procurare. Pag. 4 . NIμsum αμα χῖ, cum tanquam aliquid m Hsciplinam hanc mod rammo conviιωne tem-lgnum, probat Ecclesiastas non esse vicarios
pisum, statvi publici, ac necessitate, ubi siem'r j Magistratus, sed Christi servos: nec Magi
tenenda est regula, omnia Aeri debere ad caseis ratus circa spiritualia potestatem habem casisnem, decenter, bonem, sine i annuo. Ssed iisne. Et sane nihil Musiculus dicit, quod non aliis quoque Resormatae Ecclesiae doctoribus videatur: ut omnino non φιλο A
qualem Walaeus videri vult, cn pe hanc mercedem reportant qui diligenti ira veritati indagandae incumbuntὶ sed φ
λαλκως dici at. Quod vero pag. r. ait, maligne ine Martium adversariis sitis impingere studium collateralis imperii ; utrunm vcrum ess Nec enim diu foedo hoc
internam ac spiritualem, sed externam de corporalem. Nec enim aliud pii Magistratus poscunt, eoque nihil saperest, quam ut omnes se hoc agnoscere de sermone M vita
Sed veniamiis ad statum quaestionis,quem pag. cadem adsignat. Ait in hoc controvetasiam omnem positam esse, num seli Magistrariis,an vero etiam Pastores μέσως sub Deo collocantur. Negat mox sic Ministros
verbi esse sub Mazistratu, quomodo urbis
129쪽
stratus summi potestatem ἐίαε M a Deo esse concedit, in hoc recte a Pontificiis ditiast nuti Similiter Theophilus, Lib. I. ad Au
tionem quoque subjungit τρόi o
piphanius imprimis haeresi 4 quae advo kis Archonticos paF, I 31.
quoad potetatis communicationem. Nam ut pincitas quidem , summo cum imperio gubernandi o. σως est a Deo. t nihilominus applicatio ad personam, quam electionem dicimus, ab hominibus: ex. gr. in Caesare ab Electoribus: ita etsi ius docendi, de administiandi Saeramenta, S imponendi manus, clavibusque utendi ἀμέσως sit a Deo; tamen Pastoribus Prophetas S Apostolos άμέσως hoc quoque respectu voc tos excipio per hominum consensum applicatur. At ratione teriti disconveniunt, nimirum Ορας υς η αυο η κοσμUi Coo ratione curae principalis procurandi ea, quae
τέτακται, es ir Giτμ ad publicum verae Rcligionis exercitium
. ιν; Gχ α' νοθεν δέ ποθεν. pertincnt. Cum enim publica omnia, qua Aperte indica. utut applicatio pote- publiea, ei subsint, qui publicis fiammo cum statis ad Persollam, quam ordinationem imperio praeest, ctiam univcrsam Religionis dicimus, ab hominibus sit, ipsam tamen hoaminibus imperandi potestatem vis aliun te, Regibus obtingere, quam a summo illo RG curam, qua publiea est, summo Magistratui subjectam esse nectile est. Eoque respectu fitendum, Ecclesiastas secundum int ge, emus vloem obeunt in terris. Et ratio i riora illa, nempe praedicationem Evangelii, idem evincit. Nam homo homini potesta- l administrationem Sacramcntorum, imposi
n L .l o . . a m l tionem manuum, & sus clavium a Magistra
tu summo dependae. Quod cium dico,
non tantum Ecescitastas Magistratui se jici quatenus in horum arbitrio est, quae tem dare potost, ut suo subiectivd loco in peret. At ut loco regat ejus, qui sibi non iubiiciatur, minime dare potest. Atqui . Deus homini non est se ectas, sed homo Deo.
Non igitur homini' sed solius Dei est dare, i Religio publice debeat obtinerei sed etiam
ut imperet loco Dei. Ac quod Uileus ecn-iquatenus corumdem est pro rare, quae ad set, similem penitus tala Ecclesiastarum taetionem, non satis hac parte a Pontificiis recedit: Dil tinguere enim debuit inter ca tinerit. Religionis purae primitus institutae conservationem, aut collapse instaurationem per Atque hinc planissimum fit, non quae interna, quaeque externa sunt: priorisfin eo tantum discrimen esse, inter Magistra. generis diximus, esic praedicationem Euan gelii, ius administrandi Sacramenta; p sterioris vero actiones omnes ad politiam Eeclesiae spectantes, quarum utitus Se Ecclesiastas: quod illorum munus in imperio, horum in solo directione, ac miniasterio situm st: sed etiam quod Ecclesiastae, in E esiasticis immediate non Deo. sed locus, tempus, numcrus, modus, vcibo misMagistratibus subsint, nempe qua Relitio non desiliuntur, coquo ab omnibus dete minantur, prout ad cujusque Ecclesia: aedificationem maxime conducit. In polleti
tibus his Magistratus dircinam imperium aDeohisci, nec Deo, sed Magistratin ἰα - σως subiecti simi Ecelesiastae. In prioribus altera distinctione opus: quia vel potestas
in sese consideratur, vel communicatio p testatis, vel principalis circa eam communicationem cura. Potestas ipsa QM H esta Christo, cuius Ecelesiastae, sunt legati. Inhoetei hur conveniunt Ecclesiastae, de summi Magistratus, quod non minus jus Ecelesiam docendi, quam Remp. gubernandi a solo ust Deo. publica est: directὰ quidem ratione exteriorum, in quibus propric dictum imperium
habent: indirecte vero in caeteris, in quibus improprium habent imperium, ut quod tum consistat in procurando ea, quae Deus imperavit. Illustremus haec exemplo, de Coena Dominica: in qua tum essentialia spectantur, tum quae extrinsecus acceduno. In prioribus Jus Ecclesia non habet, aliquid omittendi, vel mutandi: eoque nec Magi stratias, qui supremus in Ecclesiae gubem tor, potestatem habet hic aliam, q procurandi, ut a Presbyteris observet ut Domianicum institutum. Si igitur Presbyteri ves . eo vemini quoque selum salicem populo praebere velint,quod nusquam
130쪽
misquam fieri arbitror, vel solum panem, uti in Pontificia Ecclesia obtinet consuetudo:
est pii Magistratus quidquid contra disputent Presbyteri,quamcumque etiam in te
Ecclesiasticis, S scientiam, S potestatem sibi arrogent, Magistratibus derogentὶ istiusmodi dimidiati Sacramenti abusum omnimodis impedire. Sed de externis & accelliariis, habet Ecclesia, eoque de qui Ecelesiam
moderatur Magistratus, potestatem instit endi quae vel ad locum, vel tempus, vel numerum, vci modum pertinent. Ratione I ci, ut in quibus ea templis debeat Glebrari. Ratione temporis, uti, quod licet Christus Coenam Dominicam vesperi celebrarit, i, men cum iubeat Scriptura omnia faccr ωκοδ ομείου. Satius sit administraricam, quo tempore homines ctiamnum jejuni esse solent : ut quod ad Religionem,piamque devotionem longe sit accommodatius'. Ratione numeri, ut quoties in anno ca debeat celebrari: num Dominicis dicbus, anctiam aliis, in quo vetus Ecclesia variavit α si Dominicis tantum, num singulis, an quibusdam, S quibusnam. Ratione deni-quc modi; ut cimusmodi adhibendae sint preces, gratiarum actiones, hymni, cerem
niae: quae quia in pol citate sunt Ecclesiae, nostro quoque seculo, in ipsis quoque E
clesiis Resormatis, non parum varietatis cernere est. In hujusmodi igitur omnibus, Ecclesiae jus conceduntdcfiniendi, ac can nes constituendi : Magistratui directum, ac proprie dictum imperium conceditur. Atque hac essentialium, atque accidentalium
directi, de indirecti imperii distinctione, in
fumos abit, quod Uren gartio caus pag. vers antepr. obiicit m aliaeus, tantam veritatis vim esse, ut ei subinde veritas excidat invito; ut qui interdum agnoscat Pastores, muneris sui mandatum habere a Deo; dc tamen alias contendat, eos ab M sub Magistratibus consequi exercendi muneris
sui potestatem. Pag.4 s. Agnoscit non posse Magistratum
summum renuntiare summo in civiliae imperio, nisi sinul desinat esto Magistratus Optime. Sed idem in Ecclesiasticis locum
habet. Imo in his tanto magis,quanto lcmporalibus praestant aeterna.'Nec enim civilis
tantummodo beatitudo, sed etiam coelestis; ac haec quidem imprimis, finis est regiae poc
restatis: ut antea ostendimus, ac recte agno-
stit Isidorus Pelusiota, L. m. Ep. 249 quae ad Isidorum Diaconum: Ἐξ
qtunas, Lib. I. cap. I . & cap. 3. Lib. III. de Reginimc Principum. Quanqliaria is Liber, etsi in Romana quoque editione legatur, Thomae tamen falso tribuatur,ut in quot o- dolpho Adolphus, Adolpho Albertus si iccessisse disiatur,quorum hoc contigit, annis post Thomae obitum 1 s. sed istoc utut est, opi i- me eo quo dixi libro legcre est: Finis ad quem principatiter Rex intendere delet, in seipsi, sinsiobditis, es aterna beatitudo, qtia in sone Dei
nolim. quia ista risio es perfectissimum
senum, maxiane movere debet Regem, es quemcumque Domistim, ut fune finem sutaui consequantur. Quod si beatitudo supernaturalis, sit principalis Regis ac Regni finis, sine cum regnum non sit ob Regcm, sed Rex Propter rcgnum, quomodo non oves ob pastorein sed pastor est propter oves in liouet Regis este omnes subditos suos regere, tam in Ecclesiasticis, quam Civilibus; nec poste hoc imperium summum in Ecclesiasticis in alterum transferre,quin alienet principalem imperii sui partem, ac proinde Magistratus summus cile desinat, ut qui se abdicet , quod, non dico imperii summi quarto modo proprium sit, sed quod de es lentia est imperii, & quidem ut diccbamus, principalis
imperii summa pari. Quod hoc loco, Je alibi Ualaeus est,posse Magistratum in civilibus exequi ea mulacra, quae alteri mandat: sed non posse pcr se obiure praedicationem Evangelii, de Sacramentorum administrationem: coq; neutiquam Magistratui id juris competere in Ecclesiasticis, quod obtinet in civilibus. Hoc quanquam impcritum aliquem movcre postit, revera tamen nihil officit iis, quae hactenus diximus. Nam Jam antea consessi sumus, Ministros jus docendi, aliaque ci neccssario
obtinere, quam Magistratus summum in perium immediate habet a Deo. Sed non docilentialibus ministerii, verum de imperio disceptatio est, hoc est, quaeritur, an non E