장음표시 사용
101쪽
eri felicitatis meae. Ut vero etiam quom c cui aque gratum reapse iniuriam testo,quod pol sum, mirio ad te or
iri s nostias: impar quidem donum sapia
ira mytilicio atqueetiam meo, sed minimeturum impar,si putare libeat rationes, rus undamine Meneni.:At extra omne liculum ii titulum i ille contentus, Mox librum in angulum aliqum abdo inquam proscctb gravissutiae occupa- oties tuae facilla nactum hunc omnem iiii i cximere possint. Et tamen quasi etiam ibi otii quicquam supersita rebus tuis, quablicis qua privatis, mitter ad te, judi : tui facere non dubitavi minutam quan
am commentatiunculam nostram, quam atomcnsim paucos, occasione certa, subito
, te, ae sol stylo effudi. Ea deseri n- prope triduo a redditis mihi literis tuis ianuensis occupatus sint; quae ratio fuit, rnon thatim res inserim, ne sorte id in uria factum Non est: autem quod hasce remittas; quia servari pol
runt ventum meum. Quae uam enim
ieomni aliquot exsectationem, his fot cito duabus, aut tribus hebdomadibus ex-2 vG dum ponere n licebit , omni
tamen ad vos excurrae animus sinu stero; ut vero postin plane adisitat. Quidni in exoptatius mihi contingat, quam ut eo collo aut liceat, quem unum prae inibus mortalibi is a stanc, cujus singulatis deritia: atque apud illos authoritas, quirimam in Rc' possunt cani mine mitinuit: ut bt pacatiorem Remp Ecclesiani, nec borum licentia, nee ill zm tyrannide x luc pcriclitantem, nos hi libros putem 'Adjeci quoque exemplar c - in literaruit , in quas ex Anglia ad Ecel fastum quemdam transmisias nuper judici-. feci. Tuum crit vel totum hoc de hierisii iς vel illud salterii dissimulare ex uine n . cxemplatearum ad te transmissum esse, ue id tam mea caula peto, quam illius vi id exemplar mecum communicavi c enim alioqiii et ad quem perscriptae lia cujus nomen coram retuli mis illa
sierit odorari, unde earum ad te manarit. In urbe nostra magis in isque residet animorum scrvor; quo nomine
'lotae se sese commili re ossunt, tuli
dum cxcidant quaedam etiam publicitui Nempe diis iter, ut Poeta ait, ignem cclveris,
Ira in eoiicione hesterna audite erat Valeriadum Poplicolam, intonantem graviter ad ver ii cos qui perstringunt Eccletias citae iii
is loque ur ) quasi ereptum ire vesint Maagistratibus jus suum. Duplicesn, inquicb
i testatem facimin; unam autoritatis, mi
nisterii alteram,s modo ea quoquc potet dicenda est. Hinc addebat: solis Magisti tibus datam a Deo milioritatis potes laton eministris non aliam convenire quam illa minimi erit Piovoca idem Stentor voc ad omnes Doctores nostros ex quorum m numentis aliud negabat evinci posse, quam
peties ministros esse illam ministerii potes L. t cm. ini sic loquitur,ut sucum faciat imp ritior iis, quid tamen aliud quam patiani est abstinere vocabulo authoritativae, ii
quianti impotestatis, dummodo rem ipseu Magistratibus obtinere possit Nam mihi non arbitrarium haud aliud ei sentire, quam Christum sibi authoritatis
testatem, in Ecclesiasticis reservasse, minutri vero cxcoitionem totam delcgasse: qui seir in taliae ex Magistratus voluntate mi
tame pendeant. Scilicet qui sie animatus est gravem hes uti causam reos lumniarum sendi omnes eos, qui censuit in vocation ministrorum 'Ari e rei actionum syntabo uni, atque aliis Ecclesita risiis, qua ea publi est, rei ex Magistratum sup um stipi
m incile potestatem 'Similis monet, crat, quod idem eapse uicione invehebatur, in inos, qui, ut aiebat, notioni uel ei verbiani
Ecclesiae Des putent propon ponere. dumodo, inquiebat, fundam Religion.
sulficere a utit, cum nemo in terrcnis tabii bilia sapiat, ut si tamentum j ille conten tus, non iuniperti est rium Hildaibi tur ut domum si peraedificet Quasi vero qu risei salutaris doctrinae simuleriseerit, non ipse si Temesum Spiritu, sati sipetaedificatiun super i tamenωPropi. Ium &Apostolorum. Neemineis id ab ill siribus o niae agi puto, ut, quemadmodusa ille videri volebat sola d cantur princi Religionis nostrae, etsi sola ficiant Ch istinum: verum illud poti ui cum conclusio
102쪽
aliae aliis clarius certiusq; ex principiis eoiI- sequantur, multae etiam multorum judicio inde eliciantur, quas alii, nec pietate, nec eruditione his inferiores, consequi inde inficientur, imo vero noxias ccnseant homini Christiano; non omnes conclusiones alba
signemur linea, sed earum fiat delectus,apud plebem praesertimi quae minime ea decidere vcl etiam capere idonea est, de quibus mille de amplius annis summus in Christiana Ecclesia dissentas fuit. Sed si hos audimus, qui de concili sionibus ad usque seculum nostriam damnatis, aut Graecis saltem Ecclesiis plane ignotis, in Latina demum
post quadringetucsimum annum Controversis επτων liccre arbitretur, nec Castan- quain certas, & cognitu neccilarias apud
picbem urgendas constat, is c quod non semel audire me commemini) ex Cliristiana Religione Pyrrhoniam cudere velit o -- quod tractenus ego persuadere mihi non pollum: nee tu, seio, tibi, Vir amplillime, quem cum conjuge salvere iubeo.
Neque enim ultra morari te vissim. I . April. I .
Hugoni Grotio, Gerardus V ossius
S. P. D. EDictrum Illustrium D. D. Ordinum, Amplissimae Magnisceque D. Groti,
mire hie vapulat a Zelotis, a plerisque etiam seurriliter impetitur. Qui mollissimc: loquuntur, mirari se unt, pro Edicto
Ilustrium ordinum publicari, in quod non leonsenserint Civitatos. Nec falciatur talo lουσιπι eslc, quale exposccbant Dor-dreclitani: quandoquidem, praeter horum sententiam, haud clam exprimatur, de cxteris doctrinae capitibus standum cilc recc-rtae Ecclesiarum sententiae: juxta decretum hac de re ante annum unum alterumve ab
Ordinibus fictum. Sugillant etiam, quod, Edictum si sit, non transmittatur ad Civitarum Pro res: sed his ipsis a Bibliopolis stemcndum. AEque admiratio eos subit, quod nulla in eo pauia fiat mentio, manentis cos,
qui fuerint transgressi. unde boni viri cobi
Iigunt, tuto se id transilire posse. Denique homines illi, quibus mire scilicet ordinum
honos curae est, mirari se Munt, Ordines adeo decocti rere honorem suum, cilicendis illis, quae non servatum iri pravideatri mnes. Talia non solum blaterant rcccntes de Schola pueri, Ministri triduani,sed et-Jani quidam de vctcranis. Quos inter ini. modestiam suam desderari minime iratitur Lydius, qxii ctiam caeteros Ordinis sui concitat, ut adversus hoc Edicti im,ad Magistratum suum scribere velint, Amstet amensium sei licet Exemplo, qui, uti seis, scripsere adversus priorem Edicti forinam. Quia vero do oppugnatione Edicti iam inter tres consultatur, quidam ejus ordinis, sed
caeteris modestior, magnopere a me cxρο-
scit, ut sesiptiim illud Amitelodamcnsiuia diem unum habere liceat, quo vidcat ecquid in Edicto hoc relictum sit, quod reprehensionem mereatur. Gratum itaque feceris, si prima occasone ad me mittas. Si voles, intra triduum remittam. Hactenus quid mis, quem dico, nihil in Edicto culpat: sed ex Amilelodamensi istoc scripto dilacre auci, quid in eo alii culpent, idque illo potissimum fina, ut si nihil vidcat reprehensione magnopere dignum, Collegas ab instituto melius possit dehortari. Sunt qui testimo nia Edicto addita, a voinio eongesta dicant. Nescio quis homulus Golida eum huc nutatium apportavit. Fgo hanc opinionem iis haud evello: neque enim video, quorsiun id facere debeam, quando tu, vir Amplissime, non honorem hina tibi, sed Patriae soluin tuae emolumentum quaeris. Superiori hebdomade usus sum valetudina haud satis prospera: quae ratio cst, cur ex quo domum redii, parum promoverim in icti bendo. Sed nune Dei gratia melius valeo,totusque suin in detexenda tela mea,vel potius noltra, quando non solum te suasere impulsoreque aggressus sum, sed etiam te Aristarchum emendandi curam suscipiente purfici de t. Sanc de superiores litcrae,5
nuperus sermo tuus, multorum me monuit, quae nunquam venissent in mentena .Quam
quam aulcm utcunque didicerim indoctorum iudicia aspernari, tamen fatendum est nonnihil me in scribendo moratur morosi cogitatio de quorundam, quibuscum mihi
103쪽
audaei a. Qiae sine res me subinde incem tum facit, annon satius sit opusculuin hoc Primum edi nomine meo haud expresta, atque adeo lingua Belgica,une stylo prodar.
Sane nihil videtur obstare, nisi Patrum testimonia,quae in alienam transfusi linguam, vinorum instar, plurimum de gratia amittunc Alioqui hoc pacto pollina melius cognostere hominum judicia, nempe qui similis sim futurus Apellis,post tabellam ut in
tantis. Tum autem, si fortastis imparem me videro hominum improbitati, potero latina editione supersedere, aut alteri hunc laborem resignare, qui tutiori loco vivata. Nam quod tu, Amplis lime Domine, credas e modestis adeo traiticibus, ac solius veritatis 5 concordiae causa scriptis, periculi nihil, saltem post Ordinum hoc Edictum, metui amplius poste: Equidcm Vcrum te opinari magno optem ; sed nemo id dicat, qui mores nostrorum experiundo didicit. Nudius quartus locutus sum cum fido, Se modesto sacri ordinis viro. Nisi inquiebat is, omnia
nostrorum hominum approbaris, nihil texantopere purgabit, ut non unus id alter Collegarum mcorum sie nomen tuum per urbem differant, ut omnium sis futurus fabula. Diceris nunc quidem modestius voluisse agere: sed Eleusin ara sua non simul pandere; latere in pectore imo longe alia,qu.ae tempori sis prompturus. O Mentes viperinast sed de his melius coram, feriis proximis, si Deus volet. Jolrannem A noldi strenue adeo progredi, plurimum gaudeo. Si utiletasturum scribis, responsum ejus, antequam ctitur, legendum transmiseris, candide judicium perscribam: quod tamen cum scire nihil attinet. Non possum quin de Siciniuriensi vocatione aliqu id scribam. Ante biduum venere huc duo Ecclesialtae Batavi, Bonii Lugdunensis frater, Sc alter cujus nomen excidit. Hi pro Zelo suo erga Domum Dei, muneris sui
esse existimarunt, ut de certo nuntio Ecclesiastas nostros facerent certiores. Retulere
iis, utante dies paucos inciderint in Mercatorcin quemdam, qui studiose inquireret, quem Gerardum Vossium nos lent, dc quomodo audiret Eum aD. Vorstio commendatum este Comiti Bentheniensi , sed matrem Illustris Comitis non passuram, ut
quisquam ad Proscissionem Theologiae Steinsultum vocetur, nisi qui undiquau sit Oresiodoxus, hoa est, Contra-Remon, strantium partibus addictus. Addebant dixisse Mercatorem, sibi id a Comitis Matra
in mandatis datum esse, ut Dotatechium a quoque iret, atque ibi ex Ecclesiastis, atque aliis de doctrina vitaque mea conquireret.
Ubi nostri illi audiere is haec, varia illorum animos subiit cogitatio: nescire enim se dixerunt, quid sibi de me sentiendum sit: nihil uidem se audiisse ex me unquam, quod
ετε'δοξιας ullius argumentum esse potici: sed tamen mirari a Vorstio me commendatum; nec enim s biverisimile seri, coinc daturum cum quemquam, nisi suae farinae hominem: eoque sibi gravis limam causam esse deponens tam bonam opinioncm, quam de me hactenus habuerunt. Aut enim magnam mihi cum Vorstio familiaritat cm
clanculum intercedere, ac Socinianum virus in pectore occulte gestare: aut vaserrimum Volstium hoc agerc, ut me apud nos, aciurbem imprimis nostram, decoloret. Ego in utroque eos falli longissime scio.Nam nequo Vorstium vidi unquam, neque vclipsc ad cum scripsi, vel lit cras ab co unquam a cpi. Neque citam opinionem ejus sequor, qu tenus quidem, aut omni praesentiam,aut Omni scientiam Dei convellere putatur. Sed neque Votitius, uti audio, aliquam nominis
nostri depreciationem proposuit sibi: V
rum ciun cx Remonstrantium cauta aperto
addictis neminem commendare liceret per junioris Comitis Matrem, proximum puravit, ut eum commendaret, quem concordiae
ac paeis, inter eos studiosum audiret, qui se a
Contra-Rcmonstrantium causa neutiquam
separas lent. Hebdomade proxima afforo dicitur is Mercator. Si hinc calummandi causam ceperint Zelotae, seram ut Christi num decet. Non potero tamen sic contemnere, ut non aliquid doloris sit allati rum, quod monstrosuum insimuler opini num. Sed sortasse haec res melius abibit, quam spero: praescretim quando semper paratus sum, ingenua consessione testari, me
alienissimum esse ab iis opinionib' de Deo, quarum Vorstius svercne an secus haud dia sputo a plurimis insimulatur. Cujus tu rei testis mihi esse potes ; quando aperic in, ius apud te id factum Voritii improbavi,quod is sie in libris de Deo aliquanao disputet, ut videri possit monstrosas, oc in Ecclesia DEI
104쪽
mis inserere. Sanc si aliud ei propositum
fuit,imprudentissime egit, sequendo de tanti momenti rebus tale disputandi genus. Et tamen ut imprudentia potius quam malitia peccaritimagnopere opto. Recte omninis
factivus est, si tandem sic sententiam suam de istis capitibus publice perscribat, ut nullus sinit irae de eo suspicioni posthac, saltem apud bonos, relinquatur locus. Mitto ad te Hamelmanni libellum de jure Principis in
rebus Ecclesiasticis. Uteris eo quamdiu lubet. Arnobium talium, S locos Auguli inicum Synodo Diosipolitana nondum remit ro, quia necdum Lugduno Exemplaria r cepi : sed tamen curabo, ut primo tempore restituere possim. Chartas meas si post octi- duum per bellarium, aut fidum Nautam miscris, haut sero miseris. Tantum cnim temporis minimum requiro ad perficiendum ea quae primam constituent Libelli nostri partem: qua nempe de peccato originali, nccessitate gratiae, cum praeveni cntis, tum subsequentis, item gratiae suffi-
cicntia,&arbitrii libertate tractandum crit.
In Anglicano illo scripto describendo strenuo progreditur Amanuensis: sed tamen obductus incommodos, S plurima vitia Orthographica nondum dimidium Libri absolvit. Vale, agnifice Amplis limoque Domine Groti.
Gerardus Vos iis, Hugoni Grotio
MAgnifice Domine, postqiram Sibrandianum respousum in lucem prodiit, tam vane multa pro eo adversus Illi stres Ordines, ac dignitatem tuam, a Male volis jactabantur, ut non potuerit quidquam bonae causae, sive qua publicum,sive qua privatum te tangit,vel conducibilius vel opportunius accidere hoc tempore, quam Edia
Etiam ordinum , 5e bona Sibrandi fides'. Itaque me quidem tantopere dclectarunt,ut quamquam quo tempore fasciculus mihil debatur, ob morosas quasdam Scholae
ritigas animo essem minus deseruato, tamentiteris tuis, taeterisque lectis, sic fuerim re-
creatus, ut totum exinde diem tam latum
hilaremquc duxerim, quam si Hilaria fuissent. Quantum vero ea res gaudii mihi a tulit , tantum inde doloris inlevoli ceperunt. Cum autem alia eos in Edicto malu habuerunt,tum quod aperto in illo dicatur operam tuam Illustribus ordinibus gratam fuisse, ac Sibrandum mala tecum fide egisse. Quod quidem non minus eos urit, quam quod venditioni Libri Sibrandiani interdicatur. Eoque magis haec res eos coquit, quod disertim addatur,hoc pleno in conveniatu constitutum esse. Nempe vident de dolent, minus sic deinceps fidei calumniis suis habitum iri. His vero omnibus aliud nihil opponere possunt, quam quod nec defuere ex Civitatibus, quae Sibrandianam magis causani probatim: quasi unquam ferὰ suagatu r in rebus, vel publicis, vel privaris, ut idem sentiant omnes. Ecclasiastes quidam a nostras retulit mihi atque aliis, ut filius suus
Amstelodami viderit Edictum hoc Portae urbis ac Templi) affixum ab Illustrium OG
dinum viatore. Hoc quidam non factum credere malunt. Sed qui tantum scilicet scelus credere sustinent, mirari ac tingi,quod hoc perpeti voluerint ejus civitatis Proceres, in cujus constantia proram ac puppim cauta suae coiistitutam in ius sunt conscssi. Bona fides tua est it, ut nonnullis tandem strupulus sit injectus, quibus antea persuaderi non poterat,Sibrandum mala fide agemImo aliqui aperte cum jam culpare non verentur. Mne hesterna die, cum rogasset quia
dam Mus ordinis, quid mihi de bona fide via
derctur atque ego re ondissem, metuero me, ne multum Sibrando sudandum sit. priusquam omnibus iis respondeat: confessus cst quod antea nunquam, multa coinscripto esse, quibus a Sibrando responderi non possit: ac se quoque antequam Liberulus ilic prodiret, quaed- isti unodi obse vata : sed Libello hoc tuo scujus tamen non te, sed Bettium, ac Ioannem Arnoldi A thores suspicantur in & plura, & tam clara probari, ut negare si nemini nis qui fremtem perdidit. Addebat, se quid mulio et
ditius ab tanti nominis viro ex*ectast rPlurimos tae in Batavia, etiam recentes doschola, qui Sibrando melius illam causam potuerunt tractare. Postea in alios incidi. qui similiter judicarent. Paucissimos reperi, qui non fateantur, graviter, de Sibran-
105쪽
dum morasse &omnes eos, qui absque ordinum inscitatione de teligionis controversiis agere non postum. Utinam vero simul emis ilias Scriptum tuum,de summi Magistratus jure circa Ecclesastica : fortasse enim si
Edicti tempore prodi illet, hinc tacitae aliquid authoritatis et aecessisset. Sed quia id
factum non eit, proximum puto, ut quam scelerrime subsequatur. Quid enim attinet Crabronibus illis toties per intervallabilem moveri Recens nunc ira est. Si st sim Liber cdatur, poterunt simul bilem omnem despumare. Quod amice me adeo Roterodamum invitas, gratias habeo maximas. velim quidem, is detinet me lectio tertii Georgicon virgilii, cum ali is rei rusticae Seriptoribus i ex quies bonum delectum cogar discere. Cras vero a prandio progressus mei periculum faciam. Quam tibi aliisque, vir Amplissime, grave est Rempub. gubernate ; iam mihi in annum integrum ab Homericorum Heroum ei ,quinquagin
capitibus, vel stomachis potius prospicere . Imo multo quidem hoc dissicilius mihi quia semel jam iterumque persensi, post omnes veteres eonsultos, ubi ad forum boarium d
ventum, tantumdem me sapere quam prius. Itaque post oleum operam consumptam, aliena tandem opera uti cogor. Nec eo magis domo abelle licet, quando alieni nihil hac in re audent absque praesentia ac nutu meo. Adde quod juventus Scholae nostrae cujus bona pars, pro sapientia sua, non minus desiderant boum nostratium eonspe- ac mactationem, quam olim in Circo populus Romanus gaudebat Lucarum boum spectaculo ac pugna) nunquam miscustode eget, quam hos tempore; quo &dii scillime domi continetur, de periculosi sime excurrit. Qiiod vero, ni fallor, significas, foriaste, Dordrechium t renturum s, Utiliam, Utinam fiat: Imo utinam ut ampli-mdo, ac dignitas tua serat, ut pro diversorio
publieo si bire missis pauperis hos tugurii
nostri, sed non congestum cespite culmen .. Nobis quidem ea res non voluptati minus
esset quam honori. Amplius adderem, sed metuo, ne inani spe mihi blandiens aliorum
ex verbis tuis sententiam expresserim. muuin sit, brevi spero, vel ex Epistola tua, vel quod malo, ex adventu tuo longὰ exoptati sino recognoscam. Etiam adventum tuum
cxpetit Lydius: ut qui Sc multis revomensi
bus, significavit, magno se loquendi tecum , desiderio teneri, Sc hesterno vespere dixerit, optare se ut paucis agere tecum liceat de Libello eo, cujus gratia ab Asello illo, sie enim
loquitur Corvino Princeps, inter eos rep nitur,qui τίς Persuadere mihi contatur, scripsisse se Libellum eum in Laudem Magistratuum, ejusque
probandi, vcrba nescio quae ex Opumilo citabat. Ego cum ncc tam fatuus essem ut crederem, nec initare vcllem eum quem ad
coenam invitaram, consolatus sum illis,quod scriptum hoc Corvini perennaturum non putem ; tum maxime quod pauci sciant, Lydium dialogi illius esse Authorem, pauci res item, per Lydium desgnari. Gaudebat eo sermone, sed tamen addebat, pati se non posse, ut tu de eo tam atrocem habeas opinionem: eoqiu: prima occasione, vel Roterodami si eo proficisci eo tingat, vel Dordrechti, si tu prior huc venoris de Libello eo purgare se apud te volt vale, Amplissime Domine, uxorique lecti simae tuae a me salutem dicito. . T Olfio vantis m
ΗΕsterno die, Magnifiee,& Amplissime
Domine, literas accepi Stei Murto, quas jussu generosi Comitis, suo de Collegarum nomine,ad me seripserat Timplerus. His offertur mihi professio S. The logiae in illustii Schola Sisinsuriensi. Significavi statim rem totam Praetori Musio, de Syndico Bericio, quorum uinamque optimi mihi velle non dubitandis indiciis jam mutitos annos comperio. Dixi iis, nihil mihi ut eo, quo fungo muncre displicere,quam quod videam optimum aetatis meae florem date, nee multum me in studiis promovere. Saepius me comperisse, siquando die Dominnii a meridie, discipulis in Gmplum a euntibus, studiis domi vacem, plus me paucissimis istis horis profieere, quam alias integris aliquot diebus. Praetcrea nonnihil dolere, quod nonnulli Ecclesiastae praeter
106쪽
in quod subinde, constientia di inte,
xjodestia eos inunctis commoneam , qui quocumque convicii aere illustres Ordiago impetunt. Turn item quod est quando an ntroversarum naturam, sed
iliquam multos Melanahoneo, & totidem luinos haberemus, omnini, me considere, eos amice hoc negotium transacturos, nihil inde. Ecclesia capiat detrimcnti. liquam n ea contra. Remoti strantibus re in fictum : sed neque in omnia ei
id icta jurri velle Tantum exanimo ere sortem Euclesiae, ae ita factionibus udatur. Multa qui, iue alia in hanc sen-ntiam attuli ι qua quoque in re calculum: hi ad meruiit. Tantum visus sit in iis mi-anstanti xiiii , quod obtrectatorum ii tros se ones dedole haud suis posiSaepiu enita talia ab amulatione alia, aut animi impotentia proficisci. At ea
aliquibus nihil magis in quod cliam Amplitudinis tuae nitar con mendatione. Aliquis etiam nescio qui lobjecit de adieris quibusdam, quas ad A.
is incommodet. Sui' illum lite 'mea . quas ad A. T. de aliquot Erasini lo ripa, S: habere, de aliis commonstrar inter alios est Rui seisius noster, cui boliat earum partem legit. Audio etiam ambi prosellionem historiae Ecclesiasticae: de qui . nonnihil a me prius hac in re inemebat, uti pri favor lio Oiam1 cum is Lugdunum
vocaretur Theologi ilionem ambiis si dictat seim' sibi aliquia remeliginis injici, vel ab aliq 'Vorstio, vel ab aliquo Vossio. Sed ab ills . ad A T. deo, vci potius ad me ipsunia. Equidem multa mihi ad arduam historiae Ecclesiasticae prosellionem deesseue non minus in Academi si ipsis babi- cepturi quidem essemus vocationem. loci ci. Quodvero dicerem vix qui in temporia me studiis dari, id aliquama adhuc concoquendum putabant. Nec nim dubitate sese quin haud perpetuo sin illi Sisyphi xum voluturiis. Et tamen ii quiebant, habendam mihi vel maxinae ra- nem Liberorum meorum, qui siti sun
- possim. Ne et ien hoc Elthea L debere,quasi ine per tyo hoc iii mimere a senescere velitu. Quin vero sese ipsos nixu memores estis velle, siquid sociem po se tin v itione liqua Lugdunensi Et hoc se magis diei re,quili j iiii H quid ea de relissent. Poste e tabulere Selnsu Em istam vocati ii iii scrvi α Intereatiores erant, nec accipe c dixima, nec recutiretii; sed potitus scriberesia, me rd c o cum amicis coiislium Pariis consilio. Aeliteranam ctiam tum ad rimiseriim eruptum mitto. tare te volus, Amplissine Domine, ne ite Ha , qtio uterque proficis aentio incidat, tu omnium iis lina luterea non est quod de me tantope ei licitus sis. Non possum quidem hon imas tibi pro assectu eri a me tantos ri' iv ἡ; agere: Oquaedam interdum sum, quo
nvocaremur,starum tam quod non malinii 3'
nos pax tum ad lac in hoc pulvere haerere, quim quia metus esse pollit, ne cum mari xime molestissimo hoc onere lararari velim, minime possinia Nam dc interdum, vir amplissime, in animum venit, te quoque morta lem natum. Alioqui, ut dixi, temporis in 'bi aliquid Qui cedi nialito, quo muneri ii 'isti prae par sturi uou si ubi me proii moduin parem isti muneri putabo, nin iubsequatur aliqua vocatio, ου φςωτι ' κλε m. sic quoque scribendo salte Ecclesiae Dei poterimus. Sunt alia multa de quibus col ui tecum aveo, Plo ix ia me literis ses, qWas ante limam ac pi, ami ait ic invitas: sed id nunc se . non potest, quia metuo ne, absente me, di scipuli in glaciem currant, aut fortem mycm , aut brachium frangant. Tutius irotero, ubi glacio erit si iuui. Qini inquit A: anio se occaso ossiora, minimc cani a
107쪽
la describi curavi. Si tanti putabis, permire M vcl in adventum incum adsciv 's, vcl ubi voles transmittes ante. 'Eb
Don et implere, non possum, non E plurimum mihi Dudere, & tum illu-wibus, oc generosiissimis Comitiis Benthes hensibiis, Dominis meis clementissimis, tum ornatissimo ordini vestro prostabrio, ingentcs agere gratias, pro tam honesta de me existimatione, de luculentis adeo, erga me alio bis notiti ' Mihi quoque partim, , ite adversus adeo munificos, ac benevolos gratus ciliem, partim publici boni causa, via cum Tabellario hoc ad vos, excurrere .animus crati ac vobiscum super omibus' sermonem serere: sed incommodissima an tempestas, a proiectione deterruit: nee hi uneris conditio, imod nunc obeo, dilui. . an mei absentiam iviat.& qii suntliam ducit, ea nunc rerum meatum condicio eri ut nisi desultoriae inibi levitatis notam, m , tuo impingi velim: cum lino alteroque an
sissimo viro, mei, & publici colvi, amat imo, super re tanti ponderis, serio mihi deliberandum intelligam. Id quidem, quin .aicque illustio Comites, neque elatissmus Dose tartim ordo, vitio sit vetiimis, nullus dubito. Interea quia in eo loco, illustiis
Scholae vcstrae res sunt, ut moram viis palmantur ullam ipio me aut intra breviis inum tempus, cxcursurum ad vos, aut litetis de animo meo ni tutum te certiorem. Natili lim mihi gravius iit, quam ut bene de me, publico, meteri volantibus, suri injurius,
esiimul atione inta, illustii Scholae v rae sin intertrimento. se, Doctissime, merito iri lii charissune Domine i de sibi e non est, tum illustres, ac generositi
comites, Dominos meos clementis 5 fitas, tum claris limos, ac praestantii limos Segas tuos, plurima, meo nomine, si lute
Re verendo in Ct, o Parn, D. Lancellotio Androtio, Di in toniensi, Regi Britanniae a Siseri, Secrem consilii
Quod coram me posse, pro magno ,
ptassem, id absens nunc agam: ac qui aliter non licet politer statem fidi ciam sumamon pellandi tui. Jam aliquis
menses sui, quod facere id animus fuit Sed gravis N diutinus uxoris morbus & h' -&alia multa, quae vel ad studia, o et ad ii manitatis ossicia pertinerent, disturbavit Nunc quia sextus est dies quod paulatii conva hoc ego quoque senilia meus in incipio: nolo diutius illud omittere, quoi tamdiu distulisse jam pudet. ι Ex quo Frans
ei isti Junius, assinis meus, inAngliam v qnit, sepius ab eo litet s ac z, ni illas verra quin iis magnifice pragicet licitatem hae suam, quia tibi innotuerit, tot eximiis do bumpti sto,& dulce dignitatis viro, a quin etiam tanto eam cui se suaque isti curae esse videat, ut non ali in sectum hun quam vere paternum possit nuncupare Equidem non ficile dixerim, quanta haec voluptate animum meum perfuderit Et quid me unum dicor smo quantoperet 'exhilaram omnem unita suo σου L liam V satis etiam intelligit, plus seere nomine , tibi, quam ex lacte Eui vero hoc se magnum, End maximiri erat; tamen alterum etiam accessit, nuina omni tib heutia acceret caeridem adsinis litera , tum cunn, quas nobili d mei amantissimus juvenis Ceo ius blesius ad me dedit, restiscantur mihi, non solum tibi notum aenomen meum, se etiam amantissimum remein cupidis limi esse. Quem ego Meetum multo aut tiorem duco: sed in hoc statu non alit mimetari possinii, mi solo amore, M pro penitissima in me tendo volimrate. Hai, quidem, si non dignitati amplissimae, salsummae bonitas lux probaturum me cdo. interim mihi quidem gaudeo, pinumve gratulor ni meo: quem ceps etiam commendauissimum tibi soles iri TNeque enim s/Vore tuo plane j
108쪽
caput est, illa vitae integritas, propter quam imprimis charillimus hic omnibus elle solet: si solos excepero, qui virtuti & doctrinae, addo S: Ecclesiae paci bellum indixerunta. Sed neque iniquum v idetur, ut ex segete ea beneficiorum, quae in uberi Ecclesiae solo maximus ei patens obscvit, horum optimus filius aliquid frugis mctat: atque id potissim tun per te, cui consuetudo benefacere in naturam vertit: cuique cum excellentem
pietatem, doctrinam, prudentiam, humani talem cruditissima scripta undique spirant, ac fama etiam celebrat, doctissimorum hominum sermones. Eb vero impelisus hoc desidero, quia S aisnem hunc meum juxta ac meipsum amo,& eam de virtute pus spem concepi, ut si quid mihi humanitus contingat, hunc praecipue fore putem, in quem dum vita ei stupetiit, cura liberorum meorum recumbat. Haec sunt, quae nunc ad te scribenda existimavi. De rebus verb meis
nihil addo, partim quia nihil magnopere eliquod scribam, partim quia si quid fuerit, id
alictis malo literis reservare.
Revctende in Christo Pater, Deum cxanimo oro, ut illum erga nos affectum: te vero ad fidei & pacis Christiariis bonum, diu Ecclesiae suae incolumem servet viii. Kal Nov. Romadisi serii
Hugoni Grotio, Gerardus Vossius
S. P. I Agnifice amplissim : Domine Groti,
post.aquam D.Vander Myle,&DD. Consul Syndicusque I cidensis domum reconsum abierant, mire cum coram tibi gratias agere, tum de variis tecum colloqui gestiebam: sed adhuc ob summam tempestatem inistra sui. Biduum quidem,imo tridu- iam prope iam ex eo tempore exspiravita: sed venti validius etiam spirant, quam ante: Nec ego duntaxat, qui meticulosior videri postim, quam virum decet, sed, ut audio, plerique etiam nautae, audax h ininum genus, oram hinc solvere verentur . Ita abiit mihi initium seriarum nostrarum: quo tempore commodissime domo abesse poteram. vereor autem ne adhuc plusnilis
hie diebus detinear, partim quia hac hebdomade pro affinis infante in baptismo spondendum erit: partim quia Rutgcrsius
noster impense cupit, ut intersim solumniori convivio,quo die Jovis proximo serentissimi Succorum Regis Legatum accipere cogiatat: post Paschalem vero di cm animus sit uxorem Bredam ad sororem deducere: ubi fortasse diem unum aut alterum haerendum eriti Omnino tamen decrctum, anicquam feriae nostrae desinant,hoc est intra quatuor decim hosce dies cxcurrere ad Α.T. nisi intcrea te in Zclandia potius,quam vol Rot rodami, vel Hagae etiam fore cognoro. Una
tunc mecum feram commentationem tuam
de Christi satisfactione,cujus descriptio spisse procedit, ob nimis festioatos literarum ductus: sed tamen intra hos sex septemve dies scriptionem ejus absbluturum sese sperat Amanuensis. Mitto interea Thomsoni librum praestantissimum; una cum Augustiniana consessione, Synodi Palaestinae gestis, S: Arnobio: quibus cum diu adco, fortassὰ incommodo aliquo amplitudinis tuae, usus sum, sanc cum maximo fructu meo. Carere quod nunc iis possim, facit, quod tandem ipse eos Antverpia nactus sim. De Thomiono non tantum suadeo, sed etiam rogo, quam primum edatur. Nihil ca diatriba hoc in genere, vel doctius extat, vel elegantius. Me quidem valde in vera sententia confirmavit. Nihil tamen hoc judicium nostrum Bertiadem Heroem, nisi secus putabis, scire attinet: quippe qui, ut etiam amici mihi nariarant, hoc cum magno eloquentiae Romanae parente habeat commune, quod silere distaculter ea possit, in quibus tacito opus crata. Quamquam vero liber iste Thomseni murulis partibus sit cincndatius descriptus, quam exemplar ipsi am, tamen supersunt in eo non pauca, in Graecis imprimis quae corrigi debeant. Ut emendanda putaram, de quibusdam ante trimestre in chartula annotaram; sed hanc licet quaestam, nunc invenire non possvin. Nec multum puto restri,quia nullo negotio corriget isthaec inter legendum a Bertius noster. Infante filio an a 3 amplitudinem tuam auctam gaudeo: eoque nomine tibi gratulor; ac Puerperae foeticia
omnia opto. vale, & praesidium & dulce
3. April. circa vin T. A. OUriarissimi,
109쪽
Huiloni Grotio, Gerardus V ossius
S. P. D. SCripseram tibi ante aliquot dies, Magnifice & Amplissime Domine,male me metuere Ecclesiae Bretinae a Musentiolio, qui cum reprobationis abselutae,gratiaeque irresisti bilis Se indefici bilis dogara tanquam filiolam suam amet, atque ample tur ; tamen nec rius quam tueri vult,opini
itis satis est intelligens , nec partis advcrsae sententiam squam ubicumque de quand
cumque occasionem levem videt,lineamentis distortissimis fi dissimisque colaribus depingit j cognoscere vel minimum laborata.
jam ab aliquot retro annis novimus hominem pera Anitatem qualcmcumque. Semper uti aliis ita mihi quoque visus est nullius, vel judicii, vel indui triae: mire ad haec iracundus pertis ix: caeteroquin imis pariter ac summis,quamdiu nullae irarum aut stimultatis causae intcrcedunt, comis ac affabilis: etiam Iintinc non paulo melius sciens,quam
sui plerique ordinis selent. Is crgo cum antea semper nescio quas non monstrosas Opiniones, quas vcl ipse, per febrim credo, somniasset, vel a malegeniatis quibusdam pessi ina fide confictas avide arripuisset, spargere per vulgus Blcbat: tamen ex quo Am-hel amensium, Se famosi Zelotarum Duci perperis pravisque consiliis dare se totum coepit, multo seipso saevior factus est: sic ut non aliud nunc spcrct aut spiret,quam factiones, & triste Ecclesiae vix dum florescentis, distidium. Ad quod facinus tantum utitur, vel abutitur potitis, plerisque hominibus Adolcscentulis. Eorum unus est Amia
siclodamensium Alumnus, ac nisi me multum fallit conjectura του πλατ αδ ος ω complicum cui illarius, nomine Spili ardus,
qui subinde Lugduno Bredam, inque ejus
urbis pagos vcntitat; ac paucas ante hebdomadas domum meam venit, multum Mil-
sentiolianum pacis studium cxtollens, ac Box hornium de Alfinem, quasi non recto talo in obortis controversiis publicitus proponendis inccdcrent, censoria graviter vi gula notans, etiam obnixe rogans, Adfinem primis literis muneris siti comon facerem: neque enim per Musentiolium statutum, quo minus ea in Ecclesia sarta tecta concordia conservetur. Quae cium apud me audeat
hominem penὰ sibi Ignotum, & Di amantio
assinitate junctum,quid non apud alios spargere ausit,cogitatu haud dissicile est. Altet
congerronum est Radaeus,Ecclesiastae Veteraquinatis Lydii Collegae filius, discipulus
ante pauculos annos meus, sed qui immaturus adhuc disciplinae se nostrae subduxerit, Dord rechtoque Franckeram, indeque Leidam ablegatus,Sibrandiana prius institutione, hinc Polyandri auditione, mox audiendis Homitiis parentis qui vir nec prima Latini sermonis elementa scit, sed non multos pares reperitὶ tantum de sibi de Parenti maximo intra biennium Sc trimestre profecisse visus, ut idoneus crederetur, qui Pastor fieret Ecclesiae Ooster-Goudensis': quod& ambitu paterno facile est consecuitu, segnescente indies cleri disciplina, de mutuum mulis scabentibus,ridentiae de ringentibus interim veteribus condiscipulis,qui cum se es suppares fuisse scirent cum a nobis discederet, nondum tamen co jam Pastore ferulae manus in schola nostra subduxerunt. Sed neque segnem Musentiolio navavit operam Pollio,qui jam sic sese iis civitaties commendabilem facere studebat, ad quas se et, Polyandri Opera brevi vocando non falso sperabat. Atque hi illi ipsi
sunt,qui in Bredana classe ultima,atque alias in conviviis de circulis absolutam Catech seos subscriptionem importunius caeteris urgebant. Qiram ob causis, literas ad adfinem dedi,quib' subscriptionem istiusmodi, a qua
jam ante abhorrebat, penitus dissuadebamis. Ostendebam Synodis aliquot consessionis exigi subscriptionem, nulla vcro Catecheseos, ac synodicae fortassis,niinime vero clas. sicalis elle authoritatis, novum in Ecclesia morom induccre; tantoque hoc serendum minus,quod nusquam iii Hollandia ipse,non in ipsa Classe Dordreclitana,cujus tot annos pars filisset,consuetudo illa obtineret. Sed de Synodo Gorchomiciasi,& edicto illustrium ordinum potestatem omniae fictam Pastoribus, tam Consessionem quam Catechesin examinandi, ad scripturarum trutinam; quosi quid alterutrius Autliores humanitus pasti
viderentur, Mus indicium judicium heret in synodo consecutura: dubitandum autem
minime esse, quin aliqua contineantur c
techesi , de quibus dissensus sit inter praestantes E esae re matae doctores, ut de desiaensu ad inseros, de 3ustiua activatas
110쪽
de similissitis: proindeque non debere quem- qiram ad absolutam Rus stripti subscripti
nem compelli, priusquam Synodicuin Judiri ciuili factum cistet. Q nquam vero assinis subscriptionem nunquam απλως dctructarit, sed dixerit semper, nolle tanquam Scripturis Canonicis subscriber sed ut praestariti Tlleologiae compendio, in quo si quid
fortalle Scripturis ac rationi reistae consciis
raneum magis dici potuerit, saltem neces laria omnia Religionis Chrillianae capita sarilutariter explicarentur ; tamen necti moedo aliud profecit, quam ut diceretur, nisi subscribere paratus edui, redditurum sese novitatis suspectum. Nempe casta hac
terricula percelli, de a proposito dimoveri
polle arbitrabantur. Pollea per urbem dispersum, proclinaret, uti Boxhornium Iaii diu, ita iam nunc Diamatitium quoque in Res nonstrantium partes; ut qui Cateclicsin subseribere λrmidaret, quam tamen ipse ad populum interprctaretur. Suspicionem auxere,quod duo vetii cs Mulentiolii familiares, qui libellos nuperos legissents caeteri enim nillil insolens in Ailinis concionibus animadvertebant dicerent Almnem aliter quaedana Scripturae loca enarrare, quam a Calvino factum citet, qucm superiis consuluissem ; tum autem quod cum a gratiae divinae contemptu neglectuque. pulum dehortaretur, hoc aliquanto servidius secisset, nee addidi flet, ut Electi hautquaquam vol resiliere Spiritui Satysto,bvel
cum excutere possent: quorum utrumque sacro vel doceremur. Sed S de conci
ne dixerat Adfini gentes non omni veri Dei cogit itione mille destitutas,sed eam in mendacio detinuitise; salicque videri, nisi id ab
iis factum esset, divinani bonitatem, ac miscricordiani maiori eas gratia fuit se dignatu- milia: nunc culpa sua petille, quia citra gratiosiam fidei donum nemo Deo placere ad justificationein, ac salutem dandam posse .
Ob quem ternaonem Adfinem iri Consistorio reum agere non dubitavit 1 Iusentiolius: std peragere non potuit. Nempe dixi illa di- ecbat, poste gentes salvari sinu ficte in Christrum: contrarium autem seniores,quos vocant, se audis te profitebantur. Ad haec comtigit, ut Lans Uiu Hillerus, alii, Amstet damensibus aperto schismati studentibus i
mine appellare lubet, ad yicinas Eccles
miserint, casque inter Bredanam: in qua cum Boxii ornius, 3 adfinis nihil nisi pacem Ecclesiae spectari viderciat, nec abludere ab nupero Ill. Ordinum cdicto judicarcnt, non
gravate manu sua adsensum sunt tellati. Non factum mallem, haut quidem quia mali hic videam quicquam ι sed quia per quosi si haec procurentur minus tacituros Pusa
rem . Sand vix subscripserat uterque; pri mo, ni fallor, alibi, mox Prodae res ad Mu- sentiolium indeque in vulgus dimanavidi Jamque dicterio hoc notatur adfinis, qutulqui gravatus sit subscribere Catechismo, hic illustrium ordinum Edieto sic sormillaini
nuncupantὶ subscriptione sua dignetu .: quasi dicant, divinis humana poli liabete . Dixi ant qui de Ecclesiastarum aut Cand i datorian etiam grege Musentiolio maximi studeant; sed A riti iube habet is duos, trcs,
qui operam ei siuain commodent; hominestanti typhi, ut cum literatura: Omnis pcnitus sint rudes, melius cunctis Ecclesias is, sese contmvcrsiarum obortarum gnaros cilc Jactitent. Hos inter quis fini illam ducat,meuon monente scies, si scias cile unum ex iis aegrorum consolatorem, qtio hominum genere iam ab aliquot retro annis, nihil reperinasutius, nihil ad iurbandas Ecclesias, vel aptius, vel procliviust Imprimis si factionis sitae ducem aliquem Ecclesiastarum nanciscatur. Ita, ut alios mittam, memini Dor-drecliui Ecclesiastas nullum magis metuere, Se concionum , & vitae apud vulgus cens
rem, quam ejus ordinis hominem: qui de cum Lydius de reprobationis dogmate mollius sentiret, & cuidam separatillae Roterodamelisi non in cunctis astentire possiet, Phuri passim traducere coepit apud suos, quasi in Rcinonstrantium castra desciviiles. Sed Lydius, cium tam atrocem, ut ipse interpretabatur, calumniam dis lipare veller, proximis homiliis graviter in Remonstrantes detonuit, multi unque ea arte homnis labesactavit fidenti Venim ad Bredanum illum minimc suactum redeamus,qui similiter apud suos,ut Remonstrantem olim traducit finem. Qi madmodum vero Olim nihil Christiani ipsa nomine erat invisius, abundoque illud criminis. imo crimina omnia complecti credebatur: Itidem Λω- sentiolius, 1, Q κ . iste, de pauculi eius farinae alii, sic Rrmonstrantis nonacia ia*pud nψηLPuco exosinu uddiderunt, ut qui G L Remon-