장음표시 사용
161쪽
venire. Nec is, nisi adventu Domini Carletoni, de imprimis alteris a te literis ad eum
exemptus fuit. Alia etiam causa accessita, ita enim ossicii ac muneris mei ratio ferebat, ut de vocatione mea, quicquid erat, referrem in conventu nobilissimorum Academiae hujus Curatorum. Is conventus, praeter ipsorum dc meam imprimis spem, diutius dilatus est quini putabamus. Tertiam pilam causam accipe. Inciderat uxor carissima in morbum gravem, quo fictat, ut nec in hanc, nec in illam partem, de vocatione ea certi quicquam statuete auderem. Sed ubi ea convaluit, vel convasuisse saltem visa fuit, serio de re tota de mecum', dc cum amicis, Sc cum Academiae Curatoribus cogitare coepi. Adhortari alii, dehortari alii, ut fieri solet. Sed non tam stupidus cran;,
ut non viderem,quae suadcrent,ut quamprimum vocationem meam amplecterer.Nanidi in florentissina a Academia inter summos tot viros victurus eram, x iis in terris, ubi Ecclesiae ea facies rei, qua non alia hodie in terris veterem illam magis referret. Sperabam etiam eb me gratiorem sore, quod antiquitatis Ecclesiasticis studio a puero me dedistem: ejus autem studii apud vos pluriami essent non Intelligentcs minus quam a- nisi devotum tibi animum offerre possi mus. Atque eo stio, quae humanitas est tua, contentus nunc cris. Plura jam striiabere domesticus dolor impedit. Sed alias id compensabitur. Cum enim obscurum non sit quantopere me complectaris: literis posthac meis subinde te, si grave id tibi non crit, compcllabo. Amorem etiam erga te meum ubi potero, dc publice, de privatiin te stari non desistam. Vale.
Durus ego hesterno die tecum collo-
quor,aliud hic agitur. Quid illud 3 inquies. Dicam. Superiori die Sabbathi, eum literis titis ad me venit juvenis nobilis, mihi ignotus, sed, ut ipse postra retulit, ex aula principis serenissimi, qui in urbe hac vivio. Exposuit quorsum accepisset. Literis a te aecepisse ajebat. Rogavit amita quid de negotio Anglicano decrevis cm Exposui mil- , A te Angliae bona, quae iter suaderent. Sedadamantes, cum quibus perjucundum misi , ieei quaedam quae scrupulum injicereno. eolloqui conversari. Ecddumh- - tilem ea ipsa, quae apud te retuli. Et quial nihil ad illa magnopere reponebatur: ileisl rum rogatus serio dixi, dum hi forent scru-l puli vix hinc avulsum iri. Ille, etsi Angliam suaderet, tamen petiit, ut si iter illud milis quasi obversantur, ita Deo volente, dulcissima coria singularis sane exempli secamina, licrum in morbuni inciditi ac in longe vehementiorem, quam ante. Nec enim
aliud nunc quantum futura prospicere scit infirmitas humana 3 conjectura astequi possumus,quam etin ves hoc morbo terris creptum iri: vel saltem, diuturnum morbum fore: diutumior etiam languorem, qui morbum consequi solet. Proinde judicavi, non diutius spem mei sicere me oportere seneroso Doni o Baroni de Broohi sed quamprimum cum de statu rerum mearuit faciendum se cotiorem: Te vero,doctissime de amicissime Domine Bot elle,quriamo, quam aestim , propter plurimas maximasque virtutes, ac potinimum propter eam qua tantopere excellis, humanitat cm, cujus abunde erga me indicia dedisti. Sed laudibus tuis non insistam: ne non tam judicii videar pronacre, quam pro ingenti bene;-eio verbis gratias Velle rcferre. Atqui gratias restuc opis non est nostrae: qui nihilnus capesserem, saltem veterem in Angliani
affectum retinerem. Hagae a te rcversus,
intelligo non solum constare jam pluribus in urbe, quae huic nobili dixissem: sed ape te promi, me apud eum penitus detrectasse provinciam. Et illud jam in Angliam esse perscriptum. Quod si cst, sand pugnabunt
nonnihil literae tuae cum iis, quae Lugduno miliae. Non tum eum scrupulum eximi posse putabas. Atque ego ostendi, non me alienum esse, si & uxori Sc liberis uti dicebam consili pollet. Quare arbitror satius fore ut nihil in Angliam perscribatur priusquam recumloquar. Fiet autem id aut cras aut summum perendici Nam de alia sunt quae satius sit a ic sciri, utpote mei amantissimo. Salve a me. Postridie quam a te abii, horis circiter xx. postquam tecum egi, idque ob festinationem manutilioli cui haec dicta
162쪽
bam. Nun morae locum nullum relinquendum purabam, ne differendo negotiarim Corrumperem. Cras igitur, aut ad summum perendie Hagae adero.
Baronem de Brook, Fulconem Grei villum. EGO vero, Illustris ac Generose Domi
ne, amorem erga me tuum magis ma
gisque cognosco: ut qui stipendio honelio non contentus, de libera habitatione etiam addendum putaris. Sed quanto excelsa illa mens tua mihi perspectior est: tanto magis vereor, ne affectui huic, ac amori mihi habito, satis videar respondere. Equidem dis. simulare non debeo quod officii mei erat eommunicavi rem omnem cum Nobilissimis & Ampliss Academiae huius Curatori
bus. Petiere illi ut in conventu suo proximo, proponere rem vellem. Videbatur m ra duntaxat fore hebdomadum duarum,. Factae sunt plures. Interim uxor ingravem incidit morbum. Conveniunt Curator h&urbis Consules, qui illis a consilio sunO. Auctores esse omnes, ut hanc ne Academiam relinquam, prolix ue assectum suum testari. Potuit ea res scrupulum ilicere mihi, homini minime, ut arbitror, malin Sed nec deerant amantes mei, qui maxim pere adhortarentur, ut rerras hasce florentissimo Angliae regno commutarem: atque hujusce rei causas asserebant sane gravcc. Et jam uxor convaluisse videbatur. Verum enim vero, ut nillil certi est in rebus hum nis, ecce ceva tempestas. Incidit uxor in recidivam. Ad morbum accedebant symptomata gravia, ac vehementia. Quo res evasura sit, necdum scio. Periculum quidem sammum omnes videmus. Atque ut Dei benoficio optime res cadat: taminia quantum humanus animus ex praesentibus
conjectare potestὶ morbus hic diuturnus plancerit. Mihi interim qui miseram video uxorem, illam animae dimidium meae; cuiue in hoc statu vix horam ab ea abesse licet,um nihil praeter cruciatus specto, nec praeter gemitus tristiaque suspiria audio qui quam, cor prope finditur, ac sapientia,si qua
in me unquam fuit, pene tota spudet ilicetn
expectoratur. Sane studiis operam dare nec vacat,quia absentem uxor requirit,nec lubet quod absens etiam maccrer. Quid enim mirum, si plurimum ei nactuo, quam plurimum amo Praesertim cum amorem augeat
amittendi metus. Do quidem operarii, S: sedulo do, ut animum ad omnes cassis, de divinis de humanis praeceptis, obfirmem. Sed tamen diffiteri non possum, me tanta cura doloreque circumseptum en, ut subinde ad id, quod timeo, pene invitus revolvar. Qia re haud aliud statuere possium, quam ita Deo Opt. Max. visum esse, ut in his terris, quod vitae reliquum est, absumam. Id autem quantulum futurum sit, praesertim annis hisce pestilentibus, novit idem ille qui solus scit omnia, vitaeque qui nostra modum praefinivit. Interim non pol sum non immortales tibi gratias habere, quod illustre adeo beneficium, tam humaniter, tam liberaliter in me conserre sueris paratus. Sane quanti me facias, ista amoris ac benevolentiae significatione satis indicasti. Mihi quidem meriata haec tua nunquam animo excident. Nec tam arduum, aut magnum, dici quicquam poteriti quod non dcbere me tibi profitear. utinam aliquando sit, ut ostendere erga te possim cultus de observantiae erga te meae propensissimam voluntatem. Nunc pro illa,& honestandi mei, & augendi fortunas
meas tam munifica voluntate, non aliud quam maximas gratias ago. Nec enim pro tantis metitis, reddere vicem possiam: redderem autem, si possem. Si quid tamen ab otii mei fructibus expectari possit, obnixἐhoc agam, non quidem ut illustralido nomini tuo inserviat nec enim ego seli lucem
addere possum sed tamen ne posteris pro
tanto beneficio videar fuisse ingratus. Tavero, Illustris Domine, unum illud pranerea majorem in modum rogo, ut ne har um literarum ergo, quicquam apud te nomini meo decedere patiaris: sed potius excusationem meam aequi bonique consulas: atque ita st tuas, Providentia Divina, quae cuncta dispensat, vocationi huic meae injectum esse impedimentum. Plura in eam sententiam scriberem, nisi viderer difffidere praestantiss-mo judicio tuo, ac jam dudum mens avoc retur domestici mali cogitatione.
163쪽
Deus te Illust. Dom. diu inclyto Britanniae regno incolumem serva, amorem etiam tuum mihi sempcr conservet. Vale.
Lirid. Bat. - minis cultor, Kal. Iuniis.
nomine gaudeo, maxime vir atque amice eximie, primum quod ut florentillimum Daniae Regnum majori luccvcities atque eruditionem Nobilissimae Juventutis augebis, ita futurum vidco, ut ipse etiam majora de honoris, &emolument rum, capias incrcmenta. Deinde autem it lud plurimum me recreat ac reficit, quod, si bene animum tuum novi , quanto magis in pretio eris, tanto magis amare studia literarum, deque hoc seculo M posteritate insimul, praeclare perges mereri. Unum illud doleo quod a te tanto, viro, & amico, amlonge scearct intervallo. Sed nunquauitam mei lucro studiosus atq; amans, ut non gloriae, ac Commodis tuis, ut tuis vcro t imo Rei p. Literariae longissime posthabram utilitatem,licet multo maximam q uam ex sitavissima convcrsatione tira capiebam. Quod ad rerum mearum statum attinet, magna
quidem mei expectatio apud serenissimum Angliae Regem, & Regni procercs, concitata erat ;. ut his diebus ex nobilibus Britannis intellexi: sed non multo post abitum tuum, uxor in gravissimuin iterum incidit mombum: qui tres pene menses duravit; Ac ne nunc quidem corpore est satis firmo. Ea resciscit, ut mihi divinitus compedes injectas
arbitrarct: plane cnim vitae eius metuebam: nec ut viduusco me conserrem ex re fuisset mea aut meorum. Praesertim cum rei familiaris parum sim intclligetis quemadmodum nosti. Nec propterea h ilo per abitum tuum auctior sum nisi quod Amplis s. Acad.
hujus curatorcs, a me petierunt ut, ne penulus jaceret studium Linguae raecae, dictas Mercurii ac Sabbati extra ordinem illud limram unam prosteri vcillam: uti a me scri osti sed stipendio plane incerto. Proptero
auctores nonnulli fuerunt, ut ne ca conditione provinciam susciperem: sed nosti,
quam soleam nobis ac tanto minus id Curatoribus denegandum putavi quod Mncvolentia mei ductos, utcumque causam non fatis perspiccrcm hoc consilii reptile eos arbitrarer. In opere meo de Hilloricis Latinis iam ad Iustiniani tempora pervcni. Viilco fore, ut non multo ante natalem Domini absolvatur. Usque adeo lentae sunt operae. Superiori hebdomade in senatia Academico Rector magnificus, Polyander, Sualem burgius 3 eoo homullus, missi fuimus Hagam ad Illiustissimum Principem Henricum quo ei gratularemur novam dignitatem, atque Academiae nostrae statum cidem commendaremus . Respondit humanissime, etsi valde infirmus, usque adeo ut eo die neminem praeter nos admiserit. Pridie misere fuere conflictatus cum morbo colico,quem esu mororum, me lonum, fungorumque contraxisse ferebatur: At talium tragematum
γεν , potius sand quam per ea male sit
optimo Principi, cui vel de meis Deus annos superaddat. Sane improborum aliquod gaudium tum crat, sed bene est quod nunc valetudini restitutus vidctur. Golius Arabice docet. Sed poposcit a curatoribus ut
sibi potestas daretur cum V et so designato Consuli Ales pens in Syriam suis sumptibus
proficiscend atque impetravit. Post trina sire aut circiter se itincri accinget. Quae res quis Deus hanc illi mentem inspirarit. Nempe non alio compellitur quam quod multa adeo in Arabica Lingua supersint, quae nec illi nec cuiquam in Orbe Christiano Cognita sint. Quaecunique Arabica Lexica suppetunt, mutila videntur.γQuid dico, videntur 3 Imo si de iis quidem loquamur quae scripta sunt ab hominibus Christianis, desunt verba pene infinita. Ita qui interpretari quid velit, saepe ad fallaces conjecturas recurrere cogatur. Ea autem quae Lingua sua Arabes condiderunt,multo quidem sunt persectiora; sed quia gentis suae hominibus scripsere, ita breviter succincteque clincta interpretantur ut a Christianis hominibua non intelligantur. Praesertim ubi ritus Arabuin attinguntur nostris ignoti, aut ubi ad Poetarum, Arabum loca alludinar quos iidem sape ne per transennam quidem videre. Sperat itaque Golius noster si annum unum Danaasci Sc vicinis locis,cum doctis stamis Arabum atque aliarum Asiae gentium
164쪽
proficere die quam vicenis, si suo omnia labore hic rusipetur. Certe Juvcnis est prae. clarus magnumque aliquando virum dabit, si Deus et valetudinem & vitam, quod ex
animo voveo, cum Bataviae, tum praecipue studiorum causa. Multa enim ex Arabum monumentis crui possunt, quae a nostris sciantur, Juxta ac ab ignarissimis. Schrevelius
quo hactenus Haga medico usa fuit, honoreco a Curatoribus auctus est ut inter Prose fores Medicos familiam duceret. Et jam Orationem habuit inauguralem. Sed de principe loco sponte maluit cedere assini suo Heumio qui tot annos, jam Medicinam in Academia hac fuerit professus. Hac tamen conditione loci gratiam fecit, ut ne Αssinis primarii medici titulum sibi arrogaret. Spero eam rem aliquid ponderis habituram ad
concordiam. Sane modestiam prudentiamque Screvelli hac parte omnes commendant. Multorum sententia erat ut Screvelio etiam botanica functio mandaretur. Et maluisset ipse atque etiam amici Rus, cum ob alia, tum horti Academici anioenitatem. Sed Vorstius nolier in ea opinione erat,sere
eam rem sibi ignominiae, si cudere illa domo nunc ipsa mater familiaque cogerentur, ubi hactenus o Vorstius egisse . Utcumque hoc est, amicus ille noster Vor-stius Curatoribus persuasit adiuvante imprimis clanaeo. Itaque x ordinarius is Medicinae nunc Profestar est, de idem D
ctor botanicus: quae felicitas nescio an cuiquam ca aetate in Acad. hac contigeritScre-velio cum in totumParenti Vorstii succedere non possct, loco Bolanicae professionis treccirii vel amplius florent annui decreti sunt. Amplissimus Rutgersus menses multos lecto affixus fuit: deque valetudine ejus prope conclamatum esse Screvelius Medicus audicabat. Sed hesterna die cognovi ex Heinsio, Valentium medicum Delphensem, pro certo habere, laborare cum *helo- turbe: ac se cum intra octiduum vel praeterpropter valetudini restituere posse. Quod Dcus taxit. Sin, quod Deus avertat, naturae concesserit, sedulo apud serenilis. Regem opera dabitur ut in locum ejus Heinsus possit succedere. Et multi fore arbitrantur, ut compos cjus voti fiat. N tamen in Bataviae proceribus desint, qui siorum alicui decus hoc conserti praeoptent , atque etiam in hoc sint elaboraturi. Vides mi amice, ho-
minum certamina. Nos vero interim duleia Musarum studia colamus, atque amore ρο- tius inter nos, imo & cum aliis bend merendo de bonis literis certemus. Hesterno die a Screvelio Gymnasiarcha, vocatus fui ad n ptiale convivium c mercatori cuidam Hamlemens filiarum ejus una nupsit) Et inter-crant praeter alios, Cunaeus & Bariaeus, qui impense postularunt ut suo te nomine salutarem. Uxor quoque mea plurima te salute impertit. Utriusque etiam nostri nomine multam filutem dicito lectissimae atque ptimae uxori tuae.
in I Iugoni Grotio, Gerardus Vossius i
ta P. D. T Egi resiponsum tuum, Amplissime D
mine, in quo non dico permulta, sed omnia plane ita subtiliter, nervoseque a te dicuntur, ut quamquam sciam quam plerique omnes docere quam discere simus paratiores, tamen bona me spes habeat, posse his Clarissimum Molinaeum ab anticipata opinione dimoveri. Sed cum omnia mire fuerint ad palatum meum, tum imprimis ea modelectarunt, quae de salutis certitudine scripssit. Omnino enim in hoc dogmate plus mihi lucis adduxisti, quam vel alius antea
quisquam, vel tute antea ipse; quamquam semel iterumque tecum de eo sim locutus,&communicaris mecum quae de conciliati ne dissidentium sententiarum scripseras nuper. Nec tamen abeunt ab iis,qu.ae intercatcmporis jam animo conceperam. Sed gavissus sum ea calculo tuo comprobari: & quod magni duco,distinctius ea proposuisti quam
ego ea mente eram complexus. Itaque usus
mihi eorundem fuit hodierno die, quo dicendum aliquid fuit de verbis istis Christi,
Cap. XXIV. Matth. e in πλανῆσαι εἰ δυ- να όν, 6 τqς eic ilia Nam huc usq; me ineoEvangelista series ipsi perduxerat.Nec a bitror nos plus quam a te factum,largiri cuiquam posse, nisi simul a clara scripturarum luce, inque ea ambulantis piae antiquitatis vestigiis, visum sit deflectere. Quod vero prohibes,nemb. tangeracensis literas tuas ostendat viro doctissmo,equidem istius m di puto,ut nec tu imprudenter illud scribas,
165쪽
&Langeracensem tamen prudenter facturum putem, si nullus hac parte tibi morem gerat. Nam & Rcip. & Ecclesiae plurim&niiuetcst, ut magni nominis Theologi, pia antiquitatis sentcntiam cognoscant, super praedestinatione de dogmatibus annexis': tum vero imprimis, ut Ius summi Magistratus in rebus Ecclesiasticis rectius addiscanta. Quod si tamen Legatus sibi illum thesaurum seructi post illa scribi oportcbit,rem Omnem te ipsius permittere potestati. Nec puto hoc consilium quemquam ut Candi-duna minuri interpretari pollo, nisi forte qui
niger sit ipse. Salis forte etiam in scripto
tuo minus veris mile dicet; quod ais pag. a. Iers. 9. non aliud te spectasse, quam ut 11
Iin. aei consito, de ipse de alii ad uvari possetis ad pacem promovendam. obducat cnim quod, pag. I 7. scimus initium ad conclusionem ais non scripsiste te in cum finem, quod Molinaeum inspecturum putaras, sediat sententiam tuam apud Nobil. Legatum . deponeres. Qira: tamen licci non tamen Gπιτια Cilic patet, cum, ut ego arbitror, volueris, non scriptum Molinaeo
ostendi, sed dissimulato scripto, Molinaeo
exponi dcbere, quae scripto osses compi Xus, quaeque L atus ad consilium erus de Procuranda pace cliciendum, significanda ei
arbitraretur. Porro Cum ejusdem pag. 17. Vers. 2. nominas Conciliationem, cui se,
scripturi sint Angli, Belgae, Helvetii, Ger.
inani, dubitavi certone consilio an festinatione omittantur Galli, praesertim cum in
Gallias scribas. Qiemadmodum nec sat scio, ad quodHg. s. vers 7. a fine, ais, simplex donum esse non potest, quod pluribus conceditur, priori gratia abutentibus, quam utentibus, an et incos intelligi possiti cum certum sit, si princcps tam iis qui hastam a
jeccrint, quam qui benc rem gesserilit, armillas donet, minimc horum ratione simplex donum dici polle. Haec sic cgo non musinabar, sed muginabar. Nam aliquid
in chartam conjiciendum erat,i non quale
Tu scripseras, cujusmodi nihil erat, scio Te sic ingen e scribendi fidem habiturumὶ sed
tamen quod chartae spatium implere posset.
Bis me legisle dicere possum,etiam tertiaturum, nisi metuissem, ne in remittendo festinato opus esset. Superest, vir Amplissime, resupra mortales omnes mei amantissime, ut maximas Tibi gratias agam, quod priusquam responsum hoc tuum mitteres adLangcracensum, Dus mihi legendi feceris potestatem. Nec cnim maiori cum voluptate, addo etiam cum fructu, meum in re alia tempus collocare potuissem. Planequc rogo simili adsectu, honore in postcriim me prosequi velis. Est & quiddam aliud, de quo ad Te scribere aveo, quod Bredanam
Ecclcsiam spectet. Sed nunc serum est,e que isthac occasione potius utar, cum frater ad te Hagam iturus, quod futurum die Jovis, uti intclligo. Salutabis, Magnifice Domine, Nomine mco Icctissimam foeminam conjugem tuam, quam Clcmangis editor ante unam aut alteram hebdomadem
praeconio lithoc scrio apud me decoravit quod suaviter se risisthi versiculis rythmicis' quia rei tamiliaris aliquo dispendio curasset ut sic compellare suos posset sic loqui liceat constat res, Ecce hic shant, Augustinus, Hi
rotivmus, Caeterique Patrcs. Vale decus
Nobilissime Domine, O re meo tandem excuso, haut supc est aliud, quam ut cogitetur, qua ratione optime Illiis tristimo Domino Duci possit olferri. Primum videndum, quot
exemplaria ad illustrissimum illum heroem
debeant transmitti, &quo potissimum omnatu id ficti conveniat. Scio melioris notae chartam astumi oportere: nec minus poste praestari, quam ut membrana Sc margines inaurentur, vincula item sint byllina. Sed,
ni fallor, coelices destinati principibus viris
vestiri solent holoserico rubri, viridis, vel alterius coloris. Vci praeter illum etiam alter, qui alteri ab Celsitudine sua possit donari. Hoc si placet, jubebo mihi codices adornari eos ad modum illum, quo libri sunt plerisque Veneribus, autJunonibus Batavis: praesertim isti quos in sacras aedes secum deferunt. Vides minutam curam, & quae infra Vossium si, ac longe magis infra te ejusce nobilitatis virtutisque virum. Sed posta quam hactenus insumta opera, reliquo etiam videndum ut comodo defungamur. Porro O 1 etiam
166쪽
etiam dispiciendum, a quo vel quibus faelicitatis tantum sperare vostius tuus ausit, ut non graventur filiolam hanc suam Illustrissimo Duci sit here, ac benigne commendare, quo gratior elle possit. Quot item codices,& quo ad cos Schemate exornatae debeant proe mari. Accelleram hesterna die aulam 3unioris principis Bocmici, idque eo animo, ut super illis colloquerer eum nobilissimo eo, quod ego non minoris facio, doctissimo D. Donglio. Sed ex Doctore Altingio cognovi Hagam isse, nec reversum ante diem Lunae. Fortasse igitur, Nobilis lime Carletone, occasio se osterret tibi de hac re colloquendi cum praestantissimo illo viro. Is pro amore erga me suo, ubi rcdierit, facile mihi exponet, quid utrique vestri in rc mea optimum fictu videatur. Si tamen satius cxistimetis, ut Hagam ipse cxcurram, non d fugiam id laboris diebus seriatis,qualis nobis ille Mercurii ac Saturni. Vides quantum in amore vestro fiduciae reponam, qui nugis istis rebus maximis obstrictos viros obtundam. Sed quia felici adeo sidcis natum me video, ut me non indignum amore vestro existimetis, nihil non ausus sum cxquircre cvobis, quod mea scire interesset.
Hugoni Grotio, Gerardus Vossius
S. P. MAgnifice Ampli illi ineque Domini;
hodierno manc nunciavit mihi ornatissimus Collega meus, advenisse in Urbem Uyten garrium, ac quod antea factum nunquam velle me invisere: Collaturum au. tem de ivrc summi Magistratus in Ecclesiasticis. Statim in mentem venit,non id eoi . loquii aut dissertatiunculae ergo fieri, cum ignorare non possit, quam mihi cum sit si-
pellex: sed potius quia postulare statuisse ,
quae hac de re nuper ad A. T. scripsissem. ce ea me suspicio fefellit. Nam vix de v, letudine mea, S statu Collegii nostri exquisierat, cium sermonem in)ecit istiusmodi,c quid sit b manibus haberem, quod brevi lu-ccm adspicere post ei. Et cum negarem me ob dissicultatem niuiae risin hisce quasi pri,
mordiis aliquod edecumatum,& seculo dignum clucubrare posse: porro institit, nihilne de principali jure in Ecclesiasticis essem
commentatus. Scicbam quo tenderet,&mentiri non crat meum. Rcspondi igitur, ante trimestre aut amplius, sententiam me
meam, ad aliquem chartae illevisse, sed statuisse, simul ac paulum otii nactius ero, quatuor, aut quinque disputationibus eam rem in Collegio accuratius pertractare. Non improbavit consilium: sed tamen optare se interim dixit, ut sibi injiciendi eorum quae scripsislcm, qualiacumque Ca Cucntia, sicerem pol cstatem. Addebat, jam i tribus retro mensibus, vel amplius scisse se me aliquid tentasse. Dicebam mirari me unde hoc haberct, oim praeter eum ad quem scripsissem, nemini mortalium rem communicarim, uno excepta Collega, qui Gdem dedisset secum nemine hac de re verba facturum. Respondit se ex A. T. rem cognosse. Idem dicebat D. Episcopius, qui aderat: Non tam naris obesae eram, ut non odorarer, cur hoc mihi persuasum vellent, sed tamen dissimulabam. Optarim interim magis Collegam hae parte litasse Sigationi. Imo meipsum. Quando iniquὰ ab altero silentium exigit, qui ipse illud
praestare non potuit. Addebat, D. Usenia gartius, si bona mea venia fieret, velle se ab A. T. scriptum istoc exposcere. Dixi non displicere,ut prius videam,quid scripserim: putare enim alia etiam familiaria eis ititeris tae admista. Velle itaque quamprimum ad te scribere. Rogavit igitur, ut hoc quam primum facere vellem: Rem me sibi gratissimam facturum. Nune oratum te vclim, ut si otium horulae detur, oculo volanti percurras, & ad oram Epistolae lineam transversam ducas, ubi quid a me praetereulidum arbitreris. Si tamen id per o cupationes non potes, ipse agam, priusquam alteri chartas istas exscribendas dedero quo Uyten gartio mittam. Illud quoque candide scribere illi statui, siquid hic boni sit,
tuae hoc A. tribui debere, cujus hac de te sententiam, non ita pridem antra legissem,
Quod si illud ipsum Exemplar, quod A. T.
habct, mitti posset, opus foret simul addere, ne cui illud alteri innotesceret, quando ad te familialiter scriptum csset more Romano, non seculi nostri, quo Inferiores non sic ad
167쪽
tui ordinis ac dignitatis viros scribere si lenti Vale, Magnifice Amplissimeque D
mine, & Uxorem saluta διαν γυνα μων. T. A. De vinctissimus,
Dixeram me postridie missurum literas, quas ad D. Bosupcllum seripsissem .
Simul in me receperam negotium comparandi tibi praelectiones Theologicas attuli illius, sed mali Theologi, quas ab amico tuo expeti dixeras. Quae cum dicerem, non satis cogitabam proxime diem Dominicum consequi: quo minus convenisset disquirendi molei iam iacessere Bibliopolis. Quare postridie demum eam rem curavi. Sed cum plurima Socini Bibliopolae nostri habeant, eo tamen opere, quia id maxime omnium expetitur, penitus destituuntur. Itaque
cogitandum mihi erit devia alia, qua sati fieri amico tuo possit. Mitto interim literas quas dixi,sed apertas,ut prius legas,quam mittas. Si placuerit, mittes obsignatas, sin aliquid mutandum putes, prius mone,idque libertime, vel cliam Hagam evoca. Plus enim tribuo prudentiae tuae, quam meae, partim quia in propriis fere excutimuc:
partim quia tibi, utpote Anglo, Anglicanaoninma perspectiora iunt quam mihi: partim quia in luce prudentissimorum hominum
semper versatus, eaque in dignitate conititutus, experientiam maJorem rerum Omnium sis consecutus, quam mei ordinis qui quam; memorem te etiam esse velim semmonis eius, quem obiter de operis mei deducatione quia est de Historicis Latinis una
habebamus. Sed quid ego,ut memor sis, rogo, qui prior etiam de me compellaris 3 taquidem, ut aperte dicam, magnam in te esus rei, & aliarum, quae me tangunt, fiduciam, colloco. Ac simul in praestantissimo Bos el- Io. Mihi unum hoc erit laborandum: imo&liberis meis,ut grati erga vos smus, Vale.
Clarissime Doctissimeque Bos elle, Alde mihi gratulor de constantia amo- ris erga me tui: ac tanto id facio impensius,quanto minus in me,quo id mercar, reperio. Equidem magna cum voluptate rumino subinde hanc selicitatem meam: de tacitus mecum cogito, requando visurus sim diem illum, quo coram gratias agercpossim, tum Illustris limo Baroni Brookio: tum etiam tibi, aliisque amantibus mei. At enim dixeris,ut id quamprimum fiat, in manu este mea: hoc enim ex litcris me tuis non obscuro perspicere potuiste Non dissiteor: attamen non levia obstant, quo minus hac parte morem animo geram vcstro, imo Minco. Quod ut verissimc a inc dici videas, non abs re erit, si altiuscule rem ordiar. Iam plusquam septennium est, quod in prOcc- tum & Ecclesiastarum dis sciatu, me quoqire, qui ab omni dissidio animum gesseram alienissimum, incendium calamitosi temporis assavit, ac pene ainbus sit. Mirabar de mirabantur juxta mecum alii. Interim patienter non perscrcbam, quia non mihi conscius essem modo, quantopere Reip.& E clesiae paci studuit lem: sed idem mecum agnoscerent, quoscunque non nimis abriperet affectus. Paulatim dc viebat tempestas, incaque indies innocentia testatior fiebat. Itaque numinis bcnignitate, Curatorum Academiae auctoritate, aliorumque virorum praestantium opera factum est, ut qui stipendii quidcm parte hona fruerer, a d condo tamen abstinerem: is Eloquentiae MHistoriarum insimul in Academiae hac doctor publicus de ordinarius conitituere . Quae res& emolumenti nonnihil secum fercbat. Anno, aut circiter post, commissa est mihi provincia consignandi ea, quae ad veteris Ecclesiae tempora pertinerent. Paucis post mensibus felicitas ea obtigit mihi, ut in Cantabrigiensem Acadcmiam vocaret . Sed detinuit partim gravissimus uxoris morisbus, partim voluntas Curatorum , qui prolixe optima spondebant. Exinde abeunte in Dan iam clarissimo Collega meo, Joanne Meursi demandata etiam mihi est profestio linguae Graecae. His auctior pristinam mihi seu fortunam, seu dignitatem,videor r cuperasse. Nec ignoro, quantacuoquc haea
168쪽
sint, tamen Anglicairum vocationem plus habere splendoris: idque partim ob antiquitatem & claritatem Academiae in nobilissimo Angliae regno constitutae: partim quia magnum cst versari in luce doctissimorunia hominum, quorum racst Angliae copia, ut nulla et tellus hac Prie possit comparari: Prtim quoque, quia profecto non levis est gloria, primum alicujus cavaedrae,ac potissimum talis, proselibrem fuisse designatum a. Equidem magna cuc haec singula confiteor.
Attamen ut omnia suo momento pondCremus, illud quoque in rationem venire dc-bet, quod hic mihi non male sit: imo stipendio hic maiori fruar praesertim si commoda quaedam acccnseam quam apud vos mihi
osterantur. Fateor carior apud nos annona. Sed nimium quantum exccdit, quod hic percipio , ut istoc facile compensetur, quod minori apud vos pretio omnia venCant. At illud fateor magnum, quod frequentes in Anglia sint ex donatione Regis, Episcoporum aliorumque praebendae, canonicatus, dignitates E esiasticae, quae mihi, licet extero, ac postmodo ctiam liberis patercnt. Verum cum memet considero, non
Ievitet mihi displiceo: planeque metuo, ne ego homullus tantorum virorum expectationi satisfaciam: atq; ita, nulla mei amantium culpa, sed solo defectu mei, vel cliam amic orum illorum obitu luculentae illae spes evancscant. Eoque postmodo, cum cane AE pico, jure a nostiatibus ridear. Nec desunt, qui haec uxoris auribus saepe insusurrent, sive id sincere faciant, sive ut per cam facilius me dctineant. Cogitare etiam me jubent, mortalcm mc esse, bc fieri posse, ut
non multo postquari in Angliam pedem
posuerim, mortem oppetam; illa autem δε- Iam se, cum octonis liberis, plerisque etiamnum parvulis, reperiat domi in sellaeo,cujus necdum linguam didicerit. Haec, si non sufficiant, cogitare etiam uxorem jubent, an quae adhuc lienis de jecoris malis obnoxia est, par futura sit molestiis itincris: an expedite sibi valetudinariae putet mutationem aeris: de alia, quaedam profecto minuta, de non aliunde profecta, quam quod bonitatem, de soli,& incolarum Angliae vel ignorent, vel retinendi mei causa dissimulcnt . Interim tamen nonnulla ex his, & imprimis quae superius commemoravi, tanti sunt, Ut animum distratiant, diversosque in me sit
ant assectus, nunc eundi, nunc remanendi: nec multo aliter affecta uxor, nequid dissumulem. Sed si vel sexennium animus in dubio foret, annos, ut scis, totidem hic haereretur. Proinde, ita plane statuo. Illii strissimo D. Baroni Broohio de altero omnino cogitandum esse, atque id, nis aliter ei videatur, quamprimum. Sera illud aetate si fiat, non fraudabitur quidem vel benefacto rum mercede in coelis: vel grata memoria posteritatis; verum nihil prohibct, quominus superstes etiamnum diutissime fruatur gloria honoreque Cathedrae a se in illustriadeo Academia erectae; quae, ut cum p radicam Carisiat sectu renumerabitum.
Sed quid ego haec ad te, cum nactius, quid ex re sua iit, ipse pervideat Illustrissimus
Baro 3 Q rc loquacitati ignosccs. Interim, quantas possum, gratias ago illustrissimori Baroni; cuius ego beneficio ita me obstriactum censeo, ut si ille ingratus dici debeat , qui cum omnia alterius causi velit, dignas tamen gratias reserie non possit, omnino moriturus sunt ingratissimus. Tibi quoque doctissime de amicissime D. Bosmelle, ago gratias pro hoc erga me affectu. Equidem me magnopere video devinctum nomini tuo: quod ego ob praeclara merita tua, Mlingua, & calamo pratalicare non dcsinam .
Sand jam amoris mei publica indicia prodiissent, nisi ab excudendis aliquot ingenii
mei monumentis sextiam jam mensem Operae Typographicae cessarint. Cujus rei causa est, quod nonnullis Arademiae nostrae prostabribus publica auctoritate illustrium D. D. Ordinum demandatum sit, ut partim conscribant, partim corrigant libros eos, qui deinceps per omnes HolliadiaeScholas pu
titiae praelegerentur. Ea in re non miniamam ego molestiam cogor devorare. Ad
bene cst, quod diuturnus admodum hic labor posthac esse non possit. Nam cousquc jam perductus, ut itura tres hebdomadas
perfici possit. Q us exactis, redire postliminio licebit ad iucundiorem mihi, & d ctis gratiorem operam de Historicis Latinis: cujus voluminis stae operosi admodum, Min quo plurima sint aliis indicta, partim ad Philologos, partim ad Ecclesiasticos Scriptores pertinentia in Jam multo maxima pars excusa est, quod residuum est, intra bimestre spatium ad umbilicum poterit ρομ
169쪽
duci. Hoc opus alla atque alia, partim literas sacras, partim externas spectantia Consequentur, modo mihi Deus vitam, & valetudinem concessserit. NeC enim cellare animus eae Nihil quippe meum puto ri Praeter tempus divinitus concessim, &quaecu-do ingenii monumenta. Itaque in hoc potissimum adlaboro, ut ne sis premo judici racioncm lcmporis reddere cogar. Atque insimul docendo juventutem, M aliqua lit ris mandando, quae profutura nostris hominibus & posteris videantur, opes mihi congrego, non illas celsi eas non penitus aspernor . quae me desumsto alium atque alium dominum consequemur ; sed quae, ut Plinius Mebat, ubi semel nostrae esse coeperint, nunquam desinant elle nostrae. Interca, quae lucem propediem vidcbunt,erunt quoque Theses meae Theologicae, quarum ad te exemplar transmitti petis. Nec enim ulla hic amplius exemplaria prostant, quia pauca admodum excuti fuere,& quamprimum per juventutem dispersa. Itaque jam apud nos multorum manibus destri tantur, imb& apud exteros. Haec res facit, ut necesse sit se nova editione cogitare. Praesertim
Cum haec non Typographi solum , sed &multi praestantes Theologi requiranti Mitto postremum exemplar quod habeo: Sed quo carere tamen possim, partim quia filius aliud habet: partim quia sex septemve alii
sunt in urbe nostra, a quibus petere possim, ubi de recudendo cogitabitur. Video nimis excrescere Epistolam. Quam manum tandem de tabula tollo. Salve praestantissime Bos,elle, & nomen nostrum porro ama, atque auge etiam in Anglia tua,imprimis illustrissimum. apud Baronem Brookitim, Cui ut salutem plurimam meo nomine dicas, etiam atque etiam rogo. Adderem alios quosdam clarissimi nominis viros, visi vererer, ne molestus tibi esseniis.
Tu aliter fieri non possit, quin permo-- lestum sit, quod carerete cogar, tam nfacilius absentiam tui ferrem, nisi mortes quorundam, quos valde amav non med is criter augerent desiderium tui. De consan
guinei sed assinibus, quos hoc sesquianno amisi, nihil nunc dicam. Ecce superiori
hebdomade ercptus Academiae nostrae,egregium eius lumen, Willebrordus Sia ellius, vir utriusque nostri amantissimi is,dum fata Dcusque sinebant. Parentavit ei ex ordine nostro Gil. Jachaeus. Ab Golio jam ante hebdomades complures Literae in Bataviam perlatae, ex quibus salvum in Syriam advenisse cognoscimus. Intra octo menses, aut
circiter, redibit ad Profess Arabicam & pG ne est ut suspicer modo sbspes in patriari
pertingat, etiam Hebraicae L. professorem fore. Nam hanc ei professionem a D. Curatoribus dcstinatam esse ex eo conjecto, quod hactenus nullus est Constitutus. Nec
verisimile cst, Golium post tam longinqui
itineris molestias linguarum Orientalium causa susceptas, pusillo unius Professionis Α- rabicae stipcndio contentum fore. Dedelius inter ordinarios Iur. Profess nunc agit. μrector Dorestaer affectat prosessionem Poe-seos in hae Academia: quid futurum si sim lius sciemus proximo Conventu D. Curatorum Academiae. Qui nunc sunt exlegatus Arsenius, Praeses Curiae Cromtioutius MSyndicus Pavius. Vorstius uxorem duxit filiam D. vander Meulen magnificis aedibus o regione aulae hic habitantibus. Semel it rumque Literas accepi a Jano Grutero, quibus petit, ut plurimam tibi salutem dicam suo nomine. Video ci necdum constare dedecessu tuo. Gener ejus Brettae dejectus est de mulicre,quod Romanae Eccl. nomen ει- re nollet. Itaque pene animus ei Gre in-gam se conferre ubi amicos habet & aόr non displicet. Fervet praelum notis Heinsianis in Nonnum. Theologi Acad. nostrae cdidere opus adversus confessionem Remonst.
uti de Wal in qui etiamnum Rector est magnificus volumen quoddam emisit adversus Joannem Arnoldi Corvinum. Riv tus Genevae Criticum suum sacrum recudi curavit. Aliquanto is auctior est editione prima. Burgeresicius edidit institutiones Logicasquae non displicem. Prodiit apud nos Theo, de Aphthonius. Utriusque tristationem Heinsius recensuit de interpolavi Utinam hi uisses qui nobis. Graecum te
riim meliorem dare potuisscs ox ope. codice,
de quo aliquarido te mihi quintam μω m
170쪽
memini. Sed nillil impedit quo minus, tum
editioncm nobis aliam procures. Quod ii pensic velim. Nec minus desidero alia ingenii Sc eximia tuae eruditionis monumenta quae lilc liabcbas,partim constetit, partim aDfecta. Omnino & literarum de literat rum intercst ut tam praeclarae observationes tuae, quas frustra ab alio quopiam exspectemus, quamprimum vidcant lucem. Scio tamen te neutiquam otiari, scd serio elab rare in Historia Danica, coque impensius opto ut Academiae vestrae brevi ab Typ grapbo prospici possit, ne cum tum extra omnem iis culpam deposuistὸ videaris Reip. Litcrariae de posteritatis amorem. Hoc ne Deus sinat, quod tantopere inimici tui optent. Opus meum de Historicis Lat. ad 1nenses aliquot intermittere sum coactus, propterea quod auctoritate Ili D. Ordinum commissum mihi fuit, ut novam adornarem Grammaticam Lat.&Graecam, sed ita ut in lilia Lithocomi,&in hac Clenardi imprimis praeceptis atque exemplis insistcrctur. Videbam cssc inglorium laborem &dissei lem satis. Detrectare tamen nolui amores cli larvin. Gaudeo intra quatriduum me ope ram eam ad finem perducere posse. Qii ubi erit, quae in Historicis Latinis supersunt i pertexam. Nosse te arbitror ante mensem pronunciatam a 3udicibus delegatis sententiana cile, in praesectos rei inaritimae peculatus reos. Ex qui Bectitis fiscalis damnatus est floren. nostratium 7 8oo. Idem Perpretio mancipatus carceri. Ac lam in arcem vesiciniam deportatus. Vander Mast Delphensis triennio carceris incola futurus inult s stor. 16667. Nicolaus Zelandustriennium exhilabit. Soluci flor. 24 Iga.. S guacri Dorti enus totidem annis exul erit. Multatus stor. I98 2. vander Heul Brie- Ianus perpetuo carceri destinatus. Solvet fior. ι 3669. Duushusem multatus flor. I 76
Nobilis D. a Goncnburg ut intellexit se multatum octo mili. fl. in morbum incidit ac paucis post dicbus expiravit. D. a Ralphineyusdem criminis reus, jure contendet. Caeteros mitto. Ultra nunc nillil currit. Plurimam salutem dicito lectissimae Cunjugi
nomine meo. Uxorcti amnica utrique vestrum salutem ascribi iussit. Vale .
Superiori hebdomade Amstelodami fui.
Unde reduci traditae ab uxore literae tuae oppido quam gratae. Mitto igitur, ut petis, epistolarum,quas Socer ad Mu- sentiolium nostriina dedit ut, quod res indicam, praeter unas vix ullae tanti videntur, ut praelo committantur. Non quia non
mnia ejus viri amem, uti debeo: sed quia nihil est in iis, quod stire alios intersit , iussi nihilominus, ut filius sex septem ex iis describeret, quia meminissent vocationis ejus in Gallias, item in Frisam, d quorundam aliorum quae nonnihil ad vitae liistoriam facerent. Has apud me videbis, cum voles'.
Quod ad illud in epistola Sapphus:
Moste meum is pili cor est violabile telu. Quomodo de Aldina habet, de hac antiquior Veneta Bemardini Novariensis quidam metricae artis scriptores reponunt uviat inque. Idque propterea, quia Ovidius ubique corripiat; ut Lib. V. Tris L Eleg. VIII. Lib. I. de Ponto Eleg. IV. ad Rufinum. Et Lib. V. Mec Fab. VI. uti de Martiat. Lib.X. Epigr. XV. de Apro, item Ausonius Epigr. XLvli I. Nec qui aliter usurpet, quisquam
occurrit. Vale Musarum amice atque citam noster, meoque nomine tuos omnes saluta. Uxor ctiam te αντας ζῆτα .
VIX dicere possum,quam aegre mihi sit,
quod ille ego,qui claudi instar sutoris domi fere consideo, meque in bibliothecam abdo, tum potissimum ab urbe abfuerim, cum tu, vir praestantissime, ac una amicissimus Golius iam e salutandum domum meam venissetis. Jamdiu enim est, quod te
aveo videre & amicitiam tecum contester re. Addo etiam, aliqua G1rum ex te disicere, quae tu variis in terris e summis viris hausisti, vel longa de diuturna peregrinatione ipse observasti. At nunc, quod morum crat paritum, peragis, dc ubi te frustra hic fuisse vides, prior etiam literis compellas, atque