장음표시 사용
191쪽
Diu feliciter vivite, &aequi bonique consulite, quicquid lioc est, opellae nostrae.
Amplissimo Viro Adriano Blyemburgio, Gerardus Vossius, S. P.SCis mihi bis dedi edisserenduin esse in
Lycaeo: Et cum illic taceo domi loquor, calamo, manu. Nam quotidie urgeor, ut Vindemicolas meas colligere pergam . Itaque paulisper apud te silui: sed ea spe, ut pluribus alias confabularet tecum. Nunc ne longa quidem Diss ou, opus esse video, si, ut spero, hebdomade proxima, excurrcre ad vos licebit, nuptiarum ergo. Quod si fiet, occasionem inveniam uberius tecum coli quendi; scrupulum tameti injicit, quod hesterna die catarrho coepi laborare, qui in sinistrum pedem incidit, sed seu citius, seu serius veniendi ad vos potestas fuerit; in antecessum haec tribus ad te verbis scribenda existimavi. Non quia non omnia coram melius possim; sed quoniam turpe putarem prodire in conspectiam tuum,latae admodum culpae reum, ut qui binas a te literas accepetim, neturis responderim. Imo nec pro munere gratias erim. Ac longὰ quidem gratissimum est, quod veteris contubernii, de institutionis memorem te scribas, sed, praeclare vir, utrumque etiam, te tacent , apud me, satis sciebam: Usque adeo multa,&dicere,& facere, apud amicos soles, quae Vossii tui amorem testentur singularemis. Nunc quasi his satis non es lent, bellum mittis calicem, indicem profusissimae voluntatis tuae. Ego vero, satis scio minimὰ istae tellificatione fuisse opus. Nam quod deversiculis nostris dicas; Authori corum crede : Ipse eos tanti esse negat. Sed amor tuus iis pretium addit: Et postquam id fecerita,
pretioso cos dono remuneratur. Tanto magis Tibi obstringor: amoremque hunc tuum scribendo quasi scintillis quibusdam si vendum mihi putavi. Ubi enim amoris tui ignem quotidie se clarius exerere video; nefas si non acrius etiam amare: Amorque hic noster, in cordis nostris o vivet, dum
vivam ipse. Si cineribus fortassis tegi poterit, dum animus aliis distentus, a scribendo paulisper abstinet; extingui tamen non poterit. Imo hoc q uoque nobis curae erit, ut ne eum cineres tegant ; sed flamma sua semper se prodat. Quod optime, ni fallor, crebro literarum commercio consequar. Vale
Amplissime vir,& plurimum salve Cum lectissima Conjuge, M a me, dc a mea, tua CO
Reverendissime in Christo Pater, ac Domine,
Ouod proverbio dici solet μαθω etia
ες,id mihi fucre literae tuae Primum illud incredibile mihi gaudium attulit, quod valetudini etsi nondum prout optarem, haut paulo tamen melius sit, & dein ceps optima liceat sperare. Deinde etiam maxima me laetitia pcrfudere tot bona, quae de me de meis intelligo. Sane cum Poeta dicere solebam, Dulces esse ante omnia Musis. Non tamen antea erant mel merum: sed absinthio temperatum, praesertim obtemporum infelicitatem. Sed postquam placere coepi incluto Britanniae regno: etiam absinthii amator edulcari coepit. Qui nunc penitus recessit, ex quo respicere me dignati junt Serenissimus Rex vester, δc Illustiissimus Buckingliamiae Dux. At cui tantum
debeo 3 O Pater, o Domine, Tu mihi puriun Mhoesortis, tusceptra δε-
Eoque mihi dulcius est tantopere debere Reverendis limae dignitati itiae, quod cum sibducta ratione nihil vidcam cur me vel tralatitie amares: tamen affectu me prosequare paterno, viris, quem ipse rex serenis-smus nunc praesulem esse Londinensem voluit, quo, si aulae regiae deinceps propriorsores, prudentissimis consiliis tuis in maxi inis ac dissicillimis negotiis facilius de seliacius uteretur. Quid me beatius,quam qui tanto praesuli potuerim placeret Itaque m mor Pliniani illius, vitam csse vigiliam, gu ctiam alacrius studiis nunc invigilabo,
192쪽
non tam inanis gloriae, quam boni publici amore. Inqueli gloriae dispectu nihilominus sole praevideo, ut quantae nunc voluptati est vivere, dum possum studiis prodesse, tantae aliquando gloriae sit, prodcilectiam postqtiam vixero. Nihil praeterea
aeque mi hi eordi futurum, quam ut erga eos, qui tam praeclare de me mercntur, pro in dulo meo gratum possim animum exlii te. Anic Caeteros autem tum Reverendissimo nomini tuo, tum etiam Illuit rissimo Vicecomiti Dorcestriensi, cujus ego erga ine a
sectum, M persensi hic curam,f5 abunduiterum, imo liquidius ex literis tuis ad nobilissimum de mei amantissimum Dud letum Carletonum intellexi. Nunc igitur nihil superest aliud, quam partim ut noctes diesque gratus tac laborcm: partim etiam, ut filium bonis meis monitis onultum dimit Iam, quo unicum felici Magnae Britanniae vestrae aere hauriat sileeum illum bonae mentis, quo altus de enutritus, pertingat allia quando ad illa Edua doctrinae sapientum tempia sirena. Honestu satis annum totum in Collegio,eum sumptibus propriis alere grave non ducam: quippe qui liberum causa omnia velim Adebeam. Quin, si opus omnino erit, ult rius etiam facere paratus surri. Quasquam, quanto celerius, imminui saltem coeperint impensae, tanto magis consultum ibitur familiae meae sat numerosae. Ergo ut orsus
cram dicere, mittam filium, idque, si Deus volet, intra hebdomadas trcs. Ac simultum de aliis, ac inter caeteros de Thesibus Oxonii reculis perscribam. Quod praeproperus nautarum d iscessus,vocante vento, nunc minime permittit.
Reverendis lime Pater, ac Domine, Deus te magis magisque salutatibus Spiritus sui donis augeat, ac locupletet: diutissimeque te de Ecclesiae suae, & etiam inihi meisque
incolumem conservet. Lug L Bat. Reinendissis is , ac domi-
-i Gerardus Vossius, Hugoni Grotio,
AMpli lime Vir, redeo tandem ad scribendi ossicium, nimis enim turpe fuc-rit, si iam bellam scribendi occasionem n gligam penitus, Lamerio ad vos cunte. Et tamen, quod dissicultor persuadebo, cum minimc scribo, maxime amo. Nempe o cupationes quidem, quo minus scribam, morantur: at intcrim animus te cogitat, Mincrementum amori est ex dolore, quod officium facere non possim. Quod etsi vere dicam, nihilominus aut valde fallor, aut hoc argumentum non crit tibi tanti, ut, quo sic ainor meus sumat incrementum,propterea rarius etiam, quam facio, mihi scri n- dum puto. Quare hoc excusationis gen re non utar: sed potius, quod te malle scio, paulum iccum confabulabor. Maxime mihi voluptati est, quod uti partim ex literis ad me, partim cx fratre tuo intelligo, non cesses de studiis bene mereri: scd aut vetera tua des meliora, aut omnino proseras nova. Ia tor autem tum publici causa, cui per te melius cst; tum tui, quia volo, ut 'indies cultus nominis tui gliscat; tum etiam mei,quia non cochleae libentius rore calesti, quam ego succo scriptorum tuorum pascor. Multum
exim saudeo, quod benigne adeo sentias dolaboribus meis. Quod dum facis, vere dico, hoc inter alia boni facis, quod non medi criter crigis me, quem unus & alter deprmsum lubentescant. Atque co magis erigis, quod aliorum etiam judicium recenses. Non quasi opus sit, ut ex consensu alieno, autho ritatis quicquam sententiae accedat tuae; verum quia mihi persuadeo, co minus aliquid gratiae datum esse, quia idem prope semiant&alii apud vos. intamquam nec multum habeo quod conquerar,dc literatis apud nos
hominibus, si unum alterumque excCpero, quos ctiam elogio non aspernando ornavi. Ncmpe cx spiculis eorum, ac unius impriiamis, neutrius nostrum amantis, satis video,
mihi subinde colluctandum fore cum hominibus fide sublesta, & falsis salsimoniis, nec
Batavis patria, nec moribus. Bene interim, quod minus possint, quam quibuscum superiori hebdomade negotium mihi tandem esse desiit. De quo, ut gaudeo, scis enim quam dissiculter sacro ordini satisfiat in ita nonnihil animum mordet, quod non possim me, meaque probare illi, quem antea dicebam. Scio mina non mereri me liv rem. Quare multum metuo, ne hac su
193쪽
stillatio nostri nominis proficiscatur , norata tam ab aliena invidia, quam culpa mea, sua vitia nesicientia, atque interea per imprudentiam ostendentis alios, exigua sermonis libertate, dum non satis didici parasitari iis, qui nihil nisi immodicas laudes sui audire sustinent. Sed quid mihi cum talibus Probent improbent bene faciendi voluntatem, liveant uci plorent, nihil curae Hippoclidi. Nam utcumque verear, ne qua hic
eulpa sit mea, tamen cum attentius mecum, malignitatem eorum cogito , non possum non contemnere censores istos, pene ut cum
Com ico dicam, censione bubula dignos'. Ego illis relictis, me severioribus Musis dea rectabo domi satque ita vitae innocentia &silentio me ulciscar probe. Atque eo id fa-diam impensili , quod non desint amantesinet in terra Blitannia, quique serio cogi lent de ratione ac modo, quo in his etiam serris, mihi Ad meis melius esse possit. lam supet eo literas accepi, a Reverendissimo Domino,ante quidem Bethoniensi,mo et latis, nunc vero Londinensi Episcopo. Si mulatque res et sectum suum senitus sortita erit, faciam tbdere tota certiorem, ut una gaudeamus. Scio enim quam tibi curae simi Prodiit ante menses pau s, nova Partitio num mearum oditio ι quae jam publica authoritate, in B fitanniae scholis praeleguntur. Authores crant amici, ut, quo mihi consulerem, Si familiae meae, Illustribus ordinib eas dicarem, qui quodammodo id opus fetacissent suum, dum iu terris suis praelegi pueritiae mandant. Sed quia jam olim dicassem Mauretio, non placuit praetextu alicujus emcndationis, aut augmenti repetere id,
quod donassem semel. Etsi fortasse jam o mnis veteris facti gratia periisse apud eum videatur.. Nam statem liberi, ac qui studii,
eorum praecst, cui ego tam bene feci, salua ratiuncula aliqua debuerant dignari, sue dum egere in italia, unde a tot honoratissimis vitis crebro adeo lit cras accipio: sive postquam roduces in patriam Acti i Etiamnunc recudi incipiunt Oratoriae Instituti nes, longe S correctiores, de auctiores iis, qtiae ante tot an nos Dord incliti prodieran Spcro fore, ut similiter aliqliando limatio
res, melioresque lucem videant commentarii nos ii de Historicis cum Graecis, tum Latinis. in ad rem non mediocriter
mihi plodent, si Catalogus exstaret, Biblio-
thecae Mediceae, vel alietius apua voc sed
magis tamen adjutum cas, si monere non defiagias, quae operibus nostris addi, demi, vel etiam immutari in iis oporteat: cujusmodi quin lotine plurima sint, dubitare mi hi nefas, cum )am non pauca id genus ipse
observaritia. Vale, vive, incomparabilis vir, atque amice; cumque uxore praestantissima, de liberis, salve a me, uxore, de libe
G. I. Vossus. Salutem Rigallio, Tileno i Salmasio enirn scripsi. Jussi ut Lamerius filio istic tuo Partitionum cxemplar Compactum tradata.
Gerardus vomius, Hugoni Grotio,
S. P. D. 14 Agnifiee Amplissimeque Domin εὶ
1 VL Quamquam, ut apud Varronem est, bonus est honos qui sustinet Rem . tamente novo hoc, seu onere honoratum, seu ho-hore oneratiun, multis prosecto hominibus
est quod gaudeam. Nam verum si dicere tiacet, quamquam tu externos honorm non
magni aestimas; tamen notas fuerit, in hac praestantium virorum inopia, inclytum viratutis tuae splendorem in patrio solo intra unius, honestissimum licet, syndici tituluni constringi. Et lectissima uxor tua, anima; dimidium tuae, habet tota quod mente petivit, domicilium nacta in medio eonsanguineorum, A familiarium, quod illi melius, quam omnis Bataviae & Zelandiae capparis lienem deducet. Nec minus consilio auxilioque hic poteris prodesic tuis, quos inter me etiam repono, cum maxima mihi abs te ornamenta proficiscantur,nec patiaris ullum mihi in te commodum claudere. Denique
quod palmarium credi dciat, talem senat rem haec Rei p. tempora postillanti Te quidem destina ei delibrato, frustra omnes sole auguror, qui eam labefactare consiliis suis
conantur: atque ne vanus unquam comporiar, Deum Opt.Max. votis supplicibus oro. Libello Lucii spene Lucidi dixeram, propuadeo ut nominibus, in doctrina conveniunt horas
194쪽
horas sex septem impendi. Quid dicam tDoleo populari meo uterque enim Palatini sumus non plus inesse satis. Non de publico tantum, sed ipsb etiam bene mereatu , qui tam insulsum sale candido defricare volci, ne putre sicat totus. verissime Lingereticinius ad te quos ille reos agit semi - pelagianismi justius arguere ipsum posse sesquiasini simi. Sed tamen cogitato opus, num si pedem cum eo strucre lubeat, cominus semper
congrediendum, ejusque vestigiis insistendum semper putes: quod si fiat, necesse ha-bcmus re ondere ad quinque illa Haganae
collationis capita, & ea quibus adversum te pugnat S. Scripturae loca. An vero satis putes, si quae Pelagii, Semi-pclagianorum, tholicorum communiter, Augustini singulariter, de Praedestinatianorum fuerit sententia distincte proponam, & non uno tibicine solide ex vetustate fulciam: simul sicubi opus, argumentis alienis occurram.Quidquid praescripseris, parebitur. Nam seu hanc seu alteram insistere viam lubrat, facilem mihi victoriam hinc spondeam: nec meum est serre, Palatinatum produxiste, qui nomen cum tuum tum Illustrissimorum ordinum decolorare cogitet,nec produxisse, cui illulcurae sit vindicare. Quocirca simulac prae-
fuero disputationi de creatione, quam his diebus scripsi exemplar thesium ad te mitto ) bonis avibus ordiar recoquere historiam de Semi pelagianismo, de vicinis contrariisque crroribus. Futurum hoc intra triduum spero. Hoc magis autem Cogitandum crit,
ut aliquid novi adseram post Corvinumis, quando ille meliorem laborum nostrorum partem nobis non invitis in Anti germanno suo exseripsit. Nam praeter ea quae Dor-dr lito illi per te miseram, Lugduni hic utendum dedi, quidquid testimoniorum ex antiquitate de singulis Hagensibus eontroversiis,non sine labore longo congesseramis. Quod cum sciret ipse, ante semestre de amplius in familiari sermone subvereri se dixit, ne dum magnam laboris nostri partem in
suas cameras convehit, non tantum honoris
qualerncumque seu tum interceperit nobis, qui tanti non est mihi, sed citam reliquum quod fecit, depreciaverit plane, chin eadema rne reponi nainime sit ex honore utriusque nostri. Ego securum esse iussi,qualidoquidem restarent alia multa, quibus locum emtum quae exscripsisset, supplere abundd pos-
siem. Quod verissimum est, sola temporis
angustia premor, quo minus ea cura haec
tractare possim, qua optem. Augustini adversus Julianum Libros hactenus ineditos jam mensis circiter est quod vidi, sed otium legendi non fuit. Aliquammulta iamci iblia delibavi, nec dubiω, quin genuinus sic
sirtus. Statim igitur coincem tuum remiti
re debuisse dices. Ego vero cum tam multas praeclaras emendationes ad oram Cossicis tui adscriptas viderem, gaudio prope e silui, nec colliittendum putavi, ut me fraudarem ejus libri usu, priusquam omnia ad
Codicem meum adseripsissem. Quod bona me cum venia tua tacere spero. Ne tamen diutius quam par est, te libro tuo defraudem , promitto non plus quam bidui hanc moram fore. In illis ad Augustinum
notis Menardi, solam culpem brevitatem .
Tamen spem nunc aliquam quoque utilitatem nobis adferre posse. At quae de Pcla-gio, S Semi-pelagianis narrat, jam anteo servata nobis. Nec quantum meminisse possum, aliud quam Baronianam Epitomen continent. Quod cum nec ipse dissimulet, candorem sane laudamus. Meursius Cum secundo ad me scriberes, Hagae fuit, α re versus demum die Merciarii circa vcsperum. Die Jovis mittere Balsamonem neglexit, feeit id die Veneris. Qem quin eo ipso di quo tertio stripsisti ad me, hoc est, die Sabiailii
acceperis, nullus dubito. Mirari satis non
possum quod nihil ab Uten gartio responsi accipio. Nam nisi memoria fallor, jam sextus est dies quod ad eum scripsi. Rogaram autem ut quamprimum Epistolarem dissertatiunculam meam remitteret: si tanti putaret, Curaturum me, ut intra paucos diesreeipere In mentem venit sonasse tecta
ad te mittere malle. Nisi forte ut domo jam abest, aut aliquem descii iam cura in terim fatigat. Herpentus super quaestionibus a te consultus, indiculum earum A stelodamum praemisit, ad praeceptorem suum Judaeorum quotquot hodie vivunt cruditis limum. Ac se diem unum alterum hiasubstiturum dixit, simulque de iis cogitat
rum : inde cum sua etiam causii Amstelia mum ire cogatur, recta eo pros aurum, ut
cum Magistro suo de iis conferre possita . Velim apographa illa duo, in quibus tam foedum hiatum este significas, simul poteris remit i. Curab. ut quam Ocyssim
195쪽
quicquid omissum est suppleatur i Simul ut
alia quae voles vel aliciantur, vel corrigantur. Episcopio ante dies paucos adfui. Dixit se,magna cum voluptate diatribam tuam. Quia et tam τζα σεμ legisse: de iudicare, nihil ingeniosius, eruditius, selidius, ea in controversia a quoquam scriptum esse.Cum idem mihi videri dixissem, sed tamen hominem neminem esse, qui non aliquid interdum humanitus patiatur,eoque impense r gare me, ut sicubi desideraret quicquam, libere apud te sentetitiam suam exponere vellet : ille in priori sudieio perstitit, nec habere. dixit quod requirat 1 niti forte, inquiebat, quod passionem Christi consideres ut poenam proprie dictam : Nam dispiciendum
esse, an non satius multo sit, cum scripturis vocare Sacrificium, idque impcratum a Patre, de voluntarie a Christo susceptum.N-pe ut dicatur, Deum, quo foeditatem peccati sui erga nos amoris magnitudinem commonstraret, decentius omnium judicasse, neutiquam neccata remittere, nisi interveniente catilliini filii sui sacrificio, quod tantae ἐυωNM.fuerit apud Deum, iit cluscausi omnibus in filium credentibus peccata remittere velit. Memini etiam ante trimestre de amplius, Samuelem Naeranum, E clesiastem Amerssuriensem , liane ipcuri
tum ipsis videatur, te faciam certiorem. De Walachriano scripto est, quod scite tua in tersit. Vix octi duum erat, quod apogra phum nacti eramus, lam subolucrat Zelaniadis. Seire te arbitror,Ut bogaritum deicr bi curasse, exemplar hoe Quin ad Episcopium misisse, hinc de Corvinum de Barlaeum, illum ut brevibus ad oram notis castigaret, hunc ut oratione fusi restiteret: sed de per aliorum manus volitavit: nihil igitur mirum, si ad plures, atque ipsos ctiam Contra-
Remonstrantcs rescinanarit,praesertim Bar-laeo, de ex hoc Oeconomo nostro, rei totius
gnaris: de quibus hoc amicissimorum ipsis audicium est, nihil vel sith flentii fide com mitti illis debere, nisi quod utile existimeamus omnibus innotescere, vel saltem non damnosum. Caeterum vix malachrianiliteras ex Hollandia acceperam, quibus doapographo, quod hic jam haberemus, facti
erant certiores: statim ad se Amanuensem unus caeterorum nomine vocavit. Miser Amanuensis, inter sacrum dc saxum haerens,
de magis de fortuna sua quam a Zelandis Ecclesiastis, Bursio imprimis, pendcre vid bat quam de gloria Dei sollicitus, negavit se cum illo exemplar quoppiam Communi- calle; atque hoc eo fidentius faciebat, quod persuadere sibi non posset, adfinem meum sententiam apud me defendisse , tanquam i secum exemplar suum in Hollandiam por- qua magis fugiamus incommoda, quae Soci- tasse, de hoc ut secisset, Remonstrantibus nus obiectit, , quae tamen minime instin- fuisse communicatum. Perstabat Buisua
gat vcritatem, vel dignitatem. Petit ab Episcopio, ut de hoc ipso, de si qua alia ciliant, per literas sententiam apud cum ut verum diceret: Sed ille hem in mendacio perstabat: Unum tantummodo hoc fateri voluit, adfuisse sibi adfinem
suam communicare tecum vellct. RcspOn- l exemplaria describenti, dc legendo patierudit, minimc gravaturum se hoc facere, cum omnia tua causa velit Sc debeat; sed non usq: adeo magnam sibi familiaritalcm,i vel noti-itiam tecum intcrctacre; eoque malle ut ipse iudicium suum perscriberem: praeterea, si quid talium literis committat, minimc satis videri ut sententiam suam quasi de tabella pronunciet, verum enimvero rationibus
solidis eam firmandam fore: quod quominus facere nunc possit, obstare occupati nes, quibus distinc retur. De solicitudine tua pro assine Junio, & illi gratulor, clamihi gaudeo, tibi gratias maximas utriusque nostri nomine ago. Sanc consilium impense placet.HQuare & cum ipso, & cum
Di amantio quamprimum rem omnem comminicare decretum: Mox, quid cum mihi bonam percurrisse. Quod simulac audiit Bursus, ille impense adventum adfinis ex Hollandia desiderare: vix cognorat rediisse, quaerit an cuiquam in Batavia de classis malachriae consilio aperuisset quicquam. Bendsecum assinis agi putavit, quod non aliud rogaretur: confestus est,& putare dixit, nihil in eo peccatum cssc. Bursus vero dic re, graviter peccasse, multumque in Romonstrantes debacchari, & culpare adfinem, quod tam bonum classis consilium sua lingua disturbassci. Porrd arbitratur adfinis, quantum ex Bursii sermone colligero potuit, dubitare nunc Ecclesiastas Zalactrianos, utrum ex re sit, judicia exterorum a se exquiri, posteaquam ad Remonstra cum hoc aures pervenit: facile enim alios
196쪽
ad se metientes, cogitare possunt, minime eos hic cellaturus. Omnino utile sit certo Constare,quid eonsilii coeperint malachri ni. Nam Batteam oratio,& Corvini breves castigationes jam consectae sunt, vel adfectα. Et si ad exteros mitti debeant, jamprcto tradi tempus sit. Locutus hac de resum cum Episcopio: ille recepit se acturum de eo cum uten ganio. Hactenus in scri-hendo perveneram, cum ecce adest Epist pius; narrat ut Hagam post horas aliquot sititutus: venisse ad me ut diatribam tuam restitueret. Iterum in priorem sermonem incidimus: pauloq; nunc sustus de satisfacti ne dissertabat. Hoc unum inter nos & S cinum in controversia relinqui putabat,num Christus patiendo solum apud homines aliquid egerit, an item apud Deum: posterius negare Socinum, scd mire de inisere scripturas totqucre, atque id solide a te demonstra .ri. Verum porro quaeri, quid illud sit quod
apud Deum egerit. Vulgarem esse opinio nem, poenas, quae nobis debebantur, pertulisse. Unde eo sit deventum, ut desperasse, M tartareos sensisse cruciatus putaretur:.quae sententia ut impia, recte refellitura ensi Anglo in sua Sabbathi estigiatione.
Verum ut non eousque cum vulgo procedamus, si tamen Christum pro nobis poenas subiisse dicamus, ne hoc ipsum quidem satis
convenire cum eo, quod peccata nobis remitterentur. Nec enim gratuitam esse r
missionem, si alius solvat. Dicere quidem te, hoc ipsum gratiae esse ingentis,quod peccata nostra imposuerit filio: sed tamen non satis hoc esse, vel saltem non videri satis, ut sit vera proprie dicta remissio. Quare nec videri satisfactionem esse istiusmodi, qualem vulgo opinentur: sed quemadmodum in vet. Test. sacrificio oblato peccata
remittebantur nemine poenas subcunt .a:
sic in Nov. Test. romitti peccata interveniente Sacrificio Christi : quae melior victima ita accepta fuerit Deo, ut propter eam peccatis cunctis ignoscat. Quocirca in eo proprie Socini errorem consistere,quod negarit Sacrificium Christi esse proprie propi.
tiatorium; quod multis Scripturae locis adversus cum rectd a te demonstretur: Seque aliis qui in Socini sentcntiam proniores videbantur, subinde idem dixisse & demonstrasse. Dicebat praeterea, duo tria esse, in quibus nesciret,an tuam sententiam sis probaturus Theologorum vulgo. Unum est
pag. Iv. ubi de materia inissactionis tractans, eam esse dicis, tum cruciatus moriem antecedentes, tum praecipue mortem ipsam.
Adscribere quidem ad oram,non solum corporales a te cruciatus intelligi, sed vel imprimis illas animae perpessiones, quas voce λυ- πεῖα, , & similibus significet scripturata. Vetum nihil dicere te, quo cognoscamus alios te animae dolores intelligere, quam dcorporis cruciatibus provenientes. Alterum est pag. I 6. ubi qualitates primitus errati ac
deinde resuscitati corporis inter se ab Ap stolo conserti vis; quorum illud habuerit cum naturali moriendi possibilitate,conjunctam ex divino beneficio vivendi quoquc possibilitatem, hoc vero vitam ita in se habiturum sit, ut nuta ei adsit moriendi m bilitas. Eamdem dicebat Socini esse sententiam, ut qui corpora nos etiam 1υιτ inieraspiritualia habituros putaret. Caeterum juniores omnes, atque suo judicio veteres item ad unum omnes moriendi possibilitatem concedere,solum actualem mortem n
gare. Tertium est pag. s i. ubi ais, post ris Davidis peccata este remissa, non tantum ob promissiones Davidi factas, vesiun etiam quia Davidis actiones Deo placuerant. Hoc quoque inistens visum iri putabat. Nihil tamen horum non probari sibi dicebat: imprimis tertium istoc. Nempe quaecumque istic dicis, ut ostendas selere etiam saepe
actionem gratam admitti velut in poenae compensationem, hoc ipsum pro ea sententia facere dicebat, qua Christus placasse Patrem creditur, non poenarum pro nobis per-Glutione, sed oblatione victimae summae ευωδ i M. Denique monstrabat manifestum animi minus priscntis σφαλμος, pag. Fq. ubi ais, dicere Socinum, nusquam uriptum esse Deum nobis, sed semper nos Deo conciliatos esse. Mox subjicis utriun non esse, quod dicat nusquam esse scriptum nos Deo esse reconciliatos. Assos deinde locum, h. III 6. ubi Apostolus ait, hominem' missis' 'ε πι Θεω. Atqui receperas, te probaturum Deum nobis reconciliatum: nunc te adversus Socinum probare ais, nos Deo reconciliatos neq; aliud evincunt verba Apostoli in quasi non hoc ipsum sit, quod
agnoscit socinus Alia quorum moneret, non erant. Tameliabitum parans, verbo indicabat, putare etiam alia a se adferri potuisse,
197쪽
nisi tantopere negotiis fuisset districtus, ut Lectioni tectis limi libri tui,non eam potuerit curam impendere, qtiam oportcbat. Hoc
vix eo fine ab illo dictum arbitrer,' ut ad te perscriberem. Tamen nihil te celandum putavi. Atque eo fidentius id addidi, quia scire te scio nihil vel a te, vel mortalium quoquam tam bene scribi posse, ut non alicubi si t, q uod melius dici pollitin Sic nempe cum humana infirmitate comparatum est. Sed hoc ab editione deterrere non dc t. Si enim nihil scribi debet, quod non undique perfectionis contigcrit metam, nihil pros Oid scribi debet. Et peccarunt omnes C
tholici Doctores, quorum tot aurea mont menta ad nos pervenerunt. Nosque Ha reticis in hac vita noxios errores spargentibus, sic studia scilicet nostra componcmuc, quasi post hanc vitam cum iis di putare cogitemus. Quocirca te, Amplillime vir, t go, ut neutiquam iccirco tua premere diutius velis, sed brevi nobis aut Corvino di, tribam hanc tuam remittas', quo lucem quamprimum adspicere possit. in Juniano negotio voto nostro Delegati D. D. Oidinum annuerunt. Maximas tibi meo, de
adfinis nomine gratias ago pro Commendatione apud Nobil. Barnevellitiin. Vale vir omnibus omnium elogiis major, praesidium
decusquc nostrum. Ix. Jan. CID IDC xvII.
quem annum vicissim tibi, coniugi, liberis, totique Grotiatrae familiae faustum de feli
cem exanimo Opto. Emendationes tuas
Augustinum tuum una mitto, & pro usu gratias ago. Tutu totin,
antea faccrem maximi, non pariam tammnunc ad admirationem viri accellit. Quod vero & mea ac frivola tam grata tibi sint, plurimum gaudeo. Eaque res stimulos mihi subdit, ut quod in caeteris meis scriptis facio, ncc facere cessabo, dum vivam idem agam in commentariis meis de Hilloti eis Graecis, Latinis: hoc est serio ut cogitem,duiis, quae indicta mihi, addendis,de si qua per
ram dicta, corrigendis, S quae belle dicta, firmandis magis. Domitius lyiso dicebaO, Thesauros esse scribendos, non Libros. I i-bros dedi, non Thesaurum, sed siquid in me ingenii, S eruditionis, quae scio quam sint exigua,sed tamen quantulacunque sint,op l ram dabo iugi cura, de meditatione, ut alit quando libri isti, non dico magnis viris, a l tamen moi similibus, hominibus non omnit no indoctis, thesaurus pene aliquis, in taliquidem argumento, cile videantur. In tiocomnino desinerem: nisi unum istoc stipe esset, ut filium meum tibi commendem . Longe aberit a parentibus. Sed spero,qucmadmodum mei Reverentissmus semper fuit, ita etiam operam daturum,ne mihi dolori stabsenti. Ad pietatem, modestiam, ita dustriam, quod coram facere soleo, literis eum adhortari non desinam. Atque ut, cum occasio crit, idem facias apud praesentem ., etiam atque etiam rogo. Ego tibi vicissin omnia amici hominis olficia promitto s 3ndeoque,
Samueli Wardo. CLarissime Vir, propemodium pudore
suffundor, quod tarde adeo respondeam. Sed tamen respondeo. Turpe enim putabam, si filio Ioanne studiorum causa ad
vos cunt bellam adeo scribendi occasionem Praetermitterem, praesertim luculento adeo a te dono remuneratus. Culus ego iam bonam partem legi, non fructu minori, quam voluptate. Quamobrem munere hoc multum me tibi obstrinxisti: nec tu modo, sed etiam Reverendit simus Episcopus Sarisburiensis, tam praeclari operis auctor; quem etsi
Richardo Stuario S.Theol. Doctori Cape ano Regio S. P.
Noli quaerem, Praestantissime Stuarie,
quam mihi jucundae fuerint literae Re verendissimi Domini mei, Episcopi Londinensis: ex qiii luce clarius perspexi,quantopere cicurae sim, ut per quem tantum mihi honoris obtigerit ab Serenissimo Rogo, de Illustrissmo Buckingliamiae Duce, ut, simulac locus vacarit, Cantuariensis futurus Canonicus sim, συν Θ - . Quo nomine ita gaudeo, ut prope mihi digito coelum videat contingere. Tanto me neficio obstri ctum tenet, tum Reverendissimus Dominus S 1 ineus,
198쪽
incias, tum Illustrissimus vicecomes Domcest rensis, quorum utcrque & magno Rehi,
de inclyto Duci fuit quasi florτιem Z .
Atque idem Reverendissimus Dominus, ut filium quamprimum ad vos mittam, auctor est: seque ei patris loco fore pollicetur. Ex quo ipso tuam ctiam benevolentiam non obscure inteli igo. Vidco cquidcin te esse, qualem hinc abiens promissisti. Dc me quoque ita habe, fore me cum, quem recepi, nec unquam futurum, ut fallam opinionem tuam. Et sane, si maxime vestem, liaca in- te vix alius esse erga praestantes &bene meritos possim, quam dinco. Qiippe cui jam
in naturam vere it consuetudo colendi de observandi tales, tanquam reliquias qua dam aurci gencris. Cum vero tanta internos animorum conjunctio sit, vix necesse habeam tibi commendare filium metinia.
Quippe mei officii esse scio non cessare, nisi re perfecta. Atquc etiam ubi jam honestus in Collegio Cantabrigiensi locus erit tributus, non semel fortas te consilio tuo egebit, sed de isto tum viderimus. Nunc, quod instat, agamus. Q so igitur mea causa etiam atque etiam filium commenda Reverendis simo Mecaenati, Domino Londinensi Episcopo. Non mclius me devincire tibi atque obstringere possis, quam in tam charo pignore. non addo,quia non
intelligo. Sed singula curae ac fidei tuae
committo. In qua ob excellentem humanitatem tuam tantum fiduciae pono, ut videat tibi injurius fore, si nimis cum anxie ac solicite commendem. Et tamen, quod sponte etiam te facturum scio,id peto,quam maximc possim, ut amare eum velis, Joan- item potissimum misi, Iratu Omnium maximum. Minoribus ob lubricum aetatis magis metui, praesertim tam longe rcmotis ab
oculis parcntum. Hic jam usu, ni fallor, modum norit vitae suae. Aliquid etiam est, quod hic vegeta magis ac firma cst valetudine, quam Franciscus, qui proximum ab eo locum tenet. Octennium jam est,quia in Academia versatur. Sed initio ut familiariter tecum loquar) cum imprimis venustati sermonis operam dari oporteret, industita Mus claudicabat. In quo ut aliqua ejus culpa erat, ita & aliqua temporum fuit, quibus apud nos factione omnia arderent: fortasse& aliqua erat culpa nostra, quia importunitate quorundam, ac Zelo praepostero vexatus, pene etiam Ussimis,non eam potui praestare liberum curam, quam vellen, Sed illi cum aetate postea etiam Judicium & studiorii mamor gliscebat: sic tamcn ut prat pue rerum momenta sectamur, itaque de sub Clarissimo Snellio, τω μαωocei 1 in Mathesi se
non negligenter exercebat. Magnopere etiam rapiebatur amore Scientiae Naturalis. Cui etiam Bolanicen,& praecipue Anatomi-ccn adiecit. Ulterius ctiam iis vacaturus,
nisi potius Iuris utriusque studium quam Medicinam sibi proposuisset. Et jam in Iure
Baccalaureus est creatus. Αe bona spes erat, posse intra menses non ita multos Licentiatus consequi honorem merito suo. Sed ubi cognovit de occasone familiae meae in Anglia oblatae, aliquem co filiorum mittendi, qui in Collegio Cantabrigiensi uberiolem capere possit ingenii sui cultum i serio de eo mecum egit, & quantopere S. Theologiae
amore teneretur, exposuit. Alecit etiam,
ne δί. postea claudicet eruditio sua , velle paullum studiorum cursum retro legere,
supplendo ea, quae in Philosephia sibi deesse
animadverteret, privatim etiam se bonas literas culturum, de quicquid viam sterncrct ad arces selidae eruditionis. Ingenio valet, nec minus judicio. Solum industriae opus crit, atque ut studia ex prudentum judicio componat. Quales etiam attendere solent, quo unumquemque ingenii geniique a dor trahat. Multi enim praeclaros nobis
viros dedissent, nisi ea potissimium studia sectati essent, ad quae minus idonei sereno. Tanti est nihil facere invita Minerva. Desumtibus quos honeste faciet filius, praestabo quicquid in me criti Quin malo paullo
maiores facere impensis, ut inter eruditio rcs honestioresque cibum capere, x versari possit, quam ut minori sumtu inter minores proficiat minus. Fore spero, ut in eo, de aetatis,&longi temporis, quo iii Academia egit, M. honoris quem adeptus, ratio etiam
aliqua habeatur. Quicquid filio dabiti iti id in me beneficium collatum putabo. Interim quanto celerius sumtuum ratio minui
coeperit, tanto magis mihi gratulabor. Quid mirum i qui in re sim non nisi mediocri,
fortasse etiam inna mediocritatem, praesertim si quis attendat, ut conjugem habeam plurimum valetudinariam, &quam numerosam in studiis prolem alam domi. Animus interim est prolixus , dummodo liberi
199쪽
non abutantur patris lenitate, pro sorte mea liberaliter omnia praebebα De ratione studiorum meorum nihil nunc addam. Volo enim inde mihi novum nascatur literarum argumentum,ubi filium in Angliam salvumvcnisse cognovero. Nam crebro deinceps literas meas videbis. Juvabit tecum coli qui, a quo me ita amari video. Nempe ex te colligo, ut quisque cit amore dignissimius,ita ad alios amandos csse maxime propensumis. Eo magis operam dabo, ut praeclaram quam de me opinionen concepisti, semper Conservem. Ad haec curabo, ut nos amicitia
mille sunctissimos, non aequales modo, sed etiam posteri intelligant. Vale Clatissime M Doctissime Ste parte, filiumque facies scio salutaribus monitis instruas, ne si vel apud Reverendissimum Episcopum, vel in Cantabrigiens Collegio, vel alibi, in ipso Angliae ingrcssia prae impetitia peccet; fiat, quod proverbio diei solet, Cantherius in
porta: caque res non illius modo honori deroget, sed etiam depreti et paremem. Ite
Francisco Iunio, F. F. Londinum.
Cum Cantabrigiam ante annos paucos
vocarer, si Taurosthenis columbam habuissem, omnino consuluissem, quid facto opus foret. Nunc ob loci intervallum, quia certis satis procurare literas non possem,coactus sum absque te omnia agere mei unius arbitrio. Venissem facilius,si Se uxori
valetudo melior fuisset, Se Anglicae lingua intelligens forcio, & ad mores exteros mihi visus essem habilis magis ac paratus. Scis enim in omni vita placuisse hactenus mores Batavos, planeque simplices, utpote homini Scholastico, & Musaei umbrae assueto convenientiores. Sed quia venire ipse non potui, filium nunc Cantabrigiam mitto, ut in Collegio aliquo, ex D. Episcopi Londinem. sis sententia, studiis operam navet, virtutiaque sua & eiuste Reverendissimi Domini,
estorumque amicorum favote, fortunam a
liquam sibi paret: vel si canitia aliqua scaeva
lias intercipiat, saltem postquam , quantum pro ccrit,non poenitebit, tum pietate, tum doctrina, ad suos redeat instructior. Atque cis fidentius mitto, quia tu, carissime Adfinis, in Anglia vivas, cuius sapientissimo consilio, vel praesenti auxilio, si ita res ferat, iuvari adolesccns possit. Scio enim te, tam omnia nostri causa vclle, quam parati noscamus ad praestandum tibi debita officia a istissimae conjunctionis nostrae. Quare etsi Reverendissimus Episcopus se patrem ei fore promiserit: etsi Doctor Ste artus,Ecclesiastes Regius, vir mei amantissimus, quo hie familiariter usias sum, dum menses ali quot eum legato Carletono in Batavia egit
magno me amore complectitur: etsi citam
aliquid fiduciae pono inDoctore Beale, Pembrochianae Aulae in Academia Cantabrigi-cnsi, praefecto, qui dc ipse nos nostraque ali cujus facere solet: tamcn despiam, si ast eis
ctum cujusquam cum tuo comparandumis
putem, qui arctis limo sanguinis vinculo liberis meis, per matrem sororem tuam, iunctus sis. Eum igitur tibi de optima nota
commendo; sic age cum co,'quasi natura pater fores. Eum de manu tibi in manum trado. Et coram&perliteras illum mone,
o uiga, juva. Nihil mihi gratius facere
possis, praesertim hac ingravescente aetate, qua interdum de colligendis sarcinulis, demigratione in patriam, aurem mihi mors vellit. Annum unum parentum erit sum
tibus alcndus. Exinde vel non multb post, secium Collegii fieri posse, sperat Reverendissimus Episcopus. Equidem grave non ducam, hoe quicquid cit sumtuum facere, dummodo filius nihil inutiliter prosundat,
sed memor sit esse me πολύπιr ιδ α, nec opimam parentibus haereditatem relictam,quin nec me nec uxorem,anxid unquam de congcrcndis opibus laborasse: imo mutationem
Reipublicae ante octennium aliquot milliae
mihi stetisse, & quid singula persequar, quae
tibi ignota non sunt 3 Et in hac tamen fortuna mea malo aliquanto majores facere impensas, ut inter doctiores Sc honoratiores vivat filius, quam ut cibum capiens inter ruiades adolescentes erudiatur minus. Audio mensam inCollegio non stare amplius quam ducentis. Et tamen, si aliter est, vel trecentos persolvam. Et ingenii de judicii silo abunde est. Vellem in utraque lingua progressus secisset majores. Magis id foret
200쪽
cx re cjus, &familiae honore. Et eapropter
non parum haesi, mim cum mitti oportereo. Vcrum miro Angliae amore rapiebatur. Et metus erat, ne matcr suorum, quam privigni studiosior videretur, si juniorum aliquis praelatus primogenito foret. Accessit,quod hicii su aliquo rerum pollet, atque ad unguem talus videtur in rebus, quae conVc titioncm spectant civilem. Et defectum in
φιλολογιιρ compensat pcritia rerum aliarum, praesertim earum, quae partes aliquas Matheseos spectant, etiam ταυτικην Item scientiam naturalcm, botaniacen, anatomicen, in qua parte sane progre
sus fecit egregios. Et propter ista, ad Medicinae studium idoneus maxime vidcbatur. Sed nescio, quae causans, vel Th logiae vel Juris utriusque studium praeopta bat. Et jam injure utroque Baccalaurei gradum est consecutus. Ac prostabrum judicium erat, intra semestre, vel circiter, modo parem industriam adhiberet, Licentiatus honorem consequi post e. Et factum esset, nisi oblata haec occasio foret visendi Angliam, linguam elus moresque addiscendi, tentandi ecqua &sibi istic spes seret emergendit: sin spe excideret, saltem cum ma)oti dc prudentia doctrina post aliquod tempus
redeundi ad suos. Videtur annum ultra
Philosophiae velle impendere, intra quem se Magisterii gradum consequi posse spcrata.
Nec obstabit rauo annorum quos numerant
Angli Ut qui octcnnium egerit in Academia nostra, & puto in exteris non omnia
ad vivum rcsecari. Post illa ad s. Theologiam appellat animum: scd sic, ut non negligat Juris notitiam, quantulamcunque sibi paravit, sed potius eam adaugeat, quantum licet. Seu ad sacras literas, seu adJuris stu
dium potissmum collimet de quo post
menses aliquot statuere melius poterit annum sacris operam dedisse non inutile erio. Quin turpe sit Claristianum,& tot annos in studiis vcrsatum, in hoc certamine animorum quod por orbem obtinet Christianum, non modiocriter intelligere Religionis controversias,sed in omnibus omnino abalieno pendere judicio, ut nervis alienis mobile lignum. Α filio ad alia venio. Rarae admodum mihi a te literae, atque utinam saltem raritatem earum longitudine compensares'.
Scis,quod olim Symmachus ebat, odisse se parsimoniam bonorum verborum ι dclari-
bendi brevitatem, fastidio, quam ossicio,
propiorem esse. Non tamen id in te locum habet: qui quam mei 5e meorum amans sis, abunde semper comprobasti.WQuarc illam
literarum Sc raritatem & brcvitatem occi pationibus tribuere malo: saltem cuivis rei
potius quam fastidio, vel assectus frigus cir-lo. Opus nostrum de Historicis Graecis an videris haut sat scio. Reperies in co S amicam tui mentionem, lib. Σ. cap. 2I. ubi scr-mo nobis de Celario Cyziceno quem a su-
Cero translatum tua habeo munificentia. At Commentarios de Historicis Latinis, quos aut C annum misi, quin acccperis non dubito. In ejus operis praefatione ad lectorcinsocerum defendo, quem ita depinxerat Thuanus, quasi desultorius ac vagus fuisset magis quovis S ilia. Atque hoc acerbum adeo judicium tulerat ille ob critica quaedam: ad quae socer lassus graviotibus studiis demittere se Blet, instar caballi in clivo, Cuissidor extricandus. Potuit itaque Iunius dicere, quod olim Arellius Fuscus,nemo me ex his censeat. Simul 'occurrendum fuit
ibidem calumniis quibusdam Josephi Soli geti, quas Epistolis nuper hic cum Heinsipraefationc editis inspersit. Asterisci qui
dem aliquot locis apparcnt indices rei alicujus p teritae. Sed ex antecedentibus de sequentibus non est obscurum,quid dicatus ariis praesertim, quibus non incognita proris est Historiacorum, qiue postremis aliquotannis inter Iuniuin& Gligerum interces runt. Aut qui Paulinas aliquot Epistolas
ex Arabico aJunio translatas, ac Tertullianum, Manilium S alia quaedam ab eo edita, non ignorant. Eo vero impudentior pr rumpit, utJunium ne Latine quidem scis lecalumnietur. Valde me recreavit, quod spem facis adventus tui in has terras, idque intra annum vel paulo amplius. Opto cinim tempus videre, quo te fruar. Saepe mihi conitaetrum tuum ante oculos pono. Sed non dubito, quin jam multum facies mutata sit ab ea,quae crat cum abires in Angliam. Tanto impensius videre auco: quanquam non tam ut dextras jungere, collumque amplecti, quam ut sermonem liceat de variis rebus sectare, multaque cx te dis re mihi penitus incognita. Habes Epistolam bene longam. Aliquanto parcior esse potui sem: de per telinicuisset: scio enim te verba mea non exigere ad libellam: Sed committere