장음표시 사용
171쪽
Caesari occidere incipit. VΙΙΙ kal. Iulias, longissimus dies
totius anni, et nox brevissima solstitium conficit.
A solstitio ad Fidiculae occasum, VI kalend. Iulias ta
sari Orion exoritur : Zona autem ejus Assyriis, IV non. Iulias : AEopto vero eadem die Procyon aestuosus matutino oritur, quod sidus apud Romanos non habet nomen, nisi Canicula, quam volumus intelligere minorem Canem, ut in astris pingitur ad aestum maxime pertinens, sicut paullo post docebimus. IV non. Iulias Chaldaeis corona occidit matutino. Atticae orion totus eadem die exoritur. Pridie
Idus Iulias, aegypto Orion desinit exoriri. XV kal. Augustas , Assyriis Chiron exoritur. Deinde post triduum sero ubique confusum inter omnes sidus, indicans quod Canis ortu vocatus, Sole partem primam Leonis ingresso quum fit solstitium, quod sidus accendit Solem et magnam aestus obtinent caussam. XVI hal. August. AEgypto Aquila occidit matutino , Etesiarumque Prodromi flatus incipiunt, quod Caesar X hal. Aug. sentire Italiam existimavit : Aquila ANticae matutino occidit. VII Idus Aug. Arcturus medius o eidit. III Idus Aug. Fidicula occasu suo autumnum inchoat, aut adnotat; sed vera ratio id fieri invenit pridie Idus Aug. Equus Oritur Vesperi, et Caesari. AEgypto Delphinus occidit. XI kal. Septembres Assyriis stella, quae Antevindemiator adpellatur, exoriri mane incipit, Vindemiae maturitatem promittens, cujus argumento erunt agni colore mutati, et Assyriis quinto kal. Septemb. Sagitta Occidit, Etesiaeque desinunt. Antevindemiator AEgypto nonis Septembribus Oritur. Atticae Arcturus matutino, et Sagitta occidit mane. V Idus Septemb. Caesari Capella oritur Vesperi: Arcturus Vero pridie idus Septembr. imbres vehementissimos Significat, terra marique. Ratio ejus haec traditur, si Delphino occidente imbres fuerint, non defuturi sunt per Arcturum. Rus signiortum servat hirundinum habitus. Namque deprehensae
intereunt. XVI kal. Octob. AEgypto Spica quam tenet Virgo, Disiti co by Corale
172쪽
oritur matutino , Etesiaeque desinunt. XI kal. Octobres commissi ra Piscium occidit, ipsumque siqui sidus V1Πkal. Octob. III kal. Octobr. Haedi oriuntur. Kal. Octobribus Capella matutino exoritur. VI nonas Octobr. Atticae Corona exoritur mane. V nonas Octob. Heniochus occidit matutino. V non. Octob. Caesari Corona exoriri incipit, et pridies non . occidunt Haedi vesperi. VIII Idus Octobr. Caesari sul gens in Corona stella exoritur et tertio Idus Vergiliae vesperi exoriuntur. XVIII kal. Novembr. Succidae vesperi oriuntur. Pridie kal. Novembr. Caesari Arcturus occidit, et Succiuae
exoriuntur cum Sole; quarto nonas Novemb. Arcturus --
cidit vesperi, et Idus Novembr. Atticae Vergiliae occasu suo hiemem inchoant. Quinto Idus Orionis gladius occidere incipit. Desinite III Idus Vergiliae occidunt, occasum matutinum Vergiliarum I estodes: natura hujus quoque nominis Hesiodis astrologiam tradidit seri. In aequinoctio autumni, confitetur quod Thales XXV dio ab aequinoctio, Anaximander XXXI, Euctemon XLVIII; nos autem, Sequentes observationem Caesaris, XLV dio aliaequinoctio dicimus fieri.
Ante omnia autem duo esse nomina Caelestis injuriae meminisse debemus. Unum quod tempestates vocamus, in
quibus grandines, procellis, C. Pleraque similia intelliguntur, quae quum plenilunio acciderint, Vi majore impelluntur. Haec ab horridis sideribus exeunt ut saepius diximus veluti Arcturo, Orione, Haedis. Alia sunt illa, quae silento caelo, serenis noctibus fiunt, nullo sentiente, nisi quum saeta sunt publica r et magnae sunt disserentiae a prioribus, aliis rubiginem , aliis uredinem , aliis caliginem impellentibus :omnibus vero sterilitatem. De his nunc dicemus, quae ante nos a nullo sunt prodita. Prius Caussas reddemus eorum , quae sunt praeter lunarem, et quae paucis caeli locis Constant. Namque Vergiliae primatum tenent ad fructus, quarum mortu aestas incipit, occasu hiems, semestri spatio intra se,
et messes vindemiasqNe, Pt omnium maturitatoria an Pluxnn
173쪽
tur. Est praeterea in caelo, qui Vocatur Lacteus circulus, etiam visu facilis : hujus defluvio velut ex ubere aliquo sata cuncta lactesCunt, duorum siderum observatione: Aquilae in septemtrionali parte, et in austrina Caniculae, Cuius mentionem suo loco secimus. Ipse circulus sertur per Sagittarium et Geminos, solis centrum infra aequinoctialem circimium secans, commissuras eorum obtinente, tunc Aquila, illinc Canicula. Ideo essectus utriusque ad omnes frugi seras pertinet terras, quoniam in his tantum locis solis terraeque centra Congruunt. Igitur horum siderum diebus, si purus atque mitis aer genitalem illum laCteumque succum transmiserit in terras, laeta adolescunt sata; si luna, qua dictu inest ratione, roscidum selgus adsperserit, admixta amaritudo, ut in lacte puerperium, necat. Modus in terris hujus injuriae, quam serit in quacumque convexitate comitatus utriusque caussae, et ideo non pariter in toto orbe sentitur, ut ne
dies. Aquilam diximus in Italia exoriri XIII kal. Ianuarias :nec patitur ratio naturae quidquam in satis ante eum diem spei esse certae. Si vero interlunium incidat, omnes hibernos fructus laedi necesse est. Rudis fuit priscorum vita, atque sine literis, non minus tamen ingeniosam fuisse in illis observationem adparebit, quam nunc eSse rationem. Tria namque tempora fructibus metuebant, propter quod
instituerunt serias, diesque festos : I ubigalia , Floralia, Vibnalia. Bubigalia Numa constituit anno regni sui XI, quae
nunc aguntur, ad VII kal. Mai. quoniam tunc sere segetes rubigo occupat. Hoc tempus Varro determinat, Sole Tauri partem decimam obtinente, sicut tunc serebat ratio : sodvera caussa est, quod post dies XIX ab AEquinoctio verno, per id quatriduum varia gentium observatione in quarto kal. Maii Canis occidit, sidus et per se Vehemens, et Cui praeoccidere Caniculam necesse sit. Iidem itaque Floralia quarto kal. ejusdem instituerunt, urbis anno DXVI ex oraculis Sibyllae, ut omnia bene deflorescerent. Hunc diem Varro determinat, Sole Tauri partem quartam decimam Olta
174쪽
tinente. Ergo si in hoc quatriduum inciderit planilunium, fruges et Omnia quae florebunt laedi necesse erit. Vinalia priora quae ante hos dies sunt, IX kal. Mart. degustandis vinis instituta, nihil ad fructus adtinent, nec quae adhuc diximus, ad vites oleasque, quoniam earum conceptus exortu Vergiliarum incipit, ad sextum Idus Maii, ut docuimus. Aliud hoc quatriduum est, quod neque rore sordere Velint; exhorrent enim frigidum sidus Arcturi postridie occidens, et multominus plenilunium incidere. Quarto nonas Iunias iterum Aquila exoritur vesperi, decretorio die forentibus oleis vitibusque, si plenilunium incidat in eum, equidem et solstitium octavo kal. Iunias in simili casu dixerim et Canis ortum post dies a solstitio XX ΙΙΙ, sed interiunio accidente, quoniam vapore constat Culpa, acinique praecoquuntur in callum. Rursus plenilunium nocet ad quartum nonaS Julias, quum aEgypto Canicula exoritur, vel certe X v I kal. Aug. quum Italiae item quarto kal. Aug. quum Aquila occiditusque in X kal. ejusdem. Extra has caussas sunt Vinalia altera, quae aguntur XIII kal. Septembr. et Varro, a Fidicula incipiente occidere mane, determinat: quod vult initium autumni esse et hunc diem festum tempestatibus leniendis esse institutum. Nunc ridiculam occidere sexto Idus Aug. ob-
Servatur. Intra haeC constat Caelestis sterilitas; neque negaverim posse eam permutari arbitrio legentium locorum et aestimantium naturas, sed a nobis rationem esse demonstratam satis est; reliqua observatione cujusque constabunt.
Alterutrum quidem fore in caussa, hoc est, Plenilunium, aut interlunium, non erit dubium, et in hoc mirabilem admirari benignitatem Naturae succurritiam; primum hanc iniuriam omnibus annis accidere non posse, propter Statos siderum cursus, nec nisi paucis noctibus anni : idque quando sit futurum facile nosci, ac ne per omnes mens timeretur, earum quoque lege divisum aestate interrunia, Praeter quam biduo secura esse hieme plenilunia, nec nisi aestivis brevissimisque noctibus metui, non diebus item
175쪽
i66 VETERIS SCHOLIASTE COMMENTARIA.
valere. Praeterea tam facile intelligi, ut formica minimum animal interlunio quiescat, plenilunio et etiam noctibus operetur. Avem Param oriente Sirio ipso die non adparere, donec occidat, e diverso Virionem prodire ipso solstitii die.
Neutrum vero Lunae statum noxium esse, ne noetibus
quidem nisi serenis, et omni aura quiescente; quoniam neque in nube, neque in flatu cadunt rores; sic quoque non sine remedio. Sarmenta aut Palearum acervos, et evulsas herbas, fruticesque per vineas camposque quum timebis . incendito, fumus medebitur; hic e paleis et contra nebulas auxiliatur, ubi nebulae nocent. Quidam tres cancros vivos cremari jubent in arbustis, ut carbunculi non noceant. Alii situri carnem leviter uri a vento, ut per totam vineam sumus dispergatur. Varro auctor est, quod si Fidiculae oe- casu , quod est initium autumni, una pica consecretur inter Vites , minus nocere tempestates. Archibius ad Antiochum Syriae regem scripsit, si fictili novo obserata obruatur rubeta rana in media segete, non esse noxias tempestates. Vertices extremos circa quos caeli spluera volvitur, Polos nuncupavere, e quibus unus est septemtrionalis, quiboreus adpellatur, qui numquam occidit. Alter australis, qui terrae objectus a nobis numquam videtur. Et austro-
notus dicitur, quam quidam dicunt esse Tethyn Oceani uxorem, nutricem Iunonis, quae fingitur in Oceano prohi- heri Occidere. Haec habet stellas, in capite septem non laras, in utraque aure duas, in armo unam, in pectore claram unam , in pede priori unam , in femore posteriori duas, in pede extremo posteriori duas, in catula tres. Sunt
176쪽
178쪽
ULu1L1nM ut ederemus, jamdudum monebat Wernsdorfit consilium, quod huj. editi t. IV, p. a, in praelatione aperit,
ipsiusque nostri operis poscebat utilitas. In hoc autem casti. gando Scaligerum praecipue ducem elegimus, quamvis sub oculis Benueium et Fayum, et omnium recentissimum, Al. G. Pingraui u , habuerimus, Regiae Scientiarum Academiae socium, qui anno I 786 Manilii textum cum versione Gallica et notis edidit Parisiis, in-8. Hic autem sere semper Bentleium sequutus videtur, cujus non immerito multi audaciam in refingendo Manilii textu carpserunt, teste ipso WerrisOrfio nostro, huj. op. tom. II, Pag. 4 praefat. Nos vero, quia sic poemati sua integritas vix manere videbatur, Iectionem codicis Gemblacensis, auctoritate Scaligeri innixi, non ita tamen ut servili imitatione uteremur, Plerumque amplexi sumus. Lectionis varietates innumeras, ut in poeta omnium scriptorum , quotquot sunt, CorruptisSimo, Saepe
supersedimus notare; quae versuum adeo numerum exsu
perant, ut fere verborum exsequent. Barius quidem, sed non semel a Scaligero recessimus, quoties vel ipse quaedam ex mera conjectura immutavit, vel occurrerunt versus de Pravati, aut lectiones ineptae, e quibus nullus idoneus sensus posset elici. Emendationes Benueii nonnullas vetustiorum manuscriptorum fide adjutas, e quibus major elegantia aut lucidior ordo accedebat, multoties recepimus. Alias autem ex arbitrio quidem enatas, vel conjectaneas, literae sorte unius mutatione sormatas, tunc modo contexto intulimus, quum iis manifeste vis sermonis et perspicuitas augebatur;
179쪽
sin minus, eas in notis tantum indicavimus. Versus quidem integros, quos Benueius, et ejus exemplo Fayus et ipse Pingraeus e texto exCluserunt, servare maluimus; sed eos omnes, quia prorsus spurii et obscuri videbantur, ne ullam lectori crearent moram, typis, ut vulgo vocantur, Italicis imprimendos curavimus. Nune vero totius operis synopsin dare praetermittimus, quia cuique libro peculiare argumentum praefigetur. Restat, ut indicem editionum et manuscript. Manilii, quorum ad nos notitia pervenit, perscribamus; et quibus scribendi compendiis designentur, osten
B. - Richardus Benti eius. Londini, typis Henrici Wood- sali, i 739, in-4. Bonon. - Mitio primaria Bononiensis, I 484, inin. Bull. - Ismaelis Bullialdi notae in lib. II Manilii, ad calcem Scaligeranae editionis. Argentor. I 655. Buri. -Edmundus Burton. M. Manilii Astronomicon, etc. Londini I 83, in-8. Sed ille tantum priorem Scaligeri editionem vicit; posteriores eum latuerunt. n. - Antiquarum iacit. Commentarii tres, Carrione auctore. An twerp. i576, inin. Hic liber LX capita continet, e quibus XII in emendando et illustrando Manilio impen
F. - Michael Fayus, editio ad usum Delphini, Parisiis, apud Frederi cum Leo M, I 6 9, in Haec satis fideliter ultimae Scaligeranae lectiones sequitur, alias tamen e Iunio, et Bibliothecae Regias Parisiensis manuscripto codice hausit, aut ex veteribus editionibus consarcinavit. Bonae lectiones, quae sibi ipsi debuit, ut ait Pingraeus, admodum paucae
fiunt. Commentarium ejus inconcinnum et obscurum Plane omisimus.
180쪽
simus, qui decimo saeculo scriptus habetur. Hoc usus est Scaliger. Huet. vel H. Pet. Dan. I uetit Animadversiones in Manilium et Scaligeri notas, ad calcem editionis Fayanae. Iun. - Lectiones variae F. Iunii Biturigis, et notas in Manilium, Heideth. apud Commelinum, I 59o, in-8. Primam Maligeri Omnino repetiit. Varias tantum lectiones perpaucas non felicibus conjecturis suis arreptas addidit. L. - IIS codex Lipsiensis, sorte undecimo saeculo scri-Ptus , quem Benileius his, ann. I 693 et I7ta, cum ultima Scaligerana contulit. Molin. - Εditio Lugdunensis, curante Molinio Mattisco nensi, i 556. Pal. - MS codex Palatinus, satis quidem recens, CuiuS varias lectiones collegit Iunius. Par. - MS eodex regius Parisinus, quo usus est FaJuS. Pruckn. - Editio Basileensis , curante Pruchnero, IS 33 et I 55 I. Reg. - Mitio Nurembergensis Begi montani, sine impressionis anno.
Rom. - Εditio Romana Boni contrii, de qua vid. infra Prolog. ad Manilium. Sc. caliger in Manilium, edente Borulero. Argent. I 655. Stoeb. - Editio Manilii, Argentorati, apud Am. Κceni g. 1767, cura et studio M. Eliae Stoeber. In hanc vehementissime declamat Pingr. Introd. p. 33. Caeterum multi eruditi Obiter in suis operibus Manilio curas dederunt, e qui hiis praecipue adpellaridi Casp. Bar-