장음표시 사용
211쪽
Tum belli pacisque artes Commentu veluStaS. Semper enim ex aliis alia proseminat usus. Ne vulgata canam : linguas didicere volucruin, Consultare fibras, et rumpere VocibuS angueS, Sollicitare umbras, imumque Acheronta movere, In noctemque dies, in lucem vertere noctes: Omnia conando docilis solertia vicit: s, Nec prius imposuit rebus finemque Inodumque, Quam caelum adscendit ratio. cepitque profundam Naturam rerum caussis, viditquo quod usquam est: Nubila cur tanto quaterentur pulsa fragore, Hiberna aestiva nix grandine mollior esset, ion Arderent terrae, solidusque tremisceret orbis; Cur imbres ruerent, ventoS quae Causin moveret, Pervidit, solvitque animis miracula rerum :Eripuitque Iovi fulmen, viresque tonandi, Et sonitum ventis concessit, nuhibus ignem. o Quae postquam in proprias deduxit singula cauSSas, Vicinam ex alto mundi cognoscere molem Intendit, totumque animo comprendere Caelum: Adtribuitque suas formas. Sua nomina Signis,so. Semper enim ea aliis alia. sie Gemhlae. et Bonine. habebat alia. Mai. alias, nempe artes; sed ahaser vandum : non solum artes, sed res quascumque. Producit sitialem alia. Oh eaesuram et sequens proseminat. 9 . No mcii atri. Sie Gemb. Male M. et vulg. me. tinguas dia Me
-uerum. F. ωOinertim pra discere linguas.
96. Modiamque. Sie Mai. alii vet.
rum. Lucretius . I, 347 : is Et finem statuit eu pedinis, atque timoris .. o4. Eripiatque Iosi fiamen, visas que Ionandi. Sie Omnes . sed Mat.
nomen viresque tonantis. Exsolvit animos superatitione, et caussas,
quae Deorum m3 thologiis adseribebantur, ab ultima natura repetivit :quod ab Epicuro suci saetum Luiseretius gloriatur. Recentiores lian -- , et sic B. Pingr.
xo9. Aderotiis e suas formias. Pro. Prio sensu : nam stirmae dieii tur iris, quae certo rardine constant. Contra ἀμρ vietei ἄστ ρε c. quae nullam constellationem esseiunt.
212쪽
Quasquc vices agerent certa sub Sorte notavit: omniaque ad n uinen mundi iaciemque moveri, Sideribus vario mutantibus ordine sata. Hoc mihi surgit opus non ullis ante sacratum Carminibus: faveat magno Foet uva labori, Annosa et molli contingui vita Senecta, Ut possim rerum tantas emergere moles, Magnaque cum parvis simili percurrere cura. Ac quoniam caelo descendit carmen ab alto, Et venit in terras fatorum conditus ordo, ipsa milii priinum Naturae sorma cane ada CSt, tau Ponendusque sua totus sub imagine mundas :Quem sive ex nullis repetentem semina rebus
Natali quoque egere placet, Semperque sulSSe, Et fore, principio pariter latoque carentem :Seu permixta Chaos rerum primordia quondam Discrevit partu, mundumque enixa nitentem
I Io. Cerra sis sorse notriose. SI Gemblae. quod retinemus. Ita semis per loquitur; non lege. II 6. Tantias emerxere moles. Ap xαiκωe moles pro fluetibus. Attius :ω tantas moles suctuum is . IIo. Ipsia mihi primm Namrre.
Adgreditur ad deseri hendam sphaeram Mundi, quae praeit Apoteles matteae , ut antea diximus. III. Quem stoe ea ntitiis. Sententia Aristotelis, quem nunc designat. IA, ut probet Mundum increatum, iliter alia a similitudine Orhis cireularis , ita eoncludit in Aeetanda fgura :Quod eireulariter movetur . nullum eontrarium habet. Quod Da-Mitur, et denascitur, eontrarium habet. Quod igitur circulariter movet Ir. Dequθ ticiscitur . neque de- nascitur. Vido primum de caelo. II i rustic carensem. Fiatram more suo mortem ipsam vocat Manilius ; et subinde erinjungit haec ut contraria, natalem et satum, ut Aristoteles ait. Datum et exitii m. Reliis quos Philosophos, qui negant mundo principium esse, vide apud Censorinum. - Seti permixta Chaos.
Sive Mundus principio caret; ut vult Arist toles : sive principium habet , ut AEgyptii. Iraculapius AEgyptius vetustissimus seripi r, in sua a Myriogenesi dixit, in posterioribus partibus, Librae composit; nemΜundi faciam, eumque suisse natalem Mundi. Firmicus de Libra: .. Caetera
enim ad XXX numeros collocantur. In istis enim posterioribus partibus terra dicitur esse composita , iit harbarica ratici confirmat in. Bar.
harica ratio est AEgyptiaea, ut alibi stetissimus. Libram intelligit Atio. Hi iaci parapegma is Dionysii, aut
213쪽
Fugit in infernas caligo pulsa tenebras :' Sive individuis, in idein reditura soluta, ' Principiis natura manet, post saecula mille: ' Et paene ex nihilo sumptum est, nihilumque suturum,' Caecaque materies caelum persecit et orbem :Sive ignis fabricavit opus, flammaeque micanteS, uuae mundi secere oculos, liabitantque per omne Corpus et in caelo vibrantia fulmina fingunt: Seu liquor lioc peperit, sine quo riget arida rerum in Materies, ipsumque Vorat, quo Solvitur, ignem :Aut neque terra patrem novit, nec flamma, neC aer. Aut humor, faciuntque Deum per quatuor artus, Et mundi struxere globum, prohibentque requiri
Ultra se quidquam e quum Per Se cuncta Creentur, t 4.,
Hipparchi, XXVII Septembris Iuliani. Ergo stiis eius XXVI Oetobris
Iuliani. tibi sane mundus creatus.
mp. eap. do conclitu rertim. α8. Siae indisi A. Leth dic. Eamdem caecam materiem quum vocat, usus est verbo Epicurei dogmatis. Hos quatuor versus omittit Pingr. quamquam in omnibus scri. piis et editis Iegantur. x3o. Et pone ex nihilo sumptum , id est. ecepit. Paene nihilum vocat' ατομοv, qua Epicurus nihil exi. guius in rerum natura osse dicebat:
quod valde exagitat Cieero de Finibus.13α . Sise ignis fa/ri Mil. Dogma ueraeliti. Addit Pingr. quosdam nostrae aetatis Physieos hane opinio
nem refovisse. 133. Habstrantque per omne corpus.
Ita stio huj. lih. 85r: ω Sunt autem cunctis permixti partibus ignes, Qui grauidas habitant labricantes
135. Soti liquor hoe peperis. Thais lotia Milesii sententia.
micus scribit, libro tertio de igne
et aqua. alterum per alterum deis strui . et ex eo interitu primi status integrali Dem Requi. Liquor igitur vorat ignem, et ignis liquorem : alter alteri Postis est. Censorinus refert, Aristotelem seripsisse maximi anni hiemem esse inundationem , aestatem vero inflammati,nem , et alterum ah altero alternis destrui. - Benti. vult ipstimqtieereiat, sed ex mera conjectura ἔeleganter tamen. ob praeeedens peperie. Sed mirum est ignem aqua
trem, labricatorem: eontra Platonis Timaeum, in quo Deus opifex mundi adstruitur.
38. Faciuntque Deum per quatuoriaritis. Deum, o πα, , Cuius artus hoc est, membra, quatuor elementa,
214쪽
Frigida nec calidis desint. aut hianaida siccis Spiritus aut solidis; sitque lipeo discordia concors, Quae nexus habiles et opus generabile fingit, Atque omnis partus olementa capacia reddit: Semper erit genus in pugna; dubii unque manebit, rasQuod latet, et tantum supra est hominemque Deumque. Sed facies, quacumque tamen sub Origine. rerum Convenit, et certo digestum est ordine corpus. Ignis in aethereas volucer se sustulit auras, Summaque complexus stellantis culmina caeli , , Flammarum vallo naturae moenia fecit. Proximus in tenues descendit spiritus auras, Aeraque extendit medium per inania mundi. Ignem flatus alit vicinis subditus astris. Tertia sors undas stravit, fluctuSque natant S iss Equora perfudit toto nascentia ponto,
secundum veteres meologos, qui illa universi partes dicunt, ideoque
I 43. Quin neatis habitis, et vias
generabile Ingit. Neque de hac le-etione dubitaverit, nisi qui superiora non intelliget. Nexus vocat elementorum conjunctiones; estque idem . quod non dudum dixerat r is Frigida nee calidis desint,
aut humida siceis in. 44. Altie omnis parius elementaevaeia reddis. Male olim rapaeia redurunt. Nain de eadem concordia
discordi, quae nexus habiles reddit, aermo est, et ideo quae reddItelementa omnis partus rapa Cia, aut capacia. 146. Quod Ialet, et tantum svria est hominemqtie Dotimque. Nunquam,
inquit. ejus rei origo patebit, ui
Pote . qme.lateat, atque adeo supra
ipsum Deu ni it, nedum hominis captum Impia illa sententia illorum Graecorum et Latinorum. Ne Deo quidem possibile esse, quod Plinitia dixit rem Deo improbiam , lib. II, de
Hipparcho. Rectissima emendatio. Nam et: sv rest ineptissimum erat. a 4 . Sed faeies , quacumqua, etc.
Quaecumque , inquit , est origo mundi, sive principium habet, sive Doti nam id in dubio est), noti dubitatur de forma eius.
I 49. Aurias. B. habet ortis.152. Deseendis. B. mutat tu se s- sit.
54. Ignem strittis villa. B. vult Ignem tit Iliatus alat. 56. IEDoria per die. Trajeetio Maniliana, Flaetus natiantes AEqtiora per dis, id est, fluctus natantes su-dit per aequora. Sie supra : . Inque Deum Dotis Ipse tulit . . Deus Deum i titulit. Sed B. emendat AEqtioraque oggudis, quia in nostra , quae Hue ii
215쪽
Ut liquor exhalet tenues atque evomat auras, Aeraque ex ipso ducentem semina pascat. Ultima subsedit glomerato pondere tellus Convenitque vagis limus permixtus arenis isti Paullatim ad summum tenui fugiente liquore. Quoque magis puras humor secessit in undas, Et siccata magis strinxerunt sequora terras, Alacuitque cavis fluidum convallibus aequor; Emersere stetis montes, orbisque per undas , MExsiliit, vasto clausus tamen undique ponto.' Imaque de cunctis mediam tensi undique sedem. Idcircoque manet stabilis, quia totus ab illo Tantumdem refugit mundus; fecitque cadendo Undique ne caderet: medium totius et imum PSt. idio Ictaque contractis consistunt corpora Plagis,
Et concurrendo prohibent in longius ire. Quod nisi librato penderet pondere tellus,
Non ageret cursum, mundi subeuntihus astris, Phoebus ad occasum et numquam remearet ad ortuIn: ios Lunare submersos regeret Per inania currus:
est, lecti ne videtur deesse conia junctio, et Benileici praeiverat Bariti Pingr. Idem distinguit post na
is . Mediam tenet uninque sedem. Hunc versum spurium dieit B. Misenim Orhi non convenit. 6q. Mei que eadendo Undistio ne eaderat. Idem infra. v. 18r: . Qua eadat, et subeat caelum , rursusque resurgat is. Parmenidem vide. FD. III. tiliaque contractis. Partes
terra, in medium seruntur e pondus enim habetit. donee ad medium pervenerint. Nam quod pondua ha het , et secutidum Pondus movetur, id oti tisque movetur. quoad pervP-niat ad medium, Atquidem nihil impediverit. Quum igitur omnes partes in medium vergant, et minor s a majoribus trudantur, aedensentur, propterea quod major x semper urgeant vi sua, quia sellicet pollent minoribus : eo laeto tandein globi forma prodit: velutiquum e cera pila st, semper id , quod inaequaliter exstat, ac Pro uin rat, in medium truditur sngendo. 173. QuoA nisi h nro. Contra Xenophanem. Pendere enim teriaram negabat, quam potius deorsum in iusinitum iacere contendebat.
216쪽
eo matutinis fulgeret Lucifer horis, Hesperos emenso dederat qui tu inen Olympo. Nunc quia non imo tellus dejecta prosundo,
Sed medio suspensa manet, sunt perVin Cuncta; Qua cadat, et subeat Caesum, rursuSqUE PESurgat. Nam neque fortuitos ortus surgentibus astris Nec totiens possum nascentem Credere mundum
Solisve assiduos partus, et sata diurna: Quum facies eadem signis per saecula constet; ue Idem Phoebus eat caeli do partibus iisdem;
Lunaque per totidem luces mutetur, et orbes: Et natura vias servet, quas secerat ipsa, Nec tirocinio peccet; circumque seratur aeterna cum luce dies, qui tempora monstrat , -- Nunc his, nunc illis Oadem regionibus orbis :Semper et ulterior vadentibus ortus ad ortum occasumque obitus caelum Cum Sole perennθt.
ex inferioribuq partihus supra hori-EOntem proflueuntur. Unde adstruit
argumentum de rotunditate terme. Quom dci enim submersos Currus in lucem promeret, si terra non es et rotunda pr . Sed medio suspensa manet,
sunt pereia etincta. Conelusio. Quia tellus in medio sita est, secunAum ea, quae demonstrata sunt e ergo mnia pervia sunt. super subterque terram omnia patent : versiculus sequens alio pertinet. 84. Solisis adsiduos partus. Puerili, et ridienia Heracliti sententia. Die at solem ac eaetera astra ignem esse : quum in Oriento sint,aecendi, propter eius partis ealorem : in oceasu exstingui. propter
frigiditatem, quae in Occiduis partibus est. - ει fata His a. Assiduos partus, et sata diurna solis intollipii quotidianam Solis formationem et intortium , quod vatieinabatur H
raclitus. Iamdudum motitii iratis Tu s
tatum verti a Manilio 185. Qtium faeies endem signis per
sineti a constet. Post hune versum
utinuandus est ille , qui quintus ante hunc legebatur. Itaque versus, ita ut dedimus, continuandi: plana euisentia. Non, inquit, possum cro dero Solem aut Mundum quotidie
renasci, quum videam easdem vice eaeli et astrorum : caelum eadem parte semper surgere, Pt Occidere, Lunam ot Solem eosdem circuitus
is . Nune his, nune illis. Quum . inquit, eadem temptara sint semper iisdem regionibus Orbis, et ulterius vadentibus ortus ad ortum, et conistra obitus ad obitum etinti nuptiare uni ipso Caelo et Sole.
217쪽
Nec vero tibi natura admiranda videri Pendentis terrae debet, quum pondeat ipse i ,s Mundus, et tu nullo ponat vestigia fundo :Quod patet ea ipso motu, curatique volantis; Quum suspensus eat Phoebus, cursumque resectat Huc illuc, agiles et servet in aethere metas; Quum Luna et stellae volitent per inania mundi. ioo Terra quoque aerias leges imitata pependit. Est igitur tellus mediam sortita cavernam Aeris, e toto pariter sublata prosundo,
Nec patulas distenta plagas, sed condita in orbem
Undique surgentem pariter, pariterque cadentem. aos Haec est Naturae facies: sic mundus et ipse In convexa volans teretes iacit esse figuras
Stellarum; Solisque orbem, Lunaeque rotundum Adspicimus, tumido quaerenti S corpore lumen, Quod globus obliquos totus non accipit ignes. Haec aeterna manet Divisque simillima sorma,
Cui neque principium est usquam, nec sinis; in ipso
I94. Nee vero tibi natura a tiaranda. Duo proposuit, situm terra et ejus sormam. De situ jam absolvit a sequitur sorma , quam rotundam coneludit. ao4. Nee piamus distenta plagas. Non in immensam planitiem extenditur. Haec erat Anaximandri opi
nio. Io9. Tumido. i. e. convexo
diro. Quod globus obliquos. Quia quo propior Soli, eo obliquitis il
lustratur. 2II. Haec interna manet DioAqti
simialimis forma. Aristoteles mundo univers mam rotundam adtri-huit a necessitate, ne se ilicet va-etium extra relinquat: quod tamenati se eum dixerat Empedocles. Astronomi ex sideribus rotundam sormam colligunt. Platonici vero ita eolligunt: Quod tenuissimum, . simplieissimum et maxime simiis larium partium sit aeti aere simi larium autem similes superficies
Rusmodi vero sunt soli eireuli inter platias fguras, globi inter solidas, ete. 232. In ipso, i. e. in se ipso, ut lib. ', 655: . populum suspendit ab ipso . , a se ipso; et vitiatus volat undique in ipsum is , in se ipsum :
res codices et B. dant f is in ipsa, eil. forma. ED.
218쪽
Sed similis toto remanet. perque omnia par est.' Sic stellis glomerata manet mundoque figura. Idcirco terris non omnibus Omnia Signa 1,5 nspicimus : nusquam invenies fulgere Canopum, Donec Niliacas per pontum veneris oras.
Sed quaerent Helicen, quibus ille supervenit ignis,
Quod laterum tractus Obstant, medioque tumore Eripiunt terrae caelum, vis que coercent.
Τe testem dat, Luna, sui glomeraminis orbis, Quae quum merea nigris per noctem deficis umbris,. Non omnes pariter confundi S Sidere gentes,
II 3. mera remanet. B. sed similiseoto oese fili; quod tollit repetiti
dii 4. Me steliis glomeratia manet. Sie eorrigit Scal. olim: manent intinis mquas urant. Quis tam alienus a sensu literarum, ut vulgatam lecti nem tueri velit, neque ad eongruentiam sermonis , neque ad
mentem auctoris 3 - Beni L et eum illo Pitio. hune versum proscri-hunt i hie enim de telluris, non do stellarum et mundi rotunditate agitur, quam supra adserit v. dior; sed eodices omnes habent. ED. α 6. msqtiam inoenies fiat ora Gnosiam. Canopus est fulgicla stella in malo austrino navis Argus. Ita Omnes Veteres, praeter Hyginum , qui ultimum maris Canopiam vo catum seribit. Et idem seriuit Capella ab Hygino mutuatus. Alio nomine ab adulatoribus aulae AEgv-ptiacia hetae stella dicta fuit Ptolo meteus. Canopus igitur non videturtii,i Rhodo in Austrum pergentibus.
Canopu in Gadibtis et Cnidi videri, quia in eadem inclinatione sunt, testis Strabo. Et quidem Cnidii diu
ostendehant turrem, seu Speculam,
ex qua Eudoxus eorum popularis
Canopum spreulari solehat. Ab eo
eam turrim magna veneratione Oh- servabaut, et Eudoxi speculam voeabant. α 8. Sed quin e tiesse n. Falsum. Iodio Alexandriae Canopos exstat supra homontem Plane conspicuus.
item tota Ursa major, sive Heliee eum principio Virginis. Itaque M. ii, quinto gradu Piscium subtus
horiaontem Alexandrinum demerisso, tota Helico, et Canopus e regione , in ortivo finitore vespere conis spicui sunt. Hoe tantiam dehohat dieero Manilitis, CanopuIn in Egypto adparere, qui in Graecia nutat quam videtur : et argumentum tritissimum est Saeulci Manilii SoloeIeeiter in XXIII parte Aquarii oe-eidente, ambo Helices et Canopus
summa nocte toti supra finitorem exstabant. III. Te testem dat, Gna, stii. Et hoc unum ex vialgatissimis argumentis etωu εττυθευ doliquia Lunaria ab iis prius videri, qui propius
a Sole orionte absunt. Unde terrae rotunda forma colligitur, cujus curvationes ossiciunt, ne eclipsim videant eodem tempore, qui remolio
219쪽
Sed prius Eoae quaerunt tua lumina gentes. Post, medio subjecta polo quaecumque coluntur; Ultima ad Hesperios insectis volveris alis :seraque in extremis quatiuntur gentibus aera. Quod si plana seret tellus, simul icta per Omnes Deficeret pariter toti miserabilis orbi. Sed quia per teretem deducta est terra tumorem, x3. His modo, post illis adparet Delia terris, Exoriens simul atque cadens; quia sertur in orbem
ventris, et acclivis pariter declivia jungit,
Atque alios superat gyros, aliosque relinquit.' Ex quo colligitur terrarum forma rotunda. xM
αα4. B. dat terrae Pro gentes, quod a superiore versu haesisse putat. ED. αα 5 et αα6. I Os versus spurios et inepto, dicit Benileius. Stibisero enim Oportebat, ut supra Eore ter roe. Deinde, ne Latine quidem UI Lma pro deniqtie, postremo dicitur. sed praeeipue Inon trosum votieris istis. de Luna. Quae si alas habet, Non volvitur, sed volat. ED. 2α7. Serraque in extremis. Lunae delinquenti erepitu aereorum vas
rum succurri acilitum si plurihus probare velim, et lectorum iudieiis dissilam, et meo otio abutar. Pleni sunt libri veteriam historicorum et poetarum. Plinius t . Deliquio S iis ot Lunae veneficia arguente mor talitate ; et ob id erepitu disson auxiliante Tureae et Muhammeia dant onmes idem faciunt hodie. Sed miratus sum Boriincontrium hoe laetum uidisse in multicipio suci Ninialonsi. - vitisetur gentibus rem. Quia gentes supra recurrit . B. reponit is quatiuntur stiibu,
α α 8. Statim ista per omnes. It a. vel quia amisit lucem , unde et Araiahthua et Iudaeis eclipsis dieitur: vel qnia di hatur vaptitare venefi- eis mulieribus. Martialis r in Quum secta magico Luna vapulat Bh ho is. Nam et Martiali secta est, quod hie leta. Satio pereussam Lia nam dicit Lueanus , quum descit:. T rrarum subita Percussa expalluit umbra m. αα9. Defeeret. Exemplum. Des
eius Lunae, qui aeeidit pugna ad Gaugamela, visus hora secundan iis Babylono, Sole oeeidente in Calabria. Itaque Toleti non potnit videri. Ita per omnes gentes non potest descere Luna. ut loqDitur Manilitis, id est, per Omnes gente desectus idem non videtur. Vide
23o. Sed quia per teretem. Non est quidem absoluti orbis, si camia POR , montes , se valles spectes : sed eius amplexu si eapita linearum comprehendas in ambitu, tunc plane σχ'la et e tacitur. Terra enim non est σφαῖρα, sed
220쪽
LIBER I. 2IIIIanc circum variae gentes hominum atque ferarum, Aeriaeque colunt Volucres: pars ejus ad Arctos
Eminet; austrinis pars est habitabilis oris, Sub pedibusque jacet nostris, supraque videtur Ipsa sibi fallente solo declivia longa,
Et pariter surgente Via, pariterque Cadente. Hinc ubi ab occasu nostros Sol adspicit ortus, Illic orta dies sopitas excitat urbes, Et cum luce refert operum vadimonia terris. Nos in nocte Sumus, Somno sic membra locamus. Pontus utrasque suis distinguit ot adligat undis. Hoc opus immensi constructum corpore mundi, Membraque naturae diversa condita sorma
Aeris, atque ignis, terrae, pelagique jacentis
Vis animae divina regit; sacroque meatu asci Conspirat Deus, et tacita ratione gubernat, Mutuaque in cunctas dispensat foedera partes, Altera ut alterius vires iaciatque, seratque,
lem εκ λαρώρρυ intelligi p Nam Sol
in occasu constitutus respieit ortus nostros : et ab Oeeasu nostro oritur
aliis. Quod si ortus adiective aeei. piatur, quid absurditis potorii diei,
quam Solem ortum adspicere adorius nostros 3 Hane seat. loetionem omnes et ipse B. sequuti sunt. ED. 244. Et etim nee refert operum vadimonia torris. Sic eodem modo Plinius dixit ωadimonia tempesω-
x 45. Somnosque in memira loeamus. Negamus Latine dierum , somnos in membra locare : sed, membra somno et In somnos locaviis. Gemblacensis somnos in membra loeamus. Nos legimus e somno siemembra loeamtis. Non admittemus, ut dietum sit, somnos in pro in
246. Pontus utrasque suis. Creberis rimum Arato et hiate scriptori, Oeeanum et undam pro horironte et termino mundi usurpare. - DAstin is et clinigat. Distinguit nos horia n noster ab illis, qui ultrahorirontem nostrum ine lunt : ad. ligat idem utrasque partes , scilicet Austrinam et Boreain. Scalig. dat utrosque, male. ED. α 53. Ahera ne asteritis. Potest logi: Alterum ti alteritis. Eleganter autem Deiat tio feratque expressit ea vi eissim agere et pati, caussas et o