Augustini Niphi medicis Ad illustriss. Ioannam Aragoniam Tagliacocii principem de pulchro liber

31쪽

Fo. XIIII e re iis in mentem. Voluptarii ab aspectu deficendit in tactu. Ac litu uero at morales remanent in aspritu . Tribus his

cmoribus tria nomina tribuerunt,nam contomplativi hominis amor iuinus, actui humanus,uoluptaruserinus coInomina tur.Triplex etiam pulchrum intelle luale, inimale, et corporeum . Pulchrum intelle Iuale per mentcni animam rapit ad

sui ruitionem solam,animale aut per uisum solum,uel auditum tantum,uel utrun ,cor reum per omnes sensus, quibos pulchritudo ipse iserri ad animam potest. Triplex gitur ra plus, nam rapin,quo anima rapitur per mentem solam a pulcbro intellectuab,d: vinus6l.Quo uero rapitur a pulchro preu um,uel auditum,uel utruns,csl bumanus. At reptus, quo anima rapituria pulcbro per omnessen usiosissimum pertactum erisus isti Platonicorum decretis. De or neratur,quae pulchritulo est secundum Socratem. Caput. XXIIIonu uer alia,quar pulchritulo est, ncn in emni pulchro aequalis est,nec in omni amante eatem de origine gratiae

dissereniam fecunium Platonicos. Socrates has pro constanti umit in rebus ipsis animi boni splendorcin . um csse,in his tamen potissimum,quae oculis,auribus,mento rcipiun/tur per baec enim ai lsum bonum usum,stultum, at men/

32쪽

tem creuert ut* apulchritulo u luti Ercubis quidum Anime lucis a bona manans in bono residens ter bonum,et ad bonum sempiterne r luens . Si litur quaeris,quid ipsum bainnum, spontes Socrates, ipsium unum rerum omnium princi

pium.Si iturris rursum,quid actus purus, esto ictese actu, qui cuncta sequentia uti icat. Si deinti quois, quid ipsum pulcbru in ponici esse uiui cum actum, qui e primo bono rufonte fluit. Si postremo quaeris,quo ordine cuncta decorat,sscpulchra retii responde eum primo nitate angelicam decorare itiarum ordine,Binde animos rationum scrisinumersi iscursibus,postea naturas seminibus,postremo materi 'rmis,a quasententis non abhorretAristotcles de caelo libro primo. Sempiternitas inquit φ ό semper esse sumens ira nominationem,immortalis sanebat luina, unde et aliis esse,

et uiuere communicatum est bis clarius,his uero obscurius,necesse butu moti una ratione in omnibus eji,nam ut est actus omnium omnia roborans bonum est,ut uiui cauenit, mulcet,ec excitatpulchrum,ut in codin cente potentia eam applicat co Imro,uerum praeterea ut bonum est procrea re Let compla,

ut pulibrum autem illuminalgratum inluniit. us ex ploratis,patet Iratum ori nem habere ab eo ue pleniore , iue esse,quoi όdiuina ipsa natura rebus non omnibus eoie modo communicatur, uel dilucidius icipote gratiam ex parte rerum, vae animam mouent,et alliciunt, esse pleniore ipsum Eon cadem ratione ό diuina natura rebus pulchris ὀἱ sim.

33쪽

Dep aratione, stuprivarantur omnia ad gratiam diu, num fulgorem excipiendum. Caput. XXIIIIS Et cumiraris ,uel fulgor bula mali in materia non prius, s/am vome fit praeparata,defendat, non enim fulgor biceodem modo rebus communicatus Ut deoproluscipientura tisint uigor oportet, ut res non eodem motopi parentur, nam corporum praepararacio tribus constat,ordine, modo pericordo partium interualla,motus fiantitatem hecies lineament talores ignificat. Ad pulibritulinem pretierea uam accipientam uoce reme Dibter ii ponuntur, orio nans carum est arati uoce ad acutam ascensus , alapisti Jescensus,

motus,debitaper tertias, piarias,s intas,etfixtas uoces, to/ηυ item,et semitonosprogressio, specita canora, clarae uocis latensioMis etiam tribus,ceu quibusdam elimetis corpora ex multis composita et arbores,et animalia ad suscipiendampubcbritudinem ἐθonuntur. Simili ratione elementa quatuor, lapides,nv metalla bis tribus ad suscipiendam pulchritudinem aptantur.Simili pro esto pactis, et ossicia, et disi θησδηυmus uero eo potissimum ad illam est natura sua accommodotus,quoi et piritalissi et prasi speculum Deo proximum,inso ut superius lximus diuini uultus elucet imago. Igiturs emadmodum auri,ut appareat spetiosum, nihil prorsus ad devium, citerret orJes spar inboerint,secerne dari ita nullis adiunctionibus indici animus ut formosus appareat, set Aponenia corporis cura,et sollicitudo tam anxia cupiditatis,

34쪽

ti timoris perturbatio ὀ clientiae 'lim. n. naturilis an,

mi species emicabit,mcns uero per eternum in ipsim bonum, intuitum.Coclerum ne longius digrediatur oratio,cxsilerioribus breuiter concludamus. Secundu Platonicos ut multis uerbis deduxit Socrates pulcbritudincm se gratiam quandam vivacem,et spirital ,Dei radro illo strante,anylo primo in fusem,inde animis bominulo stremo corporum juris, et uo cibus,carteri yrcbus,quar piilibret censentur, qviri per rationem,ui um,aultum animos nostros mouent, at dclcctant, delictando autem rapiunt, rapiendo ueros aritvit amore

sumantMarc ex Socrate meris ν Platonicis. Qualia sint haecquae de pulchro Platonici lxO .irunt. Caput. XXV ΕΤ bcet quae ZepulcbroPlatonici traJunt,salis ornate, et composite dixerint,multa tame eoru potius Rhetorica,qtiam uera uidentu Primum cnim apum ψι cum dixcri tesse res pulchras, quar nec sunt corpora,nec in corporibus uirtutes,vel iaccidentia diuitur substantiet,quales sunt Deus, Angelus, ocanimus,quet suntprorsus a corporibus abiunctar . nam moto puclair,stut torpes esse poterui: tsi non rapiat animos nos bos ad amorem e quod auicni animos nostros ad amorem

non rapiant,es per icuum,qaia amor fcctus est,ut Ar i telis scribit Ibro Rictoricorum secunio ,σppetitus sm liui

35쪽

Fo. XVIcurus duet sunt partes,irascibilis uidelicet,et concupi cibilis,ea autem, animos nostros rapiunt ad amorem, qui est se ritus appetitus senstrui,oportet ut bini sensibilia,non. n.ut se perius diximus raperepossunt appetitum sensitiuum,n Uensus inos prius pulseuerint .Qrare quae prorsus infensibilia

sunt, imos nostros ad amorem rvcre non poterunt, non

tur erunt pulchra. Talesproscrito sunt luime illa subluuintia non enm sensibus obiacent. Ra' sensibus nostris non subjaceant eas pulcbras Peripatetici nequaquό dicent. Si uors Platonici uelint eas animos nytros rapere ad amore, non ad eum,qui est assectus sensitivi,sed intelle hui appetitus,qui

Acitur uoluntas concedent Peripatctici. Ueru,ut amor CiliDuoce dicitur is amore,sui est sectus appetitus sensities,et de amore,qui est assectus appetisus intcllectivi,ita quo pulcbruaequivoce dicetur de ensibus,ct in ensibilibus pulchris, sta ut quemadmotum amor est proprie is, qui Ut os Ius sensiti ivpetitus, in utro rntellectui,metaphorice, ita pnlibru pro prie eri quod sensibus subiecit. uers est insensibile,metaphorice. Proerea nihil univocum commune es rebus omnibus,ut Pi atouic et Peripatetici traiiderunt. Non ergo polytFulcbru eade ratione ic univoca omnibus rebus inesse . Erili istoriardam pulchra proprie,quaedam ut ita dixerim per metaphora alibi a proprie nό nisi ea,quae animos nostros atomorem rapiunt,qui est appetitus sensitivi Ossctus icr mctaphoram aulem omnia,quor animos nostros movcnt ad amore,

36쪽

qrar metaphoricus,ille uero proprius . Qtare res omnino amateria,corporea natura abiunditae propria ratione pulchrae esse non poterunt, ad amorem enim proprium nequaquam rapiunt,nec alliciunt . Deinde in usticientcr Socrates prσpara tiones tradidi non enim solum corpus diuinum spleniorem fuscipit,quo pulchrum reddatur, sea eius animus, oportet e Psaltem duas esse prurparationes,alteram animi, qua animus diuinum splen)orem suscipi alteram auicni corporis travarationem animi non uidetur perfecte expotuisse, Postri mo exbis,quae Socrates affert non est exploratu,sicet' ad Iratiam prorparatio ex parte animantium otest.n.uom pulchrum eadem prσparatione fectum non omnibus amantibus eodem moto gratum esse.Quare oportet in nobis liadam prσpara tione inuenire,qua ὀ ponamur ad amandum macis bancpucllam, j illam,Socrates autem non explanavit . Est etiam non

parua sirsilo,utrum per solos usum, et auditum pulcbra ropiant animos nostros adfui amorem, pulchritudo enim: quae 1ratia est,non solum seu ilibus, nudit ilibus uitetur inesse. utrueti; in o actilibus ,tactilibus,ut tus latilibus,sunt enimo uctilia,tu libabat Iasiatilia ηonnulla nobis ratiora, suetam uerό minus1rata,Quoi esse non posset, nisi aliquid pubcbri in ipsis conciperetur, quo iucundiora redduntur . autem ita fit,ipse cujus p cvillas inlcat, quae expletur nun/quum,nisi eό re at ta,quό alpisti enitebatur,ncrepe fames, ut sitis cibo,potu sidantur,amor autem nullo uncisam cor paris astrictu impletur, nisi amplexus tasulis interueniati

37쪽

Fo. XVII Quare paIbrum non sola nisu,tt aultu animos nostros ni iubit statis omnibus acclibus,suibus putari hccies trabiro

ad animos.

O Uoniam W Homorus inquit,quotiens plures res lucra Assormes,ac dissimilares ad unius compositi constitu/tione concurrunt sunt concorditer, ac Iccundum qnandam proportionis rationem,cipi Ctcr concordem proportIonis r tronem conuenire binc sint in solis rebus compositispulchri

ludo,uel turpitudo fit secundum Homerum pulchritudo qui dem,quando dissimila bus rei compositet partibus proportio nis ratio,ac concordia incit, quippe cum pulcbritudo sit Obui ,nisi talium partium concordia, Plotinii pessi mat pubcbitudinem nitit aliud esse,suis ex plurium concinnitate coorientem gratiam,cui contraria Ut turpitudo, quando cis difcorlaba incommensurata proportionis rasso inest,nam turpitudo est aliud nihil quam partium tollas incongruesIa. FIIxcillud Ovidii recte in ortu pulchritai:ncm esse quandcm partium Assimilarium,acii ormiam conuemcnticvr, cc Iratam composilitonem. Quod pulchrum omne fit compositum . t ut

nec Dcus sit aut pulcher,aut pulchritudo ipse, uippe com pulchrum pulchritudo p ipsa non nihil impersessionis bobcat telum,ut an ebca natura pulchra esse nequcat, cum curcat partibus,tu quibus pulcbritulo constat. Sed tam Deus, quam an E

38쪽

ptis bonus e l, ut bitula enim in eis bonitas est,esi occur res bis,suoni ἰ animus pulcher est,qui est simplex,dicas cum

Plotino,in animo pulchritulinem egratia, quae cooritur ex plurium perierum pudicitiae,at pudoris concinnitate,plures n.species esse pudicitur,atap pudoris nemo dubitat, it insuper, ut caelum et um non it pulchrum,ut dicemus, sed uel ornatu, iam licet constet stellis,quia tamen stellae partes sunt confirmes,ac Fbaericae omnes,et similares, emydem naturae,

quaquam pulcbrum esse potest, it adhuc, ut nec mundus p d cber fit bubendus. quandoquidcm licet con stet caelis,ac elementis,siae Zissimilares partes uidentur, omnes tame sunt cJommes,vis Fbaericae,ubi enim nudia es in guris partium disse litata ulcbritudo effle non poterit, quanto uero minus cle mentum esse potest pulchru cum guris,cis naturis partium fit uniforme,at i similare in aper nec poterit esse res inanima talatcbra,cri curia quidem non uislatra,vel templum, sinquitem e partibus proportienis ratio non laesi,nisi in compa retione ad rem animatam,uel naturalem. Quare et it pulchra per comparationem,quod autem comparatione pulchrum 6 non est natura pulchrum,eadem ratione nec oratio rhetorica,

nec magistratus pulcher est,nec urnus,quippe cum dc pati

tium ratia rebus artificiariis 1m insit, nisi per similitudinem ad rem aliqzam naturale,cuius similitudine res ipsa ars cia riastruitur, naturalis ueros minime, quaηioquiJem in nulla rerum naturalium inanimatarum esse pol l tanta paritu aut

miluuia aut i serinitas, ut in eisarata compositio ccrna

39쪽

tur.Q-es t ut aurum non fit pulchrum,nec metallorum ubium,sed uel iucundum,quando in partibus corum nec disso mea nec dissimilaudo perspicitur, ut inter eas proportiι n Gratis,quae pulchritudo o collip possi animata vcro minime, nisi homo,ut dicemus,ue1ctabilia non, qaoniam partes,ctsi ἐν uersae uideantur,non adeo dissimilares,sic dissormes, hi anno turiposse proportiAs ratio,an:malia ucro muta ne vallis m, nam licet partes babeant dissimilares, alis distormes , partes

uero et ad e,ct ad totum sunt,ut ita dixerim,in aliquotur,cum

nulla quotie uis sumpta reddat ipsum totu. Veru de his alibi. Pulcbra, quae propria ratione pulctra sunt secutam Peripateticos non esse in rebus, nisi quir scψibus

xi olaciuntur. Caput. XXVII

propria,sic univoca ratione,nsi storsensibus ubiciunIur cictiet hoc ex bis,quae diximus pateat, quoniam no nisi in rcueracon sitis pulchritudo cernitur,qua'sin ilia sui, causa tamen est quia palibrum amorcin i nitur, quod enim non rapit animos ad amorem non est pulchroni. Quod autem rupit ad amorem,oportet ut prius Alatum sit ad animos per sensius, εν - pe cu amor sit os caus appetitu finfitiat. Sequitur enim emorreisinsem quemadmodum umbra corpus, et uoluntas rci in Illcctionem,quet sensus ausi sunt rapiunt uoluntatem sunt bona,veluti quar rapiunt intellcctum sunt utra. tur in solis

40쪽

ut Aximus Ionitas.

Pulchrum,quoi proprie pulchrum est, non esse nisi in rebus, siue solis humanissensibus seruntur. Caput.XXV M

cbrum dicitur nucusatur,no ollacilei nire,Verum te arΑucroes iniuit,ea in paraphrax quam in libris de sensu, et Jensili scripsit vera sunt,non erit dipale rem propcfitam de terminare,dicis enim sic . Proprietas autcm comprehensionisborum sensuum in animalibus non est eade. Homo enim compreheniit rerum Uerentias, peculiaritate ν earum propri sis,quet in re is sensitis sunt, quemadmodum medulla instu

diu, nata uero animalia ea comprehendunt, quae extrinsecus an iurs sunt uli fructum certices, cuius rei signum ossertiqΠoniam non ea ratione muta ipsa animalia af sensibilibus mouentur,qua bomines,homiries enim cantibus armonici so nis mouentur,quibus non alliciuntur belluae ais uper bomines Auris,linearum, colorum rationibus rapiuntur, in quibus pulchru ipsum can b,quibus muta ipsa animalia nequaquam mouentur. Simibter ci de curteris sensi bus discurrit.Quae ratio docet res pulchras nec Esci,nec buberi pulchras, nisi ad bumanos sensus referuntur. Aristoteles etiam in libris de animarem ba c clarissima ratione probauit,namsen us,qui bomini bus sui tribuli partim ob necessitatem ,partim ob uoluptatem