Severini de Monzambano Veronensis, De statu imperii Germanici, ad Laelium fratrem, dominum Trezolani, liber unus

231쪽

ess DE . STAT u IMPER I bonisque uti vult ad bonum publiacum, in prout legibus regni est expressiun ; simulque quod adversus re

liqua Imperii membra commodos sese & fideles concivea velint exhibere. Enim vero quo minus Germaniam pro regno limitato possimus habere, duo potissimum obstant. Primo , in Vero aliquo regno, utut in ejusdem administratione certas sequi leges Rex teneatur; revera tamen eousque omnes cives ille eminet, ut suam libertatem , suaquejura cum Regis potestate nemo comparare audeat. ut-ze adeo omnes proceres ab arbitrio egis dependeant, eique ad rationem

reddendam sint obstricti. Id quod ia

Germania secus esse cuilibet notum. Nam nemo ex Germaniae ordinibus

admiserit. ditiones sibi subjectas m gis ad Imperatorem , quam ad se pertinere, aut sibi istius magis, quam proprium commodum in iisdem gubernandis esse respiciendum. Quin usque sibi quisque tendit, ut bel- tum

232쪽

GERMANI EI, C Q.VI. 197 Ium in alios status aut exteros sumere, foedera cum aliis statibus aut exini teris inire nore dubitent, hicon sulto Imperatore, quicunque viribus suis, sociorumque considunt ; istius reve rentia inter inaniaefere simulacra habeatur. Deinde quilibet Rex, quamvis limitatus, id habet, ut virium t tius regni directio, atque adplicatio

demum ultimo ad ipsum redeat, ut que sub ipso eaedem vires velut uniantur ad commune bonum ita proeu-randum,ut ab una quasi anima.cuncta

videantur gubernari. Hoc qui in Gemmania videre possit, lynceus sit oportet; ubi qui caput & Rex clue ex imis perio nullos reditus percipit,sed prostprio succo vivere cogitur ; ubi nullum commune aerarium, nullus miles

publicus est sed quilibetordinum suis

viris, suarumque ditionum reditibus proe arbitri. utitur; collato in publia Cum, non nisi exiguo quopiam, idque post ambitiosas demum solicitationes.

Quae singula seperiori capite latius

I 3 deducta,

233쪽

198 DE ST A T s IMPT R I Ideducta, & in ipso rerum actu mania sestissime deprehenduntur.

6 9 N illii ergo aliud restat,quam

ut dicamus Germaniam esse irregulare aliquod corpus, s & tantum non

monstro simile, siquidem ad regulas scientiae civilis exigatur ; quod lapsu temporum per secordem facilitatem

Caesarum, ambirionem Principum, turbulentiam Sacerdotum eX regno regulari in tam mala concinnatam formam est provolutum, ut neque regnum, etiam limitatum, ampliussit, licet exteriora simulacra tale quid prae se ferant, neque exacte Corpus

aliquod aut systema iplurium civit tum foedere nexarum , sed potius aliquid inter haec duo fluctuans. Quos ipsum exitiabili morbo, internisque convulsionibus perpetuum praebet fomitem ι hinc ad regni leges retr here Imperium nitente Caesare inde in plenam liMrratem tendentibus

ordinibus. Quemadmodum autem. haec est natura omnium degeneratio-

234쪽

GERMANI CI, CAP.VI. I99num, ut quando a principio suo longe dilcesserunt, prono lapsu, & velut ultro ad extremum suum tendant, ad pristinam autem formam aegerrime

possint retrahi; & lapidem ad clivum montis semel impulsum, facillime ad

planum usque devolveris, ad vertiacem non nisi insano labore revoea-ris: ira Germania sine maximis motibus , summaque rerum confusionae,

ad justi regni leges reformari nequit ;ad foederatorum aliquod systema uti ero vergit. Imo fi tollas mutuam iulam inter Imperatorem & ordines renitentiam, jam erit reνera Germania corpus aliquod , seu systema s eiorum inaequali foedere nexorum, ideo quod ordines qui vocantur, C miter colere & reverentia prosequi Caesarem teneantur. Exempli loco , potest esse in societate civitatum liberarum foedus inter populum Romanum, & populos Latinos , antequam hi ab isto ad subditorum conditione redigerentur, aut demum civitate . I 4. Romana

235쪽

αoo DE STAT u IMPERII ' Romana donarentur. Item in seci tate belliua ducatus Agamemnonis in exercitu Graecorum ad Trojam. Et-s fere contingere soleat, ut ubi, qui foedere superior est, potentia multum eminuerit, inseriores socii paulatim velut subjecti tractentur. Ergo commodissime Statum Germaniae possimus designare, quod proxime accedat ad sy stema asiquod, plurium civiatarum, in quo unus velut Princeps, aut Dux foederis emineat, simulacris Regiis vestitus ; quod tamen CONIuεi quam atrocibus morbis agitetiti, :quenti capite dispiciendum erit.

Germanici.

V rari possunt vel in se, vel . prout per concinnam reip. sermami commode possunt usurpari. In seeonsideratae vires consistunt in Viris,&in

236쪽

GERM AN ICI, CAP. VII. etot& in Rebus. Uiros quod attinet , parum habet Germania, quod de eorundem multitudine se aut ingenio queratur. Primariae nobilitatis tanta multitudo, tantusque splendor, quan tua nullibi per universum orbem. Inferior nobilitas non supra laxit tem regionis, nec prae nimia turba ad sordidasartes descendere coacta Eorum qui literis operam dant, majoτfortas, quam expediebat, copia, ut- ut inter multos laurigeros paucaehoebi deprehendantur. Mercatorum, di opificum astatim. Ruricolarum in

men alicubi, hodie pauciores stin . quam pro latitudine agrorum. Cujus rei causa est partim tricennale bellum,quo Germania misere fuit vastara , partim quod rustici eo sunt inge, nio, ut statim atque in re paulo laxi re coeperunt esse, filios suos ad opificium aliquod gaudeant admovere , fortunatos prae se iudicantesia quilinurbibus habitant. Etsi autem ViX p tem esse ,. qui numerum urbium ag

237쪽

etoa DE STAT u IMPERII 'pagorum per Germaniam in iverit,

non tamen Vanitatis arguetur a peri

tis ejus regionis qui dixerit, facile exercitum ducentorum millium posse conflari, si modo ex singulis urbibus quini, & ex singulis pagis singuli, aut bini milites scribantur. Speciminis loco haec esse possunt. In decem circulis certi autores enumerant Urbes, . oppida atque arces MDCCCCLVII, eX-cepto regno Bohemiae , in quo juxta Hageeium Ferdinandi I. aetate fuerunt urbes Cri. oppida CCC PHI. arces spectatiores CCLVIII. monasteria CLXXI. pagorum millia triginta CCcLYIH. in Silesia numerant urbes 4 ii. oppida 863. pagorum S II 12. In Moravia urbes Io O. oppida minora *IO. pagorum 3o36o. Abbatia .rum, & Coenobiorum quondam , antequam a Protestantibus tanta ipsorum multitudo destrueretur, numerant. II O24. Sic Ferdinandi ΙΙ. zelo ad Ecclesiam Catholicam revocata scribunt centies centena millia ho-

minum.

238쪽

GERMANICI, CAP.VII. ΣΟΙ minum. Ipsa natio ab omni memo-xia bello inlignis, & in militiam avida, per totam fere Europam venalem . sanguinem circumferens. Cui ut nimius fervor abest,ita plurimum constantiae suppetit, animique egregiae disciplinae capaces. Nec minus eadem ad omne genus artium manu

riarum solertissima. Et quod plur-mum ad firmitatem civitatum faci ad res novas hautquidquam proclis vis , & imperii non nimi rigidi bene patiens. g. 2. Inter Res primum obtinee focum ipsa regio. Cujus quanta sit amplitudo, facile intelliget, qui ex Catabia Mumpelgardam , aut eXHolatia extrema in fineFCarniolae, aut Leodio in ultimas oras Silesiae iterfecerit. In tam vasta regione , si Aupium juga excipias, pauca sunt loca, quae nihil producant ad vitae humanae cultum facientia; is porro rerum ad vitam necessariarum proventus, ut eadem extraneorum rebus haut-

239쪽

Σοι STAT v I M PERII quidquam indigeat, nisi ad luxum,& superfluas voluptates. Auri quidem parum minerae aut flumina qua dam praebent ἱ dc quas Germania gignit gemmas, sequioris pretii habentur. Caeterum magna copia compluribus in locis effoditur argentum, cur prum, stannum, plumbum, ferrum, argentum vivum aliaque mineralia

vilioris pretii. Salis, quantum suffiecit, fontes suppeditant ; et si loca, quubus mare , aut flumina navigabilia favent, importato ex Gallia, Lusitania, aut Batavia jam frequenter utantur. Frumenti , seu fhuum varii gene ris, lignorum , eorum quae ad rem vestiariam faciunt affatim, ut & m, quorum , armentorum, pecorum , & ferarum. Nec qui ebrietati generandae inserviunt liquores Germania deinsiderat. Sic ut in universum Germania opulenta possit aestimari Regio. Nam praeterquam quod materiam nummorum ipsa generat, omnia fe-xe Producit, quae ad necessitatem ,

240쪽

GERMANICI, CAPA II. 2DI aut delicias vitae humanae faciunt, usnon incolis solum lassiciant, sed &exteria communicari possint. Et quia

bus aliundo importatis utitur, Vel e rum quae exportantu r, copiam non

excedunt, vel talia sunt, ut facile iis carere possent Germani, si luxuriam compescere , aut socordiam i eptiamque nossent exuere. Quam facile enim erat contentis vino &cerevisia sua, aut si haec ad ebriet tem nondum sussiciebant, adjunctis vini adusti tartareis ardoribus, ignorare Hispanica aut Gallica vina Quam facile item vestiri pannis ex propria lana confectis, suosque relinquere Hispanis, Anglis. & Batavis Aut si horum elegantia a ridebat, debuerant artem illam me lius excoluisse indigenae opifices. Neque vero serico nostro carere Germanis grave erat. Aut si omnino nimtidius vestiri sedebat, saltem tractus ad Rhenum uberrime morum

ferebat , si L socordia sua isti populi

possent