Severini de Monzambano Veronensis, De statu imperii Germanici, ad Laelium fratrem, dominum Trezolani, liber unus

241쪽

os DR STAT u IM PER I rpossent impetrare, ut praeter vineas aliquid magnopere colendum sibi sumerent. Suppetenve bombycibus pa-hulo, licebat a nostratibus modum tractandi serici ad distere. Porro uti illud simplicitati gentis fortasse ignoscendum,quod4mitando Gallicas vestium formas politiorem sese reddieredir ; Aa crassissima est stultitia, etiam st Gallis telas levidenses saepedi aut absurdas petere. Nam nauci etiam rebus Gallici nominis admiratio. apud istos pretium addit. Quod a tem Galli artifices tam saepe panno

rum ,. & telarum genera varient, non

tam levitas est, quam astutissima solertia. Hoc modo enim prohibent, ne Germani artifices apud se quoque ista opera imitentur. Quanquam plerisque horum ea est stoliditas, ut sibi

tantum non nefas esse putent a modo

operum semel recepto discedere , nec sibi politius quid putent faciendum, quia majoribus suis id fuit ignoratum. Denique aromatibus, saccharo, aliis que

242쪽

GERM AN I cI, CAP.VII. 2orque ex utraque India petitis longe parcius uti posset Germania, si luxus

xiae frena ponere nosset. 3 as. 3. Sed nec Gefmania deficitur mediis, quibus aliorum opes ad seis .

queat trahere opera commerciorum. Ad ea requiritur & situs oportunus. ad extems commeandi, eosque. recidi μcipiendi, & ue supersit indigenarum usibus, quod ad exteros possit exporutari. Situs exercendis commerciis valde oportunus est iis urbibus, quae mari Oceano, aut Baltico alluuntur mediocris , quas navigabilia flumin perstringunt , propter vectigalium

importunitatem. Ferrestri merces. a transvehere parum lucrosumis Quae ex Germania exportantur haec fere sunt. Ferrum & varia eX eo con-

secta inistrumenta, plumbum, argem' tum vivum, vinum, cererisia, vinum adustum, frumentum, lana, panni lanei filo crassiore is variae telae laneae,

atque lineae; equi , oves, & si quaersunt alia. Non tamen dissiteor, in

243쪽

1o8 D E ST A T v I M P DR ID quibusdam regionibus Europae majorem , quam in Germania, pecunia Copiam apparere. Cujus rei non una videtur causia. Quid enim mirum est, . eXhaustam ex parte esse regionem, in qua triginta per annos Mars est grassatus; quaeque non intestino tantum militi, sed etiam exteris in praedam patuit. Deinde sunt regiones Euro pae, quae ad commercia cum exteris exercenda longe Commodiorem obtinent situm , quam Germania. Nam massi opportunitate paucae duntaXat urbes Germaniae gaudent ; cum contra vehementer faveat mare Angliae;

Italiae, Hispaniae, Lusitaniae, Galliae, Belgio. Dantur praeterea regiones, quae alias sibi terras habent subjectas,

quaeque adeo omnes earundem opes velut in angustum constipatas Uno

obtutu repraesentant, uti est Hispania, Lusitania, Anglia,Belgium. Germania extra se nihil possidet. Solenquoque eXterorum oculos perstringe

re splendor re amplitudo primari

244쪽

GERMANICI, CAP.VII. 2 9rum urbium in quibusdam regnis, i tra quas maxima vis opum confluxit.

Sic multi imperiti ex Lutetia de tota Gallia, aut ex Londino solo & Ulys.

sipone de Anglia & Lusitania judi

cant. Germaniae autem opes in tam vasta regione dispersae tenuiores easedem apparere faciunt. Nec modica pecuniae vis ad exteros transfertur per stultitiam Germanorum, dum ab istis merces petunt . quas vel apud se producere, aut quibus omnino C

xuisse in proclivi erat. Nescio an re hoc addi debeat, per discursationes

iuventutis Germanicet ad exteros non parum argenti extra natale solum trahi. Nam etsi crassistem genii Te

tonici conversatione eXterorum tem

perari fors non inutile fuerit men merito ludibrium, an miser tionem, merentur, qui ex Italia nostra nil nisi delicias quasdam vitiorum Transalpinis inusitatorum, &formulas blasphemandi rariores domum reportant. Neque vero Galli ple-

245쪽

aro DE STATu IMPERII plerosque peregrinatores aliis instructos artibus dimittit, quam ut sordidius tuburcinari deinceps norint, gradusque Uenereae scabi ei ex propriis utplurimum experimentis re-eensere. Nonnullis tamen lucro habetur Italiam, & Galliam vidisse, quos in patria tot per ambages ad inania titulorum scholasticorum taedet adspirare. Nam apud nos minori eum pudore & sumtu domum licet reportare titulum doctoratus & inscitiam. Et si apud istos quoque sat rudi ex ligno tales Mercurii eiugian

. l. Enimvero Cum nemoroba

stus , aut debilis possit pronunciarunisi cum aliis comparetur; dispiciendum porro est, quomodo vires Germaniae ad vicinos sese habeant. Contingit igitur Germania una ex parte

impetium Turcicum in Stiria,& quae tanquam istius propugnacula possim thaboi, in Hungaria, & Croatia; quas i alvas manere istius maxime interesti

246쪽

GERM ANICI, CAP. VII. ErrUbi manifestum est, utut Turcae ex latissimis suis ditionibus longe gravius auri pondus redeat, ac fortasse ampliore hominum turba campos possit inundare; eundem tamen Germaniae parum videri Uetuendum. Nam stringit iste Germaniam extrema duntaxat & modica ora sui imperii , qua illud velut in cuneum tenuam

tur, & quidem procul a sede regni

primaria. Sic ut non sine maxima molestia Turcis bella Hungarica gerantur. Praeterquam enim quod Tum cicus miles Germanis bene exercitatis hautquidquam paς sit, magno mo limine ex A sia copiae sunt transfere dae; coelo asperiori parum assuetae,&hyemis impatientes. Et postquam omnes. Vires in extremam imperii mram sunt collectae, oppositae parres in Per fidem vergentes intumescere

solent. Cumque vicinae regiones,

Servia , Bulgaria, & ipsa Hungaria

Turcica non sussiciant alendae tantae

multitudini, terrestri itinere difficili

247쪽

ath DE STAT u IMPERII& longinquo commeatus est subve , hendus; postquam magno Germaniae bono versus Orientem Danubius volvitur. Et vix unquam ulpra qua tam suarum virium partem adversus Turcam vertit Germania, eamque plerumque inter Ducum ignaviam aut diseqrdiam, pecuniaeque & disciplinae defectum destitutam. Et tamen plura Germanorum de Turcisse quam horum de illis tropaea extant. In vulgus autem Turcarum nomen

factum est formidabile , tum propter

truculentos ipsorum mores; tum pedastutiam Austriacorum , isto terriculamento cramenas exenterantium; accedentibus Sacerdotum, clamoribus, & vaticinandi prurigine. Nam di horum interest, plebis antinos pa voribus agitari. 3 Italia &viris κopibus Getis mania longe inferior, ac in plures, particulas discerpta ad vim aliis faciendam est inhabilis. Quin satis ha- mus , quod Germani imperatores,

248쪽

antiquum in Italiam jus non eant v novatum ; praesertim cum per impi tatem seculi reverentia fulminis Ρontificii , quod saepe istos in terrorem quondam dederat, nunc penitus vis deatur exolevisse. Helvetio ricino nihil commodius, cui sua duntaxat tueri, alieni nihil affectare; dc pr desse potius quam nocere lex est. Nec Polonia ulla in parte Germaniae sese

audet comparare. Et cum rationes

Reip. Polonicae postulent sua potius servare , quam aliena concupiscere, quam modestiam Germanos quoque suae Reip. conditio docet, vix adparet occasio, quae duas illas nationes bello possit com mi itere; nisi forte aliquis Germaniae Principum Polonorum sese intestinis discordiis miscuerit. Danis hactenus ne ad Hamburingum quidem subjugandam vires fuere 3 nedum ut contra universam Ger maniam sperare quidquam possint, ad omnes vicinorum Suedorum mo

249쪽

2Iψ . DE ST A Tu IMPERII tet Oceano suo, Germanis parum curae est. Et uti illa continentem tentare frustra praesum serit: ita his nullae vires maritimae, quae cum Anglicis Comparatae momentum possint habere. Belgis foederatis nec voluntas est, nec facultas in Germaniam

aliquid moliendi. Nam nec ipsi ad

militiam terrestrem idonei , aquatiles animantes; & utut pecunia supersit, hautquidquam libertati ipsorum expedit numerosam terra alere exercitum. igitur satis habent, si Germani

per vim non eant repetitum urbes,

quas ipsi praesidiis insedere, muniendis contra Hispanos luis finibus. Hispanici partes Imperii, quae Germaniam contingunt, cum hac nulla parte comparari possitnt. Ipsa porro Hispania longe remota, & viris eX- hausta, nec Lusitaniae, tantillo regno, subjugandae sufficiens. Quin Carolus v. tunc florenti quam maxime Hispaniae imperans , & ditionibus Ain riacis, atque autoritate Caesarea

250쪽

GERMANICI, CAP.VII. ΣIs subnixus, nequidquam opprimere re liquam Germaniam tentavit. Suedia, utut ei annumeres provincias Ge manicas nuper partas, reliqua Ge mania & numero virorum , & opibus

multis partibus est inferior. Nam quod simplices aliqui de viris dubit

Vere , moti partim obsolero vocabulo vaginae gentium, partim progressibus Medorum nupero in bello; id , quale sit, cordatioribus satis constat.

Scilicet spatio κτω. annorum , eκ

ipsa Suedia non supra septuaginta militum millia sunt emissa, quorum

multi in patriam iterum reverterunt: cum tamen, durante isto bello, vix unquam infra centum millia Germanorum, saepe supra in armis fuerint. Causa vero tantorum progressuum erat Germanorum distordia, &occasionis oportunitas, & quod Prote

stantes ab A ustriacis pressi velut co litus demissum praesidium Regem Gustavum susciperent. Circa florentissimum hodie Galliae regnum pro babilius